In het Belastingplan 2023 is voorzien in een verhoging van de tabaksaccijns per 1 april 2023 en per 1 april 2024. Het kabinet stelt voor om de tabaksaccijns op sigaretten en op rooktabak per 1 april 2024 aanvullend te verhogen. De verhoging bedraagt € 0,60 cent per pakje sigaretten van 20 stuks en € 3,60 per pakje shag van 50 gram.
Als gevolg van de maatregel bedraagt de gemiddelde verkoopprijs voor een pakje sigaretten van twintig stuks in 2024 naar verwachting € 10,70. Voor een pakje shag van 50 gram bedraagt de gemiddelde verkoopprijs in 2024 naar verwachting € 24,14.
Doeltreffendheid, doelmatigheid en evaluatie
De maatregel heeft primair een budgettair doel. De geraamde extra inkomsten zijn structureel € 137 miljoen vanaf 2025. De maatregel leidt tot beperkte extra lasten voor ondernemers en de Douane en is daarmee een doelmatige maatregel om extra opbrengsten te generen. Daarnaast is het verhogen van de tabaksaccijns een wetenschappelijk bewezen effectieve maatregel om roken te verminderen.104 Een verhoging van de tabaksaccijns is daarmee een doeltreffende en doelmatige maatregel.
Substantiële verhogingen kunnen leiden tot grenseffecten die de doelmatigheid en doeltreffendheid van de verhoging kunnen beperken (zowel voor wat betreft opbrengsten als voor wat betreft ontmoediging). Het kabinet kan bedrijven niet voorschrijven of en in welke mate zij de accijnsverhoging laten terugkomen in de consumentenprijs. De verwachting is dat de verhoging grotendeels wordt doorberekend, omdat de accijns al een groot onderdeel is van de totale verkoopprijs. De maatregel is naar verwachting doelmatig om roken tegen te gaan en te verminderen.
Net als bij de verhoging van de tabaksaccijns in 2020 en 2023 zullen de grenseffecten van de totale verhoging in 2024 worden gemonitord. In 2024 en in 2025 voert de Douane een Empty Pack Survey uit waarbij het aandeel niet-Nederlandse veraccijnsde pakjes sigaretten wordt gemonitord. Daarbij wordt ook gekeken naar de wijzigingen in het aandeel namaaksigaretten en illicit whites (legaal geproduceerde sigaretten zonder legale afzetmarkt).
Uitvoeringsgevolgen Belastingdienst, Douane en Toeslagen
De maatregel betreft een parameterwijziging die eenvoudig en uitvoerbaar is voor de Douane.