De Verticale Toelichting geeft voor alle begrotingen een overzicht van- en een toelichting op de belangrijkste mutaties. Voor een meer gedetailleerde toelichting wordt verwezen naar de suppletoire begrotingswetten.

Leeswijzer

De mutaties zijn gesplitst in drie categorieën:

• 1) Mee- en tegenvallers;

• 2) Beleidsmatige mutaties;

• 3) Technische mutaties.

De laatste categorie omvat alle overboekingen, desalderingen, statistische correcties en mutaties die niet onder een uitgavenplafond vallen. Mutaties worden toegelicht indien ze een bepaalde ondergrens overschrijden. De ondergrens is afhankelijk van de omvang van de begroting en verschilt voor de verschillende categorieën mutaties. De post diversen bevat de mutaties die onder de ondergrens vallen en wordt in principe alleen toegelicht indien zich bijzonderheden voordoen.

De totalen per begroting worden in eerste instantie gepresenteerd exclusief de bedragen die onder de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS) vallen. Door middel van een aansluitregel wordt het deel van de begroting dat onder de HGIS valt zichtbaar gemaakt. De laatste regel geeft per begroting de totaalstand inclusief HGIS aan. De mutaties die optreden binnen het HGIS-deel van de begroting worden gepresenteerd en toegelicht in de Verticale Toelichting van alle HGIS uitgaven.

De bedragen in de tabellen zijn in miljoenen euro’s. Door afrondingen kan het totaal afwijken van de som der onderdelen.

De Koning

Staten-Generaal

Diversen (mee- en tegenvallers: uitgaven)

De uitslag van de verkiezingen voor de Tweede Kamer heeft geleid tot extra uitgaven voor de Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer. Daarnaast leidde de eindheffing Werkkostenregeling 2016 (die in 2017 is betaald) tot hogere uitgaven. Hier staan onder andere lagere uitgaven op het apparaat van de Eerste Kamer en Tweede Kamer en lagere uitgaven voor onderzoeken bij de Tweede Kamer tegenover.

Diversen (beleidsmatige mutaties: uitgaven)

Het resultaat uit 2016 is aan de begroting toegevoegd. Daarnaast vond in 2016 een kasschuif plaats naar 2017, omdat wijzigingen in de projectuitvoering voor Dienst Automatisering ervoor zorgden dat activiteiten pas in 2017 hun vervolg kregen. Ook heeft als gevolg van een vertraging in de projectuitvoering bij de Tweede Kamer een kasschuif plaatsgevonden naar 2018.

Diversen (technische mutaties: uitgaven)

De loon- en prijsbijstellingtranche 2017 valt onder deze post. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daar bovenop ontvingen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2017.

Overige Hoge Colleges van Staat, Kabinetten en de Kiesraad

Diversen (beleidsmatige mutaties: uitgaven)

De post diversen bestaat hoofdzakelijk uit een neerwaartse bijstelling voor het Hoger Beroep Vreemdelingen. De lagere instroomraming heeft geleid tot een verlaging van de uitgavenraming van de Raad van State voor 2017 en verdere jaren. Ook zijn de ramingen van de uitkeringen bij de Nationale ombudsman op basis van de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (APPA) in lijn gebracht met de hogere prognoses van uitkeringen aan oud-ambtsdragers. Daarnaast heeft de Nationale ombudsman kosten gemaakt om de organisatie te verbeteren en nieuwe taken in te passen. De Algemene Rekenkamer heeft een reorganisatie doorgevoerd waarvan een deel van de kosten doorloopt in 2018. Tot slot lopen de ICT-projecten KEI, Lint en de ICT-kalender uit, waarbij de budgetten zijn doorgeschoven naar 2018 met een kasschuif.

Diversen (technische mutaties: uitgaven)

Hieronder valt onder meer de uitkering van de loon- en prijsbijstellingtranche 2017. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daar bovenop ontvingen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2017.

Algemene Zaken

Diversen (mee- en tegenvallers, beleidsmatige- en technische mutaties – uitgaven en ontvangsten)

Door meevallers en vertragingen bij projecten bij de Rijksvoorlichtingsdienst, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en de directie Bedrijfsvoering zijn er in 2017 minder uitgaven gedaan. Daarnaast zijn er in 2017 minder ontvangsten gerealiseerd met name omdat de ontvangsten uit hoofde van detachering lager zijn uitgevallen.

Koninkrijksrelaties

Bijdrage aan Nationale Politie

De bijdrage aan de Nationale Politie bestaat uit de vergoeding voor Nederlandse deelname aan het Recherche Samenwerkingsteam. Een aantal facturen van de Nationale Politie uit 2017 is pas begin 2018 betaald. Dit heeft geleid tot onderuitputting op het budget van 2017. Ook heeft het Team Bestrijding Ondermijning in de opbouwfase minder besteed dan geraamd.

Diversen

Deze post bestaat uit verschillende mutaties, waaronder de niet tot betaling gekomen verplichting (€ 1,9 mln.) van Nederland als gevolg van de onderlinge regeling rechtsopvolging en boedelscheiding van het Algemeen Pensioenfonds van de Nederlandse Antillen (APNA).

Kasschuif wisselkoersreserve

Het restant van de wisselkoersreserve in 2016 (11,9 mln.) werd op basis van toen geldende inzichten in de wisselkoerseffecten verdeeld over 2017 en 2018 met een kasschuif.

Liquiditeitssteun Sint Maarten (beleidsmatige en technische mutaties)

Nederland heeft bij Najaarsnota 41 mln. gereserveerd voor eventuele liquiditeitssteun aan Sint Maarten in 2017. Dit bedrag werd overgeheveld naar BZK vanuit de geserveerde 550 mln. op de aanvullende post bij financiën voor de wederopbouw van Sint Maarten. Er is in 2017 geen liquiditeitssteun aan Sint Maarten verleend.

Noodhulp

De orkanen Irma en Maria hebben grote schade aangericht op de bovenwindse eilanden. Vanuit Nederland is noodhulp geboden. Het kabinet heeft bij Najaarsnota 55 mln. vrijgemaakt voor deze noodhulp.

Noodhulpsaldo naar 2018

De 55 mln. die is vrijgemaakt voor noodhulp is niet volledig besteed. Een deel van de betalingen vindt in 2018 plaats. De middelen worden buiten de eindejaarsmarge om meegenomen naar 2018.

Wisselkoersreserve naar 2018

De wisselkoersreserve wordt gebruikt om schommelingen in de dollarkoers op te vangen. Er is 6,3 mln. over van deze reserve, die volledig wordt meegenomen naar het volgende begrotingsjaar.

Diversen (beleidsmatige mutaties: uitgaven)

De middelen voor het Team Bestrijding Ondermijning (TBO) in het kader van de rechtshandhaving Sint Maarten zijn met een kasschuif (3 mln.) naar voren gehaald, zodat de inzet in 2017 gecontinueerd kon worden.

Diversen (technische mutaties: uitgaven en niet-belastingontvangsten)

Deze post bestaat uit verschillende mutaties, waaronder de ontvangen restmiddelen van de eindafrekening van 4,4 mln. van het ontwikkelingsfonds Fondo Desaroyo Aruba (FDA). Deze middelen zijn teruggevloeid naar de begroting en ingezet voor herstel van beschadigde infrastructuur door noodweer op Aruba. Ook viel een bedrag van 4,0 mln. vrij als gevolg van de opheffing van de Nederlandse Participatiemaatschappij voor de Nederlandse Antillen N.V. (NPMNA) en is de laatste afrekening van 1,9 mln. voor Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen SONA ontvangen. Deze middelen zijn binnen de begroting ingezet, onder andere voor de niet tot betaling gekomen bijdrage aan Pensioenfonds Caribisch Nederland voor compensatie verplichte pensioenpremies en een bijdrage aan Sint Eustatius en Saba voor Wederopbouw. Verder bestaan deze mutaties uit de verwerking van de wisselkoerseffecten op de ontvangsten (8,5 mln.).

Lopende inschrijving Curaçao

Curaçao heeft eind november 2017 een lening ontvangen voor infrastructurele investeringen en een ICT-systeem voor de Belastingdienst.

Lopende inschrijving Sint Maarten

Sint Maarten heeft in augustus 2017 een lening van 10,3 mln. ontvangen via de lopende inschrijving. Deze lening kan worden ingezet voor kapitaaluitgaven aan diverse projecten, waaronder de gevangenis en de belastingdienst.

Diversen (technische mutaties niet tot een ijklijn behorend: uitgaven)

Dit betreft de aflossing van een lening door Curaçao.

Diversen (Mee- en tegenvallers: niet-belastingontvangsten)

De bijdragen van Curaçao en Sint Maarten voor de Kustwacht zijn in 2017 niet ontvangen (3,9 mln.). Sint Maarten beroept zich op de nasleep van orkaan Irma, voor Curaçao is het betalingsverzoek door administratieve redenen blijven liggen. Beide landen worden gerappelleerd om hun bijdrage in 2018 alsnog te voldoen. Daarnaast zijn er niet geraamde ontvangsten op apparaat.

Diversen (beleidsmatige mutaties: niet-belastingontvangsten)

Betreft extra renteontvangsten op eerder uitgegeven leningen.

Buitenlandse Zaken

Algemeen

Begrotingsakkoord 2017

Eind 2016 hebben de Europese Raad en het Europees Parlement ingestemd met de Europese begroting voor 2017.6

1. Begrotingsakkoord 2017: bni effect overige inkomsten (uitgaven)

In de begroting 2017 heeft de Europese Commissie (EC) de raming voor de overige ontvangsten van de EU (ontvangsten die niet onder de eigen middelen vallen) opwaarts bijgesteld van 1,7 naar 2,8 mld., vooral door hogere verwachte inkomsten uit (mededings-)boetes en rente. Omdat de BNI-afdrachten van de lidstaten het sluitstuk vormen van de Europese begroting, betekenen hogere verwachte inkomsten voor de Europese begroting uit andere bronnen dan de BNI-afdrachten, automatisch dat de BNI-afdracht van de lidstaten daalt. Voor Nederland betekent dit ca. 57 mln. lagere afdrachten in 2017.

2. Begrotingsakkoord 2017: meerjarig beeld ACOR (uitgaven)

In de Europese begroting voor 2017 heeft de EC ook de reguliere aanpassingen in de grondslagen voor de BNI-, BTW- en Invoerrechtenramingen verwerkt op basis van nieuwe economische cijfers (ACOR cijfers). Deze werken meerjarig door in de afdrachten van de lidstaten. In 2017 leidden deze aanpassingen bij BNI-, BTW- en invoerrechtenramingen tot per saldo 22 mln. lagere afdrachten voor Nederland.

Vierde en vijfde aanvullende begroting 2016

Eind 2016 heeft het Europees Parlement goedkeuring gegeven aan de vierde en vijfde aanvullende begroting voor 2016. Deze aanvullende begrotingen zijn te laat in het jaar aangenomen om nog door de Commissie te worden verwerkt in de afdrachten over 2016. De budgettaire verwerking viel daarom in 2017 en is zodoende verwerkt als bijstelling van de niet-belastingontvangsten.

3. Vierde aanvullende begroting 2016: vertraging cohesiebeleid (niet-belastingontvangsten)

In de vierde aanvullende begroting van 2016 heeft de EC de geraamde EU-betalingen voor 2016 verlaagd met 7,3 mld., voornamelijk vanwege vertragingen bij de implementatie van het cohesiebeleid.7 De vertraging wordt op een later moment binnen het huidige MFK ingelopen en leidt tot een verschuiving van per saldo 360 mln. in de Nederlandse afdrachten van 2017 naar de jaren 2018, 2019 en 2020.

4. Vierde aanvullende begroting 2016: effecten spring forecast en rebate vk (niet-belastingontvangsten)

Met de aanname van de vierde aanvullende begroting, zijn ook de effecten van de Spring Forecast van 2016 verwerkt in de afdrachten van lidstaten. Dit leidt tot ca 80 mln. hogere afdracht die in 2017 verwerkt is als lagere niet-belastingontvangst. Daarnaast zijn hierbij ook de BTW- en BNI-grondslagen van lidstaten geactualiseerd. Dit leidt tot een herberekening van de korting van het Verenigd Koninkrijk, omdat die mede is gebaseerd op de BTW-grondslag.

10. Vijfde aanvullende begroting 2016: verschuiven Nederlandse korting (niet-belastingontvangsten)

Eind 2016 is ook de vijfde aanvullende begroting goedgekeurd. Hiermee is de ratificatie van het Eigen Middelenbesluit in 2016 in de afdrachten verwerkt en zijn de kortingen op de nationale afdrachten geëffectueerd. Nederland ontvangt de bedongen korting op de afdrachten over 2014–2016 met terugwerkende kracht in 2017 in de kas. Het betreft een technische mutatie omdat het kabinet besloten heeft om het kader te corrigeren voor deze ontvangst.8 De korting voor 2017 (en latere jaren) wordt verrekend met de EU-afdrachten.

Nacalculatie 2016

11. Nacalculatie 2016 (niet-belastingontvangsten)

De Europese Commissie heeft op 24 januari 2017 cijfers voor de nacalculatie van de Europese afdrachten voor 2016 gepresenteerd aan de lidstaten. Voor de Nederlandse begroting betekent deze nacalculatie een verlaging van de EU-afdrachten van netto 124 mln. euro die als een eenmalige ontvangst op de begroting is verwerkt.9

Tweede aanvullende begroting 2017

5. Tweede aanvullende begroting 2017: teruggave surplus (uitgaven)

Op 12 april 2017 presenteerde de Europese Commissie de tweede aanvullende begroting van 2017. Met deze aanvullende begroting wordt zoals gebruikelijk het verschil tussen de inkomsten en de uitgaven van de Europese begroting over 2016 (het surplus) in de begroting voor 2017 verwerkt. In 2016 was er sprake van een grote onderuitputting bij de uitvoering van het cohesiebeleid en was er daarnaast sprake van hogere inkomsten bij de EU (m.n. door boetes). Het surplus bedroeg hierdoor 6,4 mld. en is in de tweede aanvullende begroting voor 2017 verwerkt. Het Nederlandse aandeel in dit surplus bedraagt 0,3 mld. en leidde in 2017 tot een lagere afdracht. De onderuitputting die veroorzaakt wordt door vertraging binnen het cohesiebeleid, wordt in de jaren 2018, 2019 en 2020 ingehaald.10

Zesde aanvullende begroting 2017

13. Spring forecast 2017 en 14. correctie spring forecast (uitgaven en niet-belasting ontvangsten)

Met de voorjaarsraming van 2017 is de raming van de BNI-, douane- en BTW-heffingen in de EU-lidstaten geactualiseerd. Voor Nederland leidt dit tot een per saldo lagere EU-afdracht in 2017 en een hogere afdracht in 2018–2021. Bij Miljoenennota 2018 zijn deze effecten verwerkt vanuit de verwachting dat de aanvullende begroting ook in 2017 zou worden aangenomen en verrekend. Bij Najaarsnota bleek echter dat de aanname van deze aanvullende begroting niet op tijd in 2017 zou worden afgerond, waardoor de effecten van de Voorjaarsraming voor de BNI-afdracht en de BTW-afdracht van ca 65 mln. weer moesten worden tegengeboekt. De effecten op de invoerrechten en de perceptiekostenvergoeding zijn ongemoeid gebleven omdat ze niet afhankelijk zijn van het al dan niet aannemen van een (aanvullende) begroting door de EU. In 2018 krijgt het opwaartse effect van ca 65 mln. alsnog zijn beslag.

Realisatie 2017 (uitgaven en niet-belastingontvangsten)

15. Realisatie 2017

De Nederlandse afdrachten komen per saldo 29 mln. lager uit dan geraamd bij 2e suppletoire begroting. De realisaties hebben betrekking op alle afzonderlijke afdrachten: de BTW-afdrachten, de BNI-afdrachten en de invoerrechten.

Veiligheid en Justitie

Opdrachten

In 2017 zijn minder middelen besteed aan opdrachten (inkoop goederen en diensten) dan verwacht. Dit leidt tot een meevaller van 18 mln. Er is o.a. een lager bedrag aan vergoedingen voor onrechtmatige detentie vastgesteld door de rechter (3,7 mln.), er zijn minder middelen aan de Koninklijke Marechaussee (KMar) uitgekeerd voor het versterken grenstoezicht (3,3 mln.) en er is minder beroep gedaan op taptolken door de politie (3 mln.).

Diversen (Uitgaven – Mee- en tegenvallers)

Deze post bestaat uit verschillende mee- en tegenvallers, waaronder een meevaller bij de Raad voor rechtsbijstand van 14,6 mln. Deze meevaller is veroorzaakt door lagere kosten voor tolk- en vertaalwerkzaamheden door een lager dan verwachte asielinstroom. Daarnaast is er een meevaller van ca. 10 mln. door vertraging in de implementatie van C2000, het landelijke communicatiesysteem voor hulpverleningsdiensten in Nederland, een meevaller van 6,5 mln. door een terugbetaling van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) en een meevaller van 11,6 mln. op de apparaatsuitgaven van het kerndepartement.

Asiel

De instroomraming voor 2017 voor de organisaties in de asielketen is op basis van de jaarlijkse Meerjaren productieprognose (MPP) voor de asielketen bijgesteld van 42.000 naar 41.000. Daarnaast past VenJ kosten voor krimp bij COA in, net als enkele kleinere mee- en tegenvallers. Doordat uitgaven voor vastgoed in de tijd naar voren worden gehaald, kost krimp bij COA aanvankelijk geld maar treden later besparingen op.

Asiel: oda-toerekening

Kosten voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers worden volgens afspraken binnen OESO-DAC toegerekend aan ODA (Official Development Assistance) op de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS). Door verwerking van de realisatie 2016 en reguliere herijking van de asielinstroomraming, kostprijs en verblijfsduur 2017 is de ODA-toerekening naar beneden bijgesteld. VenJ heeft het verschil teruggeboekt naar de begroting van BHOS.

Asiel: vrijval gva en bbb

De budgetten voor het Gemeentelijk versnellingsarrangement (GVA) en de Bed, bad, broodregeling zijn niet volledig besteed en worden ingezet als dekking voor uitgaven aan met name COA, IND en Nidos.

Besparingsverlies eigen bijdrageregeling strafvordering

Doordat het wetsvoorstel «Eigen bijdrage veroordeelden kosten strafvordering en slachtofferzorg» nog in behandeling was bij de Eerste Kamer is er een besparingsverlies opgetreden11. Voor dit besparingsverlies zijn middelen gereserveerd op de Aanvullende post. Die zijn bij de Voorjaarsnota 2017 deels toegevoegd aan de VenJ-begroting en ingezet ter dekking van het besparingsverlies. De dekking van het besparingsverlies via de gereserveerde middelen leidt tot drie mutaties. Allereerst heeft Financiën de middelen overgeboekt van de Aanvullende post naar de VenJ-begroting (zie Uitgaven – Technische mutaties). Ten tweede is de dekking zichtbaar als een verlaging van de uitgavenruimte (deze mutatie, Uitgaven – Beleidsmatige mutaties). Ten derde is het besparingsverlies zichtbaar als een verlaging van de ontvangsten (zie Ontvangsten – Beleidsmatige mutaties). Het overgeboekte bedrag in 2017 verschilt van het besparingsverlies aan de ontvangstenkant doordat het resterende deel van het besparingsverlies en de dekking daarvoor aan de uitgavenkant is geboekt.

Bijdrage beleids-dg’s

Na het verwerken van verschillende mee- en tegenvallers resteert problematiek op de VenJ-begroting. Daarvan passen de verschillende beleids-dg’s 18,5 mln. in.

Eindejaarsmarge

VenJ heeft de negatieve eindejaarsmarge 2016 à 91 mln. ingepast in 2017 (zie ook: Uitgaven – Beleidsmatige mutaties: Negatieve eindejaarsmarge).

Intensiveringsmiddelen aanvullende post

Bij Miljoenennota 2017 is 450 mln. extra beschikbaar gesteld voor de VenJ-begroting. Het deel van de middelen bestemd voor intensiveringen was in afwachting van bestedingsplannen gereserveerd op de Aanvullende post. Deze zijn bij nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2017 overgeheveld naar de VenJ-begroting (zie ook Uitgaven – Technische mutaties). Het gaat onder andere om middelen voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit, cyberveiligheid en grensbewaking.

Lagere ontvangsten relocatie

Nederland ontvangt een Europese vergoeding voor de relocatie van vluchtelingen uit Griekenland en Italië die wordt gedeeld door VenJ en BHOS. De ontvangstenraming is op de begroting van VenJ opgenomen. Het aantal relocanten blijft achter bij de oorspronkelijke verwachting. BHOS boekt het aandeel in de lager dan verwachte ontvangsten terug naar VenJ.

Negatieve eindejaarsmarge

In 2016 kende de VenJ-begroting een tekort van 91 mln., die als negatieve eindejaarsmarge is meegenomen naar 2017 (zie ook Uitgaven – Beleidsmatige mutaties: Eindejaarsmarge).

Overige mee- en tegenvallers

Deze post bestaat uit verschillende mee- en tegenvallers, zoals een tegenvaller op huisvesting Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) van 15 mln. Ook extra kosten die voortvloeien uit de implementatie van enkele EU-richtlijnen vallen onder deze post, onder meer de richtlijn individuele beoordeling slachtofferbeleid (8 mln.). Daarnaast zijn in deze post meevallers door vertraagde wetgeving opgenomen, zoals het intrekken van het wetsvoorstel Hoogste bestuursrechtspraak (een meevaller van 1 mln. in 2017 en een meevaller van 10 mln. structureel).

Pensioenregeling politie

VenJ dekt de uitgaven voor de vroegpensioenregeling Inkoop Max, die in 2022 afloopt, met middelen uit het zogenaamde politie-accres. Om het kasritme in overeenstemming te brengen met de uitgaven vindt een kasschuif plaats.

Diversen (Uitgaven – Beleidsmatige mutaties)

Hieronder valt een aantal mee- en tegenvallers die zich hebben voorgedaan gedurende het jaar. Het betreft o.a. een tegenvaller van 8 mln. op de loonkosten van het personeel. Ook is er sprake van een tegenvaller bij de Autoriteit Persoonsgegevens van 1,5 mln. door implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Deze tegenvaller bestaat vooral uit ICT- en voorlichtingskosten.

Besparingsverlies eigen bijdrageregeling strafvordering

Het Ministerie van Financiën heeft middelen die op de Aanvullende post gereserveerd zijn voor het besparingsverlies eigen bijdrageregeling strafvordering deels overgeboekt naar de VenJ-begroting (zie ook Uitgaven – Beleidsmatige mutaties en Ontvangsten – Beleidsmatige mutaties).

Compensatie abp-pensioenpremiestijging

Per 1 januari 2017 heeft het ABP de pensioenpremie verhoogd. Ter compensatie van de pensioenpremiestijging is rijksbreed 342 mln. aan de loonruimte 2017 toegevoegd. Deze middelen zijn vanuit de Aanvullende post overgemaakt naar de departementale begrotingen. Voor VenJ is dit een bedrag van 59,2 mln.

Intensiveringsmiddelen aanvullende post

De op de Aanvullende post gereserveerde middelen zijn overgeboekt naar de VenJ-begroting. (zie ook Uitgaven – Beleidsmatige mutaties).

Loonbijstelling 2017–2022

Dit betreft de toevoeging van de loonbijstelling tranche 2017 aan de VenJ-begroting. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor de contractloonontwikkeling en de ontwikkeling in sociale werkgeverslasten.

Diversen (Uitgaven – Technische mutaties)

Onder diverse technische mutaties vallen met name overboekingen met andere departementen, zoals de uitkering van het surplus op het eigen vermogen van het RVB (27,5 mln.) en financiering van tijdelijke capaciteit van KMar op luchthavens (10 mln.)

Boeten en transacties, grote bedragen

Bij de begrotingsbrief van november 201512 zijn afspraken gemaakt over de verdeling van grote schikkingen tussen VenJ en Financiën. In 2017 is er generaal 70,8 mln. meer ontvangen dan geraamd.

Diversen

Hier vallen een aantal mee- en tegenvallers onder waaronder lagere griffieontvangsten door een lagere instroom aan zaken waarbij griffierecht wordt geheven. Deze vallen 4,5 mln. lager uit dan bij Najaarsnota werd geraamd.

Beperken eigen vermogen agentschappen

VenJ heeft in 2017 het eigen vermogen van agentschappen tot een niveau van 2,5% van de omzet beperkt. De eenmalige beperking geeft budgettaire ruimte om tegenvallers in met name 2017 te dekken.

Besparingsverlies eigen bijdrageregeling strafvordering

Het besparingsverlies eigen bijdrageregeling strafvordering is hier zichtbaar als een verlaging van de ontvangsten (zie ook Uitgaven – Beleidsmatige mutaties en Uitgaven – Technische mutaties).

Prognosemodel justitiële ketens

Volgend uit het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ) doet VenJ ramingsbijstellingen voor de uitgaven en ontvangsten van verschillende organisaties in de justitiële keten. Hier gaat het om de ontvangsten voor griffierechten en administratiekosten bij het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB).

Ramingsbijstelling afpakken crimineel vermogen

Omdat op het ontvangstenbudget afpakken crimineel vermogen een tekort verwacht werd, is de ontvangstenraming bij augustusbrief eenmalig met 90 mln. neerwaarts bijgesteld.

Ramingsbijstelling boeten & transacties

Op basis van de realisatiecijfers 2016 bij de verkeersboetes heeft het kabinet Rutte-II de ontvangstenraming voor B&T structureel met 130 mln. verlaagd. Mee- en tegenvallers op dit dossier komen per 1 januari 2017 ten laste van het generale beeld.

Tegenvaller lagere griffieontvangsten

Voor griffierechten zijn de ontvangsten 2017 lager dan geraamd door lagere instroom aan zaken waarbij griffierecht wordt geheven. Bij Najaarsnota 2017 is de raming met 22 mln. neerwaarts bijgesteld.

Diversen (Ontvangsten – Beleidsmatige mutaties)

Dit betreft o.a. een tegenvaller op de ontvangsten uit administratiekosten bij verkeersboetes bij het CJIB van 1,2 mln. door een lager aantal geïnde verkeersboetes en een meevaller door de uitbreiding Cross Border Enforcement-richtlijn van 3,7 mln. Deze richtlijn maakt gegevensuitwisseling van de nationale kentekenregistratie tussen EU-lidstaten mogelijk.

Diversen (Ontvangsten – Technische mutaties)

Dit betreft een neerwaartse bijstelling van het ontvangstenkader op het artikel van de Raad voor de Kinderbescherming (1,5 mln.) en overboeking van het Ministerie van Financiën van ontvangsten van in beslag genomen goederen, die vanaf 2017 door VenJ worden verantwoord (1,8 mln.).

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Diversen (mee- en tegenvallers: uitgaven en niet-belastingontvangsten)

Er was sprake van onderuitputting op het centraal apparaat, onder andere door lagere uitgaven aan externe inhuur. De grootste onderuitputting doet zich voor bij Doc-Direkt vanwege een niet noodzakelijke opgenomen desaldering. De bijdragen van de ministeries van Financiën en Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn met een overboeking ontvangen. Hierdoor zijn de ontvangsten voor 6 mln. ook niet gerealiseerd. Daar tegenover staan meerontvangsten (€ 2 mln.) uit Veiligheidsonderzoeken uitgevoerd door de AIVD.

Basisregistratie Personen (BRP)

In voorjaar 2017 zijn middelen vrijgemaakt in verband met hogere kosten voor vernieuwing BRP. In de zomer is, naar aanleiding van een rapport van Bureau BIT, politiek besloten om de operatie BRP stop te zetten. De voorgenomen doorbelasting aan de afnemers is teruggedraaid (technische mutaties: uitgaven). Aan de beëindiging van deze operatie zijn kosten verbonden, zoals het extra afschrijven op investeringen en het opzeggen van lopende contracten.

Eindejaarsmarge H7

Dit is de toevoeging aan de begroting van de eindejaarsmarge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK, VII) 2016. De eindejaarsmarge van BZK werd ingezet binnen de begroting.

Eindejaarsmarge H18

Dit is de eindejaarsmarge van Wonen en Rijksdienst (WenR, XVIII) 2016. De eindejaarsmarge werd ontvangen op de begroting van Binnenlandse Zaken en vervolgens deels doorverdeeld naar WenR, omdat WenR geen eigen nominaal en onvoorzien-artikel heeft.

GDI-Doorbelasting

In 2015 is onder regie van de Digicommissaris besloten tot interdepartementale bijdrage voor de tekorten op de bestaande voorzieningen binnen de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI). Onderdeel van het voorstel was een doorbelastingsopgave, waarbij o.a. uitvoeringsorganisaties betalen naar gebruik. In afwachting hiervan zijn de te realiseren ontvangsten vanaf 2015 voorlopig geboekt op de begroting van BZK. De doorbelastingsopgave 2015 voor de jaren 2017 en 2018 is alternatief ingevuld door departementen die de GDI-voorzieningen gebruiken.

Diversen (beleidsmatige mutaties: uitgaven en niet-belastingontvangsten)

De grootste post onder diversen is een kasschuif voor de GDI-doorbelasting. De betrokken departementen hebben in 2016 hun aandeel in de doorbelastingsopgave 2015 overgeboekt naar de begroting van BZK. Deze middelen werden met een kasschuif in het juiste ritme gezet. Daarnaast is bij miljoenennota een bijdrage ontvangen ten behoeve van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. Vanwege een gefaseerde invoering zijn de middelen doorgeschoven naar latere jaren met een kasschuif.

Dienstverleningsafspraken 2017/overlopende inkomsten 2016

De dienstverlening tussen de baten-lastenagentschappen van BZK onderling verloopt via het kerndepartement. Dit leidt jaarlijks tot meer ontvangsten en uitgaven voor het kerndepartement. Een deel van de ontvangsten van de dienstverleningsafspraken uit 2016 is begin 2017 ontvangen.

Diversen (technische mutaties: uitgaven)

Doc-Direkt heeft gedurende 2017 middelen ontvangen van overige departementen en derden (notariaat) voor de dekking van personele en materiële uitgaven. Ter compensatie van de pensioenpremiestijging van het ABP is 342 mln. aan de loonruimte 2017 toegevoegd. Deze middelen zijn vanuit de Aanvullende Post overgemaakt naar de departementale begrotingen. Daarnaast is de loon- en prijsbijstelling (LPO) verwerkt en waren er ontvangsten voortvloeiend uit het resultaat op berichtenvoorziening en ontvangsten uit het resultaat op reisdocumenten. Overige posten zijn de doorverdeling van de ontvangen eindejaarsmarge op de begroting van BZK (VII) naar de begroting van WenR (XVIII) voor de middelen uit het Fonds Duurzaam Funderingsherstel, de Subsidie Energievoorziening Eigen Huis en de Tijdelijke Subsidieregeling Huisvesting Vergunninghouders.

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Referentieraming 2017

De referentieraming is de jaarlijkse raming van het verloop van leerlingen- en studentenaantallen. Uit de referentieraming 2017 bleek dat het verwachte aantal leerlingen en studenten hoger was dan de in de OCW-begroting 2017 verwerkte aantallen. Hierachter gingen verschillende bewegingen schuil, zoals een stijging van het aantal mbo-studenten in de beroepsbegeleidende leerweg en een toename van het aantal studenten in het wetenschappelijk onderwijs (o.a. door toenemende aantallen studenten uit landen die deel uitmaken van de Europese Economische Ruimte).

Diversen (mee- en tegenvallers)

Deze diversenpost is het saldo van een reeks mee- en tegenvallers over 2017. Voorbeelden hiervan zijn een vertraging in het project Programma Vernieuwing Studiefinanciering bij DUO (12,8 mln.) en een opwaartse bijstelling van de autonome uitgaven aan de studiefinanciering (29,1 mln.). Daarnaast zijn er meevallers op de lerarenbeurs (– 12,9 mln.) door minder en onterecht aangevraagde beurzen en op het resultaatafhankelijk budget in het mbo (– 17,3 mln.) doordat er instellingen waren die niet aan de norm voor voortijdig schoolverlaten konden voldoen.

Eindejaarsmarge 2016–2017

Dit betreft de toevoeging van de eindejaarsmarge 2016 aan de begroting van OCW.

Invulling ramingsbijstelling 2017

De betreffende ramingsbijstelling stond nog taakstellend op het artikel Nominaal en onvoorzien, en diende om de begroting van OCW sluitend te maken en om een bijdrage te leveren aan eerdere ruilvoetproblematiek. OCW heeft in 2017 de ramingsbijstelling van invulling voorzien, onder meer door de inzet van de eindejaarsmarge

Inzet eindejaarsmarge

Dit deel van de eindejaarsmarge is ingezet om de ramingsbijstelling in 2017 gedeeltelijk in te vullen.

Wijziging PVS boekingsgang (beleidsmatige en technische mutaties)

De ontwikkeling van het nieuwe ICT-systeem van DUO (Programma Vernieuwing Studiefinanciering) heeft geleid tot een correctie van de boekingen voor de reisvoorziening en diploma-omzetting. Een ov-studentenkaart wordt nu bijvoorbeeld niet meer als lening gezien als de student deze niet heeft geactiveerd. De schuldenopbouw van studenten kan zo transparanter en inzichtelijker worden gemaakt. Bij de voorjaarsnota is er een correctie gedaan van 147 mln. in 2017, omdat vorderingen verschoven van niet-relevant naar relevant voor het uitgavenplafond. Bij de najaarsnota is dit met 17 mln. verlaagd, omdat het deel aangaande de diploma-omzetting is vertraagd naar 2018 (deze mutatie valt onder «diversen (beleidsmatige mutaties)».

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Onder deze post vallen voornamelijk kasschuiven en verplichtingen die niet meer in 2017 tot uitgaven hebben geleid, maar dat wel zullen doen in 2018 (per saldo komt dit uit op – 61,3 mln. over 2017). Voorbeelden van kasschuiven zijn: een kasschuif binnen het budget van het Regionaal Investeringsfonds (mbo) om het beter te laten aansluiten bij het verwachte betalingsritme en een kasschuif noodzakelijk door een vertraging bij bouwprojecten in Caribisch Nederland. In 2017 zijn subsidies aangevraagd in het kader van gelijke kansen; deze verplichting zal in 2018 tot betaling leiden. Ook is er in 2017 een besparingswinst van 20,2 mln. in het mbo gerealiseerd. Deze besparingswinst is het resultaat van de afwikkeling van de kenniscentra en de samenvoeging hiervan tot de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Deze middelen zijn ingezet als gedeeltelijke invulling van de ramingsbijstelling (zie toelichting bij «ramingsbijstelling 2017»). Daartegenover staan compensaties voor de koersstijgingen van de dollar (Caribisch Nederland) en de Zwiterse frank (CERN). Onder verschillende artikelen heeft dit per saldo voor 15,2 mln. extra uitgaven gezorgd.

Compensatie ABP pensioenpremiestijging

Per 1 januari 2017 heeft het ABP de pensioenpremie verhoogd. Ter compensatie van de pensioenpremiestijging is 342 mln. aan de loonruimte 2017 toegevoegd. OCW heeft hiervan 198,4 mln. ontvangen. Deze middelen zijn vanuit de Aanvullende Post overgemaakt naar de departementale begrotingen.

Loonbijstelling tranche 2017

De loonbijstelling tranche 2017 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor de contractloonontwikkeling en de ontwikkeling in sociale werkgeverslasten.

Monumentenaftrek – aanhouden wetsvoorstel

In de begroting 2017 stond het plan om de fiscale monumentenaftrek om te vormen naar een meer gerichte uitgavenregeling op de OCW-begroting per 1 januari 2017. Het totale budgettaire beslag van deze fiscale aftrek is 57 mln. Het wetsvoorstel is aangehouden, waardoor omvorming per 2017 niet meer mogelijk was en de fiscale aftrek is blijven bestaan. Het reeds toegevoegde budget aan de OCW-begroting is met deze mutatie weer afgeboekt.

Prijsbijstelling tranche 2017

De prijsbijstelling tranche 2017 is overgemaakt naar de departementale begrotingen.

Diversen (technische, relevante mutaties)

Onder deze diversenpost vallen voornamelijk overboekingen met andere departementen en desalderingen. Een voorbeeld van een desaldering is een terugstorting in het Participatiefonds van 13,1 mln. Uit het Participatiefonds worden wachtgeldkosten betaald in het primair onderwijs. Onterechte declaraties worden teruggevorderd en weer in het fonds gestort. Voorbeelden van overboekingen zijn: een teruggave van WenR van het surplus van het Rijksvastgoedbedrijf aan de opdrachtgevende departementen (OCW heeft hiervan 7,3 mln. ontvangen), uitkeringen van tweemaal 4 mln. in het Provinciefonds voor de restauraties van de Domtoren en de Eusebiuskerk, en een terugbetaling aan DJI van 8,8 mln. omdat er minder jongeren in jeugdinrichtingen geplaatst worden, waardoor er daar dalende kosten voor onderwijs zijn.

Autonome raming studiefinanciering NR

Op verschillende niet-relevante delen van het artikel Studiefinanciering zijn gedurende het jaar bijstellingen gedaan op basis van autonome ontwikkelingen. Dit komt vooral omdat binnen de basisbeurs, aanvullende beurs en reisvoorziening meer is omgezet naar een gift dan eerder geraamd. Bij de omzettingen van de beurzen van een lening in een gift (dit gebeurt na afstuderen van de student) schuiven de uitgaven van niet-relevant naar relevant voor het uitgavenplafond. De niet-relevante posten in de begroting nemen dan dus af. Daarnaast zijn er minder toekenningen van deze beurzen geweest dan geraamd. Tenslotte is er minder geleend door studenten dan waar eerder rekening mee werd gehouden.

Referentieraming 2017 NR

De referentieraming 2017 werkt ook door op de niet-relevante budgetten onder het artikel Studiefinanciering. Door de hogere raming van de aantallen studenten in het wetenschappelijk onderwijs t.o.v. de referentieraming van 2016, is de raming van studieleningen van deze studenten naar boven bijgesteld.

Diversen (technische, niet-relevante mutaties)

Deze post bevat onder andere de toevoeging van de prijsbijstelling tranche 2017 op de niet-relevante uitgaven op de OCW-begroting (15,7 mln.).

Diversen (mee- en tegenvallers niet-belastingontvangsten)

Dit betreft het saldo van diverse mee- en tegenvallers aan de kant van de niet-belastingontvangsten. De ontvangen rente op de uitstaande studieleningen heeft een tegenvaller laten zien van 20,1 mln.

Diversen (technische, relevante mutaties niet-belastingontvangsten)

Deze technische mutaties zijn de tegenhangers van de desalderingen die ook zijn genoemd in de toelichting bij «diversen (technische, relevante mutaties)».

Diversen (technische, niet-relevante mutaties niet-belastingontvangsten)

De ontvangsten op de hoofdsom van de studielening waren 18,2 mln. lager dan waarmee in de begroting 2017 rekening werd gehouden.

Nationale Schuld (Transactiebasis)

Rente vaste schuld

In 2017 is voor totaal € 4,4 mld. aan leningen met een korte resterende looptijd voortijdig afgelost. Het voortijdig aflossen brengt kosten met zich mee. In 2017 bedroegen deze kosten € 100,1 mln. Daar staat tegenover dat de rentelasten in 2017 en 2018 lager zullen zijn omdat over afgeloste leningen geen rente meer betaald hoeft te worden.

Daarnaast zijn de rentelasten op de vaste schuld € 25,8 mln. lager uitgevallen. Ondanks dat de rentepercentages voor nieuwe langlopende leningen in 2017 hoger waren dan de rentepercentages die gebruikt zijn bij het opstellen van de begroting, waren de rentelasten lager doordat de totale omvang van de vaste schuld lager was dan geraamd.

Aflossingen op leningen

In 2017 zijn meer leningen afgelost dan in de begroting werd geraamd. Dit komt doordat deelnemers de mogelijkheid hebben om hun leningen (deels) vervroegd af te lossen, bijvoorbeeld bij de verkoop van de activa waarvoor was geleend. In 2017 is met name door de agentschappen veelvuldig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om leningen vervroegd af te lossen.

Mutatie in rekening-courant en deposito

Alle deelnemers hebben één of meerdere rekeningen-courant waarop zij tegoeden aanhouden. De sociale fondsen hebben de mogelijkheid om rood te staan op hun rekening-courant. Een daling van het saldo van de rekening-courant en deposito’s betekent een uitstroom van geld en is daarom een uitgave. Een stijging van het saldo leidt tot een ontvangst. In 2017 zijn de rekening-courantstanden en deposito’s van de deelnemers per saldo € 980 mln. minder toegenomen dan in de begroting werd geraamd. Dit komt voornamelijk door de sociale fondsen en de decentrale overheden. Voor de sociale fondsen werd ten tijde van het opstellen van de begroting in september 2016 nog verwacht dat de gezamenlijke roodstand van de rekeningen-courant met € 3,9 mld. zou afnemen. De roodstand is echter met € 2,8 mld. afgenomen, € 1,1 mld. minder dan begroot. De verbetering van het saldo van de sociale fondsen is hiermee minder dan verwacht. De mutaties in rekening-courant en deposito van de decentrale overheden zijn per saldo € 687 mln. lager uitgevallen dan in de begroting werd geraamd. Voor de agentschappen en de RWT’s zijn de mutaties van de rekening-courant en deposito’s per saldo € 852 mln. hoger uitgevallen dan geraamd.

Rente derivaten

De rentebaten op de langlopende rentederivaten zijn in 2017 lager uitgevallen met name als gevolg van het voortijdig beëindigen van langlopende receiverswaps.

Rente vlottende schuld

De rentebaten op de vlottende schuld zijn € 151 mln. lager uitgevallen. Dit komt doordat de rente op de geldmarkt minder negatief was dan geraamd en doordat als gevolg van het kasoverschot de omvang van de geldmarkt lager was dan geraamd.

Voortijdige beëindiging derivaten

Er zijn rentederivaten voortijdig beëindigd. Bij het beëindigen van een rentederivaat wordt de actuele marktwaarde van het derivaat tussen beide partijen verrekend. De in 2017 beëindigde rentederivaten hadden per saldo een positieve marktwaarde voor de Staat, waardoor er sprake is van eenmalige ontvangsten. Daar staat tegenover dat op een beëindigd rentederivaat meerjarig geen rente meer wordt ontvangen.

Financiën

Afdrachten staatsloterij (uitgaven en ontvangsten)

Op basis van de Wet op de Kansspelen komen de opbrengsten van de Staatsloterij toe aan de Staat. Op basis van de fusieovereenkomst met De Lotto worden deze verrekend met de afdrachten van de Lotto, waarna 63% van het totaal toekomt aan de Staat. De verrekening is opgenomen als technische post bij de uitgaven en ontvangsten. De ontvangst na verrekening is opgenomen onder de post dividenden en afdrachten staatsdeelnemingen.

Belasting- en invorderingsrente (uitgaven en ontvangsten)

Zowel bij de rente-uitgaven als bij de renteontvangsten zijn de realisaties hoger uitgevallen omdat in december, bij het vaststellen van de verdeelsleutels met de sociale fondsen (m.b.t. de gecombineerde heffing van belastingen en premies), een hoger dan geraamd aandeel aan het Rijk is toebedeeld. Daarnaast leidde bij de uitgaven de afwikkeling van een aantal oude belastingzaken tot incidenteel hoge rente-uitgaven.

Eigen personeel belastingdienst (mee- en tegenvallers)

Op 11 april (Kamerstukken II 2016/2017, 31 066, nr. 354) bent u geïnformeerd over de werving van 1.024 nieuwe werknemers in 2017. Een deel van de nieuwe werknemers stroomt pas in 2018 in. Daarnaast stromen de medewerkers gemiddeld later in 2017 in dan vooraf is begroot. Beide ontwikkelingen zorgen voor een incidentele meevaller.

Inhuur externen belastingdienst

In 2017 is er minder gebruik gemaakt van uitzendkrachten en van overige inhuur van specialisten dan aan het begin van het jaar werd verwacht.

Vertraging investeringsagenda

De realisatie op Investeringsagendaprojecten loopt vertraging op. Op 19 september (Kamerstukken II 2017/2018, 31 066, nr. 378) bent u geïnformeerd over de stand van zaken over de Investeringsagenda.

Diversen (mee- en tegenvallers)

Dit betreft een som van mutaties van o.a. minder uitgaven op apparaat en materieel bij de Belastingdienst en minder uitgaven op de schade-uitkering EKV.

Bijdrage aan agentschap (programma)

Een aantal uitgaven aan Logius wordt al gedaan in 2017 in plaats van 2018.

Bijstelling bcf

De bijdrage aan gemeenten en provincies uit het Btw-compensatiefonds (BCF) is hoger uitgevallen. De overschrijding komt conform de bestaande afspraak ten laste van het gemeente- en provinciefonds.

Eigen personeel belastingdienst (beleidsmatige mutaties)

Bij een aantal dienstonderdelen is in 2017, vooruitlopend op het dalende budget in 2018, besloten vacatureruimte niet op te vullen.

Inzet eindejaarsmarge

Dit betreft de inzet van de eindejaarsmarge van Financiën.

Materieel ict

De extra uitgaven worden met name verklaard doordat de Belastingdienst extra soft- en hardware licenties (digitale werkpakketten) heeft aangeschaft.

Schade-uitkering ekv

Dit betreft een bijstelling van schade-uitkeringen op de exportkredietverzekeringen.

Storting begrotingsreserve ekv

De niet uitgegeven middelen aan de schade-uitkering exportkredietverzekeringen worden gestort in de begrotingsreserve die getroffen is voor uitstaande risico’s.

Diversen (beleidsmatige mutaties uitgaven)

Dit betreft een som van mutaties van o.a. loon- en prijsbijstelling en rationalisatiemiddelen voor ICT projecten.

Investeringsagenda

Vanuit de Aanvullende Post zijn middelen vrijgegeven voor verschillende ICT-projecten en het aannemen van nieuw personeel in het kader van de Investeringsagenda van de Belastingdienst (Kamerstuk 31 066, nr. 236).

Loonbijstelling apparaat

De loonbijstelling tranche 2017 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor de contractloonontwikkeling en de ontwikkeling in sociale werkgeverslasten.

Diversen (technische mutaties)

Dit betreft een som van mutaties van o.a. de compensatie voor de stijging van ABP premies voor ambtenaren en overboekingen naar het BTW-compensatiefonds.

Deelname aiib

Als gevolg van een besluit van de OESO-DAC is het mogelijk om 83% van de kapitaalinleg voor de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) te rapporteren als ODA (official development assistance). Gezien ook het internationale karakter van de kapitaalstorting aan de AIIB worden de middelen per 2017 toegevoegd aan de HGIS-begroting. De omvang van de storting valt lager uit als gevolg van een appreciatie van de euro ten opzichte van de dollar.

Winsten smp Griekenland

Onderdeel van het tweede leningenprogramma voor Griekenland was dat de inkomsten van nationale centrale banken uit Griekse staatsobligaties (Securities Markets Programme, afgekort SMP en de Agreement on Net Financial Assets, afgekort ANFA), die niet zijn meegenomen in de obligatieomruil van februari 2012, kunnen worden doorgegeven aan Griekenland. Door het aflopen van het tweede leningenprogramma zijn deze betalingen opgeschort. De uitkering van SMP- en ANFA-winsten die in de ontwerpbegroting gepland stonden voor 2017 zullen eventueel pas in 2018 plaatsvinden. Een mogelijk besluit hiertoe wordt aan het einde van het Griekse leningenprogramma in 2018 genomen.

Dividenden en afdrachten staatsdeelnemingen (mee- en tegenvallers)

De raming van de staatsdeelnemingen is in het voorjaar per saldo naar beneden bijgesteld op basis van de laatste inzichten over de winstprognoses. Tegenvallers doen zich onder meer voor bij de Gasunie.

Schade-restituties ekv

De EKV recuperaties vallen lager uit dan verwacht.

Toename munten in circulatie

Er zijn per saldo meer munten in omloop gebracht dan dat er uit omloop terugkwamen. Deze toename leidt tot meer netto ontvangsten, gelijk aan de nominale waarde van de munten.

Diversen (mee- en tegenvallers ontvangsten)

Dit betreft een som van mutaties van o.a. hogere opbrengsten door kosten vervolging, hogere ontvangsten bij de Belastingdienst door werkzaamheden voor derden en hogere terugbetalingen van leningen door de EIB (European Investment Bank) en de Wereldbank.

Boetes en schikkingen

Op 7 juni 2016 heeft het Hof geoordeeld dat er een wanverhouding bestaat tussen het niet tijdig betalen van de motorrijtuigenbelasting (MRB) en de opgelegde verzuimboete. Als gevolg van deze uitspraak zijn de boeteontvangsten op de begroting van de Belastingdienst (60 mln.) naar beneden bijgesteld. Voor een deel wordt deze tegenvaller gedekt met een structurele meevaller bij de boetes en schikkingen (15 mln.).

Winstafdracht dnb

De winstraming vertoont een dalende trend. Hoofdzakelijk wordt dit veroorzaakt door de gedaalde marktrentes die tot lagere rendementen leiden op zowel de eigen beleggingen als op de aankopen onder het EAPP (Expanded Asset Purchase Programme). Tevens lopen de opkoopprogramma’s met een hoogrendement af (SMP, Covered Bond Purchase Programme (CPP) 1&2). Deze zaken zorgen voor een fiks tegenvallende winst voor DNB in de komende jaren. Daarbij komt dat er in 2016 afspraken zijn gemaakt dat DNB een buffer opbouwt als gevolg van de risico’s van QE (Quantitative Easing). De verplichtingen aan deze buffer, gecombineerd met de tegenvallende winsten, zorgen ervoor dat het in de komende jaren nog de vraag is of er winst kan worden uitgekeerd.

Diversen (technische mutaties ontvangsten)

Dit betreft een budgetneutrale desaldering in verband met de lagere raming van de ontvangsten voor kosten vervolging bij de Voorjaarsnota.

Dividend financiële instellingen

Het ontvangen dividend van financiële instellingen is in 2017 hoger uitgevallen, met name vanwege het in september ontvangen interimdividend van ABN Amro.

Ontvangst vordering srh

In mei 2017 wordt SRH (holding waar SNS was ondergebracht) verhangen van NLFI (NL Financial Investments) naar de Staat. Bij deze transactie wordt 161 mln. aan eigen vermogen van SRH overgemaakt aan de Staat en omgezet in een vordering.

Opbrengst verkoop vermogenstitels

De verkoop van aandelen ABN Amro (€ 3,0 mld.) en a.s.r. (€ 2,7 mld.) in 2017 heeft geleid tot een totaalopbrengst van € 5,7 mld.

Defensie

Realisatie Centraal Apparaat

Dit is het saldo van realisatiemutaties bij Artikel 10 Centraal Apparaat die zijn verwerkt bij Slotwet 2017. De oorzaken zijn lagere uitgaven aan formatie bij de bestuurstaf door ondervulling, lagere uitgaven aan pensioenen dan voorzien en lagere uitgaven aan materieel voor de MIVD.

Realisatie investeringen

Dit is voor het overgrote deel (113 mln.) onderrealisatie bij materieel projecten. Oorzaak is vertraging, waarbij de belangrijkste projecten de Apache-upgrade, de vervanging en modernisering van de Chinook en de F-35 zijn.

Diversen (Mee- en tegenvallers)

Hieronder valt de onderuitputting bij het Financiering Nationale Inzet Krijgsmacht. Daarnaast heeft ondervulling bij de Krijgsmachtonderdelen lagere uitgaven aan formatie en aan instandhouding en gereedstelling tot gevolg gehad.

Abvw akkoord 1% eenmalige uitkering, Abvw akkoord 2,5% loonsverhoging, Dekking abvw akkoord

Defensie en de centrales van overheidspersoneel hebben eind 2017 een akkoord gesloten over nieuwe arbeidsvoorwaarden voor het defensiepersoneel. Het hiervoor benodigde budget is overgeheveld naar de Defensieonderdelen vanaf artikel 12 Nominaal en Onvoorzien.

BIV trekkingsrechten Defensie

Dit is de overheveling van middelen uit het Budget Internationale Veiligheid (BIV) naar de begroting van Defensie. Defensie bekostigt met de trekkingsrechten activiteiten die samenhangen met de missies. Het totale trekkingsrecht van Defensie bedraagt 59,5 mln. (zie ook de Verticale Toelichting van Homogene Groep Internationale Samenwerking). Van de 59,5 mln. blijft 3,1 mln. binnen de HGIS (voor attachés en voor Vessel Protection Detachments). De overige 56,4 mln. wordt ingezet binnen diverse onderdelen van de Defensiebegroting voor bijvoorbeeld de nazorg van uitgezonden militairen.

Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten

Defensie verzorgt op verzoek van Buitenlandse Zaken de beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden waar dat noodzakelijk is. Dit wordt bekostigd uit de BIV trekkingsrechten van Buitenlandse Zaken (zie ook de Verticale Toelichting van Homogene Groep Internationale Samenwerking).

Eindejaarsmarge 2016

Dit is de toevoeging van de eindejaarsmarge 2016 aan de begroting van Defensie.

Hogere uitgaven voor instandhouding

Dit betreft hogere uitgaven voor instandhouding bij het Commando Landstrijdkrachten en het Commando Luchtstrijdkrachten. Bij de Landmacht zijn het hogere uitgaven voor de instandhouding van materieel zoals wielvoertuigen, vrachtauto’s met wissellaadsysteem en klein kaliber wapens. De achterstallige voorraden konden eerder dan verwacht gevuld worden. Bij de Luchtmacht kon een levering (en de bijbehorende betaling) vervroegd worden.

Kasschuif investeringen

In het Defensie Investeringsplan (DIP) staat budget gereserveerd voor infrastructuur en IT-projecten. Beide budgetten voor 2017 bleken te groot in vergelijking met de behoeftes. Er worden met deze schuif geen materieelprojecten verschoven.

Onderrealisatie investeringen

Binnen het project F-35 en het project Chinook is er sprake van latere betalingen dan verwacht. De projecten zelf zijn niet vertraagd. Het project Defensie Bewakings- en Beveiligingssysteem (DBBS) heeft wel vertraging opgelopen door late levering van een leverancier. Daarnaast is een aantal projecten niet meer in 2017 in uitvoering genomen, zoals de studie naar de vervanging van M-fregatten en de midlife update van de Fuchspantservoertuigen. Ook zijn verschillende IT projecten vertraagd. Als laatste is de reserve voor valutaschommelingen van 40 mln. binnen het investeringsartikel in 2017 niet ingezet.

Diversen (Beleidsmatige mutaties)

Dit is het saldo van verschillende mutaties zoals valuta-effecten van exploitatie-uitgaven, hogere energie-uitgaven en de extra middelen die aan de MIVD zijn toegekend ten behoeve van de aanpassing van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten.

Compensatie ABP pensioenpremiestijging

Per 1 januari 2017 heeft het ABP de pensioenpremie verhoogd. Ter compensatie van de pensioenpremiestijging is rijksbreed 342 mln. aan de loonruimte 2017 toegevoegd. Deze middelen zijn vanuit de Aanvullende Post overgemaakt naar de departementale begrotingen.

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2017 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor de contractloonontwikkeling en de ontwikkeling in sociale werkgeverslasten.

Prijsbijstelling

De prijsbijstelling tranche 2017 is overgemaakt naar de departementale begrotingen.

Diversen (Technische mutaties – Rijksbegroting in enge zin)

Dit is het saldo van verschillende mutaties zoals bijdragen van andere departementen voor het Maritiem Operatiecentrum van de Kustwacht, bijdrage van JenV voor de Koninklijke Marechaussee ten behoeve van de Grensbewaking, een bijdrage aan JenV voor het communicatiesysteem C2000 en de overheveling van budget van de begroting van VWS voor compensatie AOW-gat.

Diversen (Technische mutaties – Niet tot een ijklijn behorend)

De staat is in 1998 met het ABP een lening overeengekomen om de kapitaaldekking van de militaire ouderdomspensioenen te financieren. Deze lening met het ABP voor 2017 is aangepast op basis van realisatiecijfers. Daarnaast is er in 2017 loonbijstelling uitgekeerd over een loongevoelig niet-kaderrelevant begrotingsartikelonderdeel.

Diversen (Niet-belastingontvangsten – Mee- en tegenvallers)

Dit is het saldo van verschillende mutaties zoals ontvangsten van andere landen voor brandstofverstrekkingen, hogere verkoopopbrengsten van materieel en hogere bijdragen voor medegebruik van militaire vliegvelden.

Bijstellen ontvangsten

Dit is het saldo van het bijstellen van diverse ontvangstenposten op de Defensiebegroting. Ten eerste zijn ontvangsten met betrekking tot de Eigen Huishouding naar beneden bijgesteld. Werknemers die een vergoeding ontvangen voor Eigen Huishouding hoeven geen vergoeding meer te betalen voor het slapen op de kazerne. Daarnaast zijn de verkoopopbrengsten van vastgoed van Defensie hoger dan verwacht door de aantrekkende vastgoedmarkt. Bovendien waren er vertraagde betalingen uit Jordanië en Griekenland voor verkocht strategisch grootmaterieel. Tot slot is de raming van de ontvangsten van de Defensie Materieel Organisatie herijkt en naar beneden bijgesteld.

Diversen (Niet-belastingontvangsten – Technische mutaties

Dit betreft voornamelijk de winstafdracht van de agentschappen van Defensie (Paresto en Defensie Telematica Organisatie (DTO)).

Infrastructuur en Milieu

Thermphos (Mee- en tegenvallers uitgaven en beleidsmatige mutaties)

Het Rijk heeft 27,7 mln. gereserveerd voor de complexe sanering van het industrieterrein Thermphos in Zeeland, naar aanleiding van het advies van de Commissie onderzoek sanering Thermphos (TK 29 826 nr. 90). Een bijdrage is voorwaardelijk aan het bereiken van een totaalakkoord met de provincie Zeeland en het havenbedrijf, waarbij zij eenzelfde financiële bijdrage zullen leveren. Deze middelen zijn in 2017 niet tot uitputting gekomen omdat de benodigde juridische documenten nog niet waren afgerond. Uw Kamer is in de jaarlijkse Decemberbrief hierover geïnformeerd (Kamerstukken II, 34 775-XII, nr. 64).

Deze post bestaat uit verschillende onderdelen, waarvan de grootste zijn:

• 1) Er is – 14,0 mln. minder uitgegeven op artikel 98 Apparaatsuitgaven dan vooraf voorzien. Ondermeer door lagere inhuur van externen, minder afgesloten contracten voor interne dienstverlening en deels door facturen die pas in 2018 tot betaling komen voor de verhuizing van IenM naar de Rijnstraat.

• 2) Er is – 3,2 mln. minder uitgegeven dan verwacht op het artikel 16 Openbaar Vervoer en Spoor (OVS). Er zijn in 2017 minder (nieuwe) opdracht verstrekt dan verwacht. Daarnaast is er minder gebruik gemaakt van de subsidieregeling Derde Spoor Duitsland (waarbij vervoerders compensatie mogen aanvragen bij ProRail als ze vanwege werkzaamheden aan het Derde spoor in Duitsland omgeleid moeten worden via andere grensovergangen) als gevolg van minder werkzaamheden dan voorzien.

• 3) Er is – 3,5 mln. minder uitgegeven dan verwacht op artikel 17 Luchtvaart ondermeer door vertraging bij de uitvoering van een aantal onderzoeksopdrachten, onder meer bij opdrachten die door het Knowledge Development Centre worden uitgevoerd.

Eindejaarsmarge 2016

De eindejaarsmarge van 2016 is toegevoegd aan de begroting van IenM.

Kasschuif Deltafonds

Er heeft een kasschuif plaatsgevonden bij de eerste suppletoire begroting binnen het Deltafonds van 2017 naar 2019. De middelen zijn later nodig vanwege autonome vertraging in de programmering, voornamelijk bij het Tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-2).

Kasschuif Infrastructuurfonds

Er heeft een kasschuif plaatsgevonden bij de eerste suppletoire begroting binnen het Infrastructuurfonds van 2017 naar de jaren 2018 en 2019. Dit om de budgetten in lijn te brengen met de programmering.

Regeringsvliegtuig

Voor de vervanging van het regeringsvliegtuig is op de IenM-begroting een reservering van in totaal 90 mln. getroffen, zoals gemeld bij Voorjaarsnota 2017 (TK 34 730 nr. 1). Het koopcontract voor de levering van het nieuwe regeringsvliegtuig is getekend en het oude regeringsvliegtuig is verkocht. Een deel van de betaling volgt in 2018. Deze middelen schuiven door naar volgend jaar.

Beter Benutten

Diverse provincies hebben een bijdrage van IenM ontvangen voor projecten binnen het programma Beter Benutten. De middelen zijn afkomstig van het Infrastructuurfonds en zijn via de begroting van IenM overgeboekt naar het Provinciefonds, Gemeentefonds en BTW-Compensatiefonds.

DBFM-projecten

Kenmerk van Design, Build, Finance en Maintain-contract (DBFM) is een langjarig en vlak betalingsritme. Bij de afronding van de aanbesteding van een DBFM-contract is het exacte betalingsritme bekend. Het kasritme op het Infrastructuurfonds wordt in die gevallen aangepast aan het betaalritme van het DBFM-contract. Met deze mutaties zijn de projectbudgetten voor de DBFM-projecten A1/A27 Utrecht Noord-Eemnes-Bunschoten, N18 Varsseveld-Enschede en de A6 Schiphol-Amsterdam-Almere en de capaciteitsuitbreiding Sluis Eefde omgezet in begrotingsreeksen voor betaling van de jaarlijkse beschikbaarheidsvergoeding.

Loon- en prijsbijstelling 2017

De loon- en prijsbijstelling tranche 2017 is toegevoegd aan de begrotingen van IenM.

Regiospecifiek pakket Zuiderzeelijn

In het kader van het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn ontvingen de provincies Drenthe, Flevoland, Friesland en Groningen een bijdrage bij Miljoenennota (146,9 mln.) en Najaarsnota (45 mln.). Deze middelen zijn vanuit het Infrastructuurfonds toegevoegd aan het Provinciefonds.

Diversen – Technische mutaties uitgaven

Deze post bestaat uit diverse overboekingen (– 126,1 mln.) en desalderingen (+29,7 mln.).

• 1) De overboekingen zijn diverse interdepartementale overboekingen (+12,4 mln.) en veel overboekingen naar het Provinciefonds, Gemeentefonds en Btw-compensatiefonds (– 138,6 mln.). Deze laatste post bevat ondermeer een bijdrage (– 22,1 mln.) voor diverse saneringsopgaven, een bijdrage (– 21,2 mln.) aan de provincie Limburg ten behoeve van het project Logistiek Multimodaal Knooppunt Venlo, een bijdrage (– 11,1 mln.) voor de provincie Zuid-Holland voor het weginfrastructuurproject Rotterdamse Baan, een bijdrage (– 10,2 mln.) voor hydrologische maatregelen en een bijdrage (– 9,1 mln.) aan projecten Beter Benutten.

• 2) De diverse desalderingen (+29,7 mln.); deze post bestaat hoofdzakelijk uit de opbrengsten uit grondverkopen die worden ingezet ten behoeve van hydrologische maatregelen door provincies (8,0 mln.), het afgeroomde surplus aan eigen vermogen van de Inspectie Leefomgeving en Transport en de Nederlandse Emissieautoriteit (5,4 mln.) en de bijdrage van agentschappen aan centraal betaalde apparaatsuitgaven zoals huisvesting, ICT en facilitaire dienstverlening (5,9 mln.).

Diversen – Technische mutaties niet-belasting ontvangsten

Deze post bestaat hoofdzakelijk uit de opbrengsten uit grondverkopen die worden ingezet ten behoeve van hydrologische maatregelen door provincies (8,0 mln.), het afgeroomde surplus aan eigen vermogen van de Inspectie Leefomgeving en Transport en de Nederlandse Emissieautoriteit (5,4 mln.) en de bijdrage van agentschappen aan centraal betaalde apparaatsuitgaven zoals huisvesting, ICT en facilitaire dienstverlening (5,9 mln.).

ETS-veilingopbrengsten

De veilingopbrengsten emissiehandel (ETS) zijn per saldo lager uitgevallen dan geraamd, omdat de gemiddelde veilingprijs per emissierecht lager is uitgevallen. Bij Najaarsnota 2017 werd uitgegaan van 5 euro in plaats van 7 euro. Over 2017 blijkt de daadwerkelijke gemiddelde prijs 5,75 euro te zijn. De veilingopbrengsten zijn dus minder laag uitgevallen dan verwacht bij Najaarsnota 2017.

Economische Zaken

Fund to fund

De omvang en moment van de uitgaven in het kader van het Dutch Venture Initiative worden bepaald door de investeringen en terugontvangsten van de fondsen bij hun portfolio-bedrijven. Deze investeringen en ontvangsten fluctueren in aantal en omvang. De niet-benutte middelen blijven beschikbaar binnen het Toekomstfonds.

Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek

Bij de tweede tender voldeden drie projecten niet aan de criteria van de regeling. Deze projecten werden derhalve afgewezen. Eén project is door de aanvragers zelf teruggetrokken. Dat heeft ertoe geleid dat er minder projecten zijn gehonoreerd dan verwacht. Aangezien sprake is van een fondsconstructie blijven deze middelen beschikbaar binnen het Toekomstfonds.

Isde-regeling

De uitgaven vanwege de Isde-regeling zijn lager uitgevallen dan bij Najaarsnota op basis van de prognose van RVO.nl werd verwacht.

Mep subsidies

De lagere uitgaven van de MEP-regeling zijn veroorzaakt door een lagere gerealiseerde subsidiabele elektriciteitsproductie dan oorspronkelijk was geraamd.

Risicokapitaal seed

De niet-benutte kas is grotendeels te verklaren doordat de niet-benutte ruimte in het Toekomstfonds van 2016 en de ontvangstenmeevaller van de Seed-regeling in 2016 zijn toegevoegd aan de begroting van 2017. Deze toevoeging is gedaan bij de eerste suppletoire begroting in 2017. Verder hebben de startersfondsen minder participaties gedaan dan geraamd. Dat leidde ook tot lagere kasuitgaven.

Sde+/ SDE subsidies

Uit de realisatiecijfers bleek op de regelingen SDE en de SDE+ (Stimulering Duurzame Energieproductie) minder uitgegeven dan begroot bij de Najaarsnota. Dit komt vooral door de tragere realisatie van gesubsidieerde projecten. De uitgevallen productie zal voor een groot deel in latere jaren alsnog worden gerealiseerd en gesubsidieerd via dezelfde of vervangende projecten.

Storting begrotingsreserve duurzame energie

De storting in de begrotingsreserve is het resultaat van onderuitputting op de subsidies Milieukwaliteit van de Elektriciteitsproductie (MEP), SDE/SDE+, de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) en op onderdelen van het Energie-akkoord en de TOP-sectoren Energie.

Topsectoren Energie

Er is € 4,9 mln. minder uitgegeven op de Tenderregeling innovatie (TSE) dan RVO.nl bij Najaarsnota had geraamd. Ook op de SDE+-projecten topsectoren energie/Hernieuwbare Energie Regeling (HER) is er € 17,7 mln. minder uitgegeven.

Diversen(mee- en tegenvallers)

Dit betreft diverse mee- en tegenvallers. Voor Onco Research is een bedrag van 12,5 mln. uit het Toekomstfonds gereserveerd voor verschillende valorisatieactiviteiten, maar 2,5 mln. minder besteed. Ook op het instrument ETS is 8,8 mln. minder uitgegeven dan geraamd. Daarnaast zijn er 6 mln. lagere uitgaven op het Energieakkoord SER. De onderuitputting wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere uitgaven van 4 mln. bij de Demonstratieregeling Innovatieregeling (DEI) en een onderuitputting van 1,8 mln. op projecten van het energieakkoord. Ook op de garanties groeifaciliteit, ondernemingsfinanciering en BMKB is respectievelijk 4,6, 8,2 en 6,8 mln. minder uitgegeven. Voor de garantie ondernemingsfinanciering waren de schade-uitgaven beperkt, waardoor de realisatie onder de raming in de begroting uitkwam. De schade-uitgaven voor de BMKB waren lager dan geraamd vanwege het lage aantal faillissementen. Ook Innovatiekrediet leidde tot minder uitgaven in 2017. De kasuitgaven op het Innovatiekrediet fluctueren jaarlijks door individuele uitbetalingsafspraken van RVO.nl met bedrijven. Een aantal verwachte voorschotbetalingen voor toekenningen in het vierde kwartaal van 2017 is doorgeschoven naar 2018, omdat nog niet aan de voorwaarden was voldaan.

Eindejaarsmarge 2016

Deze mutatie betreft de reguliere eindejaarsmarge van EZ.

EZ brede mee- en tegenvallers

Het betreft o.a. het aanwenden van extra middelen die vrijkwamen op beleidsartikelen, een investering in het CBS (12 mln.), middelen voor een nieuw cao-akkoord (10,5 mln), kosten die voortkomen uit een lager dan geraamd gebruik van ICT-licenties (6,2 mln.), extra kosten voor het Inkoop Uitvoeringscentrum (IUC) (6,3 mln.) en een bijdrage vanwege de uitloop van het ICT-project GAMMA (1,9 mln).

Invest-nl

De extra kosten voor Invest-nl bedragen opstartkosten (5 mln.), transitiekosten (4,5 mln.) en kosten voor projectontwikkeling (5,5 mln.)

Kasschuif Toekomstfonds

De middelen voor het Toekomstfonds zijn in het verwachte kasritme naar voren gehaald van de komende jaren.

Regionale projecten

Dit betreft extra uitgaven voor diverse regionale projecten. Voor de versterking van de regionale economische structuur in Nederland is een aantal projecten ondersteund, waaronder Internationaal Onderwijs, snel internet op scholen, Wageningen Campus en enkele Centers of Expertise.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Dit betreft diverse mutaties waaronder ACM schadevergoeding (4,5 mln.), afkoop van Oracle (4,8 mln.) en dekking voor de opdrachten van RVO (6,4 mln.). EZ heeft ook extra uitgaven gedaan aan agentschappen (4,6 mln.) en CBS (10,6 mln.). Bovendien leidde de Fipronil-besmetting tot een storting van 5,5 mln. in het Diergezondheidfonds.

Loonbijstelling tranche 2017

De loonbijstelling tranche 2017 is overgemaakt naar de departementale begrotingen. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling. Daarbovenop ontvangen departementen bij de loonbijstelling incidentele compensatie voor een deel van de kosten voor werkgevers van de herstelopslag van het ABP voor 2017.

Diversen (technische mutaties)

Dit betreft diverse mutaties waaronder 2,1 mln. aan toezichtkosten voor ACM, bijdrage aan ZuivelNL van 10,6 mln. en een generale bijdrage aan Zeeland van 10,5 mln. Ook de loonsbijstelling van ABP premie en prijsbijstelling leiden tot bestedingen van 11,5 mln. en 17,5 mln. respectievelijk.

Diversen (niet tot de ijklijn behorend)

Dit betreft o.a. een ophoging van de rentedragende lening aan ECN met 5,8 mln. De verduurzamingopgave uit aardgasbaten leidde tot 18,4 minder uitgaven.

Meevaller acm-boete

ACM heeft NS een boete opgelegd van bijna 41 mln. vanwege fraude bij de aanbesteding van het streekvervoer in Limburg. Dit leidde tot extra ontvangsten.

Diversen (mee- en tegenvallers Rijksbegroting in enge zin ontvangsten)

Dit betreft diverse mutaties waaronder meer ontvangsten uit de Rijksoctrooiwet (2,6 mln.) en de Seed-regeling (4,4 mln.)

Diversen (beleidsmatige mutaties Rijksbegroting in enge zin ontvangsten)

Dit betreft diverse mutaties waaronder dekking problematiek voor Gegevens Autoriteit Natuur van 13 mln.

Diversen (technische mutaties Rijksbegroting in enge zin ontvangsten)

Dit betreft diverse mutaties waaronder extra ontvangsten van de eerste bijdrage aan stoppersregeling (17 mln.) en bijdrage ZuivelNL (10,6 mln.). Daarnaast hebben de bijstellingen voor regionale ontwikkelingsmaatschappijen ROM’s en agentschap Telecom geleid tot respectievelijk 10 mln. en 8,5 mln.

Bijstelling aardgasbaten

De aardgasbaten zijn per saldo 176 mln. lager uitgevallen dan geraamd. De belangrijkste redenen hiervoor zijn een lagere gasprijs en lagere volumes.

Ontvangsten SDE+

De ontvangsten op basis van de Opslag Duurzame Energie (ODE) zijn € 51 mln. lager dan geraamd. De tariefstructuur van de ODE volgt de structuur van de energiebelasting. De ontvangstenreeks van de ODE is in eerste instantie in 2012 bij de invoering van de ODE meerjarig geraamd op basis van een aantal veronderstellingen over het energieverbruik, tempo van energiebesparing, de uitrol van zonnepanelen etc. De realisatie van de ontvangsten is in 2013 bij gelegenheid van het Energieakkoord bijgesteld. De ontvangsten blijven achter bij deze raming.

Diversen (niet tot een ijklijn behorend ontvangsten)

Dit betreft diverse mutaties waaronder bijstellingen van de inkomsten Agentschap Telecom (8,5 mln.) en ROM’s (10 mln.).

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Sectorplannen

Het budget voor de sectorplannen is met 43,7 mln. neerwaarts bijgesteld vanwege een fasering in de voorschotten. Dit gehele budget zal via de eindejaarsmarge door worden geschoven naar 2018.

AIO (Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen)

De uitkeringslasten van de AIO zijn hoger uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Zowel het aantal AIO-gerechtigden als de hoogte van de gemiddelde uitkering is ten tijde van het opstellen van de begroting onderschat. Tevens heeft er in 2017 een nabetaling van circa 6 mln. plaatsgevonden aan de SVB over 2016. Die was in de begroting van 2017 nog niet voorzien. Het aantal AIO-gerechtigden valt met name hoger uit door een lagere uitstroom in 2016 en 2017 dan geraamd. Daarnaast is ook de instroom in 2016 en 2017 hoger uitgevallen dan verwacht.

Bijdrage COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers)

De bijdragen aan het COA hebben betrekking op maatschappelijke begeleiding en voorinburgering. De uitgaven zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit is het gevolg van een gewijzigde instroom en doorstroom uit opvangcentra van migranten.

Dagloonbesluit

De wijziging van het Dagloonbesluit werknemersverzekeringen in verband met de inkomensverrekening in de WW heeft voor enkele groepen geleid tot onbedoeld lagere uitkeringen. Starters, herintreders, flexwerkers en werknemers die na de wachttijd voor de WIA minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn, kunnen in aanmerking komen voor een eenmalige tegemoetkoming. Het verstrekken van de tegemoetkoming voor deze groepen is in 2017 grotendeels afgerond en valt lager uit dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd.

Kinderbijslag (AKW)

De uitkeringslasten van de AKW zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Er zijn minder AKW-gerechtigden en daarnaast minder huishoudens die in aanmerking komen voor AKW+ dan geraamd. De AKW+ is een bedrag voor alleenstaanden of alleenverdieners die voor een gehandicapt kind zorgen.

Kinderopvangtoeslag (KOT)

De uitkeringslasten van de KOT zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. In de raming houdt SZW er rekening mee dat er vaak een iets te hoge KOT wordt uitgekeerd, waarna er later terugvorderingen volgen. In 2017 sluiten het voorschot en de definitieve toekenning echter beter bij elkaar aan dan verwacht, waardoor een meevaller ontstaat.

Kindgebonden budget (WKB)

De uitgaven van de WKB zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit betreft zowel lagere uitgaven over 2017 als lagere uitgaven aan nabetalingen. Doordat de economie zich gunstiger heeft ontwikkeld, zijn de uitgaven WKB over 2017 lager uitgekomen. Hogere inkomens leiden namelijk tot lagere bedragen kindgebonden budget en minder rechthebbenden. Ten tweede kent de WKB een voorschotsystematiek: ouders ontvangen een voorlopig bedrag WKB. Naar verwachting sluiten in 2017 voorschot en definitieve toekenning beter bij elkaar aan; ook dit leidt tot lagere kasuitgaven in 2017. De doorwerking van de Wet Hervorming Kindregelingen op de nabetalingen was onzeker. Nu het eerste toeslagjaar na invoering van de WHK (2015) grotendeels definitief toegekend is, blijken de nabetalingen lager uit te komen dan eerder geraamd.

Leningen inburgering

De uitgaven zijn hoger uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Zo is het opnamepatroon van de leningen anders gespreid dan aanvankelijk werd aangenomen, terwijl ook het gemiddeld opgenomen bedrag hoger uitviel.

Participatiewet

Het macrobudget Participatiewet heeft betrekking op de bijstand, IOAW, IOAZ en Bbz (levensonderhoud starters). De uitgaven aan het macrobudget zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit is deels het gevolg van een dalende werkloosheid ten opzichte van de eerdere raming en deels het gevolg van onderuitputting binnen de «voorfinanciering bijstand». In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom is tussen Rijk en gemeenten een voorschot voor 2016 en 2017 afgesproken, bedoeld om de feitelijke additionele kosten die gemeenten maken vanwege de verhoogde asielinstroom te dekken. Omdat een groot deel van de gemeenten géén aanvraag voor een voorschot heeft ingediend, is er onderuitputting op dit budget. Tegelijkertijd is het macrobudget voor 2017 opwaarts bijgesteld als gevolg van de verwerking van de realisatiecijfers over 2016 (inclusief de realisatie als gevolg van de hogere asielinstroom).

Re-integratie Wajong

Gedurende het jaar zijn op basis van de fondsennota’s van het UWV de uitgaven naar beneden bijgesteld (31,9 mln.). Het UWV heeft minder trajecten en voorzieningen ingekocht dan aan het begin van het jaar werd verwacht.

Toeslagenwet

De uitkeringslasten van de TW zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit komt hoofdzakelijk doordat het geraamde WW-volume lager uit is gekomen dan verwacht als gevolg van de lagere werkloosheidsverwachtingen van het CPB. Door het lagere aantal WW-uitkeringen, is ook het aantal toeslagen op WW-uitkeringen afgenomen.

Uitvoeringskosten UWV

De uitvoeringskosten van het UWV zijn opwaarts bijgesteld vanwege een nabetaling over 2016 en een budgettair neutrale schuif tussen begroting- en premiegefinancierde uitgaven.

Wajong

Er is een meevaller op de Wajong. Dit komt vooral doordat de realisaties van de gemiddelde uitkeringen een lagere prijsstijging laten zien dan eerder geraamd.

Sectorplannen

Dit betreft het via de eindejaarsmarge 2016 naar 2017 doorgeschoven budget voor de sectorplannen.

Eindejaarsmarge

Dit betreft de toevoeging van de eindejaarsmarge 2016 aan de begroting van SZW.

Kasschuiven SZA

Deze post betreft verschillende kasschuiven onder het SZA-kader. De grootste betreft een kasschuif voortvloeiende uit de budgettaire verwerking van de onderuitputting over voorfinanciering bijstand in 2016 en de bijpassende kasschuif naar latere jaren.

Nominale ontwikkeling

Dit is een overboeking van het begrotingshoofdstuk «koppeling uitkeringen» naar de begroting van SZW. Hiermee zijn de begrotingsgefinancierde uitkeringen op het prijspeil van 2017 gebracht.

Re-integratie Wajong

Het budget voor re-integratie van arbeidsgehandicapten in 2017 was minder hard nodig dan ten tijde van het opstellen van de begroting verwacht. Bij Voorjaarsnota is 26,4 mln. doorgeschoven naar het budget in 2020 en 2021, omdat het beroep op deze middelen in deze jaren gaat toenemen als gevolg van de recente herindelingsoperatie in het Wajong-bestand.

Kansrijk opgroeien

Om te stimuleren dat ook kinderen in een gezin met een laag inkomen kansrijk kunnen opgroeien, heeft het Rijk vanaf 2017 structureel 100 mln. beschikbaar gesteld voor benodigdheden in natura voor kinderen (0 tot 18 jaar), waardoor ze mee kunnen doen aan activiteiten die ze nu missen door armoede. Dit betreft voor 85 mln. de technische overboeking naar het Gemeentefonds, omdat gemeenten een belangrijke rol spelen in de uitvoering hiervan, de overige 15 mln. is overgeboekt naar artikel 2 voor subsidies met hetzelfde doel.

Rijksbijdrage vermogenstekort Ouderenfonds

Op basis van de laatste cijfers van het CPB is de realisatie voor de rijksbijdrage aan het vermogenstekort van het ouderdomsfonds lager uitgekomen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. In 2017 komt deze bijstelling met name door het verrekenen van het vermogensoverschot uit 2016.

Bvdu 2016 ontvangsten declaratiedeel

Een deel van de uitgaven loopt via declaraties waarvoor gemeenten van tevoren een voorschot krijgen. In 2016 heeft een aantal gemeenten een te hoog voorschot gekregen. Dit leidt tot een nabetaling van gemeenten en een ontvangst op de SZW-begroting.

Kinderopvangtoeslag (ontvangsten)

De ontvangsten over toeslagjaar 2014 zijn lager dan bij de begroting 2016 was verwacht. Dit leidt vooral tot minder terugontvangsten in 2017. Daarnaast komen in 2017 minder terugontvangsten over 2012 binnen.

Kindgebonden budget (ontvangsten)

De ontvangsten Kindgebonden budget (WKB) zijn lager uitgekomen dan ten tijde van de begroting 2017 werd verwacht. Dit hangt samen met minder ontvangsten over toeslagjaren 2015 en 2016 dan eerder voorzien. Dit komt vooral doordat de doorwerking van de Wet Hervorming Kindregelingen op ontvangsten lager is uitgekomen dan eerder geraamd, net als bij de nabetalingen het geval is.

Ontvangsten Wsw

Betreft de terugontvangsten Wsw als gevolg van de onderrealisatie arbeidsplaatsen in 2014.

Uitvoeringskosten zbo’s

Dit zijn ontvangsten op de uitvoeringskosten van UWV en SVB als gevolg de afrekening van begrotingsgefinancierde uitvoeringskosten over het jaar 2016.

Wajong

Dit betreft een ontvangst ten gunste van de uitkeringslasten Wajong en re-integratie Wajong als gevolg van een te hoge bevoorschotting in 2016.

Bijstelling werkgeversbijdrage Kinderopvangtoeslag

Op basis van de laatste CPB-ramingen is de werkgeversbijdrage kinderopvangtoeslag aangepast.

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Realisatie subsidies

Deze post bestaat uit mee- en tegenvallers op het instrument subsidies. Hieronder vallen onder meer een meevaller bij subsidies op het gebied van een effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel (4,6 mln.), een meevaller bij subsidies voor het stimuleren van kwaliteit en veiligheid in de curatieve zorg (4,1 mln.) en een meevaller bij subsidies voor het stimuleren van toegankelijkheid in de langdurige zorg (3,7 mln.).

Diversen (Mee- en tegenvallers – Rijksbegroting in enge zin)

Het betreft het saldo van mee- en tegenvallers op alle instrumenten behalve subsidies. Per saldo doen de grootste meevallers zich voor op de instrumenten apparaat (14,1 mln.) en opdrachten (6,5 mln.). Binnen het apparaat komt dit onder andere door vrijval bij de bedrijfsvoering van het kerndepartement en onderuitputting door de relatief laat uitgekeerde loonbijstelling.

Diversen – Mee- en tegenvallers – Zorg

Deze post betreft onder meer een meevaller bij de realisatie van het instrument subsidies binnen het begrotingsgefinancierd BKZ (3,1 mln.) en een tegenvaller bij de realisatie van de zorgkosten op Caribisch Nederland (0,8 mln.).

Arbeidsmarktagenda

De arbeidsmarktagenda speelt in op de veranderingen in de zorg en de (dreigende) tekorten aan verzorgend en verpleegkundig personeel. Het kabinet heeft extra middelen beschikbaar gesteld, die onder andere worden ingezet voor strategisch personeels- en opleidingsbeleid en investeringen in duurzame inzetbaarheid van personeel.

Schuif middelen compensatieregeling pgb 2016

In 2016 heeft de aanloopfase van de compensatieregeling trekkingsrechten meer tijd gekost dan beoogd. De aanloopfase bestond uit het realiseren van de uitvoeringstoets en het doorlopen van een aanbestedingsproces. De voor de regeling gereserveerde middelen zijn daarom d.m.v. een kasschuif verplaatst van 2016 naar 2017. In 2017 is 12,5 mln. van de 20 mln. beschikbaar gesteld ten behoeve van de uitvoering en uitkering van de compensatieregeling. Tevens is in de periode 2017–2020 de andere 7,5 mln. beschikbaar gesteld voor het verder verbeteren van het trekkingsrecht door middel van subsidies aan Per Saldo (vereniging van mensen met een pgb) en de Branchevereniging Kleinschalige Zorg (BVKZ).

Subsidie transitie jeugd

Omdat het transitieproces in de jeugdhulp meer tijd nodig heeft, is de instellingsduur van de Transitie Autoriteit Jeugd met 1 jaar verlengd (conform de mogelijkheid in het Instellingsbesluit). Tegen de achtergrond van de verlenging is een kasschuif toegepast om de in 2016 niet benodigde middelen (35 mln.) naar 2017 (19 mln.) en 2018 (16 mln.) te verplaatsen.

Taakstellende onderuitputting

Op de VWS-begroting stond taakstellende onderuitputting. Deze is ingevuld met onderuitputting bij de 2^e suppletoire begrotingswet (onderdeel van de post «diversen»).

Terugbetaling beheerskosten CAK

Bij het CAK is gebleken dat over een lange periode van jaren de beheerskosten per saldo ongemerkt hoger zijn geweest dan het toegekende budget. Per saldo had het CAK hierdoor een nog openstaande verplichting van 16,1 mln. aan het Algemeen fonds bijzondere ziektekosten. VWS heeft deze schuld van het CAK aan het fonds overgenomen, het CAK zal in de jaren 2019 t/m 2025 het bedrag van 16,1 mln. aan VWS terugbetalen.

Transitie jeugd subsidies

Instellingen die jeugdzorg verlenen kunnen een beroep doen op de subsidieregeling «Bijzondere transitiekosten Jeugdwet». Het aantal aanvragen leek bij deze regeling hoger uit te komen dan geraamd, hiervoor is bij 2^e suppletoire begrotingswet aanvullend budget beschikbaar gesteld (19,1 mln.). Vervolgens zijn er minder aanvragen gedaan dan verwacht en viel bij deze subsidie bij Slotwet 12,0 mln. vrij (verantwoord in de diversen post).

Uitvoeringskosten wanbetalersregeling

De raming van de uitvoeringskosten van de wanbetalersregeling is in lijn gebracht met de wijze waarop het CAK de uitvoeringskosten per burgerregeling doorrekent en met de verwachte daling van het aantal wanbetalers. De daling van het aantal wanbetalers was onder andere het gevolg van de invoering van de Wet verbetering wanbetalersmaatregelen per 1 juli 2016.

Diversen – beleidsmatige mutaties – rijksbegroting in enge zin

Dit betrof onder meer een vrijval van 12 mln. bij de opleiding tot verpleegkundig specialist/physician assistent. Door een lagere instroom in 2016 was er ook in 2017 minder budget nodig dan eerder geraamd (de opleiding duurt 24–30 maanden). Extra uitgaven in 2017 betroffen onder meer middelen voor de systeemverantwoordelijkheid van VWS voor de Wmo en implementatie van het VN-verdrag handicap (9,7 mln.) en hogere uitgaven aan de uitkeringen voor oorlogsgetroffenen en verzetsdeelnemers (7,8 mln.)

Diversen – beleidsmatige mutaties – zorg

Dit betrof onder meer een kasschuif van 12,4 mln. van 2017 naar 2018 voor het informatie-uitwisselingsprogramma in de medisch-specialistische zorg (VIPP). Daarnaast betreft het voornamelijk vrijval van middelen, onder meer 7 mln. in een drietal opleidingsbudgetten (publieke gezondheidsopleidingen, opleidingen in jeugd-ggz-instellingen en opleidingen voor gespecialiseerde verpleegkundigen die buiten het ziekenhuis zorg geven) als gevolg van lagere instroom en/of hogere uitval. Verder valt een deel van het voor 2017 beschikbaar gestelde budget vrij (6 mln.) van de subsidieregeling NIPT als gevolg van de (verlate) inwerkingtreding (per 1 april 2017).

Amendement Harbers en Nijboer

Dit betrof de verwerking van het amendement Harbers en Nijboer dat bij de begrotingsbehandeling van de VWS-begroting 2017 is aangenomen. Het amendement ziet erop toe dat er middelen van de VWS-begroting worden overgeheveld naar de begroting van Defensie (ter dekking van het toekomstige AOW-gat bij Defensie) en de begroting van OCW (ter dekking van het aanhouden van het wetsvoorstel afschaffing monumentenaftrek).

Buurtsportcoaches

De brede impuls combinatiefunctie (buurtsportcoach) is een onderdeel van het programma «Sport en bewegen in de buurt». In 2017 hebben 373 gemeenten een aanvraag ingediend voor de brede impuls combinatiefuncties. Het Rijk droeg hieraan bij. De middelen werden toegevoegd aan de decentralisatie-uitkering buurtsportcoaches in het Gemeentefonds.

Loonbijstelling

Dit betrof de toevoeging van de loonbijstelling tranche 2017 aan de VWS-begroting. Deze tranche bestaat uit een vergoeding voor sociale werkgeverslasten en de contractloonontwikkeling.

Diversen – Technische mutaties – Rijksbegroting in enge zin

Deze post betreft onder meer een overboeking van middelen voor sport van de Aanvullende Post van Financien (10,2 mln., XVI 34 888 Nr. 2) en de overboeking van prijsbijstelling naar de begroting van VWS (8,7 mln.).

Diversen – technische mutaties – zorg

Deze post bevat onder meer vrijval van middelen voor zorgopleidingen en de overboeking van de loon- en prijsbijstelling voor het begrotingsgefinancierde deel van het BKZ.

Bikk wlz

Dit is de bijstelling in de Bijdrage in Kosten van Kortingen (BIKK) naar aanleiding van de CEP en MEV ramingen van het Centraal Planbureau. De BIKK is een rijksbijdrage die is ingesteld bij de invoering van het nieuwe belastingstelsel in 2001 en wordt ingezet om de lagere premieopbrengst als gevolg van de grondslagverkleining van de Wlz te compenseren. De BIKK volgt de ontwikkeling van de heffingskortingen. De bijstelling ontstaat doordat de heffingskortingen hoger uitvallen.

Zorgtoeslag

Dit is de optelsom van bijstellingen van de zorgtoeslagraming gedurende 2017 (219,0 mln.) en de realisatie van de uitgaven aan zorgtoeslag in 2017 (330,5 mln.; samen 549,6 mln.). In de VWS-begroting worden de netto uitgaven aan zorgtoeslag weergegeven (dat wil zeggen de uitgaven aan zorgtoeslag verminderd met de terugvorderingen van zorgtoeslag). Bij Slotwet worden de uitgaven en ontvangsten zorgtoeslag bruto gepresenteerd. De realisatiecijfers leiden tot een verhoging van de uitgaven aan zorgtoeslag bij Slotwet van 330,5 mln. en een verhoging van de ontvangsten van zorgtoeslag (terugvorderingen van te veel ontvangen zorgtoeslag) van 688,4 mln.

Diversen – technische mutaties – niet tot een ijklijn behorend

Deze post bestaat onder meer uit hogere uitgaven van 3,4 mln. i.v.m. de afwikkeling van de voormalige algemene kas van de Ziekenfondswet.

Diversen – Niet-belastingontvangsten – Mee- en tegenvallers – Rijksbegroting in enge zin

Het betreft het saldo van alle mee- en tegenvallers bij de ontvangsten. Er is onder meer 5 mln. ontvangen door de vaststelling van de bijdrage van ZonMw, op basis van de ingediende verantwoording over 2016.

Ontvangsten wanbetalersregeling

Ondanks de daling van het aantal wanbetalers vielen de ontvangsten als gevolg van de aan wanbetalers opgelegde bestuursrechtelijke premie hoger uit. Dit is onder andere het gevolg van een succesvollere incasso van oude vorderingen en lagere uitstroom van mensen bij wie de bestuursrechtelijke premie door middel van broninhouding wordt geïnd.

Diversen – Niet-belastingontvangsten – beleidsmatige mutaties – Rijksbegroting in enge zin

Deze post bevat onder meer meevallers bij de ontvangsten jeugd van 5,1 mln. en diverse posten van langdurige zorg van 4,4 mln.

Diversen – Niet-belastingontvangsten – technische mutaties – Rijksbegroting in enge zin

Deze post betreft onder meer een terugontvangst door de eindafrekening van verschillende bevolkingsonderzoeken en screeningsprogramma’s (8,3 mln.). Daarnaast is 5,8 mln. afgeroomd van het eigen vermogen van het agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (aCBG) dat hoger was dan toegestaan conform de regeling agentschappen. Ook leidde de afrekening van «de overlooppost» van ZonMw tot een terugbetaling van 5,0 mln.

Ontvangsten zorgtoeslag

In de VWS-begroting worden de netto uitgaven aan zorgtoeslag weergegeven (de uitgaven aan zorgtoeslag verminderd met de terugvorderingen van zorgtoeslag). Bij Slotwet wordt de zorgtoeslag bruto geboekt. Dit leidt onder meer tot een verhoging van de ontvangsten van zorgtoeslag (terugvorderingen van te veel ontvangen zorgtoeslag) van 688,4 mln.

Diversen – Niet-belastingontvangsten – technische mutaties – niet tot een ijklijn behorend

Deze post bevat hogere ontvangsten van 2,3 mln. i.v.m. de afwikkeling van de voormalige algemene kas van de Ziekenfondswet en een terugontvangst m.b.t. de regeling Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven.

Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking

Wonen & Rijksdienst

Huurtoeslag

De realisatie 2017 op de huurtoeslag laat per saldo een meevaller zien van 142 mln., waarvan 129 mln. het gevolg is van lagere uitgaven. De dalende werkloosheid en een hogere inkomensontwikkeling zorgden voor minder huurtoeslaggerechtigden. Dit verklaart een groot deel van de meevaller. Een ander deel van de meevaller wordt veroorzaakt door een lagere instroom van statushouders dan verwacht.

Diversen (mee- en tegenvallers: uitgaven en niet-belastingontvangsten)

Er zijn hogere ontvangsten op de terugvorderingen van de huurtoeslag gerealiseerd. Daarnaast is de BZK-bijdrage aan maatregelen om fraude bij toeslagen tegen te gaan afgerekend. Dit heeft geleid tot een terugontvangen bijdrage van de begroting van Financiën (IXB).

Kasschuif (Tijdelijke Regeling Stimulering Huisvesting Vergunninghouders)

Met de tijdelijke regeling stimulering huisvesting vergunninghouders (TRSHV) is meerjarig in totaal 87,5 mln. beschikbaar gesteld voor de sobere huisvesting van 14.000 vergunninghouders. De regeling is sinds begin 2016 van kracht en loopt tot en met 2018. In zowel 2016 als in 2017 is minder dan verwacht gebruik gemaakt van deze subsidieregeling. In het voorjaar van 2017 is de raming met behulp van een kasschuif herverdeeld over de jaren 2017 en 2018.

Diversen (beleidsmatige mutaties: uitgaven)

Het surplus eigen vermogen 2016 van FM Haaglanden is ingezet voor de uitvoering van het programma «Kiezen voor kwaliteit». Daarnaast zijn er middelen doorgeschoven naar 2018 voor de EU-aanbesteding van onderdelen van het Woononderzoek Nederland (WoON) 2018, en naar latere jaren voor de Toelatingsorganisatie vanwege het aanhouden in de Eerste Kamer van het Wetsvoorstel kwaliteitsborging. De huurcommissie heeft in verband met modernisering middelen ontvangen in afwachting van de wijziging van de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte.

Afdracht 2016 Nationale Hypotheek Garantie

De Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) betaalt jaarlijks een achtervangvergoeding voor de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). De vergoeding over 2017 bedraagt afgerond 30 mln. De jaarlijkse vergoeding is in 2017 ontvangen en gestort in de daarvoor bestemde begrotingsreserve NHG.

Surplus eigen vermogen Rijksvastgoedbedrijf

Conform de regeling Agentschappen dient het eigen vermogen van een agentschap binnen de daarvoor geldende bandbreedte te worden gebracht (maximaal 5% van de gemiddelde jaaromzet over de afgelopen drie jaar). Het surplus eigen vermogen van het Rijksvastgoedbedrijf (79,8 mln.) is door WenR ingezet om het negatieve eigen vermogen bij andere shared service organisaties (SSO’s) van WenR aan te vullen. Het restant is teruggeboekt aan de afnemers van het RVB.

Diversen (technische mutaties – uitgaven)

Dit betreft voornamelijk de doorverdeling van de ontvangen eindejaarsmarge op de begroting van BZK (VII) naar de begroting van WenR (XVIII) voor o.a. de middelen uit het Fonds Duurzaam Funderingsherstel, de Subsidie Energievoorziening Eigen Huis en de Tijdelijke Subsidieregeling Huisvesting Vergunninghouders.

Diversen (beleidsmatige mutaties: niet-belastingontvangsten)

Het positief resultaat van 7,9 mln. op de Starterslening is terugontvangen van Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN).

Diversen (technische mutaties: niet belastingontvangsten)

Aan Woningstichting Geertruidenberg (WSG) is saneringssteun ter hoogte van 26,4 mln. verstrekt voor het derde en vierde kwartaal van 2017. Deze betaling is conform het saneringsbesluit uit 2013. Dit bedrag wordt onttrokken aan de begrotingsreserve voor sanerings- en projectsteun aan woningcorporaties.

Sociale zekerheid

AIO (Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen)

De uitkeringslasten van de AIO zijn hoger uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Zowel het aantal AIO-gerechtigden als de hoogte van de gemiddelde uitkering is ten tijde van het opstellen van de begroting onderschat. Tevens heeft er in 2017 een nabetaling van circa 6 mln. plaatsgevonden aan de SVB over 2016. Die was in de begroting van 2017 nog niet voorzien. Het aantal AIO-gerechtigden valt met name hoger uit door een lagere uitstroom in 2016 en 2017 dan geraamd. Daarnaast is ook de instroom in 2016 en 2017 hoger uitgevallen dan verwacht.

Algemene Ouderdomswet (AOW)

De uitkeringslasten van de AOW zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit wordt voornamelijk verklaard doordat het aantal AOW’ers, de uitgaven aan de partnertoeslag en het percentage alleenstaanden (die recht hebben op een hogere AOW-uitkering) lager uitviel dan waar bij het opstellen van de begroting van uit is gegaan. Het lagere aantal AOW’ers hangt samen met hogere sterfte dan waar in de CBS-bevolkingsprognose van uit werd gegaan.

Bijdrage COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers)

De bijdragen aan het COA hebben betrekking op maatschappelijke begeleiding en voorinburgering. De uitgaven zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit is het gevolg van een gewijzigde instroom en doorstroom uit opvangcentra van migranten.

Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA)

De uitkeringslasten van de IVA zijn hoger uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit is deels het gevolg van een opwaartse bijstelling van het volume. Daarnaast wordt de mutatie op de IVA verklaard door een administratieve correctie bij het UWV. Hierbij zijn uitkeringslasten die ten onrechte als WAO geadministreerd waren gecorrigeerd naar de juiste wet WIA (zie ook WAO). Bij de IVA (onderdeel van de wet WIA) heeft dit geresulteerd in een opwaartse bijstelling van de gemiddelde jaaruitkering en daarmee van de uitkeringslasten.

Kinderbijslag (AKW)

De uitkeringslasten van de AKW zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Er zijn minder AKW-gerechtigden en daarnaast minder huishoudens die in aanmerking komen voor AKW+ dan geraamd. De AKW+ is een bedrag voor alleenstaanden of alleenverdieners die voor een gehandicapt kind zorgen.

Kindgebonden budget (WKB)

De uitgaven van de WKB zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit betreft zowel lagere uitgaven over 2017 als lagere uitgaven aan nabetalingen. Doordat de economie zich gunstiger heeft ontwikkeld, zijn de uitgaven WKB over 2017 lager uitgekomen. Hogere inkomens leiden namelijk tot lagere bedragen kindgebonden budget en minder rechthebbenden. Ten tweede kent de WKB een voorschotsystematiek: ouders ontvangen een voorlopig bedrag WKB. Naar verwachting sluiten in 2017 voorschot en definitieve toekenning beter bij elkaar aan; ook dit leidt tot lagere kasuitgaven in 2017. De doorwerking van de Wet Hervorming Kindregelingen op de nabetalingen was onzeker. Nu het eerste toeslagjaar na invoering van de WHK (2015) grotendeels definitief toegekend is, blijken de nabetalingen lager uit te komen dan eerder geraamd.

Leningen inburgering

De uitgaven zijn hoger uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Zo is het opnamepatroon van de leningen anders gespreid dan aanvankelijk werd aangenomen, terwijl ook het gemiddeld opgenomen bedrag hoger uitviel.

Nominale Ontwikkeling (uitgaven en ontvangsten)

Dit betreft een aanpassing in de nominale ontwikkeling binnen het SZA-kader als gevolg van nieuwe loon- en prijsontwikkeling van het CPB en als gevolg van mutaties in de uitgavenrealisatie binnen de sociale zekerheid. Daarnaast is de indexatie van verschillende regelingen aangepast, waardoor deze beter aansluit bij de wettelijke indexatie.

Participatiewet

Het macrobudget Participatiewet heeft betrekking op de bijstand, IOAW, IOAZ en Bbz (levensonderhoud starters). De uitgaven aan het macrobudget zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit is deels het gevolg van een dalende werkloosheid ten opzichte van de eerdere raming en deels het gevolg van onderuitputting binnen de «voorfinanciering bijstand». In het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom is tussen Rijk en gemeenten een voorschot voor 2016 en 2017 afgesproken, bedoeld om de feitelijke additionele kosten die gemeenten maken vanwege de verhoogde asielinstroom te dekken. Omdat een groot deel van de gemeenten géén aanvraag voor een voorschot heeft ingediend, is er onderuitputting op dit budget. Tegelijkertijd is het macrobudget voor 2017 opwaarts bijgesteld als gevolg van de verwerking van de realisatiecijfers over 2016 (inclusief de realisatie als gevolg van de hogere asielinstroom).

Re-integratie Wajong

Gedurende het jaar zijn op basis van de fondsennota’s van het UWV de uitgaven naar beneden bijgesteld (31,9 mln.). Het UWV heeft minder trajecten en voorzieningen ingekocht dan aan het begin van het jaar werd verwacht.

Wajong

De uitkeringslasten van de Wajong zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit komt vooral doordat de realisaties van de gemiddelde uitkeringen een lagere prijsstijging laten zien dan eerder geraamd.

WAO (Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering)

De uitkeringslasten van de WAO zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit wordt voor het grootste deel verklaard door een administratieve correctie bij het UWV. Hierbij zijn uitkeringslasten die ten onrechte als WAO geadministreerd waren gecorrigeerd naar de juiste wet WIA. Bij de WAO resulteert dit in een neerwaartse bijstelling van de gemiddelde jaaruitkering en daarmee van de uitkeringslasten. Uit de realisatiecijfers van het UWV blijkt daarnaast dat de uitstroom hoger is en de gemiddelde jaaruitkering (naast de administratieve correctie) lager is dan eerder verwacht. Dit werkt voor 2017 door in lagere uitkeringslasten.

WW (Werkloosheidswet)

De uitkeringslasten van de WW zijn lager uitgevallen dan ten tijde van het opstellen van de begroting geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt doordat de werkloosheid lager is uitgevallen dan door het CPB werd geraamd.

Eindejaarsmarge

Dit betreft de toevoeging van de eindejaarsmarge 2016 aan de begroting van SZW.

In = uit-taakstelling

Departementen kunnen onbestede middelen in 2016 met behulp van de eindejaarsmarge doorschuiven naar 2017. Als tegenhanger van de uitgekeerde eindejaarsmarges is de in=uit-taakstelling op de aanvullende post ingeboekt, onder de veronderstelling dat departementen ieder jaar een soortgelijk bedrag doorschuiven met behulp van de eindejaarsmarge. De in=uit-taakstelling wordt gedurende de uitvoering van begrotingsjaar 2017 ingevuld met onderuitputting (zie invullen in = uit-taakstelling hieronder)

Invullen in=uit-taakstelling

De taakstellende onderuitputting is volledig ingevuld met onderuitputting en met meevallende uitgaven die in 2017 op de departementale begrotingen zijn opgetreden. Een deel van het invullen van deze taakstellende onderuitputting gebeurt op SZA.

Kasschuiven SZA

Deze post betreft verschillende kasschuiven onder het SZA-kader. De grootste betreft een kasschuif voortvloeiende uit de budgettaire verwerking van de onderuitputting voorfinanciering bijstand in 2016 en de bijpassende kasschuif naar latere jaren.

Re-integratie Wajong

Het budget voor re-integratie van arbeidsgehandicapten in 2017 was minder hard nodig dan ten tijde van het opstellen van de begroting verwacht. Bij voorjaarsnota is 26,4 mln. doorgeschoven naar het budget in 2020 en 2021, omdat het beroep op deze middelen in deze jaren gaat toenemen als gevolg van de recente herindelingsoperatie in het Wajong-bestand.

Kansrijk opgroeien

Om te stimuleren dat ook kinderen in een gezin met een laag inkomen kansrijk kunnen opgroeien, heeft het Rijk vanaf 2017 structureel 100 mln. beschikbaar gesteld voor benodigdheden in natura voor kinderen (0 tot 18 jaar), waardoor ze mee kunnen doen aan activiteiten die ze nu missen door armoede. Dit betreft voor 85 mln. de technische overboeking naar het Gemeentefonds, omdat gemeenten een belangrijke rol spelen in de uitvoering hiervan, de overige 15 mln. is overgeboekt naar artikel 2 voor subsidies met hetzelfde doel.

Kindgebonden budget (ontvangsten)

De ontvangsten Kindgebonden budget (WKB) zijn lager uitgekomen dan ten tijde van de begroting 2017 werd verwacht. Dit hangt samen met minder ontvangsten over toeslagjaren 2015 en 2016 dan eerder voorzien. Dit komt vooral doordat de doorwerking van de Wet Hervorming Kindregelingen op ontvangsten lager is uitgekomen dan eerder geraamd, net als bij de nabetalingen het geval is.

Zorg

Eerstelijnszorg

Dit betreft een onderschrijding bij de eerstelijnszorg. De belangrijkste oorzaak voor deze onderschrijding zijn de lagere uitgaven aan huisartsenzorg (– 209 mln.). Deze onderschrijding is in lijn met voorgaande jaren. Er is elk jaar sprake van een substantiële groei van de uitgaven, maar het uitgavenniveau is lager dan het beschikbare kader. Deze onderschrijding hangt samen met de overschrijding bij de multidisciplinaire zorgverlening (102 mln.), waar de mogelijkheden groter zijn om meer zorg te leveren. Beide sectoren vallen onder het hoofdlijnenakkoord voor huisartsen en multidisciplinaire zorgverlening. Bij de sector zintuiglijk gehandicapten is een onderschrijding te zien van 25 mln. Deze onderschrijding is zichtbaar sinds de overheveling van de oude AWBZ naar de Zvw in 2015. Daarnaast doet zich een onderschrijding voor in de uitgaven voor geboortezorg (20 mln.). Deze onderschrijding hangt samen met een daling in het aantal geboorten in 2017.

Financieringsmutatie Wlz

De financieringsmutatie is het gevolg van het feit dat er in 2017 minder is gefinancierd dan er is geleverd aan zorg. Er zit tijd tussen het moment waarop de Nza de afspraken over te leveren zorg ontvangt en de verwerking ervan in de budgetten van de Wlz-instelling. Hierdoor is het gebruikelijk dat de financiering binnen een jaargrens afwijkt van de budgetten in dat jaar. Zo ontstaan zogeheten financieringsachterstanden of -voorsprongen.

Genees- en hulpmiddelen

Bij de Zvw-sector genees- en hulpmiddelen is sprake van een onderschrijding van 414 mln. Deze onderschrijding wordt onder andere verklaard door de lagere koers van het Britse pond (via de Wet geneesmiddelenprijzen), de effecten van financiële arrangementen en door de scherpe inkoop van zorgverzekeraars bij de hulpmiddelen (m.n. bij hoortoestellen en verzorgingsmiddelen).

Geestelijke gezondheidszorg

Over 2017 komt de onderschrijding van de uitgaven aan geestelijke gezondheidszorg (ggz) voorlopig uit op 307 mln. Dit ligt in het verlengde van de onderschrijding uit eerdere jaren. De onderschrijding hangt onder meer samen met substitutie naar de praktijkondersteuner huisarts (POH-ggz) voor psychische klachten, een verschuiving van gespecialiseerde ggz naar basis-ggz en de scherpe inkoop van zorgverzekeraars.

Geriatrische revalidatiezorg en eerstelijns verblijf

De uitgaven aan geriatrische revalidatiezorg en eerstelijnsverblijf zijn lager uitgevallen dan geraamd. Bij geriatrische revalidatiezorg is sprake van een onderschrijding van 31 mln., bij eerstelijnsverblijf is sprake van een onderschrijding van 21 mln. In de loop van 2017 zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor eerstelijnsverblijf (55 mln.), deze zijn niet volledig tot besteding gekomen.

Grensoverschrijdende zorg

Bij de grensoverschrijdende zorg is sprake van een onderschrijding van 92 mln. Deze onderschrijding is veroorzaakt doordat het grensoverschrijdend zorggebruik in de afgelopen jaren nauwelijks is gegroeid, terwijl in de begrotingsramingen wel van groei is uitgegaan.

Medisch specialistische zorg

Deze overschrijding is het saldo van hogere uitgaven aan medisch specialistische zorg (MSZ) (296 mln.) en lagere uitgaven aan beschikbaarheidsbijdragen MSZ. Het gaat voor MSZ om voorlopige realisatiecijfers, voor 37% gebaseerd op een bijschatting van verzekeraars van feitelijke declaraties.

Multidisciplinaire zorg

Bij de multidisciplinaire zorg is er voor 2017 een overschrijding van het beschikbare kader van 102 mln. Deze overschrijding hangt samen met de onderschrijding op de uitgaven voor huisartsenzorg (– 209 mln.). Bij de multidisciplinaire zorg zijn de mogelijkheden groter om meer zorg te leveren. Beide sectoren vallen onder het hoofdlijnenakkoord voor huisartsen en multidisciplinaire zorgverlening.

Nominale ontwikkeling

Op basis van de CEP 2017 van het CPB is de nominale ontwikkeling van de zorguitgaven bijgesteld. Ten opzichte van de MEV 2017 zijn de ramingen van lonen en prijzen naar boven bijgesteld.

Persoonsgebonden budgetten

Ten opzichte van de begroting is er in 2017 sprake van een verschuiving tussen de verschillende leveringsvormen in de Wlz. Het gaat met name om een verschuiving van persoonsgebonden budget naar zorg in natura. Dit leidt tot een overschrijding ten opzichte van het geraamde bedrag voor zorg in natura en een onderschrijding bij het persoonsgebonden budget. De gerealiseerde uitgaven per leveringsvorm weerspiegelen de voorkeuren van de cliënt voor de betreffende leveringsvorm. Per saldo is sprake van een overschrijding op het totale Wlz-budget van 9 mln.

Uitvoeringsproblematiek Wlz-recht volledig pakket

Met de hervorming van de langdurige zorg stelt het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) bij de Wlz-indicatiestelling alleen nog vast of iemand wel of geen toegang krijgt tot de Wlz en wordt niet langer bezien of specifieke zorgfuncties noodzakelijk zijn. Vanaf 1 januari 2017 past het CIZ dit beginsel volledig toe. Wie toegang krijgt tot de Wlz heeft aanspraak op een volledig zorgprofiel. Hierdoor krijgen bepaalde groepen Wlz-cliënten aanspraak op meer zorg dan voorheen. Het gaat om aanspraken op dagbesteding, vervoer en huishoudelijke hulp. De uitgaven aan de Wlz zijn hierdoor hoger uitgevallen.

Volledig pakket thuis

De uitgaven binnen de Wlz aan volledig pakket thuis (VPT) zijn 51 mln. hoger uitgevallen dan geraamd. Dit is onder andere het gevolg van een verschuiving van extramurale zorg en persoonsgebonden budget naar VPT.

Wijkverpleging

Bij wijkverpleging is sprake van een onderschrijding van het beschikbare kader van 102 mln. Ten aanzien van de onderschrijding van de uitgaven wijkverpleging kan worden gemeld dat signalen uit het veld wijzen op een tekort aan wijkverpleegkundigen en een scherpe contractering door zogrverzekeraars.

Wlz buiten contracteerruimte

Bij de Wlz-uitgaven buiten de contracteerruimte is in 2016 per saldo sprake geweest van een tegenvaller. Deze werkte door naar 2017 en is vooral het gevolg van hogere nacalculeerbare kapitaallasten.

Ziekenvervoer

Bij ziekenvervoer is sprake van een onderschrijding van 51 mln. De onderschrijding op de uitgaven voor ambulances bedraagt 36 mln. De onderschrijding bij het overig ziekenvervoer (15 mln.) is in lijn met de ontwikkelingen in de afgelopen jaren en keent een beleidsmatige oorzaak, nl. scherpe inkoop door verzekeraars.

Zorg in natura

Ten opzichte van de begroting is er in 2017 sprake van een verschuiving tussen de verschillende leveringsvormen in de Wlz. Het gaat met name om een verschuiving van persoonsgebonden budget naar zorg in natura. Dit leidt tot een overschrijding ten opzichte van het geraamde bedrag voor zorg in natura en een onderschrijding bij het persoonsgebonden budget. De gerealiseerde uitgaven per leveringsvorm weerspiegelen de voorkeuren van de cliënt voor de betreffende leveringsvorm. Per saldo is sprake van een overschrijding op het totale Wlz-budget van 9 mln.

Diversen (mee- en tegenvallers)

Deze post betreft het saldo van diverse kleinere mee- en tegenvallers waaronder een onderschrijding van de uitgaven aan extramurale zorg in de Wlz (– 25 mln.) en lagere uitgaven bij de Zvw-sector overig curatieve zorg (– 10 mln.).

Besparingsverlies werelddekking

Het vorige kabinet heeft in 2016 besloten om de maatregel afschaffen werelddekking niet door te voeren, omdat de onderliggende wet na behandeling in de Tweede Kamer complex en onuitvoerbaar zou worden. Het bijbehorende besparingsverlies is bij Voorjaarsnota gedekt door een ramingsbijstelling in de grensoverschrijdende zorg.

Flankerend beleid zorgakkoorden 2018

Om hoofdlijnenakkoorden en bestuurlijke afspraken voor 2018 met een aantal sectoren binnen de Zvw tot stand te brengen heeft het kabinet bij Voorjaarsnota middelen vrijgemaakt voor een aantal gerichte intensiveringen, zoals het versterken van het eerstelijns verblijf.

Grensoverschrijdende zorg

De uitgaven aan grensoverschrijdende zorg vallen lager uit dan eerder geraamd. Deze ramingsbijstelling is ingezet als dekking voor het besparingsverlies van de werelddekking.

Kwaliteitskader verpleeghuiszorg

Met ingang van 13 januari 2017 is het kwaliteitskader verpleeghuiszorg van kracht. Bij Voorjaarsnota is door het vorige kabinet besloten om vanaf 2017 structureel 100 miljoen euro beschikbaar te maken voor de verbetering van de kwaliteit in de verpleeghuizen op basis van het nieuwe kwaliteitkader verpleeghuiszorg. Daarnaast heeft het vorige kabinet heeft in 2017 incidenteel 100 mln. beschikbaar gesteld voor de verpleeghuislocaties waar verbetering van kwaliteit het hardste nodig is.

Nominaal en onverdeeld Wlz

Dit betreft onder andere middelen voor een aantal technische correcties op de overheveling van budgetten in het kader van hervorming langdurige zorg.

Nominaal en onverdeeld Zvw

Er heeft bij Voorjaarsnota een ramingsbijstelling plaatsgevonden omdat niet alle gereserveerde middelen voor groeiruimte, nominale bijstelling en migratieproblematiek binnen de Zvw nodig waren. Daarnaast bleken de uitgaven aan voorwaardelijke toelating in 2017 lager dan geraamd.

Onderuitputting zorg in natura

De raming van de Wlz-uitgaven aan zorg in natura 2017 is neerwaarts bijgesteld. Dit is ten opzichte van de verwachte onderuitputting van 1,0% die reeds in de begroting 2017 was verwerkt voor het jaar 2017.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Dit is de optelsom van diverse mutaties waaronder middelen voor uitvoering en implementatie van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg (12 mln.) en extra middelen voor wijkverpleging ivm de Wlz-indiceerbaren die overkomen naar de Zvw (9 mln.).

Eigen bijdrage Wmo

Het vorige kabinet heeft in het najaar van 2016 besloten om vanaf 2017 eenverdienerhuishoudens waarin een van de partners chronisch ziek is, financieel tegemoet te komen. Dat gebeurt door de maximale eigen bijdrage voor ondersteuning op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) landelijk aan te passen. Gemeenten hebben daardoor minder inkomsten, maar krijgen daarvoor compensatie.

Diversen (technische mutaties)

Dit betreft het saldo van diverse technische mutaties. Dit zijn met name mutaties waarbij premiegefinancierde middelen van het budgettair kader zorg zijn overgeheveld naar het uitgavenkader Rijksbegroting in enge zin. Zo zijn er bijvoorbeeld middelen overgeheveld voor de arbeidsmarktagenda (– 12 mln.) en middelen voor de implementatie van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg (– 7 mln.).

Eigen bijdrage Wlz

De ontvangsten aan eigen bijdragen in de Wlz zijn in 2017 hoger uitgevallen. De hogere ontvangsten zijn in lijn met het toegenomen zorggebruik in de Wlz, gecorrigeerd voor de verschillende leveringsvormen waar een cliënt uit kan kiezen.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Dit betreft een aantal mutaties van ontvangsten in de Wlz. Als gevolg van de overheveling van het eerstelijnsverblijf van de Wlz naar de Zvw zijn de ontvangsten aan eigen bijdragen in de Wlz lager. Daarnaast is in het Belastingplan het algemeen heffingsvrij vermogen verhoogd per 1 januari 2016. Hierdoor daalt de grondslag waarop de eigen bijdrage in de Wlz wordt berekend en is sprake van een lagere eigen bijdrage.

Gemeentefonds

Wijziging betalingsverloop 2017

De uitbetalingen aan gemeenten in 2017 zijn lager dan eerder geraamd. De oorzaak is dat nog niet voor alle verdeelmaatstaven en uitkeringen de definitieve gegevens beschikbaar zijn. Op het moment dat de definitieve gegevens beschikbaar komen, wordt het verschil tussen begroting en uitbetalingen weggenomen. Het Gemeentefonds zal in 2018 met dit bedrag opwaarts worden bijgesteld.

Diversen

Door de afwikkeling van de algemene uitkering 2014 komt een resterend bedrag niet meer tot uitbetaling en is daarom in 2017 afgeboekt.

Diversen zorg

De uitbetaling van de integratie-uitkering sociaal domein is minder dan geraamd. Het niet-gebruikte budget wordt doorgeschoven naar 2018.

Kasschuif restant verhoogde asielinstroom

Vanwege de verhoogde asielinstroom was in het Uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom overeengekomen dat gemeenten in 2016 en 2017 extra middelen ontvangen. Het aantal asielzoekers was in 2017 lager dan geraamd. Het niet-gebruikte budget wordt doorgeschoven naar 2018.

Verhoogde asielinstroom

Het budget voor de verhoogde asielinstroom dat niet in 2016 was gebruikt, is doorgeschoven naar 2017.

Wijziging betalingsverloop

De uitbetalingen in 2016 aan de gemeenten waren lager dan geraamd, omdat niet al het geld tijdig kon worden verdeeld tussen gemeenten. Dit komt doordat niet alle verdeelmaatstaven konden worden vastgesteld in 2016. Op het moment dat de definitieve verdeelmaatstaven beschikbaar zijn, wordt het verschil tussen begroting en uitbetalingen verrekend. Het Gemeentefonds wordt daarom voor 2017 met het overgebleven bedrag opwaarts bijgesteld.

Diversen (beleidsmatige mutaties)

Dit betreft de mutaties op het onderzoeksbudget van het Gemeentefonds. Bij Voorjaarsnota 2017 is dit budget met 1 mln. opgehoogd vanwege de onderuitputting in 2016. Bij slotwet wordt dit budget met 1,2 miljoen neerwaarts bijgesteld vanwege onderuitputting in 2017.

Accres tranche 2016

De omvang van het Gemeentefonds ademt mee met een deel van de Rijksbegroting. Omdat het Rijk in 2016 meer heeft uitgegeven dan het jaar ervoor, ontvangen gemeenten accres. De structurele reeks bedraagt 44 mln. Incidenteel komt daar in 2017 nog 44 mln. bij.

Afrekening BCF

Gemeenten kunnen de btw terugvragen via het BTW-compensatiefonds (BCF). Wanneer er geld overblijft in het BCF wordt dit aan het Gemeentefonds toegevoegd.

Buurtsportcoaches

Dit betreft overboekingen van de begroting van VWS (47 mln.) en OCW (11 mln.) ten behoeve van buurtsportcoaches. Dit is onderdeel van het programma «Sport en bewegen in de buurt».

Kansen voor alle kinderen

Dit betreft een overboeking van de begroting van SZW ten behoeve van de impuls «Kansen voor alle kinderen».

Loon- en prijsbijstelling tranche 2017 (Rijksbegroting in enge zin, Sociale zekerheid en Zorg)

Jaarlijks worden de integratie-uitkering sociaal domein en de integratie-uitkering Wmo (huishoudelijke hulp) van het Gemeentefonds gecorrigeerd voor loon- en prijsbijstellingen.

Rsp Zuiderzeelijn Assen

IenW boekt 36 mln. over naar de gemeente Assen voor bereikbaarheidsprojecten voor het Regiospecifiek Pakket (RSP) Zuiderzeelijn.

Diversen (technische mutaties, Rijksbegroting in enge zin)

Dit betreft diverse overboekingen voor 2017 vanuit de begroting van OCW (10 mln.), EZK (12 mln.), IenW (26 mln.), JenV (12 mln.), VWS (– 1 mln.), WenR (8 mln.), BZK (2 mln.) en SZW (3 mln.). Zo boekt OCW 8 mln. over voor extra huisvesting onderwijs als gevolg van de hogere asielinstroom. JenV boekt 6 mln. over voor het versterken van de lokale aanpak van jihadisme en 6 mln. voor het faciliteitenbesluit opvangcentra. EZK boekt 5 mln. over voor het wegwerken van wachtlijsten voor internationaal onderwijs in Amsterdam en Den Haag en 3 mln. voor een scholenprogramma in Groningen. IenW boekt 5 mln. over voor extra bereikbaarheid in de metropoolregio Amsterdam, 16 mln. voor bodemsanering en 4 mln. voor de A58 Aansluiting Goes. VWS boekt 5 mln. over naar de gemeente Breda voor de aanpak van Fort Oranje, maar boekt ook 6 mln. af voor de uitvoeringskosten van de Sociale Verzekeringsbank voor trekkingsrechten van het Persoonsgebonden Budget. WenR boekt 5 mln. over voor twee deelprojecten binnen het programma Energiebesparing Koopsector en 3 mln. voor innovatieve aanpak energiebesparing. BZK boekt ondermeer 2 mln. over voor verander- en versnellingstrajecten sociaal domein. SZW boekt 4 mln. over voor Armoedebestrijding ouderen, 3 mln. voor Arbeidsparticipatie van mensen met een psychische aandoening, 3 mln. voor Klantprofielen in arbeidsmarktregio’s, 2 mln. voor Herstructurering Wsw Oost-Groningen en 1 mln. voor Grensoverschrijdende arbeidsbemiddeling. Daar tegenover staat een verlaging van 10 mln. in verband met de vrijval van het niet benodigde budget voor de decentralisatie-uitkering Bonus Beschut Werk.

Diversen (technische mutaties, Sociale zekerheid)

Dit betreft voornamelijk de vrijval van het niet benodigde budget voor de decentralisatie-uitkering Bonus Beschut Werk (10 mln.). Dit bedrag wordt toegevoegd aan de integratie-uitkering sociaal domein.

Eigen bijdrage Wmo

Dit betreft een maatregel van het kabinet om chronisch zieken tegemoet te komen via een verlaging van de eigen bijdrage in de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning).

Uitname correctie herinstromers

VWS doet een correctie op een eerder gedane structurele uitname voor de herinstromers van de Wet langdurige zorg (Wlz). Het gaat hier om cliënten die vanuit de Wlz naar de Wmo waren overgegaan, maar die relatief snel weer een beroep deden op de Wlz. Met deze correctie wordt een fout in een eerdere berekening hersteld.

Diversen (technische mutaties, Zorg)

VWS boekt ondermeer 7,5 mln. over aan het Gemeentefonds voor huishoudelijke hulp voor Wlz cliënten, omdat de overgang van een aantal cliënten is uitgesteld naar april 2017. Daarnaast wordt vanuit het Budgettair Kader Zorg 18 mln. overgeboekt voor centrumgemeenten die nadeel ondervinden van de herverdeling beschermd wonen.

Provinciefonds