Beleidsagenda
Inleiding
Ons land vaart wel bij een energieke samenleving, een veerkrachtige economie en een betrokken democratie. Onderwijs, cultuur, media, wetenschap en emancipatie zijn daarvoor cruciaal. Op dit vlak doen we het goed. We hebben wereldwijd gerenommeerde wetenschappers, musea en orkesten en ons onderwijs wordt in internationale vergelijkingen hoog gewaardeerd. Bovendien voert Nederland de Gendergelijkheidlijst van de Verenigde Naties aan.
Maar dat is geen reden om de aandacht te verliezen. Uit het laatste Onderwijsverslag blijkt dat leerlingen zich op school vaak vervelen. Onze beste leerlingen worden onvoldoende uitgedaagd, en ook het aandeel laaggeletterden1 in Nederland is gestegen. Deze ontwikkelingen vereisen onze aandacht; onze mensen zijn immers onze kracht. Bovendien staan de samenleving en de wereld om ons heen niet stil. De maatschappij verandert onder invloed van bijvoorbeeld vergrijzing en immigratie en de economische crisis en technologische ontwikkelingen. De voortschrijdende digitalisering leidt tot het ontstaan van nieuwe mogelijkheden voor communicatie, onderwijs, cultuurparticipatie en wetenschapsbeoefening.
Dit betekent dat wij onze jongeren opleiden voor banen die nu nog niet bestaan en dat werknemers en werkgevers zullen moeten blijven investeren in hun eigen kennis en know-how. Onderwijs en wetenschap dragen, in de woorden van de WRR, bij aan de kenniscirculatie in ons land. Daaraan kunnen we cultuur en media toevoegen. Ook kunst, erfgoed, de creatieve industrie en media creëren waardevolle inzichten en praktijken en maken deze toegankelijk voor een groot publiek. Zo bevorderen onderwijs, cultuur en wetenschap ook de sociale cohesie en het maatschappelijk welbevinden. Emancipatie, ten slotte, blijft nodig als we willen investeren in een zelfbewuste, weerbare bevolking.
Onderwijs
In de afgelopen jaren heeft ons onderwijs stappen vooruit gezet. De scherpe afname van het aantal zwakke en zeer zwakke scholen in het basisonderwijs en van het aantal voortijdig schoolverlaters getuigen daarvan. Maar er valt nog veel te verbeteren. Onze ambitie is daarom een cultuur van permanente verbetering te bevorderen en versterken, om zo ons goede onderwijs excellent te maken. Om in staat te zijn permanent te werken aan kwaliteitsverbetering, is het vakmanschap van leraren cruciaal. We hebben daarom afspraken gemaakt met vertegenwoordigers van scholen en leraren over investeringen in het onderwijs en de kwaliteit van leraren. Het fundament van die afspraken is gelegd in het Nationaal Onderwijsakkoord (NOA) en de Lerarenagenda. Het kabinet onderkent het belang van goed onderwijs. Conform de Begrotingsafspraken 2014 investeert het kabinet in 2015 € 650 miljoen in onderwijskwaliteit, onderzoek en innovatie. Dit geld wordt deels in de lumpsum uitgekeerd aan instellingen en deels gericht geïnvesteerd. Zie ook de tabellen 3, 4 en 5 verderop. Met de invoering van het studievoorschot zorgen we ervoor dat iedereen die wil studeren, ook kan studeren. Tegelijkertijd maakt dit akkoord het mogelijk dat we flink investeren in de kwaliteit van ons hoger onderwijs. We hebben de Tweede Kamer hier recentelijk over geïnformeerd in de brief «Onderwijsakkoorden: Samen werken aan het onderwijs van morgen».
Wetenschap
Het Nederlandse wetenschapsstelsel presteert zeer goed in termen van kwaliteit en productiviteit. Maar nieuwe ontwikkelingen vragen om een visie op de wetenschap waarbij de vitaliteit van de wetenschap, de ruimte voor risicovol en ongebonden onderzoek en het verbinden van de wetenschap aan toekomstig verdienvermogen centraal staan. Nationaal en internationaal zetten we al in op het stimuleren van het in open access publiceren van wetenschappelijke artikelen. Ook willen we de sterke positie die Nederlandse onderzoekers en instellingen internationaal hebben behouden en versterken.
Cultuur en media
Cultuur heeft een intrinsieke betekenis en artistieke, maatschappelijke en economische waarde. Daarom bevorderen we een sterke, pluriforme, toegankelijke en kwalitatief hoogwaardige cultuursector en hechten we aan een goede zorg voor ons gezamenlijke erfgoed. Daartoe zetten we in op ondernemerschap en talentontwikkeling en zetten we partijen ertoe aan meer samen te werken.
De overheid voert mediabeleid vanwege de grote rol die media spelen in de maatschappij. In het media-aanbod streven we naar kwaliteit, verscheidenheid, toegankelijkheid en onafhankelijkheid. Het publieke mediabestel speelt daarin een belangrijke rol, als leverancier van aanbod dat kwalitatief hoogstaand is, onafhankelijk gemaakt is en veelal een uitgesproken Nederlandse signatuur heeft. In het steeds vollere en gevarieerdere medialandschap dienen publiek bekostigde media meer onderscheidend te zijn op inhoud en kwaliteit.
Emancipatie
Het is van groot belang dat iedereen een bijdrage aan de economie en samenleving levert en zijn of haar talenten kan ontplooien en benutten ongeacht geslacht of geaardheid. Daarom maakt het kabinet zich sterk voor de economische zelfstandigheid van vrouwen en de sociale veiligheid en acceptatie van LHBT’s. SCP en CBS monitoren de ontwikkeling van de economische zelfstandigheid van vrouwen. Dit vindt u terug op de OCW stelselmonitor Trends in Beeld.