Uitgaven

Mee- en tegenvallers

Belasting- en invorderingsrente

Bij de belasting- en invorderingsrente (BIR) wordt een autonome tegenvaller verwacht als gevolg van hogere belastingteruggaven waarover rente moet worden betaald en vanwege de gewijzigde verdeelsleutels van de BIR. Hierdoor verschuift bij de rente-uitgaven de verhouding tussen het belasting- en het premiedeel ten nadele van eerstgenoemde.

Schadeuitkering EKV

De bijstelling heeft betrekking op het opnemen van bruto onttrekkingen en toevoegingen aan de begrotingsreserve exportkredietverzekering (EKV). Vanaf de eerste suppletoire begroting in 2020 worden toevoegingen aan de begrotingsreserve als uitgaven weergegeven en de onttrekkingen uit de begrotingsreserve als ontvangsten. Deze bijstelling hangt samen met de mutatie schadeuitkering EKV onder technische mutaties en is per saldo budgetneutraal.

Storting begrotingsreserve

Vanaf de eerste suppletoire begroting 2020 en verder worden de toevoegingen aan de begrotingsreserve als uitgaven weergegeven en de onttrekkingen uit de begrotingsreserve als ontvangsten. De raming van de toevoeging aan de begrotingsreserve is gelijk aan de raming van de premieontvangsten (70,2 miljoen euro). Het toevoegen van de premieontvangsten aan de begrotingsreserve is een uitgave voor de Financiën-begroting.

Beleidsmatige mutaties

Bijstelling BCF

Deze mutatie betreft een bijstelling van het BTW-compensatiefonds.

Borgen stabiliteit cruciale processen belastingdienst

De Belastingdienst wil nieuwe problemen voorkomen door de druk op cruciale processen te verlagen en door de uitvoeringscapaciteit op gelijk niveau te houden. Het betreft met name middelen voor de belastinginning en de ICT-dienstverlening.

E-commerce

De EU-richtlijn btw e-commerce moet per 1 januari 2021 geïmplementeerd worden. Mogelijk stemmen de lidstaten in met uitstel tot 1 juli 2021. Uit de uitvoeringstoets blijkt dat de uitvoeringskosten ca. 56 miljoen euro structureel per jaar bedragen. Deze mutatie betreft de hogere uitgaven die worden gedekt met hogere ontvangsten binnen het begrotingsartikel. De overige uitvoeringskosten worden gedekt middels herschikkingen binnen het begrotingsartikel.

Eindejaarsmarge

De eindejaarsmarge wordt toegevoegd aan de begroting van het ministerie van Financiën en ingezet voor problematiek op de Financiën-begroting.

Herstellen Toeslagen

Er worden structureel middelen toegekend om een verbetering in de uitvoering van Toeslagen mogelijk te maken. Daarnaast worden middelen beschikbaar gesteld voor de ontvlechting van de Belastingdienst.

Inzet Aanvullende Post Beheerst vernieuwen

De resterende middelen op de Aanvullende Post voor Beheerst vernieuwen worden overgeheveld naar de begroting van het ministerie van Financiën. Deze middelen worden ingezet ter dekking van de goedgekeurde bestedingsplannen Beheerst vernieuwen op artikel 1.

Inzet eindejaarsmarge

De eindejaarsmarge wordt toegevoegd aan de begroting van het ministerie van Financiën en ingezet voor problematiek op de Financiën-begroting.

Kasschuif compensatie ouders

Bij de herstelbetalingen van Toeslagen staat zorgvuldigheid voorop: ouders moeten zo veel mogelijk in een keer goed geholpen zijn. Ook is het essentieel om goede dienstverlening aan ouders te bieden, waarbij de verhalen van de ouders centraal staan. De grote complexiteit van de dossiers maakt het noodzakelijk om het ritme van de betalingen aan te passen, waardoor een deel van de middelen wordt doorgeschoven naar 2021 en 2022.

Kasschuiven

Middels enkele kasschuiven worden middelen in 2020 naar 2021 en verder geschoven. Er zijn een aantal kasschuiven ingediend om de resterende middelen op de Aanvullende Post voor Beheerst vernieuwen in het gewenste ritme te plaatsen na overheveling naar de Financiën-begroting. Deze kasschuiven zorgen voor een nieuwe en juiste verdeling van de middelen in de jaren 2020 en 2021.

Schade EKV

Op 30 april 2020 heeft het kabinet besloten om het bedrijf IHC te ondersteunen om de continuïteit van het bedrijf te borgen (Kamerstuk 2019-2020, 35-300, VIII, nr. 102). Zo blijft de internationale concurrentiepositie in de maritieme maakindustrie gehandhaafd en wordt het verlies van banen geminimaliseerd. Een deel van het reddingsplan betreft het uitbetalen van een schadeuitkering van 167 miljoen euro. Van deze schadeuitkering is de verwachte definitief afgeschreven schade in 2020 8 miljoen euro en in 2021 80 miljoen euro. De schade-uitkering van 66,9 miljoen in 2020 wordt onder technische mutaties toegelicht.

Toeslagen (compensatie ouders en uitvoeringskosten)

In de «Kabinetsreactie op het eindrapport van de Advies-commissie Uitvoering Toeslagen, het rapport van de Auditdienst Rijk (ADR) en het Zwartboek» worden middelen beschikbaar gesteld om de gevolgen van een onredelijk hard toeslagenstelsel zo veel mogelijk te repareren. Dit betreft cumulatief 390 miljoen euro over de jaren 2020, 2021 en 2022 voor compensatie aan ouders en cumulatief 110 miljoen euro voor de uitvoeringskosten hiervan door Toeslagen. Hiernaast is 20 miljoen extra beschikbaar gesteld op artikel 10 als gevolg van het besluit tot toekenning van OGS-compensatie (opzet of grove schuld).

Verbeteren dienstverlening Belastingdienst

Burgers en bedrijven moeten op de dienstverlening van de Belastingdienst kunnen vertrouwen. De middelen die hiervoor zijn vrijgemaakt geven onder andere een impuls voor de bereikbaarheid en klantgerichtheid van de Belastingtelefoon en tijdige afhandeling van bezwaren en aangiften voor Erf- en Schenkbelasting. Daarnaast wordt gestart met een cultuurtraject binnen de Belastingdienst.

Diversen

Dit betreft een som van diverse mutaties waaronder een aantal kleinere kasschuiven. In deze post worden de uitgaven voor muntcirculatie naar beneden bijgesteld. Deze worden veroorzaakt door een lagere productie, omdat van de meeste muntsoorten al voldoende munten in omloop zijn. Daarnaast wordt een deel van de loon- en prijsbijstelling op de Aanvullende Post gebruikt als dekking voor het traject Belastingdienst op orde. In 2020, 2021 en 2022 wordt 4,4 miljoen euro van Buitenlandse Zaken door de Douane besteed voor het handhavingsbeleid van de sancties voor Rusland.

Technische mutaties

Beroep op aanvullende post - Beheerst vernieuwen

De resterende middelen op de Aanvullende Post voor Beheerst vernieuwen worden overgeheveld naar de begroting van het ministerie van Financiën.

EIB pan-Europees garantiefonds

De EIB-groep heeft als onderdeel van maatregelen op Europees niveau een voorstel gedaan om de negatieve economische gevolgen van de COVID-19 crisis op te vangen door de oprichting van een pan-Europees garantiefonds (EGF). Het garantiefonds van 25 miljard euro is een onderdeel van het pakket aan maatregelen dat op 9 april 2020 door de Eurogroep is afgesproken. Het Nederlands aandeel bedraagt ca. 1,3 miljard euro. De investeringen onder het garantiefonds zullen een hoog risicoprofiel hebben. Nederland acht het daarom waarschijnlijk dat de garantie deels ingeroepen zal worden. De verwachte nettoverliezen worden ingeschat op 20 procent, wat neerkomt op ca. 260 miljoen euro.

Herverzekering leverancierskredieten

De herverzekering leverancierskredieten betreft een COVID-19 maatregel waarbij de Staat voorkomt dat de kortlopende kredietverlening in de private verzekeringssector stilvalt. Op basis van een scenarioanalyse is er een schadeuitkering van ca. 1,4 miljard euro geraamd. Hierbij wordt per sector een inschatting gemaakt welke afnemers, ernstig of nauwelijks zijn geraakt als gevolg van de COVID-19 maatregelen. Een deel van de schade-uitkering wordt geraamd in 2021. Bij een betalingstermijn van dertig dagen wordt op zijn vroegst pas 105 dagen nadat een levering is gefactureerd schade uitgekeerd aan de verzekerde. Daarom wordt een deel van de schadeuitkering (350 miljoen euro) geraamd in 2021.

Loonbijstelling

De tranche 2020 van de loon- en prijsbijstelling is overgemaakt naar de departementale begroting.

Diversen

Dit betreft een som van diverse mutaties. Als gevolg van COVID-19 heeft het kabinet besloten om zowel de belasting- als de invorderingsrente naar 0,01 procent te verlagen tot 1 oktober 2020. Dit leidt tot lagere uitgaven van 22 miljoen euro voor Financiën. Verder bestaat de post uit een aantal overboekingen van en naar andere departementen en desalderingen.Tot slot is de tranche 2020 van de prijsbijstelling toegevoegd aan de begroting.

Invest-International (niet relevant voor het uitgavenplafond)

Deze mutatie betreft een overheveling van middelen vanuit de Aanvullende Post naar de begroting van Financiën voor het opstarten van de internationale tak van Invest-NL.

Schade EKV (niet relevant voor het uitgavenplafond)

Op 30 april 2020 heeft het kabinet besloten om het bedrijf IHC te ondersteunen om de continuïteit van het bedrijf te borgen. Zo blijft de internationale concurrentiepositie in de maritieme maakindustrie gehandhaafd en wordt het verlies van banen geminimaliseerd. Een deel van het reddingsplan betreft het uitbetalen van een schadeuitkering van 167 miljoen euro. Van deze schadeuitkering is de verwachte voorlopige schade-uitkering in 2020 66,9 miljoen euro.

Schadeuitkering EKV (niet relevant voor het uitgavenplafond)

Deze bijstelling heeft betrekking op het opnemen van bruto onttrekkingen en toevoegingen aan de begrotingsreserve EKV. Vanaf de eerste suppletoire begroting in 2020 worden toevoegingen aan de begrotingsreserve als uitgaven weergegeven en de onttrekkingen uit de begrotingsreserve als ontvangsten. Deze bijstelling hangt samen met de mutatie schade-uitkering EKV onder mee- en tegenvallers en is per saldo budgetneutraal.

Steunmaatregelen KLM (niet relevant voor het uitgavenplafond)

De Nederlandse Staat verstrekt een directe lening aan KLM met een omvang van 1 miljard euro. De lening is een achtergestelde lening. Dit betekent dat wanneer KLM haar crediteuren niet kan terugbetalen, deze lening (en daarmee de Nederlandse Staat) pas als laatste wordt terugbetaald. Daarmee neemt de Nederlandse Staat relatief veel risico op zich via deze lening, hetgeen weerspiegeld wordt door de eveneens relatief hoge rente die KLM op deze lening betaalt.

Diversen (niet relevant voor het uitgavenplafond)

Deze post bestaat uit een som van mutaties waaronder de vaststelling van de schadeloosstelling. In de procedure tot vaststelling van de schadeloosstelling voor de onteigening heeft de minister aangegeven een schadeloosstelling van ten minste 10 miljoen euro verschuldigd te zijn. De uitvoeringskosten van deze uitgaven bedragen 2 miljoen euro in 2020.

Niet-belastingontvangsten

Mee- en tegenvallers

Belasting- en invorderingsrente

Bij de belasting- en invorderingsrente (BIR) wordt een structurele ramingsbijstelling verwerkt van de ontvangsten. Dit wordt met name veroorzaakt door de stijging van het aantal (belastingplichtige) bedrijven en burgers in de afgelopen jaren. Dit heeft positieve gevolgen voor de belastingbasis en daarmee de grondslag voor de meerjarige BIR-raming. Ook is sprake van gewijzigde verdeelsleutels van de BIR, waardoor bij de renteontvangsten de verhouding tussen het belasting- en het premiedeel verschuift ten faveure van eerstgenoemde.

Dividenden staatsdeelnemingen - deelnemingen 

De COVID-19-crisis heeft geleid tot een neerwaartse meerjarige bijstelling bij de reguliere staatsdeelnemingen.

Doorbelasten kosten vervolging

Aan belastingschuldigen worden de kosten doorberekend van invorderingsmaatregelen. Op basis van de realisatiecijfers van de afgelopen jaren en de verwachtingen voor de komende jaren wordt de raming van de verwachte ontvangsten voor kostenvervolging opwaarts bijgesteld.

Onttrekking begrotingsreserve EKV

Vanaf de eerste suppletoire begroting 2020 en verder worden de toevoegingen aan de begrotingsreserve EKV als uitgaven weergegeven en de onttrekkingen uit de begrotingsreserve als ontvangsten. De geraamde onttrekking uit de begrotingsreserve is gelijk aan de geraamde uitvoeringskosten van Atradius, schades die definitief worden afgeschreven en overige kosten (20,2 miljoen euro). Een onttrekking uit de begrotingsreserve is een ontvangst voor de Financiën-begroting.

Ontvangsten boetes en schikkingen

Dit betreft een structurele ramingsbijstelling op de ontvangsten van boetes en schikkingen als gevolg van wijzigingen in de verdeelsleutels.

Winstafdracht DNB

De ramingsbijstellingen van de winstafdracht DNB worden naar beneden bijgesteld. COVID-19 incl. extra aankopen in het activa aankoopprogramma (APP) en het pan-Europese pensioenproduct (PEPP) leidt tot een sterke stijging van het renterisico dat DNB loopt. Om dit risico op te vangen vergroot DNB, conform de gemaakte afspraken met de Staat, haar financiële buffers ten laste van de verwachte winst voor de komende jaren. Dit resulteert in het niet afdragen van de winst aan de Nederlandse Staat tot en met 2024.

Beleidsmatige mutaties

Begrotingsreserve EKV

Zoals in de Kamerbrief over de bijdrage van de Staat aan de continuïteit van IHC gemeld, wordt de begrotingsreserve aangesproken voor de definitief afgeschreven schade-uitkering aan IHC. De definitief afgeschreven schade-uitkering bedraagt voor 2020 en 2021 respectievelijk 8,0 miljoen euro en 80,0 miljoen euro Ook voor de ophoging van de uitvoeringkosten van Atradius DSB (2,8 miljoen euro) wordt de begrotingsreserve aangesproken.

Diversen

Deze post bestaat uit de bijstelling van de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT). Er is een financieel effect op de jaarlijks opgebouwde begrotingsreserve. Hierin wordt voor 2020 250.000 euro minder opgebouwd. Deze lagere opbouw komt doordat het premiepercentage al jaren daalt. Dit als gevolg van enerzijds dalende rentepercentages en anderzijds een lager risicopremie op de waarschijnlijkheid van terroristische aanslagen.

Technische mutaties

Coronamaatregelen

Het kabinet heeft 17 maart (Kamerstuk 2019-2020, 35-420, nr. 14), besloten de liquiditeit van de ondernemers te ondersteunen door tijdelijk –gedurende drie maanden- zowel de belasting- als de invorderingsrente naar 0,01 procent te verlagen. Dit leidt tot lagere rente-ontvangsten. Daarnaast is het kabinet ondernemers tegemoetgekomen door het tijdelijk - gedurende drie maanden - achterwege laten of terugdraaien van betaalverzuimboetes. Deze maatregel heeft daarnaast een neerwaarts effect op de opbrengsten van de kosten van vervolging, wat tot lagere boete-ontvangsten leidt. De som van deze eerste set van maatregelen betreft 165 miljoen euro in 2020.

Herverzekering leverancierskredieten

De herverzekering leverancierskredieten betreft een COVID-19 maatregel waarbij de Staat voorkomt dat de kortlopende kredietverlening in de private verzekeringssector stilvalt. De schaderestituties en premieontvangsten voor de herverzekering van de leverancierskredieten komen ten gunste van de Staat. De voor 2020 geraamde premieontvangsten bedragen 200 miljoen euro, de geraamde ontvangsten uit schaderestituties bedragen voor 2020 en 2021 respectievelijk 190 miljoen euro en 100 miljoen euro.

Recuperaties EKV

Argentinië heeft aangegeven de openstaande vordering van 140 miljoen euro niet te kunnen voldoen en heeft herstructurering aangevraagd bij de Club van Parijs. De uiterste betaaldatum voor deze vordering verstrijkt in 2021, waardoor vooralsnog de voor 2020 geraamde ontvangst wordt geraamd voor 2021. Daarnaast is bij invoering van de nieuwe begrotingssystematiek voor de EKV in 2019 per abuis de plafondaanduiding van de schaderestituties voor en na 1999 verwisseld. Restituties van polissen na 1999 hadden conform nieuwe systematiek buiten het uitgavenplafond moeten vallen en restituties van polissen van voor 1999 hadden binnen het uitgavenplafond moeten vallen. Deze mutatie corrigeert voor deze verwisseling van verwerking.

Steunmaatregelen KLM

De Nederlandse Staat ontvangt rente voor de verstrekte lening aan KLM. De rente die KLM aan de Nederlandse Staat betaalt voor deze lening loopt op gedurende de looptijd. Voor het jaar 2020 wordt in totaal 16,3 miljoen euro aan renteontvangsten geraamd. Gezien KLM alleen rente betaalt over het getrokken deel van de lening en de exacte rentepercentages afhankelijk zijn van schommelingen in de Euribor, kunnen de gerealiseerde renteontvangsten afwijken van de raming die is opgenomen in de incidentele suppletoire begroting. Daarnaast ontvangt de Nederlandse Staat een premie voor de afgegeven garantie inzake de revolving credit facility voor KLM. De premie die KLM aan de Nederlandse Staat betaalt voor deze garantie loopt op gedurende de looptijd. Voor het jaar 2020 wordt in totaal 6 miljoen aan premieontvangsten geraamd.

Verlenging coronamaatregelen

Het kabinet heeft 28 augustus 2020 aangegeven de maatregelen rondom de belasting- en invorderingsrente te verlengen tot en met 31 december 2021. Met het Steun- en herstelpakket wordt de verlaagde in rekening te brengen invorderingsrente van 0,01 procent per 1 oktober 2020 verlengd tot en met 31 december 2021. Daarnaast wordt de belastingrente per 1 oktober 2020 weer verhoogd tot het niveau van 4%. Voor alle belastingsoorten met uitzondering van de vennootschapsbelasting komt deze 4% overeen met het percentage zoals dat oorspronkelijk, voorafgaand aan de Coronacrisis, gold. Het percentage voor de vennootschapsbelasting bedroeg oorspronkelijk 8%, maar zal vanaf 1 oktober 2020 tot en met 31 december 2021 op het lagere niveau van 4% (gelijk aan de andere belastingsoorten) liggen. Tot slot, komt het kabinet ondernemers tegemoet door het tijdelijk achterwege laten of terugdraaien van betaalverzuimboetes. Deze verzuimboete brengt de Belastingdienst normaliter in rekening als een belastingplichtige niet (tijdig) betaalt. Deze verlenging leidt tot derving in de niet-belastingontvangsten.

Diversen 

Dit betreft een som van meerdere mutaties. Het zijn met name desalderingen van uitgaven voor facilitaire diensten door de Belastingdienst aan andere overheidspartijen.

Dividenden staatdeelnemingen - financiële deelnemingen (niet relevant voor het uitgavenplafond)

De nieuwste winstramingen van de staatsdeelnemingen leiden tot een lagere dividendraming. De dividenduitkeringen van financiële instellingen zijn tot 31 december 2020, op aanbeveling van de ECB, uitgesteld.

Recuperaties EKV (niet relevant voor het uitgavenplafond)

Deze mutatie betreft een bijstelling op de vordering op Argentinië. De openstaande vordering op Argentinië bedraagt 140 miljoen euro en wordt vooralsnog geraamd te ontvangen in 2021. Tevens betreft de mutatie een correctie van de verwisseling van de verwerking van de schaderestituties.

Verkoop SABB en RFS (niet relevant voor het uitgavenplafond)

De Staat heeft zijn resterende belang in de Saudi British Bank (SABB) en RFS Holdings afgewikkeld. De opbrengst van de verkoop betreft 31,3 miljoen euro.

Winstafdracht DNB (niet relevant voor het uitgavenplafond)

De raming winstafdracht DNB wordt aangepast n.a.v. de meest recente winstraming. COVID-19 incl. extra aankopen in het activa aankoopprogramma (APP) en het pan-Europese pensioenproduct (PEPP) leidt tot een sterke stijging van het renterisico dat DNB loopt. Om dit risico op te vangen vergroot DNB, conform de gemaakte afspraken met de Staat, haar financiële buffers ten laste van de verwachte winst voor de komende jaren. Dit resulteert in het niet afdragen van de winst aan de Nederlandse Staat tot en met 2024.

Diversen (niet relevant voor het uitgavenplafond)

Dit betreft een som van meerdere mutaties waaronder een daling van de renteontvangsten op de lening aan Griekenland. Deze bijstelling wordt aangepast aan de hand van de meest recente renteramingen van het Centraal Planbureau (CPB).