De Kiesraad fungeert als centraal stembureau voor de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer en het Europese Parlement. De Kiesraad registreert partijaanduidingen, nummert kandidatenlijsten en stelt de officiële verkiezingsuitslagen voor deze verkiezingen vast. Daarnaast is de Kiesraad het adviesorgaan voor het kabinet en parlement op het terrein van het kiesrecht en de organisatie en uitvoering van verkiezingen. Verder verschaft de Kiesraad informatie aan gemeenten, provincies, politieke partijen, burgers en media over kiesrecht en verkiezingen.

De Kiesraad treedt het gehele jaar door op als kennis- en informatiepunt over kiesrecht en verkiezingen voor gemeenten, provinciale griffies, politieke partijen, kiezers en media. Voorts adviseert de Kiesraad de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over kiesrechtelijke geschillen waarbij de Kiesraad niet zelf partij is.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat, de Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer zijn in artikel 4.4 lid 4 van de Comptabiliteitswet 2016 afspraken vastgelegd (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

Nieuwe procedure vaststelling uitslag

De Kiesraad zal in 2022 voorbereidingen treffen voor de implementatie van een nieuwe procedure voor de vaststelling van verkiezingsuitslagen. Met het wetsvoorstel dat momenteel bij het parlement in behandeling is, krijgt de Kiesraad een aantal nieuwe wettelijke taken rondom de vaststelling van de uitslag (Kamerstukken II 2019/20, 35489, nr. 2). De Kiesraad zal voortaan voor alle verkiezingen verschillende controle-protocollen opstellen die aan de robuustheid van het proces en de betrouwbaarheid van de daarbij gebruikte programmatuur moeten bijdragen. De Kiesraad krijgt tevens bij verkiezingen waar het als centraal stembureau optreedt een ruimere controletaak bij de vaststelling van de uitslag.

Burgerforum Kiesstelsel

De regering heeft ter invulling van een van de aanbevelingen van het advies van de Staatscommissie parlementair stelstel (de commissie-Remkes) een wetsvoorstel in procedure gebracht tot wijziging van het kiesstelsel (Kamerstukken II 2020/21, 34430, nr. 18). Ter voorbereiding op een inwerkingtreding zullen in 2022 wijzigingen worden voorbereid in het digitaal hulpmiddel en zullen de interne procedures met betrekking tot de vaststelling van de uitslag in lijn met het voorstel worden gebracht.

Transitie naar verkiezingsautoriteit

Om de onpartijdigheid en de kwaliteit van het verkiezingsproces en de betrouwbaarheid van de verkiezingsuitslag ook in de toekomst boven elke twijfel verheven te laten zijn, wordt de rol van de Kiesraad in het verkiezingsstelsel verzwaard en zijn onpartijdige en onafhankelijke positie versterkt. In 2022 zal de Kiesraad de hiermee samenhangende voorbereidende werkzaamheden uitvoeren in de ontwikkeling tot een onafhankelijke verkiezingsautoriteit. Het gaat daarbij concreet om de werkzaamheden in verband met de nieuwe verantwoordelijkheid voor de digitale hulpmiddelen die worden gebruikt bij het optellen van de stemmen en de vaststelling van de uitslag, het stellen van bindende gebruiksvoorschriften en het uitvoeren van controles. Tevens wordt de Kiesraad belast met het publiek ontsluiten van de uitslagen van alle verkiezingen en de vaststelling van de modellen voor processen-verbaal. Naast zijn adviesrol krijgt de Kiesraad ook een instruerende, ondersteunende en beoordelende rol bij de uitvoering van de verkiezingen en de uitslagvaststelling en krijgt de Kiesraad aanvullende taken en bevoegdheden op het gebied van doorlopende kwaliteitsbevordering van de onderdelen van het verkiezingsproces, zoals de kandidaatstelling, de stemming en de uitslagvaststelling.

Digitaal hulpmiddel verkiezingen (DHV)

In 2021 is een aanbesteding gestart voor het beheer en onderhoud van Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV) en voor vernieuwingen in het digitaal hulpmiddel voor het berekenen van de uitslag en de zetelverdeling; de gunning van de opdracht is eind 2021/begin 2022 te verwachten. In 2022 zal gestart worden met de realisatie en implementatie van het digitaal hulpmiddel.

Uitgaven

Institutionele inrichting

Kiesraad

De Kiesraad is belast met uitgaven die betrekking hebben op vaste – verplichte – zaken zoals de personele exploitatie, externe inhuur, materieel en loonkosten voor het secretariaat van de Kiesraad. Doelmatigheid, juistheid, tijdigheid en rechtmatigheid zijn daarbij belangrijke kernbegrippen.

De Kiesraad is belast met uitgaven in directe relatie tot de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer, het Europese parlement en het kennis- en informatiepunt, zoals de beheerkosten van automatiseringssoftware, aanschaf hardware, communicatieadvies en communicatiemiddelen.