Het kabinet heeft besloten dat het reguliere uitgavenplafond niet geldt voor de uitgaven aan noodmaatregelen. Dit betekent dat de extra uitgaven niet ten koste gaan van andere uitgaven, maar dat ze zorgen voor een verslechtering van het EMU-saldo en een verhoging van de EMU-schuld.

De raming van het budgettair beslag van veel noodmaatregelen is met onzekerheid omgeven en hangt sterk af van het uiteindelijke beroep op bepaalde regelingen. Omdat de noodmaatregelen in de praktijk buiten het uitgavenplafond vallen, leiden lagere uitgaven niet tot ruimte voor nieuwe maatregelen. Omgekeerd leidt een hoger dan verwacht gebruik van deze regelingen niet tot problematiek onder de uitgavenplafonds.

In deze Najaarsnota zijn er een aantal bijstellingen verwerkt op de steunmaatregelen. Tabel 1.1 geeft een overzicht van de grootste bijstellingen die zijn verwerkt sinds Miljoenennota 2022. Het gaat om ramingsbijstellingen op basis van realisaties en uitvoeringsinformatie en om aanvullende maatregelen zoals aangekondigd in de Kamerbrieven34over het steunpakket in het vierde kwartaal.5

De uitgaven aan corona in 2021 zijn per saldo met 3,1 miljard euro neerwaarts bijgesteld, in 2022 stijgen de geraamde uitgaven met 3,3 miljard euro. Voor een aantal regelingen geldt dat hiervan in 2021 minder gebruik is gemaakt dan eerder geraamd, een deel hiervan wordt doorgeschoven naar 2022. Het openstellen van de TVL en de NOW in het vierde kwartaal van 2021 leidt tot 2 miljard euro hogere uitgaven in 2021 en 1,5 miljard euro hogere uitgaven in 2022.

Tabellen 1.2 en 1.3 geven een actueel overzicht van de corona-gerelateerde uitgavenmaatregelen waarvoor het reguliere uitgavenplafond niet geldt. Een uitgebreider overzicht van de overheidsfinanciën in coronatijd is ook terug te vinden op www.rijksfinancien.nl/overheidsfinancien-coronatijd.

In tabel 1.2 zijn alle EMU-relevante uitgaven opgenomen. Voor 2021 zijn de uitgaven geraamd op 36,3 miljard euro, in de komende jaren t/m 2026 zijn de geraamde uitgaven in totaal 16,6 miljard euro. Samen met de eerdere uitgaven van 27,8 miljard euro in 2020 komen de EMU-relevante uitgaven in totaal op 80,7 miljard euro uit.

Naast de EMU-relevante corona uitgaven zijn er ook uitgaven die niet EMU-relevant zijn. Dit zijn leningen waarvan de verwachting is dat deze (vrijwel volledig) op een later moment worden terugbetaald. In tabel 1.3 is een overzicht opgenomen van de niet EMU-relevante uitgaven.