Ruim een jaar geleden begon de militaire invasie van Rusland in Oekraïne. De oorlog is een ongekende daad van agressie tegen een democratisch Europees land met vreselijke gevolgen voor alle Oekraïners. Het kabinet ondersteunt Oekraïne dan ook met overgave, in Oekraïne en in Nederland.

Dit doet het kabinet met additionele uitgaven bovenop regulier beleid. Hieronder vallen onder andere uitgaven aan militaire en humanitaire ondersteuning in Oekraïne, de noodopvang van Oekraïense ontheemden en medisch noodzakelijke zorg voor deze mensen in Nederland.

In totaal is in 2022 voor bijna 2 miljard euro aan steun geleverd. De steun die in 2022 is toegezegd leidt ook in latere jaren tot extra uitgaven.

Figuur 1.3.2 Uitgaven Oekraïne in 2022

Nederlandse hulp voor Oekraïne

Nederland steunt Oekraïne, bijvoorbeeld met geld voor humanitaire hulp, wederopbouw, hulp aan slachtoffers, en met medicijnen en goederen. Ook organiseerde Nederland in 2022 twee internationale conferenties voor Oekraïne: één conferentie tegen straffeloosheid en één over de wederopbouw van Oekraïne.

Militaire steun en inzet

Nederland ondersteunt Oekraïne verder met wapens, training, uitrusting en ander materiaal dat nodig is voor de Oekraïense troepen om zichzelf te verdedigen. In 2022 heeft Nederland voor ongeveer 1 miljard euro aan militaire steun aan Oekraïne toegezegd. Ook draagt Nederland op verschillende manieren bij aan het versterken van de oostflank van het verdragsgebied van de NAVO.

Opvang ontheemden

In korte tijd slaagde Nederland erin om ongeveer 90.000 Oekraïners een veilige haven te bieden. Ze worden opgevangen, ondersteund en krijgen de mogelijkheid om te werken en naar school te gaan.

Huisvesting

Oekraïners die gevlucht zijn voor de oorlog zijn opgevangen in particuliere en collectieve opvanglocaties. Dit was een forse opgave die vroeg om extra inspanningen van alle ketenpartners. Eind 2022 waren 93.930 ontheemden geregistreerd in Nederland. Van deze groep verbleven eind 2022 64.126 ontheemden in gemeentelijke noodopvanglocaties. Daarnaast konden Oekraïners rekenen op de gastvrijheid van de Nederlanders, waardoor 2.650 Oekraïense vluchtelingen (tijdelijk) bij mensen thuis konden verblijven. De resterende groep van 27.154 ontheemden heeft eigen opvang geregeld, waaronder niet door de overheid gereguleerde particuliere opvang.

Zelfredzaamheid

Oekraïense vluchtelingen hebben gedwongen en in alle haast hun thuisland moeten verlaten. In Nederland wordt hun een veilig onderkomen geboden van waaruit zij voor zover mogelijk hun leven kunnen oppakken. Wetgeving is aangepast om ervoor te zorgen dat zij kunnen werken of gemeenten hen naar werk kunnen begeleiden. Hiermee wordt ondersteund dat Oekraïners snel een hoge mate van zelfredzaamheid bereiken. Met resultaat: er waren 1 november 2022 ruim 30.000 Oekraïners aan het werk, wat neerkomt op 46% van de 15- tot 65-jarige Oekraïense ontheemden.

Onderwijs

Om Oekraïense vluchtelingen onderwijs te kunnen bieden, is bijvoorbeeld de reguliere nieuwkomersbekostiging uitgebreid, zodat ook Oekraïense leerlingen hiervan gebruik kunnen maken. Via LOWAN (de ondersteuningsorganisatie voor het nieuwkomersonderwijs, gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) worden scholen ondersteund, zodat zij kinderen uit Oekraïne zo snel mogelijk les kunnen geven. Ook is er budget beschikbaar gesteld aan gemeenten voor leerlingenvervoer en tijdelijke onderwijshuisvesting.