Gerealiseerde ontvangsten 2006 (bedragen in miljoen €)

Totaal € 1 111,5 miljoen

Gerealiseerde uitgaven 2006 (bedragen in miljoen €)

Totaal € 5 709,3 miljoen

INHOUDSOPGAVE blz.

A ALGEMEEN

HOOFDSTUK 1 – VOORWOORD

Met dit jaarverslag over de Justitiebegroting 2006 geef ik inzicht in de resultaten die zijn bereikt bij de uitvoering van het beleid in het jaar 2006. In dit jaarverslag maakt Justitie, volgens de regels van de beleidsverantwoording, inzichtelijk in hoeverre eerder aangekondigde doelen zijn bereikt en welke financiële gevolgen daaraan verbonden waren. Daarnaast is ook de financiële verantwoording over het jaar 2006 in de vorm van een jaarrekening in dit departementale jaarverslag opgenomen.

HOOFDSTUK 2 – VERZOEK TOT DECHARGEVERLENING

Aanbieding van het jaarverslag en verzoek tot dechargeverlening van de Minister van Justitie aan de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Justitie decharge te verlenen over het in het jaar 2006 gevoerde financiële beheer met betrekking tot de uitvoering van de begroting van het ministerie van Justitie.

Ten behoeve van de oordeelsvorming van de Staten-Generaal over dit verzoek tot dechargeverlening is door de Algemene Rekenkamer als externe controleur op grond van artikel 82 van de Comptabiliteitswet 2001 een rapport opgesteld van haar bevindingen en haar oordeel met betrekking tot:

a. het gevoerde financieel en materieel beheer;

b. de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties;

c. de financiële informatie in de jaarverslagen en jaarrekeningen;

d. de departementale saldibalansen;

e. de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

f. de in het jaarverslag opgenomen informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

van het ministerie van Justitie. Dit rapport wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aan de Staten-Generaal aangeboden.

Bij het besluit tot dechargeverlening dienen, naast het onderhavige jaarverslag en het hierboven genoemde rapport van de Algemene Rekenkamer, de volgende, wettelijk voorgeschreven, stukken te worden betrokken:

a. het Financieel Jaarverslag van het Rijk over 2006; dit jaarverslag wordt separaat aangeboden;

b. de slotwet van het ministerie van Justitie over het jaar 2006; de slotwet is als afzonderlijk kamerstuk gepubliceerd. Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen;

c. het rapport van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2006 met betrekking tot de onderzoeken, bedoeld in artikel 83 van de Comptabiliteitswet 2001. Dit rapport, dat betrekking heeft op het onderzoek van de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en van het Financieel Jaarverslag van het Rijk, wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aangeboden;

d. de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot de in het Financieel Jaarverslag van het Rijk over 2006 opgenomen rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk over 2006 alsmede met betrekking tot de Saldibalans van het Rijk over 2006 (de verklaring van goedkeuring, bedoeld in artikel 83, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001); het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

Dechargeverlening door de Tweede Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal dat de Tweede Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van de Tweede Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, tweede lid van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, ter behandeling doorgezonden aan de voorzitter van de Eerste Kamer.

Dechargeverlening door de Eerste Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal dat de Eerste Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van de Eerste Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, derde lid van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, doorgezonden aan de Minister van Financiën.

HOOFDSTUK 3 – LEESWIJZER

Algemeen

In dit Departementaal Jaarverslag 2006 legt het ministerie van Justitie verantwoording af over het gevoerde beleid, de bereikte resultaten van dit beleid en de kosten van het beleid in 2006. Met ingang van de begroting 2005 van het ministerie van Justitie is de structuur van de begroting aangepast met als doel meer duidelijkheid, samenhang en overzichtelijkheid. In de begroting 2006 is voortgegaan op het ingezette traject van 2005. Bij de beleidsartikelen is, behoudens de artikelen 11 «Nederlandse rechtsorde» en 17 «Internationale rechtsorde», ingegaan op de motivering van overheidshandelen op de betreffende terreinen en de specifieke bijdrage en verantwoordelijkheid van Justitie daarin. Tevens zijn de succesfactoren bij het realiseren van de beleidsdoelstellingen benoemd. Dit vindt uiteraard zijn weerslag in dit jaarverslag over 2006.

Dit jaarverslag valt uiteen in:

– deel A Algemeen;

– deel B Beleidsverslag;

– deel C Jaarrekening;

– deel D Bijlagen.

Deel A – Algemeen

In deel A zijn opgenomen het voorwoord van de Minister van Justitie alsmede het verzoek tot dechargeverlening aan de Voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer van de Staten-Generaal en deze leeswijzer.

Deel B – Beleidsverslag

In deel B wordt ingegaan op de beleidsmatige resultaten. Hoofdstuk 4 Beleidsprioriteiten geeft een overzicht van de belangrijkste door Justitie behaalde successen in 2006, die ook maatschappelijk in het oog springen. Hoofdstuk 5 Beleidsartikelen schetst per beleidsartikel de resultaten van het in 2006 gevoerde beleid. Hierbij is nadrukkelijk gekeken naar de doelstellingen uit de begroting 2006. De realisatie van deze doelstellingen wordt in dit jaarverslag toegelicht, evenals de politiek en maatschappelijk relevante resultaten. Hoofdstuk 6 bevat de niet-beleidsartikelen. In deel B is tevens opgenomen de Bedrijfsvoeringsparagraaf (hoofdstuk 7), een overzicht toezichtrelatie ZBO/RWT (hoofdstuk 8) en het hoofdstuk Raad voor de rechtspraak (hoofdstuk 9).

De indeling van de beleidsartikelen volgt de indeling van de begroting 2006, te weten:

11 Nederlandse rechtsorde;

12 Rechtspleging en rechtsbijstand;

13 Rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding;

14 Jeugd;

15 Vreemdelingen;

16 Integratie;

17 Internationale rechtsorde.

Naast deze beleidsartikelen kent Justitie ook een drietal niet-beleidsartikelen, te weten:

91 Algemeen;

92 Nominaal en onvoorzien;

93 Geheim.

Deel C – Jaarrekening

Deel C bestaat uit de verantwoordingsstaat van het departement, de departementale saldibalans en de samenvattende verantwoordingsstaat van de Baten-lastendiensten. Per Baten-lastendienst wordt de balans, de staat van baten en lasten en het kastrooomoverzicht gepresenteerd.

In de beleidsartikelen in deel B is het jaarrekeninggedeelte terug te vinden in de tabellen budgettaire gevolgen van beleid met bijbehorende financiële toelichting. In de toelichtende paragraaf zijn in de regel alle verschillen en mutaties toegelicht die groter zijn dan € 5 miljoen, danwel politiek of anderszins relevant. Mutaties die in eerdere begrotingsstukken (waaronder suppletore begrotingen) aan de Tweede Kamer zijn gemeld, zijn in de financiële toelichting op hoofdlijnen vermeld.

Deel D – Bijlagen

Deel D bevat de volgende bijlagen:

– overzichtsconstructie Asiel en Migratie;

– overzichtsconstructie Integratiebeleid Etnische Minderheden;

– toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer;

– overzicht uit publieke middelen gefinancierde topinkomens bij het ministerie van Justitie.

Tevens zijn als sluitstuk van het jaarverslag twee stroomschema’s opgenomen, één voor de strafrechtketen en één voor de vreemdelingenketen. Deze schema’s bieden inzicht in de diverse organisatie-onderdelen die deel uitmaken van de keten en hun onderlinge relaties.

Afspraken ten aanzien van de begroting 2006

Zoals in de begroting 2006 is vermeld heeft het ministerie van Justitie met betrekking tot een aantal punten specifieke afspraken gemaakt met het ministerie van Financiën. De afspraken die ook doorwerken in deze verantwoording worden hieronder gememoreerd.

Motivering

De uitzonderingen rond het vermelden van de motivering van overheidshandelen betreffen de beleidsartikelen 11 «Wetgeving» en 17 «Internationale rechtsorde». De taak van het ministerie van Justitie op deze terreinen spreekt voor zich.

Actoren

In de Rijksbegrotingsvoorschriften wordt onder het niveau van de operationele doelstellingen een zogenaamd instrumentniveau voorgeschreven. Justitie maakt inderdaad gebruik van dat niveau, maar gebruikt in plaats van de term «instrument» de term «actor».

Positionering apparaatsuitgaven

Alle apparaatsbudgetten van de beleidsdirecties – met uitzondering van het apparaatsbudget van de Directie Wetgeving – zijn bij het niet-beleidsartikel 91 «Effectieve besturing van het Justitie-apparaat» ondergebracht.

Subsidies

Bij de tabellen betreffende de budgettaire gevolgen van beleid worden subsidieverplichtingen niet gespecificeerd.

Positionering baten-lastendiensten

De uitgaven van alle uitvoerende diensten, inclusief de baten-lastendiensten van het ministerie van Justitie, worden wat betreft de begrotingsindeling aangemerkt als programma-uitgaven.

Toelichten van programma- en apparaatsuitgaven met volume- en prijsgegevens

In overleg met het ministerie van Financiën is afgeweken van het toelichten van apparaats- en programma-uitgaven met volume- en prijsgegevens indien Justitie dit niet zinvol acht.

Outcome- en outputindicatoren

Bij de beleidsartikelen 11 «Wetgeving» en 17 «Internationale Rechtsorde» ontbreken mogelijk outcome- en outputindicatoren. Een goed functionerende rechtsorde laat zich niet in outcome- en output-indicatoren vangen. Een selectie van de belangrijkste wetsvoorstellen uit het wetgevingsprogramma geeft in beleidsartikel 11 overigens wel inzicht in de activiteiten van Justitie op dit terrein. Bij brief van 22 juni 2005 is de Tweede Kamer over dit onderwerp door middel van de zogenaamde «comply or explain-brief» geïnformeerd (TK 29 949, nr. 24).

Onderscheid prestatiegegevens

Het ministerie van Financiën maakt bij prestatiegegevens een onderscheid tussen gegevens die regulier van aard zijn en gegevens die niet-regulier van aard zijn. Het ministerie van Justitie maakt eveneens dit onderscheid, maar hanteert daarbij andere begrippen. Hiervoor is gekozen vanwege het feit dat deze andere begrippen ingeburgerd zijn in de organisatie. Reguliere gegevens worden aangeduid als «kengetallen» en niet-reguliere gegevens hebben betrekking op evaluatieonderzoeken.

Interpretatie (financiële) instrumenten

Onder financiële instrumenten verstaat het ministerie van Justitie «middelen die worden ingezet om de beleidsdoelstellingen te realiseren». Financiële beleidsinstrumenten zijn onder andere subsidies, leningen, garanties en deelnemingen.

Raad voor de rechtspraak

In de Wet op de Rechtelijke Organisatie is de verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering geattribueerd aan de gerechten en de Raad voor de rechtspraak. Daarmee heeft de Minister van Justitie geen directe verantwoordelijkheid meer voor de bedrijfsvoering. Wel heeft de minister een verantwoordelijkheid als toezichthouder.

Vanaf 1 januari 2005 geldt een nieuwe bekostigingssystematiek voor de rechtspraak. De nieuwe bekostigingswijze is volledig gebaseerd op outputfinanciering. Bij de rechtspraak is per 1 januari 2005 het baten-lastenstelsel ingevoerd. Dit heeft gevolgen voor de wijze waarop de Raad in de begroting en verantwoording wordt gepositioneerd. Door Justitie is gekozen voor een «bijdrage-constructie». Dit betekent dat op beleidsartikel 12 «Rechtspleging en rechtsbijstand» de gerealiseerde bijdrage aan de Raad is opgenomen en de Raad niet in de begrotings- en verantwoordingsstaat inzake baten/lastendiensten is opgenomen. Voor de Raad is een apart hoofdstuk opgenomen (deel B, hoofdstuk 9).

Gehanteerde toerekeningssleutels

Het komt voor dat een budgethouder of organisatie-eenheid een bijdrage levert aan meerdere doelstellingen. Daar waar geen betere informatie voorhanden is, zijn bij de verantwoording de toerekeningssleutels toegepast zoals gehanteerd bij de begroting 2006.

Derdeninformatie

Daar waar informatie verkregen van derden is opgenomen, wordt dit specifiek in de toelichting bij de betreffende operationele doelstelling vermeld.

Relatie rijksbijdrage en baten-lastendiensten

Het ministerie van Justitie draagt aan de diverse baten-lastendiensten (IND, DJI, CJIB, NFI, Dienst Justis, GBO) een jaarlijkse bijdrage af. Omdat deze diensten vaak beschikken over meerdere inkomstenbronnen en zij onder andere hun uitgaven ten laste kunnen brengen van meerdere jaren is het niveau van de gerealiseerde uitgaven ten laste van het ministerie (de rijksbijdrage) meestal niet gelijk aan de kosten van de Baten-lastendienst in het betreffende kalenderjaar. In de Justitiebegroting en het Jaarverslag zijn de (gerealiseerde) rijksbijdragen op de betreffende operationele doelstellingen vermeld. Voor een juist beeld van de kosten en het exploitatieresultaat van de baten-lastendiensten wordt verwezen naar de specifieke verantwoording over de baten-lastendiensten (deel C, hoofdstuk 12).

B BELEIDSVERSLAG

HOOFDSTUK 4 – BELEIDSPRIORITEITEN

A. Beleidsprogramma

Inleiding

In het Beleidsprogramma 2004–2007 stond een aantal thema’s centraal voor Justitie. De afgelopen jaren is hieraan hard gewerkt door het departement. Daarbij ging het om:

– Vermindering van (jeugd)criminaliteit;

– Verbetering veiligheidsketen/strafrechtketen;

– Modernisering rechtsorde;

– Restrictief toelatingsbeleid;

– Aanpak illegaliteit en effectief terugkeerbeleid;

– Integratie.

Daarnaast waren er vele andere dossiers die de aandacht vroegen en die tot de core business behoren van Justitie. De meest in het oog springende beleidsontwikkelingen in 2006 worden hieronder toegelicht.

Rechtshandhaving en sanctietoepassing

Veiligheidsprogramma

Het Veiligheidsprogramma «Naar een veiliger samenleving» beoogt een daling van criminaliteit en overlast in het publieke domein met 20 tot 25% in de periode 2008–2010. In de periode 2002–2005 zijn goede resultaten geboekt. Het aantal door burgers ondervonden vermogensdelicten is in genoemde periode afgenomen met 9,3%. Het aantal door burgers ondervonden geweldsdelicten is gedaald met 10,8%. Van de algehele doelstelling van het Veiligheidsprogramma is daarmee een daling van zo’n 10% gerealiseerd. Voor de periode tot en met 2008–2010 moet nog een verdere daling van zo’n 10 tot 15% worden gerealiseerd. Op basis van cijfers van de nieuwe Veiligheidsmonitor Rijk blijkt dat de dalende trend zich ook in de periode 2005–2006 voortzet. Voorjaar 2007 zal moeten blijken of deze trendmatige ontwikkeling continueert1.

Met de ontwikkeling van de gevoelens van onveiligheid gaat het eveneens de goede kant op. Het percentage burgers dat zich wel eens onveilig voelt, is in de periode 2002–2005 gedaald van 30,8% naar 24%. Dit is een substantiële verbetering, zoals werd beoogd. Uit de Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven 2006 (TK 28 684, nr. 111) blijkt dat vergeleken met 2004 de criminaliteit is gedaald in alle onderzochte sectoren, te weten de bouwnijverheid, de detailhandel (bijvoorbeeld diefstal: – 20%), de horeca, de transportsector en de zakelijke dienstverlening. Hetzelfde geldt voor de totale schade. Deze bedroeg in 2006 naar schatting € 569 miljoen, een afname van 17%.

In mei 2006 heeft het vorige kabinet de vooruitblik op het Veiligheidsprogramma aan de Tweede Kamer gezonden (TK 28 684, nr. 85). Hierin gaf het vorige kabinet de hoofdlijnen aan waarlangs het veiligheidsbeleid de komende jaren vormgegeven zou kunnen worden: naast blijvende aandacht voor het strafrechtelijk optreden, zou meer nadruk gelegd moeten worden op preventie van criminaliteit en overlast, en ingezet moeten worden op een intensieve aanpak van cybercrime, financieel-economische criminaliteit en de georganiseerde misdaad, en op het beter benutten van technologische ontwikkelingen.

Politiebestel

In 2005 concludeerde de Stuurgroep Evaluatie Politieorganisatie (de Commissie Leemhuis) dat het huidige regionale politiebestel veel knelpunten kent en dat fundamentele wijzigingen van het politiebestel noodzakelijk zijn. Het kabinet nam naar aanleiding hiervan het standpunt in dat een oplossing voor de knelpunten niet uit mag blijven en dat omvorming van het regionale politiebestel tot een landelijke politieorganisatie met een eigen rechtspersoonlijkheid noodzakelijk is.

Op 8 en 21 februari 2006 hebben de beide politieministers het kabinetsstandpunt met de Tweede Kamer besproken. Op 1 juni 2006 is het ontwerp voorstel van wet, na consultatie van alle bij de politie betrokken partijen, voor advies aan de Raad van State gezonden. Op 26 oktober 2006 heeft de Raad van State het advies uitgebracht. Op 21 november 2006 is het wetsvoorstel tot vaststelling van een nieuwe Politiewet bij de Tweede Kamer ingediend.

Verbetering handhaving decentrale overheden

Eind 2000 stelde de minister van Justitie voor een periode van vijf jaar de stuurgroep Handhaven op niveau (HoN) in. De Stuurgroep kreeg tot taak nieuwe initiatieven te nemen en bestaande te ondersteunen ter verbetering van de samenwerking bij en professionalisering van de handhaving van ordeningswetgeving. De stuurgroep introduceerde een tweetal programmalijnen, te weten de «best practices» en «programmatisch handhaven». De activiteiten en producten van HoN hebben de nodige bekendheid verworven. Met name de bekendheid van de activiteiten rondom programmatisch handhaven is goed. Bijna driekwart van de ambtenaren en bestuurders van decentrale besturen menen dat de activiteiten van Handhaven op Niveau hebben bijgedragen aan de verbetering van de handhaving. 85% van de Nederlandse gemeenten zegt inmiddels een handhavingsprogramma te hebben.

Reclassering

In alle arrondissementen zijn zogenaamde Reclasseringsbalies ingericht waarmee voor de justitiële opdrachtgevers OM, ZM en DJI één aanspreekpunt is gerealiseerd. Vanaf 1 januari 2007 zijn deze balies operationeel. Daarnaast zijn vanaf begin 2007 de adviestaken functioneel afgescheiden van de overige taken van de reclassering. Om de vorm en inhoud van de adviezen beter aan te laten sluiten op de behoefte van OM, ZM en DJI is door de reclasseringsorganisaties in 2006 een nieuw samenstel van adviesproducten ontwikkeld. Tenslotte zal ook de verdere ontwikkeling van wetenschappelijk onderbouwde diagnostiek-instrumenten die in 2006 heeft plaatsgevonden, verder bijdragen aan een betere advisering door de reclassering.

Daarnaast is een groot aantal gedragsinterventies (voor jeugdigen en volwassenen) ingediend bij de in 2005 ingestelde Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Inmiddels zijn zes gedragsinterventies voorlopig erkend door de Erkenningscommissie.

Plan van aanpak TBS

In juni 2006 is het kabinetsstandpunt naar aanleiding van het verslag van de parlementaire onderzoekscommissie TBS naar de Tweede Kamer gezonden. Hierin wordt tegemoet gekomen aan de aanbevelingen die de commissie Visser heeft gedaan om het TBS-stelsel te verbeteren. De commissie concludeerde in haar rapport «TBS, vandaag over gisteren en morgen» dat het TBS-systeem aan zijn taakstelling voldoet, maar dat de uitvoering moet worden aangepast aan de eisen van deze tijd.

De maatregelen om het systeem te verbeteren zijn concreet uitgewerkt in het plan van aanpak dat op 10 oktober 2006 aan de Tweede Kamer is aangeboden. Op verzoek van de Kamer is het plan nog op enkele punten aangescherpt. Over de uitvoering zal twee maal per jaar aan de Tweede Kamer worden gerapporteerd, voor het eerst in juni 2007.

De belangrijkste maatregelen zijn:

– de uitbreiding van het aantal voorzieningen voor TBS-gestelden en voor gedetineerden met psychiatrische problemen;

– de verlenging van de duur van de voorwaardelijke beëindiging van de TBS met dwangverpleging én van de TBS met voorwaarden naar maximaal 9 jaar;

– de verdere professionalisering van de verloftoetsing;

– de vergroting van de forensisch-psychiatrische deskundigheid.

Overigens ziet het plan van aanpak ook toe op de uitvoering van het kabinetsstandpunt inzake uitvoering van de motie-Van de Beeten over de aansluiting tussen justitiële en zorgvoorzieningen.

Naast de bovenstaande maatregelen, worden ook maatregelen genomen om het verlof verder te beveiligen. Daartoe worden de geweldsinstructie en het verlofbeleid aangepast. Belangrijkste wijziging in het verlofbeleid is dat in het begeleid verlof een nieuwe fase mogelijk wordt: de beveiligde fase. In de geweldsinstructie worden de mogelijkheden die begeleiders hebben om een onttrekking tegen te gaan uitgebreid.

Aanpak jeugdcriminaliteit

Het in 2003 gestarte en begin 2007 afgeronde kabinetsprogramma «Jeugd Terecht» richt zich op de aanpak van jeugdcriminaliteit, met name op het terugdringen van recidive. Daarbij staat een samenhangende justitiële ketenaanpak centraal en het Justitieel casusoverleg (JCO) speelt daarin een belangrijke rol. Er is een landelijk kader voor een instrument risicotaxatie ontwikkeld waarmee risico’s bij jongeren in kaart worden gebracht. Er is een kader ontwikkeld waarin de verantwoordelijkheden en taken zijn vastgelegd van de verschillende organisaties die bij nazorg na detentie, betrokken zijn. Tussen politie en de Bureaus Jeugdzorg is het landelijk convenant «Vroegsignalering en doorverwijzing 0–18 jaar» operationeel. De groeiende aandacht voor het slachtoffer en de pedagogische opdracht van het jeugdstrafrecht komen tot uitdrukking in de landelijke invoering van slachtoffer-dadergesprekken als aanvulling op de justitiële afdoening. Ook is geëxperimenteerd met een ambulante, zeer intensieve begeleiding van jongeren én hun ouders.

Op 10 juli 2006 zijn in een brief aan de Tweede Kamer verbetervoorstellen voor de uitvoering van de PIJ-maatregel1 geformuleerd. Zowel voor de fase van het strafproces, als bij de uitvoering van de maatregel en de nazorg zijn doelen geformuleerd en extra middelen beschikbaar gesteld om de resultaten bij de aanpak tot gedragsverandering van deze zwaarste doelgroep van jeugdige criminele jongeren te verbeteren en de veiligheid van de samenleving beter te beschermen. De implementatie van deze maatregelen zal grotendeels in de komende kabinetsperiode plaatsvinden.

Terrorismebestrijding

Alertering

Het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding (ATb) is in 2006 verder ontwikkeld en het aantal sectoren is uitgebreid. Aan de vitale bedrijfssectoren die al op het systeem waren aangesloten (zoals spoor, luchtvaart, drinkwater, etcetera) is in 2006 de financiële sector toegevoegd. Er zijn verschillende regiobijeenkomsten georganiseerd met als doel de lokale samenwerking tussen security-managers van bedrijven, regionale politiefunctionarissen en gemeenteambtenaren te bevorderen. Daarnaast is voor het eerst geoefend met de op het systeem aangesloten bedrijven. De oefeningen hadden tot doel om te leren van het complexe informatie- en besluitvormingstraject dat voorafgaat aan een terroristische aanslag, nadat de inlichtingendiensten een dreiging hebben geconstateerd. De oefeningen zijn goed verlopen en de oefendoelen zijn gerealiseerd.

Publiekscampagne

In 2006 is de publiekscampagne «Nederland tegen terrorisme» gestart. In de campagne wordt aandacht besteed aan wat de overheid doet op het gebied van terrorismebestrijding en wat mensen zelf kunnen doen. De kennis over wat men zelf kan doen om een terroristische aanslag te helpen voorkomen, is toegenomen (50% zegt te weten waarop te moeten letten; was 38% in 2005). Het publieksonderzoek 2006 laat positieve effecten zien van de eerste fase van de publiekscampagne. De bezorgdheid onder Nederlanders rondom terrorisme is gedaald. Noemde in augustus 2005 nog 39% van de ondervraagden «terrorisme» spontaan als eerste zorg, nu is dat percentage teruggelopen tot 20%. Daarnaast is het vertrouwen in de overheid als bestrijder van terrorisme toegenomen van 27% in 2005 tot 40% in 2006.

Oprichting Dienst Speciale Interventies

Het stelsel van speciale eenheden is in 2006 fundamenteel herzien. Hierdoor is meer samenhang in het stelsel gewaarborgd. Daartoe is op 1 juli 2006 de nieuwe, overkoepelende Dienst Speciale Interventies (DSI) bij het Korps Landelijke Politiediensten opgericht waarin militair en politiepersoneel op unieke wijze in één organisatie samenwerken. Deze dienst is belast met de operationele aansturing van de speciale eenheden in het geval van terrorismegerelateerde situaties, situaties van grof geweld en in bijzondere gevallen.

Rechtsorde en rechtspleging

Evaluatie modernisering rechterlijke organisatie

In 1998 luidde het rapport «Rechtspraak bij de tijd» van de Commissie Leemhuis de start in van een ingrijpende reorganisatie van de rechtspraak, vastgelegd in twee wetten die in 2002 van kracht werden: de Wet Organisatie en bestuur gerechten en de Wet Raad voor de rechtspraak.

In 2004 is de Commissie evaluatie modernisering rechterlijke organisatie (Commissie Deetman) ingesteld met de opdracht om de modernisering van de rechterlijke organisatie te evalueren.

De commissie concludeerde in het in december 2006 gepresenteerde eindrapport «Rechtspraak is kwaliteit» dat de Nederlandse rechtspraak na een majeure stelselwijziging grotendeels weer bij de tijd is. Alle beoogde doelstellingen zijn bereikt. Er is meer eenheid en transparantie, de bestuurskracht is vergroot, en er wordt sneller gewerkt. Hierdoor nam de tevredenheid van burgers en professionele gebruikers van de rechtspraak toe. Het rapport is op 12 december 2006 aan de Tweede Kamer gezonden (TK 29 279, nr. 42). In de loop van 2007 zal een kabinetsreactie volgen.

Administratieve lasten

Per 1 januari 2007 zullen de taxonomie en infrastructuur voor het opstellen en aanleveren van de jaarrekening met behulp van XBRL1 operationeel zijn. Verschillende accountantsorganisaties en softwareleveranciers zijn klaar met implementatie in hun organisaties en producten, zodat de jaarrekeningen van circa 150 000 vennootschappen, met name in de MKB-sector, vanaf die datum in XBRL-formaat opgemaakt kunnen worden. In de loop van 2007 zal dit aantal nog aanzienlijk groeien.

Integratie

Nieuw inburgeringsstelsel

De voorbereidingen van het nieuwe inburgeringsstelsel zijn in 2006 afgerond. De Wet inburgering is op 6 juli door de Tweede Kamer en op 28 november door de Eerste Kamer aangenomen. Daarmee geldt per 1 januari 2007 een resultaatgerichte inburgeringsplicht voor zogeheten «onderdanen uit derde landen». Aan deze inburgeringsplicht wordt voldaan wanneer het inburgeringsexamen met succes is afgelegd. Bij de uitvoering van de Wet inburgering vervullen de gemeenten een belangrijke rol. Zo kunnen gemeenten een inburgeringsvoorziening aanbieden aan uitkeringsgerechtigden en oudkomers zonder inkomsten uit werk of uitkering en zijn zij verplicht om een inburgeringsvoorziening aan te bieden aan asielgerechtigden en geestelijke bedienaren. Naast de Wet inburgering is voor 2007 een tijdelijke regeling ontwikkeld, die het mogelijk maakt dat gemeenten ook een inburgeringsvoorziening kunnen aanbieden aan personen die niet inburgeringsplichtig zijn maar wel een inburgeringsachterstand hebben. Inburgeringsplichtigen die geen inburgeringsvoorziening van de gemeente krijgen aangeboden kunnen vanaf 1 januari 2007 een beroep doen op een stelsel van leningen en vergoedingen, dat in samenwerking met de IB-groep is ontwikkeld.

De Wet inburgering in het buitenland is per 15 maart 2006 in werking getreden. De implementatie van het technische systeem en de invoering op de posten in het buitenland is zonder noemenswaardige problemen verlopen. In 2006 zijn ongeveer 3 000 examens afgenomen met een slagingspercentage van 86%.

Vreemdelingenbeleid

In- en oprichting Dienst Terugkeer en Vertrek

In 2006 is de Kwartiermakersorganisatie Terugkeer van start gegaan, onder verantwoordelijkheid van de projectDirecteur-Generaal Herinrichting Vreemdelingenketen. Vanaf januari 2007 is deze Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) verantwoordelijk voor het hele vertrekproces van vreemdelingen die het land dienen te verlaten. De DT&V heeft als taakorganisatie van Justitie het doel het daadwerkelijke vertrek te bevorderen en realiseren van, in het kader van het vreemdelingentoezicht of grensbewaking aangehouden, illegale vreemdelingen en van alle asielzoekers die het land dienen te verlaten. De DT&V doet dit in samenwerking met de partners in de vreemdelingenketen: Vreemdelingenpolitie (VP), Koninklijke Marechaussee (KMar), Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, Dienst Justitiële Inrichtingen en de Internationale Organisatie voor Migratie.

B. Overzichtstabel met belangrijkste beleidsmatige mutaties 2006

Tabel 1: Belangrijkste beleidsmatige mutaties x € 1 000

– Negatieve reeks = lagere uitgaven/hogere ontvangsten

Toelichting op de belangrijkste beleidsmatige mutaties in 2006

1. Meeropbrengst griffierechten

De griffierechtenontvangsten zijn in 2006 lager uitgevallen dan was geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt doordat in 2006 relatief meer lichte zaken zijn afgedaan dan voorgaande jaren. Aangezien de griffierechtenontvangsten ten dele zijn gerelateerd aan de omvang van de zaak vallen daarmee ook de ontvangsten lager uit. Er wordt nog onderzocht in hoeverre dit een structureel karakter heeft.

2. Sanctiecapacteit/TBS

De reguliere TBS-capaciteit is in 2006 uitgebreid van 1 688 tot 1 738 plaatsen per ultimo het jaar. Hierin is begrepen de uitbreiding van de longstaycapaciteit van 164 plaatsen tot 184 plaatsen en de uitbreiding van de behandelmogelijkheden voor TBS-gestelden in het gevangeniswezen van 134 plaatsen tot 146 plaatsen.

3. Verscherpt verlof tbs-ers

Het verlofbeleid wordt verder aangescherpt door aanpassing van het verlofbeleidskader en de geweldsinstructie.

4. Terrorismebestrijding

In 2006 is de organisatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) verder vormgegeven. De beschikbaar gestelde middelen zijn enerzijds aangewend ter versterking van de personele staf van de Eenheid Bewaken en Beveiligen. Daarnaast zijn de middelen aangewend voor de uitvoering van het NCTb programma, waaronder de publiekscampagne.

5. Veelplegers ISD

De landelijke aanpak van veelplegers is verbreed met het onderwerp aansluiting nazorg. Landelijke overlegstructuren zijn gereactiveerd ten behoeve van een goede informatie-uitwisseling met de ketenpartners en het oplossen van knelpunten bij de implementatie van het veelplegerbeleid. Opgeleverd zijn de factsheet Monitor Veelplegers, het Plan van Aanpak Veelplegers 2006–2008, en het onderzoek «Lokale Aanpak Veelplegers; justitieel traject».

6. Gezinsvoogdij

Van de beschikbare € 6,6 miljoen is een bedrag van € 4,1 miljoen toegevoegd aan de middelen die aan de provincies en groot stedelijke regio’s in 2006 ter beschikking zijn gesteld ten behoeve van de gefaseerde implementatie van het Deltaplan. Het restant van € 2,5 miljoen is door de Raad voor de Kinderscherming aangewend voor de herinvoering van de toetsende taak bij beëindiging ondertoezichtstelling en uithuisplaatsingen.

7. Justitiële Jeugdinrichtingen

In het kader van het besluit tot een stapsgewijze beëindiging van civiele crisisplaatsingen in de justitiële jeugdinrichtingen is een bedrag van € 14 miljoen overgeheveld naar het ministerie van Volkgezondheid, Welzijn en Sport ten behoeve van het opbouwen van zorgaanbod.

8. Pleegzorgmiddelen

Met de invoering van de Wet op de jeudzorg vallen alle pleegzorgvoorzieningen onder het zorgaanbod. In verband hiermee zijn de middelen overgeboekt naar het ministerie van Volkgezondheid, Welzijn en Sport.

9. Enveloppe Jeugd

Een bedrag van € 7 miljoen is toegevoegd aan de doeluitkeringen aan de provincies en groot stedelijke regio’s om de groei van de maatregelen op te kunnen vangen. Van het bedrag van € 5 miljoen geraamd voor de aanpak van de criminaliteit onder allochtone jongeren is een bedrag van € 4,5 miljoen ter beschikking gesteld aan de G4. Een bedrag van € 0,5 miljoen, dat gereserveerd was voor eventuele ondersteuning van gemeenten bij de uitvoering van de plannen, is onbesteed gebleven.

10. Asiel: bezetting COA

De uitstroomverwachting uit de opvang is tegengevallen. Daarnaast heeft de lagere uitstroom van asielzoekers tot een temporisering van de krimpkosten geleid. Het voorgaande had tot gevolg dat de bezetting hoger uitkwam dan aanvankelijk werd geraamd.

11. Asiel: opvang ex-amv’s

In 2004 bleek dat alleenstaande minderjarige vluchtelingen die 18 jaar zijn geworden, op grond van gerechtelijke uitspraken, de Nidos-voorzieningen niet ontzegd konden worden. In 2005 is de wet- en regelgeving aangepast en is een project «Beëindiging leefgelden» gestart en in 2006 voortgezet. Medio 2007 zal het project worden beëindigd.

12. Asiel: COA nieuw opvangmodel

De opvang van asielzoekers is, in lijn met de Terugkeernota, ingericht naar twee verschillende soorten opvanglocaties, de oriëntatie- en de terugkeerlocaties. Dit heeft tot extra kosten geleid.

13. Asiel: ramingsbijstelling productieaantallen

Vanwege de lagere asielinstroom en de doorrekening hiervan voor de betrokken organisaties in de asielketen is minder capaciteit benodigd. Bij aanvang van 2006 werd verwacht dat daardoor de productiecapaciteit zou kunnen worden verlaagd. Als gevolg daarvan zou een besparing optreden. Dit is uiteindelijk niet gerealiseerd.

14. Asiel: lagere kosten terugkeer 26 000

Minder mensen maken gebruik van de vertrekcentra, zodat de bezetting lager is uitgevallen en daarmee ook de kosten.

15. Voortzetten remigratiewet

Het voornemen was de Remigratiewet, conform het Hoofdlijnenakkoord, in te trekken. Het wetsvoorstel daartoe is echter in oktober 2004 ingetrokken, omdat in de Tweede Kamer geen meerderheid aanwezig was voor intrekking van de Remigratiewet. In 2006 is de facilitering op grond van de Remigratiewet van degenen die willen remigreren, maar deze wens niet zelfstandig kunnen realiseren, derhalve voortgezet.

16. Co-financiering Europees Sociaal Fonds (ESF)

Voor de jaren 2006 en 2007 is per jaar € 22,5 miljoen aan extra middelen vrijgemaakt voor de emancipatie van allochtone vrouwen via inburgering omdat financiering met behulp van ESF-gelden niet mogelijk bleek door sluiting van het ESF-loket. In 2006 is hiervan € 18 miljoen gebruikt voor subsidiering van een aantal pilots bij een vijftal gemeenten. De rest van de middelen (€ 4,5 miljoen) is beschikbaar gesteld aan gemeenten op basis van een specifieke regeling.

HOOFDSTUK 5 – BELEIDSARTIKELEN

11 Nederlandse rechtsorde

Totale realisatie begrotingsuitgaven € 5 709,3 miljoen

Nederlandse rechtsorde: 0,18%

Beleidsdoelstelling 11

Een goed functionerende rechtsorde, waarbinnen samenleving en burger tot hun recht komen.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

Uitvoering van de beleidsdoelstelling veronderstelt het ontwerp van nieuwe regelgeving en de aanpassing van bestaande aan de actuele behoeften in de samenleving. Beleidsmaatregelen gericht op de meest uiteenlopende vraagstukken, zoals de dreiging van terrorisme, het juridisch kader voor ondernemingen, de organisatie van de politie, de inburgering in binnen- en buitenland, en de implementatie van Europees recht behoeven een basis in wetgeving. Op genoemde en vele andere terreinen is dan ook wetgeving voorbereid en tot stand gebracht.

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Financiële toelichting

Verplichtingen

Door de overheveling naar het ministerie van Financiën van bijna € 5 miljoen voor het project XBRL zijn de verplichtingen ook lager uitgevallen.

Uitgaven

Operationele doelstelling 11.2

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door de overheveling van bijna € 5 miljoen naar het ministerie van Financiën in het kader van het project XBRL. Dit is, omdat de financiering van de projectorganisatie Nederlands Taxonomie Project (NTP) voornamelijk via het ministerie van Financiën verloopt.

11.1

Operationele doelstelling 11.1

Het tot stand brengen van wet- en regelgeving ter uitvoering van de grondwettelijke opdracht het burgerlijk recht, het strafrecht en het burgerlijk- en strafprocesrecht in algemene wetboeken en algemene regels van bestuursrecht bij wet vast te leggen, het tot stand brengen van regelgeving ter realisering van de beleidsdoelen van Justitie, de adequate implementatie van internationale regelgeving in de Nederlandse rechtsorde.

Doelbereiking

Straf- en sanctierecht

Tot stand kwamen de Wet afgeschermde getuigen, de Wet uitbreiding bevoegdheden verruiming opsporing en vervolging terroristische misdrijven, de Wet stroomlijning hoger beroep en de Wet OM-afdoening. Op het terrein van het penitentiair recht is bij de Tweede Kamer ingediend het wetsvoorstel inzake de voorwaardelijke invrijheidstelling. In werking trad de Wet computercriminaliteit II. In consultatie werd gezonden het wetsvoorstel positie deskundige in het strafproces. De Tweede Kamer nam het wetsvoorstel voor een nieuwe Wet politiegegevens aan.

Staats- en bestuursrecht

Op 1 januari 2007 traden de Wet en de Amvb inburgering, één van de belangrijkste onderdelen uit het Hoofdlijnenakkoord, in werking. In december 2006 is het wetsvoorstel Politiewet 2007 (naar aanleiding van de evaluatie Leemhuis) bij de Tweede Kamer ingediend. Implementaties van verschillende EU-richtlijnen op het gebied van vreemdelingenrecht zijn tijdig afgerond. Bij andere EU-richtlijnen is het proces nog gaande. In korte tijd is een voorstel tot wijziging van de Wet particuliere beveiliging door de beide Kamers geloodst in verband met een uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Voortgang is geboekt met onder andere de wetsvoorstellen wijziging Politiewet in verband met Koninklijke Marechaussee (KMar), kansspelen op Internet, tolken en vertalers, notaris in loondienst en tuchtrechtspraak accountants. Verschillende voorstellen (wet en amvb) op het gebied van de rechtspositie van rechterlijke ambtenaren kwamen tot stand. Het wetsvoorstel stelselherziening rechtsbijstand werd bij de Tweede Kamer ingediend. Op het gebied van het algemeen bestuursrecht is de derde evaluatie van de Algemene Wet Bestuursrecht (Awb) vrijwel afgerond, is het voorstel vierde tranche gereed gemaakt voor plenaire behandeling en is een voorontwerp aanpassing bestuursprocesrecht in consultatie gebracht.

Privaatrecht

Op het gebied van het privaatrecht is belangrijke voortgang geboekt bij de vernieuwing van het recht, zoals de inwerkingtreding van de nieuwe verzekeringstitel, de parlementaire behandeling van het nieuwe pachtrecht, het huwelijksvermogensrecht en de personenvennootschap en de ministerraadbehandeling van het nieuwe bv-recht. Lastenverlichting werd onder andere bereikt in het jaarrekeningrecht en vennootschapsrecht.

De volgende wetsvoorstellen/onderwerpen zijn in de begroting 2006 expliciet genoemd. In onderstaand overzicht is de voortgang van deze belangrijkste onderwerpen en wetgevingsinitiatieven weergegeven.

De stadia die een wetsvoorstel doorloopt van beleidsvoornemen tot geïmplementeerde wet is hieronder in schema op hoofdlijnen weergegeven:

Het tijdsbeslag om van één stadium naar een volgend stadium te gaan is nooit gelijk. Daarom is indicatief aangegeven in welke fase een wetsvoorstel zich bevindt en wanneer het over gaat naar een volgend stadium. Eventuele oorzaak van een vertraging of een speciale vermelding is daarbij specifiek weergegeven.

Straf- en sanctierecht

Staats- en bestuursrecht

Privaatrecht

11.2

Operationele doelstelling 11.2

Het bevorderen van de bruikbaarheid van wet en regels, van de onderlinge samenhang en consistentie van de wetgeving, alsmede van een beheerste ontwikkeling van wet- en regelgeving.

Doelbereiking

Bruikbare rechtsorde

In het kader van het programma Bruikbare rechtsorde zijn zes wetgevingscomplexen doorgelicht en drie onderzoeksrapporten gereedgekomen. Voorts is het gedachtegoed van het programma uitgedragen bij wetgevingsjuristen, beleidsmedewerkers en politici onder meer door middel van conferenties. Twee projecten zijn onlangs van start gegaan dan wel aangekondigd: «internetconsultatie» en «kernwaarden van de rechtsorde».

Reductie administratieve lasten

De uitvoering van het programma met maatregelen voor reductie van administratieve lasten op het terrein van Justitie is in 2006 voortgezet. Projecten waarop extra inzet is gepleegd zijn het Nederlandse Taxonomie Project (realisering XBRL-taxonomie voor samenstellen en uitwisselen van jaarrekeningen, fiscale aangiftes en statistieken, inclusief de benodigde infrastructurele voorzieningen) en vereenvoudigingen in de privacyregelgeving. In het najaar is nader overleg gevoerd met het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) over de mogelijke vereenvoudigingen. Een wetsvoorstel ter implementatie daarvan wordt op korte termijn in procedure gebracht. Daarmee kunnen eerder geraamde reducties alsnog worden gerealiseerd.

Volume- en prestatiegegevens

AL bedrijfsleven

Toelichting kengetallen

De mogelijkheid om stukken elektronisch te deponeren bij de Kamer van Koophandel is een jaar eerder dan voorzien gerealiseerd. De reducties als gevolg van de invoering van de Nederlandse Taxonomie worden vanaf 1 januari 2007 merkbaar. Conform de verwachtingen, geuit in de kabinetsbrieven over vermindering administratieve lasten (AL) van september 2005 en april 2006 was de prognose voor realisatie van deze reducties overigens al bijgesteld naar 2007 (TK 29 515, nrs. 94en 135). De wetswijziging die nodig was om elektronische communicatie ten behoeve van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders mogelijk te maken is in 2006 door de Tweede Kamer geaccordeerd en op 1 januari 2007 in werking getreden. Over de wijzigingen in de privacywetgeving was nader overleg met het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) en andere betrokken organisaties nodig, waardoor deze zijn opgehouden. Een wetsvoorstel is in voorbereiding, waardoor de voorziene reducties doorschuiven naar 2008. De voorgenomen wijziging van de Wet op de Kansspelen is niet haalbaar gebleken in het licht van het huidige kansspelbeleid en Europeesrechtelijke ontwikkelingen daarin. De reductie op het terrein van de particuliere beveiligingsorganisatie en recherchebureaus is in 2006 gerealiseerd en bleek uitgebreider dan voorzien.

Voorts zijn eind 2006 de grensbedragen in het jaarrekeningrecht verhoogd met 20%, waardoor meer ondernemers kunnen volstaan met de eenvoudigste vorm voor een jaarrekening. De maatregel geldt al voor jaarrekeningen voor het boekjaar 2006. Tot slot is in 2006 door ViValt een sterke vereenvoudiging van de aanvraagprocedure rechtsbijstand voor de advocatuur gerealiseerd.

AL burger

Toelichting kengetallen

Voor zover bij de bovengenoemde maatregelen realisatie in 2007 was voorzien blijft dit gehandhaafd. Afwijkend van de begroting 2006 is de realisatie van de wijziging van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot de huwelijksvoorwaarden. Dit voorstel ligt sinds november 2005 ter behandeling bij de Tweede Kamer en is dus nog niet in werking getreden.

Toetsing van wetgeving

In 2006 werden 475 toetsingsdossiers behandeld, waarvan 15 nota’s van wijziging en 26 nadere rapporten in verband met een negatief advies van de Raad van State over het desbetreffende voorstel. Bij de toetsing werd aandacht besteed aan de bekende kwaliteitseisen voor wetgeving. Zoals gebruikelijk kon in de meeste gevallen op ambtelijk niveau overeenstemming worden bereikt over dossiers. Verschillende keren leidde echter ook interventie van de Minister van Justitie in de Ministerraad nog tot aanpassingen.

Overige activiteiten op het terrein van kwaliteit van wetgeving

In 2006 tot stand gekomen wetten

Beleidsevaluatie-onderzoek

12 Rechtspleging en rechtsbijstand

Totale realisatie begrotingsuitgaven € 5 709,3 miljoen

Rechtspleging en rechtsbijstand 22,1%

Beleidsdoelstelling 12

Een slagvaardige, toegankelijke en doelmatige rechtspleging, waaronder begrepen de buitengerechtelijke alternatieven van geschilbeslechting.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

In 2006 is het beleid enerzijds gericht geweest op het behoud en bevordering van een slagvaardige en toegankelijke rechtspraak. Hiertoe kan genoemd worden dat de rechterlijke processen (verder) zijn gestroomlijnd onder meer door het aangenomen wetsvoorstel stroomlijnen hoger beroep in strafzaken (TK 30 320, nr. 1–16, nr. A–E). Daarnaast is het eindrapport van de in 2006 uitgevoerde evaluatie van de modernisering van de rechterlijke organisatie, uitgevoerd door een onafhankelijke commissie onder voorzitterschap van de heer Deetman, aangeboden aan de Tweede Kamer (TK 29 279, nr. 42). De conclusie van de commissie is dat de Nederlandse rechtspraak na de majeure stelselwijziging van 2002 grotendeels weer bij de tijd is.

Anderzijds is het beleid gericht geweest op het waarborgen van een effectieve toegang tot het rechtsbestel. Hiertoe kunnen de resultaten genoemd worden die geboekt zijn op het terrein van de stelselwijziging Rechtsbijstand door middel van de verfijning van de eerstelijns rechtshulpvoorziening (Juridische Loketten).

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Financiële toelichting

Verplichtingen

Met ingang van 2006 is een aanpassing doorgevoerd in de vastlegging van de verplichtingen. De verplichtingen worden namelijk vastgelegd op het moment dat de toekenningsbrief is verzonden. In 2005 zijn, conform de toen geldende afspraken, de verplichtingen met een kaseffect 2006 vastgelegd. Met ingang van 2006 worden de verplichtingen conform deze vorenstaande gedragslijn vastgelegd. Dit betekent dat in 2006 een daling in de stand van de verplichtingen is opgetreden.

Uitgaven

Operationele doelstelling 12.1

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door:

– op de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak (Rvdr) hebben gedurende het jaar diverse budgetbijstellingen plaatsgevonden. Deze zijn bij 1e en 2e suppletore wet 2006 toegelicht en terug te voeren op hogere productieafspraken, bijdrage in de egalisatierekening en technische bijstellingen zoals loon- en prijsbijstelling;

– technische bijstellingen bij de Hoge Raad en de overige diensten;

– een onderuitputting van € 0,6 miljoen op het budget voor de Commissie Gelijke Behandeling (CGB);

– een onderuitputting van € 1,8 miljoen op de centrale budgetten ten behoeve van de rechtspleging met name als gevolg van vertragingen in betalingen en projecten.

Operationele doelstelling 12.2

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door:

– de budgettaire aanpassingen bij de 1e en 2e suppletore wet 2006;

– een overschrijding op het reguliere budget voor rechtsbijstand (€ 0,3 miljoen). Deze overschrijding wordt veroorzaakt door een geringe toename van de kosten van deurwaarders die voor de gerechten exploten uitbrengen.

Ontvangsten

De gerealiseerde ontvangsten bestaan uit drie delen, te weten:

– Griffierechtenontvangsten

De griffierechtenontvangsten zijn in 2006 € 6,7 miljoen lager uitgevallen dan geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt doordat in 2006 relatief meer lichte zaken zijn afgedaan dan voorgaande jaren. Aangezien de griffierechtenontvangsten ten dele zijn gerelateerd aan de omvang van de zaak vallen daarmee ook de ontvangsten lager uit. Er wordt nog onderzocht in hoeverre dit een structureel karakter heeft.

– Verbeurd verklaarde goederen en gelden

De ontvangsten inzake verbeurd verklaarde gelden zijn in 2006 € 1,5 miljoen hoger dan begroot en vertonen al jaren een ongelijkmatig patroon. Het betreft hier een totaal van incidentele posten, waarover de rechter of de Officier van Justitie beslist tot verbeurd verklaring. Op basis van een gemiddelde over vele jaren wordt een inschatting gemaakt van de te verwachten ontvangsten. Afwijkingen in de uitkomst zijn dus steeds mogelijk.

– Overige ontvangsten

Dit betreft met name een OM-ontvangst van € 1,8 miljoen ten behoeve van de Justitiële Informatiedienst (JustID).

De stichting Tolk- en Vertaalcentrum Nederland (TVCN) is in 2006 in liquidatie gegaan. Als gevolg hiervan is een bedrag van € 4,8 miljoen ten gunste van Justitie vrijgevallen.

12.1

Operationele doelstelling 12.1

Het scheppen van voorwaarden voor en het instandhouden van een stelsel voor slagvaardige, toegankelijke en doelmatige rechtspleging.

Doelbereiking

Behoud en bevordering van een slagvaardige en toegankelijke rechtspraak

Het beleid gericht op een slagvaardige en kwalitatief goede rechtspleging zoals uiteengezet in de brief van 9 juli 2004 (TK 29 279, nr. 10) en de brief van 21 april 2006 (TK 29 279, nr. 35) heeft tot de volgende resultaten geleid. Rechterlijke processen zijn gestroomlijnd. De diverse wettelijke maatregelen op dit terrein hebben beoogde effecten als werklastvermindering, terugdringing van raadkamerzittingen, minder aanhoudingen en een verhoogde effectiviteit van regiezittingen. Door de Tweede Kamer is aangenomen het wetsvoorstel stroomlijnen hoger beroep in strafzaken (TK 30 320, nr. 1–16, nr. A-E). Naar verwachting zal na de inwerkingtreding een gerichter zaaksbehandeling tot hogere kwaliteit van het hoger beroep leiden.

De modernisering van de rechterlijke organisatie is in 2006 geëvalueerd door een onafhankelijke commissie onder voorzitterschap van de heer Deetman. Op 11 december jl. heeft de commissie haar eindrapport «Rechtspraak is kwaliteit» aan de Tweede Kamer aangeboden (TK 29 279, nr. 42). De commissie Deetman concludeert dat de Nederlandse rechtspraak na de majeure stelselwijziging van 2002 grotendeels weer bij de tijd is. Alle beoogde wetdoelstellingen zijn bereikt: er is meer eenheid; de bestuurskracht is vergroot; er is meer transparantie; en wordt er sneller gewerkt. Hierdoor nam de tevredenheid van burgers en professionele gebruikers over de rechtspraak toe. Bovendien is sinds 2002 de productiviteit gestegen waarmee een reeds decennia dalende trend is gekeerd. De gerechtelijke samenwerking is toegenomen mede door de voorwaardelijke mogelijkheid die gerechten hebben om zaken aan elkaar te kunnen overdragen. Megazaken worden via een landelijk verdeelcentrum toegewezen, waardoor een optimale roosterplanning bij de gerechten plaatsvindt.

Op het gebied van de nevenlocaties is bij de Tweede Kamer een wijzigingsbesluit voorgehangen (TK 29 279, nr. 49), dat de opheffing beoogt van enkele nevenzittingsplaatsen die voor de toegankelijkheid van de rechtspraak geen toegevoegde waarde leveren, maar slechts vermijdbare kosten en vertragingen in de procesgang veroorzaken.

Het gebruik van moderne technologie neemt toe mede door maatregelen, zoals de wettelijke regeling die het horen per videoconferentie heeft mogelijk gemaakt.

Eind 2006 is aan de Tweede Kamer het wetsvoorstel afschaffen procuraat en invoering elektronisch berichtenverkeer (TK 30 815, nr. 1–3) aangeboden. Er zijn voorstellen gedaan tot vereenvoudiging en harmonisatie van griffierechten in civiele en bestuursrechtelijke zaken. In voorbereiding zijn maatregelen die moeten leiden tot laagdrempelige en eenvoudige eerstelijnsvoorzieningen, zoals een small claim procedure en geldvordering on-line. Op het terrein van de buitengerechtelijke geschiloplossing zijn bij de dertig Juridische Loketten, de rechtbanken, en de hoven de doorverwijzingsvoorzieningen naar mediation gerealiseerd.

Op het terrein van de arbeidsvoorwaarden is overeenstemming bereikt over een nieuw en op modernere leest geschoeid loon- en functiegebouw voor de Rechterlijke Macht, mede met het oog op het versterken van de arbeidsmarktpositie van de Rechterlijke Macht. Eveneens is overeenstemming bereikt over de toekomstige rol van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR); niet alleen in haar rol als vakbond, maar ook in die van beroepsvereniging.

In 2006 heeft het ministerie van Justitie met de Raad voor de rechtspraak gesproken over het vastleggen van de begrotingsprocedure in een formeel protocol. Daarbij is tot de conclusie gekomen dat het overeenkomen van een apart begrotingsprotocol niet nodig is.

Volume- en prestatiegegevens

Toelichting kengetallen

De rechtspraak heeft ten opzichte van de productieafspraak 2006 6% meer zaken afgehandeld. Het betreffen vooral kantonzaken, die aan deze productietoename hebben bijgedragen (104 000 zaken).

De gerealiseerde productie vertaalt in kosten (x de prijzen per soort zaak) was in omvang vrijwel gelijk aan de gemaakte budgettaire afspraken. De Rechtspraak heeft voor een bedrag van € 9 miljoen minder geproduceerd dan was afgesproken. Deze minderproductie wordt tegen 70% van de prijs per zaak afgerekend. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de egalisatierekening.

De gerechten hebben over de hele linie in 2006 veel aandacht besteed aan de tijdige behandeling van zaken. Behalve bij de afhandeling van faillissementen is sprake van een afname van de doorlooptijden. Voor een meer gedifferentieerd beeld hiervan en over de aantallen afgehandelde zaken per categorie wordt verwezen naar hoofdstuk 9 Raad voor de rechtspraak. Daarnaast zal in het jaarverslag 2006 van de Raad meer in detail worden ingegaan op de ontwikkelingen en zal tevens uitgebreider over de doorlooptijden worden gerapporteerd.

Toelichting kengetallen

De uitstroom in strafzaken is 180 zaken minder dan begroot voor 2006. Met name de toenemende complexiteit van zaken en personeelswisselingen bij de Hoge Raad en het parket bij de Hoge Raad hebben geleid tot dit resultaat.

Bij de civiele sector is sprake van een geringe afwijking ten opzichte van de begroting. De instroom van civiele zaken stijgt wel met 6% ten opzichte van 2005, hetgeen licht afwijkend is gezien het beeld van de afgelopen jaren. Dit is een doorwerking van de toename van civiele zaken bij de gerechten en gerechtshoven de afgelopen jaren.

Verder zet de afname van de instroom van belastingzaken door met 78 zaken minder dan begroot voor 2006. De invoering van belastingrechtspraak in twee instanties verklaart dit effect bij de Hoge Raad.

Overige diensten

Als onderdeel van het programma informatievoorziening strafrechtketen (PROGIS) is in 2006 de Justitiële Informatiedienst (JustID) gevormd. In de JustID zijn de taken samengevoegd voor de informatiesystemen Verwijs Index Persoonsgegevens en het Justitiële Documentatie Systeem. De nieuwe dienst functioneert binnen de strafrechtketen als hèt loket voor het verstrekken van actuele en historische gegevens over personen en zaken naar daartoe gerechtigden in en buiten de keten. Met de nieuw gevormde dienst houden het bureau Verwijs Index Personen (VIP) (bij het CJIB) en de Centrale Justitiële Documentatiedienst (CJD) op te bestaan (zie bij operationele doelstelling 13.3 onder programma informatievoorziening strafrechtketen).

12.2

Operationele doelstelling 12.2

Het waarborgen van een effectieve toegang tot het rechtsbestel zodat burgers en bedrijven hun in de rechtsorde neergelegde rechten in en buiten rechte geldend kunnen maken.

Doelbereiking

Verfijning eerstelijns rechtshulpvoorziening

In 2006 is een begin gemaakt met de optimalisering van de Juridische Loketten. Samen met de Raden voor rechtsbijstand en de Sociaal Raadslieden is een plan van aanpak opgesteld voor de ontwikkeling van de signaleringsfunctie van het loket. Bovendien heeft de verbetering van de landelijke website en de publiekscampagne van de loketten geleid tot een toename van het gebruik gedurende 2006. Ook zijn er maatregelen genomen om de uniformiteit van de dienstverlening te vergroten en is het gedetineerdenspreekuur van de Bureaus Rechtshulp overgenomen.

Gevolgen rapport Toegang tot Recht

Aan de Raden voor rechtsbijstand is gevraagd te onderzoeken hoe de intermediaire rechtshulpvoorzieningen de burger kunnen helpen bij het oplossen van juridische conflicten. Op basis hiervan wordt thans een website ontwikkeld met behulp waarvan de burger zelf een keuze kan maken voor oplossingmethode en in contact wordt gebracht met een dienstverlener. Ook werken de Raden thans aan een toekomstvisie over hun functie en hun decentrale besturingsstructuur.

Volume- en prestatiegegevens

Met de onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in de omvang van de aanspraak op de gesubsidieerde rechtsbijstand. Het betreffen de verplichtingen die door de Raden voor rechtsbijstand zijn aangegaan.

¹ In verband met de stelselwijziging zijn prestatiegegevens van het Juridisch Loket onvergelijkbaar met realisatiegegevens voorgaande jaren. De kosten die onder het Juridisch Loket zijn verantwoord bevatten tevens de incidentele kosten van de stelselherziening voor zover deze betrekking hebben op het Juridisch Loket. De stand begroting 2006 betreft de raming 2006 uit de begroting 2007 (in de begroting 2006 waren nog geen cijfers voorhanden).

² Bron: Stand begroting 2006 betreft de raming 2006 uit de begroting 2007 (in de begroting 2006 waren nog geen cijfers voorhanden).

Toelichting kengetallen

De afwijkingen tussen prijzen kunnen grotendeels worden verklaard door de arbeidsvoorwaardenontwikkeling en de hieruit voortvloeiende indexering van het uurtarief. Deze is van invloed op alle prijzen.

Ten aanzien van het volume is een toename zichtbaar bij zowel de ambtshalve- en reguliere straftoevoegingen als de civiele toevoegingen.

De volumestijging bij de ambtshalve toevoegingen kan volledig worden verklaard door de stijging van het aantal toevoegingen op het terrein van vreemdelingenbewaring. De volumestijging bij reguliere straftoevoegingen is met name zichtbaar bij zaken die door de enkelvoudige kamer worden behandeld. Mogelijk heeft door de uitbreiding van de bevoegdheid van de enkelvoudige kamer een verschuiving plaatsgevonden van de ambtshalve- naar de reguliere straftoevoeging.

De volumestijging bij de civiele toevoegingen is met name zichtbaar op het terrein van sociale voorzieningen en persoon- en familierecht. Mogelijk hebben naast autonome ontwikkelingen ook VIValt en de stelselwijziging van de Wet op de rechtsbijstand invloed gehad op het aantal civiele toevoegingen. Verdere analyse zal plaatsvinden in het kader van de jaarlijkse Monitor gesubsidieerde rechtsbijstand.

De jaren 2004 en 2005 hebben in het teken gestaan van de stelselwijziging rechtsbijstand. Vanwege deze stelselwijziging – die in 2006 is afgerond – zijn in voorgaande tabel de gegevens over de stichting rechtsbijstand vervangen door gegevens over het Juridisch Loket en de lichte adviestoevoegingen en zijn de gegevens met betrekking tot de advocatuur niet meer opgenomen in de begroting. De productie van het Juridisch Loket zit op ruim 90% van de oorspronkelijke raming en is nog steeds stijgend. Van de lichte adviestoevoeging wordt vaker gebruik gemaakt dan oorspronkelijk was ingeschat.

Juridische beroepsgroepen en tolken

In 2006 is naar aanleiding van het evaluatierapport van de Wet op het notarisambt (Commissie Hammerstein) een kabinetsstandpunt geformuleerd. In dit standpunt worden op hoofdlijnen de conclusies van de commissie ten aanzien van het functioneren van het notariaat onderschreven (TK 23 706, nr. 64). Ten aanzien van de advocatuur is een advies van de commissie Van Wijmen op de Advocatenwet met een beleidsreactie door de Minister van Justitie gezonden aan de Tweede Kamer (TK 30 800 VI, nr. 13).

De Wet gerechtstolken en beëdigde vertalers is nog in behandeling bij de Tweede Kamer. Per 1 januari 2006 is door middel van een Europese aanbesteding Manpower Business Solutions gecontracteerd voor de bemiddeling van tolk- en vertaaldiensten (de bemiddelingsfunctie van het Tolk- en Vertaalcentrum Nederland (TVCN)). De Stichting TVCN is per 1 januari 2006 in liquidatie gegaan.

Volume- en prestatiegegevens

¹ Bron: Stand begroting 2006 betreft de raming 2006 uit de begroting 2007 (in de begroting 2006 waren nog geen cijfers voorhanden).

Toelichting kengetallen

De cijfers met betrekking tot het aantal notariskantoren in bovenstaande tabel komen uit de monitor notariaat. Over 2006 zijn hierover echter geen cijfers beschikbaar. Een andere goede indicator voor de spreidingsgraad van de notariële dienstverlening is het aantal vestigingen van notariskantoren, hetgeen iets anders is dan het aantal notariskantoren. In 2006 was het aantal vestigingen van notariskantoren stabiel (937 vestigingen ultimo 2006 ten opzichte van 918 vestigingen ultimo 2005). Het aantal notarissen, gerechtsdeurwaarders en advocaten is in 2006 licht gestegen ten opzichte van 2005.

Buitengerechtelijke geschilbeslechting

Bij alle 30 Juridische Loketten is de doorverwijzing naar mediation ingebed in de reguliere werkzaamheden. Bij 20 rechtbanken en 2 gerechtshoven is mediation eveneens ingebed in de reguliere organisatie. Bij de overige gerechten en hoven vindt de inbedding volgens de planning in het eerste kwartaal 2007 plaats. Een tweetal commissies bestaande uit vertegenwoordigers van belangenbehartigers, de doorverwijzingsvoorzieningen en het ministerie van Justitie hebben in 2006 knelpunten met betrekking tot de implementatie en het gebruik van mediation geïnventariseerd. Tezamen met de uitkomsten van het in 2006 gereedgekomen monitorsysteem leveren deze inventarisaties de input voor een tussenrapportage over de voortgang van de inbedding van mediation die medio 2007 aan de Tweede Kamer zal worden aangeboden.

In 2006 zijn met de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC) nieuwe afspraken gemaakt over de wijze van subsidiëring in de komende jaren. Uitgangspunt van de nieuwe afspraken vormt de eigen verantwoordelijkheid van burgers en instellingen voor de oplossing van het geschil. Uit dit uitgangspunt vloeit voort dat de kosten voor de afhandeling van het geschil gezamenlijk door partijen worden gedragen. De subsidie van Justitie blijft de komende jaren beperkt tot een vaste bijdrage (€ 0,6 miljoen) aan de koepelorganisatie teneinde de bij de koepelorganisatie aangesloten commissies in staat te stellen de consument een eenvoudige, snelle en relatief goedkope oplossing te bieden. Naast deze vaste bijdrage draagt Justitie bij in de incidentele kosten die de SGC maakt om de organisatie verder te professionaliseren en de uitbreiding van het aantal aangesloten commissies te bewerkstelligen. Initiatieven op deze terreinen hebben in 2006 geresulteerd in een verdere verkorting van de gemiddelde behandelingsduur naar 4,5 maanden (een afname van 0,9 maanden in vergelijking met 2005) en een uitbreiding van het aantal commissies van 32 naar 37 (een aantal commissies volgt het eerste kwartaal 2007).

In nauwe samenspraak met slachtofferorganisaties, (vertegenwoordigers van) belangenbehartigers, verzekeraars en overige meer neutrale instanties zijn procedurele normen ontwikkeld die ervoor moeten gaan zorgen dat de buitengerechtelijke afwikkeling van personenschadeclaims kwalitatief beter, sneller, slachtoffervriendelijker en goedkoper zal verlopen. Deze normen zijn vastgelegd in een gedragscode behandeling letselschade. Met het Nationaal Platform Personenschade (NPP) zijn eerste gesprekken gevoerd over de wijze waarop de naleving van de gedragscode bewaakt en bevorderd kan worden en op welke wijze financiering van een daartoe benodigde permanente organisatie kan worden vormgegeven. Deze gesprekken worden in 2007 afgerond.

De onderhandelingen inzake de conceptrichtlijn mediation in burgerlijke- en handelszaken zijn begin 2006 stilgelegd in afwachting van een standpunt van het Europees parlement (stemming voorzien in het voorjaar 2007). De onderhandelingen zullen naar verwachting in april 2007 worden voortgezet.

Volume- en prestatiegegevens

¹ Voor de jaren 2003 en 2004 zijn geen realisatiegegevens opgenomen aangezien de verwijzingen door de rechter en het juridisch loket pas vanaf 1 april 2005 plaatsvinden.

² Bron: Stand begroting 2006 betreft de raming 2006 uit de begroting 2007 (in de begroting 2006 waren nog geen cijfers voorhanden).

Toelichting kengetallen

De stijging van zowel het slagingspercentage als het aantal verwijzingen wordt in meer of mindere mate bepaald door dezelfde factoren, namelijk:

– de implementatie van doorverwijzingen naar mediation bij de gerechten loopt nog (afronding medio 2007);

– de ervaring met het selecteren van zaken die geschikt zijn om middels mediation te worden opgelost neemt bij de doorverwijzingsvoorzieningen toe;

– de bekendheid bij rechtzoekenden met mediation neemt toe.

Verwacht wordt dat in 2008/2009, zonder beleidsaanpassingen, een zeker stabiel vraagniveau naar mediation is bereikt. Naast het aantal daadwerkelijke verwijzingen naar een mediator vanuit het Juridisch Loket is ook noemenswaardig dat er veel zaken alsnog zelf door partijen zijn opgelost, doordat de doorverwijzer van het Juridisch Loket partijen door middel van vraagverheldering bij elkaar heeft kunnen brengen.

Schuldsanering

Op 31 oktober is wetsvoorstel 29 942 tot herziening van de schuldsaneringsregeling door de Tweede Kamer aanvaard en aanhangig gemaakt bij de Eerste Kamer (TK/EK 29 942, nr. A). Dit wetsvoorstel beoogt, naast een vereenvoudiging van de wet, een betere selectie te bewerkstelligen op goede trouw van de schuldenaar bij de aanvraag van de schuldsanering en biedt de rechter een mogelijkheid om een onredelijk weigerende schuldeiser te bevelen in te stemmen met een minnelijke schuldenregeling.

Ter uitvoering van het Plan van Aanpak schuldhulpverlening is de samenwerking geïntensiveerd met de overige verantwoordelijke ministeries (ministeries van Financiën, van Economische Zaken en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) teneinde de groeiende schuldenproblematiek beter het hoofd te kunnen bieden. In een tweetal bestuurlijke conferenties in juni en december 2006 zijn de externe contacten verstevigd en is een aantal concrete actiepunten geformuleerd. Belangrijkste onderdeel is de versterking van het minnelijke schuldhulptraject, onder andere via een subsidieregeling (augustus 2006). Tevens is bij de schuldhulpverlening een certificeringstraject ingezet (december 2006).

De beroepsgroep van bewindvoerders in de schuldsanering is in 2006 grotendeels aan een eerste audit onderworpen door de Raad voor rechtsbijstand te Den Bosch. Verder zijn de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en een bewindvoerderslegitimatie vast onderdeel geworden van het bewindvoerderschap. Tenslotte is een voorstel gedaan voor herijking van het vergoedingenstelsel.

Volume- en prestatiegegevens

Met de onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in de omvang van de aanspraak op de wettelijke schuldhulpverlening. Het betreffen de verplichtingen die door de Raad voor rechtsbijstand Den Bosch, die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de wettelijke schuldsanering, zijn aangegaan.

Toelichting kengetallen

Het aantal schuldsaneringzaken is ook in 2006 stabiel gebleven.

De lichte daling van de gemiddelde (zaaks)prijs ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt doordat het aandeel van relatief goedkopere particuliere Wsnp-zaken iets groter is dan bij de begroting was geraamd. Hierdoor is de (gewogen) gemiddelde prijs van alle Wsnp-zaken iets lager is dan begroot, ondanks de indexering van de tarieven.

Het aantal bewindvoerders is gedaald. De daling zit vooral bij bewindvoerders die tevens advocaat zijn. Het aantal bewindvoerders dat geen advocaat is, is iets toegenomen. Aangezien niet-advocaten veelal full time bewindvoerder zijn en advocaten niet, is de totale bewindvoerderscapaciteit iets toegenomen.

Beleidsevaluatie-onderzoek

13 RECHTSHANDHAVING EN CRIMINALITEITSBESTRIJDING

Totale realisatie begrotingsuitgaven € 5 709,3 miljoen

Rechtspleging en rechtsbijstand 37,1%

Beleidsdoelstelling 13

Een goed functionerende rechtshandhavingketen, waaronder begrepen het voorkomen en bestrijden van criminaliteit.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

Het Veiligheidsprogramma «Naar een veiliger samenleving» heeft tot doel in de periode 2008–2010 een vermindering van criminaliteit en overlast met 20 tot 25% te realiseren ten opzichte van 2002. Het «gat in de handhaving» is teruggebracht door investeringen in de politie, het Openbaar Ministerie (OM), de rechtspraak en de sanctiecapaciteit. Daarnaast is de sociale veiligheid vergroot door bijvoorbeeld een gerichte aanpak van veelplegers en risicojeugd. Het programma is halverwege en blijkt succesvol.

In de periode 2002–2005 zijn goede resultaten geboekt. Het aantal door burgers ondervonden vermogensdelicten is in genoemde periode afgenomen met 9,3%. Het aantal door burgers ondervonden geweldsdelicten is gedaald met 10,8%. Van de algehele doelstelling van het Veiligheidsprogramma is daarmee een daling van zo’n 10% gerealiseerd. Voor de periode tot en met 2008–2010 moet nog een verdere daling van zo’n 10 tot 15% worden gerealiseerd.

Op basis van cijfers van de nieuwe Veiligheidsmonitor Rijk blijkt dat de dalende trend zich ook in de periode 2005–2006 voortzet. Voorjaar 2007 zal moeten blijken of deze trendmatige ontwikkeling continueert1.

Met de ontwikkeling van de gevoelens van onveiligheid gaat het eveneens de goede kant op. Het percentage burgers dat zich wel eens onveilig voelt, is in de periode 2002–2005 gedaald van 30,8% naar 24%. Dit is een substantiële verbetering, zoals werd beoogd. Uit de Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven 2006 (TK 28 684, nr. 111) blijkt dat vergeleken met 2004 de criminaliteit is gedaald in alle onderzochte sectoren, te weten de bouwnijverheid, de detailhandel (bijvoorbeeld diefstal: – 20%), de horeca, de transportsector en de zakelijke dienstverlening. Hetzelfde geldt voor de totale schade. Deze bedroeg in 2006 naar schatting € 569 miljoen, een afname van 17%.

In mei 2006 heeft het vorige kabinet de vooruitblik op het Veiligheidsprogramma aan de Tweede Kamer gezonden (TK 28 684, nr. 85). Hierin gaf het vorige kabinet de hoofdlijnen aan waarlangs het veiligheidsbeleid de komende jaren vormgegeven zou kunnen worden: naast blijvende aandacht voor het strafrechtelijk optreden, zou meer nadruk gelegd moeten worden op preventie van criminaliteit en overlast, en ingezet moeten worden op een intensieve aanpak van cybercrime, financieel-economische criminaliteit en de georganiseerde misdaad, en op het beter benutten van technologische ontwikkelingen.

Succesfactoren

Verdere professionalisering rechtshandhaving

Eind 2000 stelde de Minister van Justitie voor een periode van vijf jaar de stuurgroep Handhaven op Niveau (HoN) in. De stuurgroep kreeg tot taak om nieuwe initiatieven te nemen en bestaande te ondersteunen ter verbetering van de samenwerking bij en professionalisering van de handhaving van ordeningswetgeving. De stuurgroep introduceerde een tweetal programmalijnen, te weten de «best practices» en «programmatisch handhaven».

Met name programmatisch handhaven heeft in de jaren 2001–2006 een positief effect gehad op de consistentie en transparantie van het decentrale handhavingsbeleid, aldus onderzoekers van de Universiteit Twente1. Kritischer zijn de onderzoekers over de resultaten van de programmalijn «best practices». De «best practices», waarvan de ontwikkeling werd voltooid in 2006, zijn nog niet in voldoende mate verspreid, waarbij de onderzoekers tegelijkertijd de relativering plaatsten dat daarvoor ook weinig tijd beschikbaar was. Al met al is het oordeel van de onderzoekers over HoN positief. HoN kan worden beschouwd als een belangrijk onderdeel van de oorzakelijke factoren die hebben geleid tot de versterking van de aandacht voor handhaving resulterend in de implementatie van nieuwe praktijken (zie ook hoofdstuk 4 Beleidsprioriteiten onder «Verbetering handhaving decentrale overheden»).

Verdere verbetering van samenwerking in de keten met maatschappelijke partners, bedrijven en burgers

De versterking van de regie in de strafrechtketen is de gedachte achter de samenwerking tussen de justitieorganisaties en politie op arrondissementsniveau. De samenwerking heeft in het Arrondissementaal Justitieel Beraad (AJB) op regionaal niveau vorm gekregen. In de AJB’s heeft in 2005 al afstemming van werkprocessen plaatsgevonden. In 2006 heeft met name de afstemming van werkvoorraden en meer afstemming in de planning & control zich ontwikkelt. Er zijn binnen de AJB’s afspraken gemaakt over de adequate toedeling van budgettaire middelen. Daarnaast worden vanuit de AJB’s concrete projecten ontwikkeld, zoals de aanpak van (jeugdige) veelplegers, het opzetten van veiligheidshuizen en ketenunits.

De ontwikkeling van Justitie in de buurt (Jib) nieuwe stijl heeft zich stevig doorgezet. In 2006 zijn 14 subsidieverzoeken voor Veiligheidshuizen toegekend. Binnen deze projecten en in de al bestaande Veiligheidshuizen en Jib-kantoren worden persoonsgericht en/of gebiedsgericht criminaliteitsproblemen aangepakt door middel van een gerichte gedragsinterventie door de justitiële organisaties en een adequate koppeling aan nazorgtrajecten vanuit de betrokken gemeenten.

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

* Dit betreft het maximale bedrag per incident, dat gebruikelijk in US dollars wordt berekend.

Financiële toelichting

Garantie airmarshalls

In 2004, bij het inrichten van de operationele inzet van airmarshalls, speelde de kwestie van de aansprakelijkheid voor schade voortvloeiende uit de inzet van airmarshalls. De aansprakelijkheid is in 2005 in een protocol geregeld en er zijn géén extra risico’s aanwezig. De garantie voor aansprakelijkheid is hiermee komen te vervallen. Voor de Staat is slechts het onrechtmatig handelen van de airmarshall een risico. Dit risico is gekwantificeerd op € 2,0 miljard US dollars.

Verplichtingen

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door:

– in 2006 zijn meerjarige verplichtingen vastgelegd die in de komende jaren tot realisatie zullen leiden;

– het achterblijven van de omvang van de door het Schadefonds Geweldsmisdrijven uitgekeerde tegemoetkomingen voor materiële en immateriële schade.

Naast bovengenoemde punten wordt verwezen naar de toelichting zoals opgenomen bij de uitgaven.

Uitgaven

Operationele doelstelling 13.1

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door de volgende budgetbijstellingen:

– een bijdrage van € 0,6 miljoen die het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) beschikbaar heeft gesteld voor bekostiging van het werkproces Bevordering Integere Besluitvorming door het Openbaar Bestuur (BIBOB);

– een overheveling van het budget Kansspelbeleid (€ 3,2 miljoen) van artikel 91 naar dit artikel;

– een bijdrage van BZK (€ 2,3 miljoen) ten behoeve van de financiering van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid.

Operationele doelstelling 13.2

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door de volgende budgetbijstellingen:

– in het kader van het programma versterking opsporing en vervolging (VOV) is aan het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in de loop van 2006 in totaal € 9,6 miljoen toegekend. Hiermee worden veranderingen mogelijk gemaakt op het vlak van forensisch onderzoek gericht op een kwalitatieve verbetering van het functioneren van de strafrechtketen. De veranderingen betreffen met name uitbreiding van de DNA-onderzoekscapaciteit, intensivering van de samenwerking tussen politie, NFI en OM, de communicatie tussen politie, NFI en OM en de introductie van een geautomatiseerd registratiesysteem voor stukken van overtuiging;

– aan de in het kader van VOV toegekende projectmiddelen voor uitbreiding van de DNA-onderzoekscapaciteit is separaat € 0,5 miljoen toegevoegd aan het budgettair kader van het NFI ter financiering van het projectplan DNA-capaciteitsuitbreiding;

– van het ministerie van Economische Zaken heeft het NFI in 2006 voor twee FES-projecten, Camera 3D en Xiraf, € 0,2 miljoen aan bevoorschotting ontvangen. Het jaar 2006 is voor beide projecten een opstartjaar;

– een afrekening over het jaar 2005 bij het NFI van € 0,9 miljoen;

– een ophoging van het budget met € 0,9 miljoen ten behoeve van de bekostiging van de werkprocessen Buitengewone Opsporingsambtenaren (BOA), Wet Particuliere Beveiligingorganisaties en Recherchebureaus (WPBR) en Wet Wapens en Munitie/Flora- en faunawet (WWM/FFW).

Operationele doelstelling 13.3

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door de volgende budgetbijstellingen:

– een gelijktijdige ophoging van het uitgaven- en ontvangstenbudget van het Openbaar Ministerie (OM) met € 12,6 miljoen voor met name kinderopvang en UWV (vergoeding zwangerschapsverlof);

– in het kader van het programma Versterking opsporing en vervolging is € 4 miljoen toegevoegd aan het budget van het OM;

– het budget van het OM is verlaagd met een bedrag van € 14,3 miljoen, omdat facturen van telecomproviders niet betaald konden worden. Dit hangt samen met het feit dat de EZ-tapregeling die per 2 april 2005 van kracht is geworden door de providers ter discussie wordt gesteld, waardoor geen facturen zijn ingediend;

– diverse tegenvallers voor onder meer post-actieven en BTW voor huur van onroerend goed en een aantal technische bijstellingen in verband met overheveling van budgetten.

Operationele doelstelling 13.4

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door de volgende budgetbijstellingen:

– in vervolg op de brand in het cellencomplex op Schiphol-Oost worden door de brandweer en andere lokale instanties striktere eisen gesteld aan de brandveiligheid van justitiële inrichtingen. Voor het treffen van additionele gebouwelijke- en organisatorische maatregelen is de bijdrage aan de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) verhoogd met € 5,4 miljoen;

– in verband met de medefinanciering van de kwaliteitsverbetering van de PIJ-maatregel is € 2,7 miljoen van de bijdrage aan DJI overgeheveld naar beleidsartikel 14;

– ten behoeve van de financiering van activiteiten bij het Gevangeniswezen in het kader van het programma Terugdringen Recidive (TR) is de bijdrage aan DJI verhoogd met € 3,7 miljoen;

– mede naar aanleiding van de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie TBS zal het aantal TBS-plaatsen de komende jaren verder worden uitgebreid, zodat aan de voorziene behoefte aan TBS-plaatsen op het niveau van 2010 kan worden voldaan. Ter compensatie van de aanloopkosten van deze capaciteitsuitbreiding is de bijdrage 2006 aan DJI met € 1,6 miljoen verhoogd;

– in verband met de financiering van de keteneffecten van de uitbreiding van de TBS capaciteit is € 1,3 miljoen overgeheveld naar de betreffende operationele doelstellingen;

– in verband met het realiseren van capaciteitsuitbreidingen in de TBS-sector en de hiermee samenhangende medefinanciering vanuit het Algemeen fonds bijzondere ziektekosten is € 5,3 miljoen overgeboekt naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport;

– ter financiering van de door de Forensisch Psychiatrische Dienst (FPD) uitgevoerde forensische diagnostiek bij jeugdigen is € 2,8 miljoen overgeboekt van beleidsartikel 14;

– vertraging van de invoering Wet Voorwaardelijke Invrijheidstelling (VI) (€ 15 miljoen). Het wetsvoorstel VI ligt nog te wachten op afronding ter parlementaire behandeling;

– onderuitputting bij de Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD) (€ 3 miljoen) veroorzaakt doordat in 2006 op de middelen die bestemd waren voor de financiering van extramurale ISD-plaatsen een beperkte realisatie heeft plaatsgevonden;

– de implementatie bij het ontwikkeltraject voorwaardelijke sancties (€ 2 miljoen) heeft vertraging opgelopen;

– als gevolg van uitstel van de invoering bestuurlijke boete fout parkeren heeft het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB) meer WAHV-sancties ter verwerking aangeboden gekregen. Hiervoor zijn extra middelen beschikbaar gesteld (€ 3 miljoen);

– aan het budgettair kader van het CJIB zijn middelen toegevoegd voor de financiering van de systeemvernieuwing (programma NoorderWint) (€ 6,3 miljoen);

– voor de inrichting van een slachtofferloket schadevergoedingsmaatregelen (actievere informatieverstrekking naar slachtoffers) zijn middelen aan het CJIB beschikbaar gesteld (€ 0,8 miljoen);

– in verband met de ontvlechting van de VIP-taken zijn middelen naar de Justitiële Informatiedienst overgeheveld (€ 2,8 miljoen);

– een ophoging van het budget van € 0,2 miljoen naar € 0,5 miljoen ten behoeve van de bekostiging van het werkproces Gratie.

Operationele doelstelling 13.5

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door het achterblijven van de omvang van de door het Schadefonds Geweldsmisdrijven uitgekeerde tegemoetkomingen voor materiële en immateriële schade. De achterliggende oorzaak is het achterblijven van het aantal beslissingen op primaire aanvragen en bezwaren van 770 respectievelijk 252 ten opzichte van het afgesproken kader.

Operationele doelstelling 13.6

In 2006 is circa € 4 miljoen extra uitgegeven in het kader van terrorismebestrijding. Dit is met name het gevolg van onvoorziene extra uitgaven in verband met Verordening (EG) nr. 1546/2006 van 4 oktober 2006 inzake de Europese vloeistoffenregeling alsmede extra uitgaven in verband met het project cameratoezicht.

Ontvangsten

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 bij de ontvangsten wordt voornamelijk verklaard door:

– een meevaller bij de PlukZe-ontvangsten van € 5,5 miljoen. Hieruit blijkt dat de investeringen in de uitbreiding van BOOM zijn vruchten afwerpen;

– het feit dat de gemiddeld opgelegde boete iets lager is dan geraamd. Per saldo is het verschil tussen raming en realisatie circa 1,6%;

– het ontvangstenkader leges kansspelbeleid dient nog overgeboekt te worden van artikel 91 naar dit artikel. Dit gebeurt bij 1e suppletore begroting 2007. De realisatie van de ontvangsten heeft wel op dit artikel plaatsgevonden, wat heeft geleid tot een meevaller van € 1,7 miljoen;

– extra ontvangsten van € 3,4 miljoen als gevolg van afrekeningen van subsidies uit voorgaande jaren bij de Reclasseringsinstellingen.

13.1

Operationele doelstelling 13.1

Voorkomen van criminaliteit.

Doelbereiking

Bedrijfsleven

De voor 2006 geformuleerde doelen voor bedrijfscriminaliteit zijn in hoofdzaak gerealiseerd. Zo werd het aantal regionale platforms criminaliteitsbeheersing uitgebreid tot 25, werd het Keurmerk Veilig Ondernemen gestart op 60 locaties en werd de aanpak van 15 urgente bedrijvenlocaties gerealiseerd. Ook de beoogde introductie van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan op 20 nieuwe locaties verliep volgens plan.

Geweld

In 2006 is, als onderdeel van het Veiligheidsprogramma, de uitvoering van het Actieplan tegen geweld stevig doorgezet en werden circa 50 van de 125 maatregelen voltooid. Gerealiseerd zijn onder meer een overzicht van best practices, een handleiding evaluatie preventieprojecten, een handreiking gedragscodes, een plan van aanpak geweld tegen het bedrijfsleven en een actieprogramma aanpak agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak.

Integriteit

In 2006 vonden evaluaties plaats van de Verklaring omtrent het gedrag (VOG) voor natuurlijke- en rechtspersonen, de wet-BIBOB en de Garantstellingregeling faillissementscuratoren. Verder is een brief aan de Tweede Kamer gezonden over een striktere verstrekking van VOG’s aan personen met een zedenverleden (briefnummer 5455343/06/DSP). Het project Herziening preventief toezicht rechtspersonen verliep in 2006 conform de afspraken in het plan van aanpak.

Kansspelen

In 2006 is opnieuw belangrijke vooruitgang geboekt bij de modernisering en aanscherping van het kansspelbeleid, onder andere door de invoering van de gedrags- en reclamecode en de gedragscode promotionele kanspelen. De integrale handhavingsaanpak is verbreed en richt zich nu ook op de bestrijding van illegale kansspelen via internet.

De algehele herziening van de Wet op de kansspelen is inmiddels vergevorderd. Met de wetswijziging worden diverse doelen nagestreefd, zoals het verbeteren van de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het kansspelbeleid, de toekomstige positionering en vormgeving van de kansspeltaken en het verminderen van administratieve lasten.

Volume- en prestatiegegevens

¹ De indicator is vastgesteld na vaststelling van de begroting 2006. Derhalve is geen stand begroting opgenomen.

Toelichting kengetallen

Preventief Toezicht Vennootschappen (PTV)

Verklaring van Geen Bezwaar (VvGB)

In 2006 is het aantal aanvragen Verklaring Van Geen Bezwaar (VvGB) met 25% toegenomen ten opzichte van de raming 2006. De oorzaak hiervan is hoofdzakelijk terug te voeren op de aantrekkende economie. De norm voor de output is ruimschoots gehaald.

Garantstellingregeling faillissementscuratoren (GSR)

In 2006 is er een toename geweest van het aantal nieuwe aanvragen en verhogingen. Dit is veroorzaakt door een betere bekendheid bij de curatoren met de garantstellingregeling. In 2006 heeft een evaluatie van de garantstellingregeling plaatsgevonden.

Vennoot Inlichtingen Verstrekkingen (VIV)

Net als voorgaande jaren is de output van VIV ten aanzien van informatieverstrekkingen en het plaatsen van aanwijzingen achtergebleven bij de norm. De oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat het systeem vennoot alleen oprichtinggegevens van rechtspersonen vastlegt, de gegevens niet worden aangepast gedurende de levensduur van de rechtspersoon en het systeem vervuild is, waardoor er steeds minder behoefte ontstaat voor deze gegevens bij opsporingsinstanties.

Bevordering Integere Besluitvorming door het Openbaar Bestuur (BIBOB)

In 2006 overstijgt de productie de norm aanzienlijk. De Wet BIBOB heeft meer bekendheid verworven met als gevolg een verdubbeling van het aantal verzoeken om advies. De toegenomen vraag leidde tot een stijging in de werkvoorraad en de doorlooptijden. Bij de doorlooptijden lukt het slechts bij 14% van de verzoeken om aan de wettelijke norm te voldoen. Dit heeft te maken met niet-tijdige levering door informatieleveranciers en met de zorgvuldigheid en de wijze waarop het werkproces is ingericht.

Centraal Orgaan Verklaringen Omtrent het Gedrag (COVOG)

Verklaring Omtrent het Gedrag voor natuurlijke personen (VOG NP)

De werkelijk gerealiseerde productie ligt 11% hoger dan de gestelde norm. Door meer bekendheid van de VOG is er een sterke stijging in het aantal aanvragen.

Verklaring Omtrent het Gedrag voor rechtspersonen (VOG RP)

Het aantal aanvragen voor een VOG-RP is met 7% gestegen. Bij het aantal beslissingen is sprake van een ruime verdubbeling van het volume in 2005. Deze toename is hoofdzakelijk te verklaren vanuit het feit dat eind 2005 het Besluit Aanbestedingsregels voor Overheidsopdrachten (BAO) van kracht is geworden. Daarin is nadrukkelijk opgenomen dat aanbestedende diensten van een opdrachtnemer een Verklaring Omtrent het Gedrag voor Rechtspersonen kunnen verlangen.

Centraal Testamentenregister (CTR)

Per 1 januari 2007 is het Centraal Testamentenregister overgegaan naar de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie. De productie is boven de norm uitgekomen.

Naamswijziging

In 2006 heeft het werkproces naamswijziging voldaan aan de gestelde norm. Tevens zijn de doorlooptijden behaald. In 2006 zijn de voorbereidingen getroffen om in 2007 de leges te verhogen.

Wet Wapens en Munitie/Flora- en faunawet (WWM/FFW)

De jaarnorm voor de productie en de doorlooptijden zijn niet behaald. In het afgelopen jaar is een grote toename in het aantal beroepszaken gesignaleerd.

Buitengewone Opsporingsambtenaren (BOA)

In het jaar 2006 is de productie boven de norm uitgekomen.

Wet Particuliere Beveiligingorganisaties en Recherchebureaus (WPBR)

De jaarnorm van de productie is niet behaald door de invoering van nieuwe beleidsregels en de daaraan gekoppelde nieuwe werkwijze.

Gratie

De doorlooptijden zijn conform de norm en productie is nagenoeg conform de normen.

13.2

Operationele doelstelling 13.2

Een doeltreffende justitiële opsporing.

Doelbereiking

Opsporingsbeleid

Op 11 juli 2006 is de Tweede Kamer (TK 29 911, nr. 4) geïnformeerd over de voortgang van de bestrijding van georganiseerde criminaliteit, met name ten aanzien van de zes gekozen speerpunten (bestrijding van terrorisme, van handel in cocaïne en heroïne, van handel in en productie van synthetische drugs, van handel in vuurwapens en explosieven en van witwassen). Hoofdconclusie is dat deze bestrijding onverminderd prioriteit krijgt. De intelligence-agenda wordt uitgevoerd en levert belangrijke informatie op die verwerkt zal worden in het Nationaal Dreigingsbeeld 2008, waarvoor de voorbereiding reeds is gestart.

Drugssmokkel Schiphol

De 100% controles op Schiphol en het instellen van Gemeenschappelijke grenscontroleteams op Curaçao en Bonaire hebben een zeer sterke daling tot gevolg gehad van het aantal drugskoeriers. Tengevolge daarvan kon vanaf 1 januari 2006 de dadergerichte aanpak weer worden ingezet, waarbij elke drugskoerier weer wordt vervolgd. Om de stroom drugskoeriers blijvend te beheersen dient de aanpak te worden voortgezet. Temeer omdat het gebruik van vluchten vanuit Westelijk Afrika in opkomst lijkt te zijn. De strafrechtelijke onderzoeken naar criminele organisaties worden onverminderd voortgezet.

Basisgegevens 100% controles

Uitvoering cannabisbrief

In 2006 zijn belangrijke stappen gezet om de aanpak van de teelt van Nederwiet verder te intensiveren. Onder regie van het arrondissementsparket Roermond is in januari 2006 de pilot «Hennepteelt en Georganiseerde Criminaliteit» van start gegaan. Doel van de pilot is om specifieke interventiestrategieën te ontwikkelen voor het aanpakken van criminele organisaties achter de wietteelt. Het accent heeft in 2006 gelegen op het vergroten van het inzicht in de wereld achter de wieteelt door analyse van reeds bestaande en lopende grote cannabisonderzoeken, alsmede door verrichten van wetenschappelijk onderzoek. Deze eerste fase wordt afgesloten met een tussenrapportage die – met enige vertraging – begin 2007 zal worden opgeleverd.

Voorts is een impuls gegeven aan de integrale bestuurlijke aanpak van de overlastgevende huisteelt van Nederwiet. Vanuit de ministeries van Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is een voorbeeldconvenant opgesteld dat als leidraad kan worden gehanteerd bij de samenwerking tussen de diverse (lokale) partners op dit terrein, zoals gemeenten, stroomleveranciers, woningbouwcorporaties, UWV etcetera. Ook is Justitie betrokken geweest bij het opzetten van activiteiten, zoals expert-meetings, om de kennisoverdracht op dit terrein te bevorderen.

Voor een effectievere aanpak van de handel van drugs vanuit woonhuizen, zoals met name in de grensstreek voorkomt, is een wetvoorstel tot artikel 13b van de Opiumwet bij het parlement ingediend.

Voorts wordt in de gemeente Maastricht de pilot «Ingezetenencriterium» uitgevoerd. Doel van de pilot is het Europese Hof van Justitie, via een proefproces bij de Nederlandse bestuursrechter, een uitspraak te ontlokken over de toelaatbaarheid van het beperken van de toegang tot coffeeshops tot ingezetenen van Nederland. Het ministerie van Justitie heeft de gemeente in 2006 een subsidie van ruim € 31 000,– verstrekt voor de uitvoering van de pilot.

Bestrijding productie en handel in XTC

Naar aanleiding van de nota «Samenspannen tegen XTC» (TK 23 760, nr. 14) is de afgelopen jaren gewerkt aan een intensivering van de aanpak van de productie van en handel in synthetische drugs. De aanpak heeft zich gericht op de aanpak van de gehele productieketen van synthetische drugs, zowel op het tegenhouden van de binnenkomst van grondstoffen en verstoren van het productieproces als de opsporing en vervolging van de productie, handel en distributie. Het doel van deze aanpak was om een aanmerkelijke reductie van productie van en handel in synthetische drugs te bewerkstelligen. De handhavingsintensiveringen met inzet van alle betrokken handhavingsinstanties hebben geleid tot een groot aantal opsporingsonderzoeken. Mede hierdoor kon zicht worden verkregen op de synthetische drugsmarkt. Tevens zijn internationale samenwerkingsverbanden geïntensiveerd om de grensoverschrijdende synthetische drugsmarkt aan te pakken. Zoals reeds aangekondigd (TK 29 911, nr. 4) zal een vervolgnotitie op de nota op korte termijn aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Daarbij zal tevens worden ingegaan op de eindevaluatie van de nota «Samenspannen tegen XTC», waarbij wordt onderzocht of de beoogde effecten zijn gerealiseerd.

Programma Versterking Opsporing en Vervolging

In de eerste helft van 2006 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het verbeterprogramma Versterking Opsporing en Vervolging. Vervolgens hebben politie, Openbaar Ministerie (OM) en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) de maatregelen verder beschreven en geconcretiseerd, waardoor in de tweede helft van 2006 kon worden begonnen met de uitvoering van het verbeterprogramma. Bijzondere aandacht hebben gekregen de auditieve registratie van verhoren en de raadsman bij het politieverhoor. Op 11 december 2006 is de Tweede Kamer in een brief uitvoerig geïnformeerd over de uitvoering van het verbeterprogramma (TK 30 800 VI, nr. 30).

Daarnaast is in 2006 het meerjarenplan versterking forensisch-technisch onderzoek van politie, Openbaar Ministerie (OM) en Nederlands Forensisch Instituut (NFI) met betrekking tot forensisch-technisch onderzoek opgenomen in het programma versterking opsporing en vervolging. Dit naar aanleiding van het incident van de Schiedammer Parkmoord en de aanbevelingen van de commissie Posthumus. Het versterkingsprogramma heeft (onder andere) als doel de kwaliteit van de forensische opsporing te versterken waarbij speciaal aandacht uitgaat naar professionalisering van het forensische technisch onderzoek, nauwere samenwerking tussen de strafrechtelijke ketenpartners en uitbreiding van de kennis van forensisch technisch onderzoek. In 2006 is reeds gestart met onder andere de maatregel versterking van de kwaliteit plaatsdelict en forensische intake (FSO) en duidelijker rapporteren.

Project Eergerelateerd geweld

In 2006 is het Programma Eergerelateerd Geweld opgestart met een inrichtingsplan (TK 30 388, nr. 3). Dit programma is door de Tweede Kamer aanvaard, die daarmee tevens de «groot-project-status» heeft ingetrokken. Daarnaast is de eerste voortgangsrapportage aan de Tweede Kamer gestuurd met een planningsdocument waarin maatregelen zijn benoemd (TK 30 388, nr. 6). Hiervan is een aantal maatregelen, zoals een convenant politie – OM over vrouwenopvang, afspraken met minderhedenorganisaties over het kaderprogramma, een uitbreiding van de Unit Multi-Etnisch Politiewerk van het politiekorps Haaglanden, een bijdrage aan de start van lokale aanpak in Rotterdam, de verspreiding van een wegwijzer op scholen en de start van verschillende onderzoeken naar aard en omvang van eergerelateerd geweld, in 2006 gerealiseerd.

Volume- en prestatiegegevens

Toelichting kengetallen

In de loop van 2006 zijn extra gelden ontvangen voor onder andere de uitvoering van het programma versterking opsporing en vervolging (VOV-programma). Dit heeft effect op de productie en de gemiddelde kostprijs per product. De VOV-gelden zijn met name aangewend voor de producten Research & Development en Kennis en Expertise.

Toelichting kengetallen

In 2006 zijn 48% meer vragen gesteld dan geraamd. De stijging van het aantal bevragingen via het Centraal Informatiepunt Onderzoek & Telecommunicatie (CIOT) is vooral een autonome groei. Het systeem wordt steeds meer geraadpleegd door de (bijzondere) opsporing- en inlichtingendiensten. De groei van het aantal bij het CIOT aangesloten telecomaanbieders had geen groot effect op het percentage treffers ten opzichte van 2005.

13.3

Operationele doelstelling 13.3

Doelmatige handhaving van straf- en ordeningsrecht alsmede een doeltreffend strafrechtelijk optreden.

Doelbereiking

Programma informatievoorziening strafrechtsketen (PROGIS)

Op 1 januari 2006 is de Justitiële informatiedienst van start gegaan. Deze dienst gaat op termijn alle persoonsgebonden informatie over verdachten en veroordeelden (het integraal strafrechtelijk persoonsbeeld) beheren. Op 6 juni 2006 is het Protocol identiteitsvaststelling strafrechtsketen (verdachten en veroordeelden) voorlopig vastgesteld. Dit protocol beschrijft de eisen waaraan de identiteitsvaststelling moet voldoen. In het najaar van 2006 zijn enkele pilots gestart om de werkwijze, zoals in het protocol beschreven, te testen. Met deze acties is een begin gemaakt met het schonen en schoonhouden van de persoonsidentificerende gegevens in de informatiebestanden van de strafrechtsketen.

Rijk aan Handhaving

Het project «Rijk aan Handhaving» levert een bijdrage aan de professionalisering van de handhaving door het concept van «programmatisch handhaven» bij de diverse departementen te introduceren als hulpmiddel bij de vormgeving van hun handhavingsbeleid. Het project legt daarbij de focus op het handhavingsbeleidsproces en in het bijzonder op de wisselwerking tussen beleid en toezicht. Cruciaal hierin is het maken van beredeneerde keuzes in de handhaving en het ontwerpen en uitvoeren van effectieve interventiestrategieën.

Het ministerie van Justitie vervult bij de invoering van programmatisch handhaven een faciliterende rol. Sinds de start van het project in april 2005 hebben tot nu toe circa 700 personen via presentaties en workshops kennis genomen van het gedachtegoed van programmatisch handhaven. Ondersteuning is geboden aan de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu en van Verkeer en Waterstaat bij de toepassing van het concept op een concrete wet of beleidsdossier.

Handhaven met Effect

Het programma «Handhaven met Effect» is in het derde kwartaal van 2006 gestart met een drietal regionale conferenties en de oprichting van het Servicecentrum Handhaving voor decentrale besturen. Dit servicecentrum geeft adviezen over concrete handhavingsproblemen en ondersteunt bij de vormgeving van handhavingsbeleid.

Bestuurlijke boete

De Raad van State heeft op 10 oktober 2006 advies uitgebracht over de amendementen op het wetsvoorstel bestuurlijke boete voor kleine ergernissen in de publieke ruimte en het wetsvoorstel bestuurlijke boete voor fout parkeren. Invoering wordt thans begin 2008 voorzien.

OM-afdoening

Om de afdoeningcapaciteit van de justitieketen te vergroten, wordt de wet OM-afdoening (EK 29 849, A) ingevoerd. Deze wet, die in juli 2006 door de Eerste Kamer is aangenomen, vergroot de mogelijkheden tot en de doelmatigheid van buitengerechtelijke afdoening van strafzaken. Het ministerie van Justitie, het Openbaar Ministerie, het CJIB, de rechterlijke macht en de politie werken intensief samen aan inwerkingtreding van deze wet in 2007.

Openbaar Ministerie (OM)

Het aantal ingestroomde rechtbankzaken dat is aangeleverd door de regiokorpsen is in 2006 licht gestegen ten opzichte van 2005 en 2004 tot 233 696. Het totaal aantal zaken is eveneens licht gestegen.

Duidelijk is dat het surplus van 40 000 zaken niet is gerealiseerd, ook niet als we zaken meetellen die zijn afgedaan door het CJIB zonder tussenkomst van het OM via de TOBIAS/TRIAS-lijn. Dit heeft aantoonbaar ook te maken met een daling van de criminaliteit. Tevens lijkt het effect van kwantitatieve normstelling uitgewerkt.

De instroom van kantonzaken is opnieuw gedaald. In 2006 kreeg het OM 266 800 zaken . De daling is vooral terug te voeren op een lager aantal processen-verbaal ter zake van overtreding van APV. Met name in de grote steden is vanaf 2002 veel energie gestoken in de handhaving van de APV’s om de overlast in de publieke ruimte te bestrijden. Door werk te maken van overtredingen als wildplassen en openlijk druggebruik heeft de politie de verloedering aangepakt. Waarschijnlijk hebben die extra inspanningen effect gesorteerd, waardoor de overlast minder vaak voorkomt, al valt niet uit te sluiten dat bij sommige korpsen de handhaving van dergelijke overtredingen iets aan elan heeft ingeboet.

Het is evident dat daar waar de instroom achterblijft ten opzichte van de prognose ook de uitstroom niet altijd uitkomt op de aantallen zoals begroot.

Volume- en prestatiegegevens

¹ Betreft indicatieve aantallen.

13.4

Operationele doelstelling 13.4

Effectieve tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties en maatregelen.

Doelbereiking

Modernisering Sanctietoepassing

De maatregelen van het Veiligheidsprogramma krijgen op het gebied van de sanctietoepassing vorm in het programma «Modernisering Sanctietoepassing» (MST). 2006 heeft duidelijk gemaakt dat de MST-maatregelen niet bij beleidsvoornemens blijven, maar dat ze omgezet zijn in concrete uitvoering. Voorbeelden hiervan zijn de veelplegeraanpak en het detentieconcept Lelystad.

Het Detentieconcept Lelystad (DCL)

DCL is begin 2006 van start gegaan. In de zomer was sprake van volledige bezetting. De evaluatie van DCL is in de afrondende fase en de uitkomsten worden in het voorjaar van 2007 aan de Tweede Kamer gezonden.

Voorwaardelijke Sancties

Op 22 mei 2006 is een brief met voorstellen gericht op de optimalisering van voorwaardelijke sancties aan Tweede Kamer gezonden (TK 30 300 VI, nr. 164). Het wetsvoorstel is in voorbereiding. Vooruitlopend op de wetswijziging zullen verbetervoorstellen in drie arrondissementen in praktijk worden gebracht. Op basis van ervaringen in deze arrondissementen vindt in 2007 landelijke implementatie plaats.

Voorwaardelijke invrijheidstelling

Het wetsvoorstel voorwaardelijke invrijheidstelling is in april 2006 ingediend bij de Tweede Kamer (TK 30 513, nr. 2). De voorbereiding van de implementatie (voorzien voor begin 2009) is ter hand genomen.

Veelplegers en nazorg

De landelijke aanpak van veelplegers is verbreed met het onderwerp: aansluiting nazorg. Opgeleverd zijn de factsheet Monitor Veelplegers, het Plan van Aanpak Veelplegers 2006–2008, het onderzoek «Lokale Aanpak Veelplegers; justitieel traject».

Op 23 mei 2006 is een beleidsbrief aan de Tweede Kamer gezonden waarin de verbeteringen zijn aangegeven ten aanzien van de aansluiting nazorg (TK 27 834, nr. 45). Er zijn 183 fte medewerkers maatschappelijke dienstverlening in de penitentiaire inrichtingen aangesteld en 240 contactpunten bij gemeenten gerealiseerd. Er zijn 12 regionale conferenties georganiseerd voor alle betrokken partijen. Tevens zijn met het CJIB afspraken gemaakt om de schuldenregelingen met veelplegers te verruimen. Bij brief van 7 februari 2006 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het plan van aanpak Maatschappelijke Opvang, waarin met de G4 is afgesproken de voorzieningen beter op elkaar te laten aansluiten (TK 29 325, nr. 8).

Incidenteel Versneld Ontslag

In geheel 2006 was de capaciteit binnen het gevangeniswezen toereikend om in de vraag te voldoen. Er is geen sprake geweest van Incidenteel Versneld Ontslag (IVO) of andere noodmaatregelen.

De Nieuwe Inrichting

Onder de titel «De Nieuwe Inrichting» geeft de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) een transformatieproces in het kader van de modernisering van de sanctietoepassing vorm. In 2006 zijn plannen gepresenteerd voor organisatieveranderingen en voor een inhoudelijk veranderplan voor het gevangeniswezen «Detentie en behandeling op maat voor volwassen gedetineerden (DBM-v)». Over DBM-v is de Tweede Kamer bij brieven van 25 april en 1 september 2006 schriftelijk geïnformeerd (TK 30 300 VI, nr. 147 en180). Eind 2006 bleken de veranderplannen van DBM-v niet te kunnen rekenen op steun van de medezeggenschap. De adviesaanvraag aan de Groepsondernemingsraad van het gevangeniswezen is in december ingetrokken. Op dit moment werkt de DJI aan het bijstellen van de plannen voor de vereiste moderniseringsoperatie in het gevangeniswezen. Draagvlak, uitvoerbaarheid en fasering zijn daarbij kernbegrippen. Ook de motie Weekers cs over zorgpunten bij de implementatie van Detentie en behandeling op maat van volwassen gedetineerden wordt betrokken bij de bijstelling van de plannen (motie 30 800 VI, nr. 8).

Terbeschikkingstelling

In 2006 zijn er 1 509 TBS-plaatsen gerealiseerd (gemiddelde capaciteit). Dat zijn 201 plaatsen meer dan in 2005. Ultimo 2006 waren er 1 738 TBS-plaatsen beschikbaar. Hierin is begrepen de uitbreiding van de longstaycapaciteit van 164 plaatsen tot 184 plaatsen en de uitbreiding van de behandelmogelijkheden voor TBS-gestelden in het gevangeniswezen van 134 plaatsen tot 146 plaatsen.

Ter verbetering van de aansluiting justitiële- en zorginterventies zijn in 2006 voorbereidingen getroffen voor de overheveling van het budget voor forensische zorg uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naar de begroting van Justitie per 1 januari 2007 en de stelselwijziging die hiervoor nodig is. Hiermee zal Justitie forensische zorg in strafrechtelijk kader zelf inkopen.

In juni 2006 is het kabinetsstandpunt naar aanleiding van het verslag van de parlementaire onderzoekscommissie TBS naar de Tweede Kamer gezonden (TK 30 250, nr. 9). Hierin wordt tegemoet gekomen aan de aanbevelingen die de commissie Visser, heeft gedaan om het TBS-stelsel te verbeteren. De commissie concludeerde in haar rapport «TBS, vandaag over gisteren en morgen» dat het TBS-systeem aan zijn taakstelling voldoet, maar dat de uitvoering moet worden aangepast aan de eisen van deze tijd. De maatregelen om het systeem te verbeteren zijn concreet uitgewerkt in het plan van aanpak TBS dat op 10 oktober 2006 aan de Tweede Kamer is aangeboden (TK 29 452, nr. 48). Voor verdere informatie over het plan van aanpak wordt verwezen naar hoofdstuk 4 Beleidsprioriteiten.

Reclassering/Taakstraffen

Ten behoeve van een selectieve en effectieve sanctietoepassing zijn verbeteringen doorgevoerd rond de adviesfunctie van de reclassering. Zowel het inrichten van reclasseringsbalies in alle arrondissementen, het scheiden van advies- en uitvoeringstaken als het verder professionaliseren van adviesproducten en diagnostiekinstrumenten draagt bij aan de kwaliteit en onafhankelijkheid van de advisering aan de rechterlijke macht en het gevangeniswezen.

Aan het verbeteren van de effectiviteit van het sanctiestelsel is verder invulling gegeven door het ontwikkelen van wetenschappelijk gefundeerde gedragsinterventies. Hiervan zijn er inmiddels vijf (voorlopig) erkend door een onafhankelijke erkenningscommissie.

Evenals goed onderbouwde, onafhankelijke advisering aan de voorkant van de strafrechtketen, draagt ook de ontwikkeling van kwalitatief hoogstaande gedragsinterventies bij aan de effectiviteit van de sanctietoepassing. Deze interventies kunnen zowel tijdens detentie als in het kader van een extramurale sanctie worden toegepast. In 2006 zijn vijf gedragsinterventies voor volwassen justitiabelen voorlopig erkend door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.

Volume- en prestatiegegevens

¹ Met ingang van de uitvoering 2006 is de capaciteit van de detentiecentra opgenomen in de strafrechtelijke sanctiecapaciteit.

² Bij de Pieter Baan Centrum (PBC)-rapportages wordt geen onderscheid meer gemaakt in pro-justitia rapportages en overige rapportages.

Toelichting kengetallen

De gerealiseerde strafrechtelijke capaciteit (inclusief detentiecentra) is achtergebleven ten opzichte van de stand in de begroting in 2006. In verband met de aanhoudende onderbezetting van de bruikbare capaciteit is er voor gekozen om de capaciteit in 2006 niet verder uit te breiden tot het niveau van de in de begroting genoemde aantallen maar eerst nieuwe behoefteprognoses af te wachten. Ondanks het feit dat de capaciteit niet is uitgebreid en de sector te kampen heeft gehad met de buitengebruikstelling van grote aantallen plaatsen vanwege te treffen extra brandveiligheidsmaatregelen, is de bruikbare capaciteit tijdens de uitvoering 2006 toereikend gebleken.

Als gevolg van vertraging bij het realiseren van capaciteitsuitbreidingen is de gemiddeld gerealiseerde TBS-capaciteit 31 plaatsen lager uitgekomen dan de capacitaire taakstelling.

Toelichting kengetallen

De gerealiseerde gemiddelde dagprijs van de reguliere capaciteit van het gevangeniswezen is iets hoger uitgekomen dan begroot. Door de loon- en prijsontwikkeling in 2006 en als gevolg van de extra maatregelen in het kader van de brandveiligheid is een prijsverhogend effect opgetreden. Daar staat tegenover dat zowel de lagere bezetting van de beschikbare capaciteit als de samenvoeging van de capaciteit van de detentiecentra met de reguliere capaciteit van het gevangeniswezen hebben geleid tot een lagere gemiddelde prijs.

De lagere gerealiseerde gemiddelde dagprijs van de TBS-plaatsen is voornamelijk het gevolg van het realiseren van capaciteitsuitbreidingen door middel van de tendersystematiek.

De hogere gemiddelde rapportprijs van het Pieter Baan Centrum (PBC) is voornamelijk het gevolg van de lagere productie, waardoor de (vaste) kosten worden toegerekend aan een lager aantal gerealiseerde rapporten.

¹ Voorlopige cijfers

² Zie nota van wijziging 10 november 2005 voor bijgestelde productiegegevens;TK 30 300 VI, nr. 17

Toelichting kengetallen

Ten opzichte van de raming valt de sterke overproductie van het reclasseringsproduct Toezicht op. In de afgelopen jaren is de vraag naar reclasseringstoezicht sterk gestegen. Sinds 2003 is er sprake van toename van het aantal toezichten die worden opgelegd door de rechterlijke macht. Gevolg hiervan is een verdubbeling van het aantal uitgevoerde toezichten.

In de praktijk is gebleken dat er minder interventies hebben plaatsgevonden dan was begroot. Door de ontwikkeling en erkenning van nieuwe interventies in 2006 is de prognose voor de begroting te hoog geweest. Er worden 9 nieuwe interventies ontwikkeld die moeten worden beoordeeld door de erkenningscommissie. Inmiddels zijn er 5 erkend. Als gevolg van dit ontwikkelingstraject worden ruim 130 bestaande interventies niet altijd meer verzorgd. Dit verklaart het lagere aantal gerealiseerde interventies in 2006. Naar verwachting zal het aantal gerealiseerde interventies de komende jaren fors groeien wanneer ze alle 9 zijn erkend en geïmplementeerd. Bovendien zal de landelijke uitbreiding van het project Terugdringen Recidive en de intensivering van voorwaardelijke sancties voor een toename zorgen.

Toelichting kengetallen

De productie van de WAHV-sancties is hoger dan begroot vanwege het uitstel van de invoering van de bestuurlijke boete fout parkeren en de intensivering van trajectcontroles. Bij de boetevonnissen is het aantal zaken dat door betaling is afgedaan toegenomen. Dit uit zich in een hoger afdoeningspercentage. Bij de schadevergoedingsmaatregelen zijn ondermeer de effecten van een persoonsgerichte aanpak zichtbaar in een hoger afdoeningspercentage. Door de invoering van het Slachtofferloket (actieve informatievoorziening naar slachtoffers) is de kostprijs gestegen. Voor ontnemingsmaatregelen geldt dat zaken niet meer door vervangende hechtenis kunnen worden afgedaan. Onderzocht wordt of dit er de oorzaak van is dat doorlooptijden toenemen en het percentage van binnen 3 jaar afgedane zaken lager uitkomt dan begroot.

13.5

Operationele doelstelling 13.5

Zorg voor slachtoffers van criminaliteit.

Doelbereiking

In 2006 is een experiment gestart gericht op verbetering van de opvang en begeleiding van nabestaanden. Er is een beleidsdoorlichting van het slachtofferbeleid uitgevoerd en naar aanleiding daarvan is een plan opgesteld voor het verbeteren van de kwaliteit en uitvoering.

In 2006 zijn onderzoeken afgerond naar slachtoffer-dadergesprekken, de schriftelijke slachtofferverklaring, doorwijzing van slachtoffers naar slachtofferhulp door politie en secundaire analyse tevredenheidsonderzoek. Voor alle onderzoeken geldt dat de resultaten besproken zijn met de verschillende organisaties (OM, politie, SHN etcetera). Indien nodig is actie ondernomen om punten te verbeteren. Voor de slachtoffer-dader gesprekken geldt dat mede op basis van het onderzoek besloten is de gesprekken in 2007 landelijk in te voeren, gezien de goede resultaten. Uit de evaluatie schriftelijke slachtofferverklaring is gekomen dat de implementatie goed is verlopen en er in de praktijk enkele kleine knelpunten zijn die op lokaal niveau goed worden opgelost.

Volume- en prestatiegegevens

Toelichting kengetallen

In totaal zijn in 2006 door Slachtofferhulp Nederkand (SHN) iets meer (+ 2%) slachtoffers geholpen dan was vastgelegd in de begroting 2006.

Het aantal beslissingen van Schadefonds geweldmisdrijven (SGM) op primaire aanvragen is in 2006 met 770 achtergebleven bij het voor 2006 afgesproken kader. Ook in vergelijking met het jaar 2005 zijn minder beslissingen genomen. Het aantal beslissingen op primaire aanvraag daalde met 341 (– 5%).

13.6

Operationele doelstelling 13.6

Kwalitatief goede beleids- en uitvoeringskaders ten behoeve van terrorismebestrijding gericht op het zoveel mogelijk voorkomen van terroristische aanslagen in Nederland, alsmede op het op voorhand beperken van schade als gevolg van een mogelijke terroristische aanslag.

Doelbereiking

Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding

De organisatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) is beheersmatig ondergebracht bij het ministerie van Justitie, maar werkt onder het gezag en de verantwoordelijkheid van zowel de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties als de Minister van Justitie. Eén van de doelstellingen van de NCTb is de samenwerking verbeteren tussen de verschillende organisaties op het terrein van terrorismebestrijding. Tevens zorgt de NCTb voor een heldere en eenduidige beleidsontwikkeling op het gebied van terrorismebestrijding. De NCTb heeft daarnaast een taak op het gebied van bewaken en beveiligen, de beveiliging van de burgerluchtvaart en de voorlichting over terrorismebestrijding.

Oprichting Dienst Speciale Interventies

Het stelsel van speciale eenheden is in 2006 fundamenteel herzien. Hierdoor is meer samenhang in het stelsel gewaarborgd ten behoeve van een optimale aanpak van het terrorisme. Daartoe is op 1 juli 2006 de nieuwe, overkoepelende Dienst Speciale Interventies (DSI) bij het Korps Landelijke Politiediensten opgericht, waarin militair- en politiepersoneel op unieke wijze in één organisatie samenwerken.

Uitbreiding en ontwikkeling Alerteringssysteem Terrorismebestrijding

De uitbreiding van sectoren in het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding is verder vormgegeven door het aansluitingstraject met de financiële sector in 2006 af te ronden. Daarnaast zijn er verschillende regiobijeenkomsten georganiseerd met als doel de lokale samenwerking tussen security-managers van de bedrijven, de regionale politiefunctionarissen en de betrokken gemeente-ambtenaren te bevorderen.

CBRN-Terrorisme

In 2006 zijn CBRN (Chemisch, Biologisch, Radiologisch en Nucleair)-Terrorisme projecten uitgevoerd. Deze zijn gericht op ondermeer het verhogen van de beveiliging bij CBRN-objecten. De projecten hebben gerichte en proportionele maatregelen, instrumenten en kennis opgeleverd die bijdragen aan de weerstandsverhoging tegen CBRN-terrorisme.

Internet en terrorisme

Op 1 maart 2006 is het meldpunt Cybercrime operationeel geworden. Hier kunnen meldingen worden gedaan van radicale en terroristische uitingen op het internet. Deze meldingen worden beoordeeld door politie, OM en Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), waarop passende actie door deze diensten volgt. Tevens is gestart met projecten voor monitoring en surveillance op het internet. Op basis van de resultaten van deze projecten wordt bezien of structurele activiteiten kunnen worden uitgevoerd.

Publiekscampagne

De bezorgdheid onder Nederlanders rondom terrorisme is gedaald. Het publieksonderzoek 2006 laat positieve effecten zien van de publiekscampagne en geeft aan dat bezorgdheid over terrorisme onder de Nederlandse bevolking is gedaald van 39% naar 20%. Daarnaast is een onderzoek uitgevoerd naar de beeldvorming rondom radicalisering. Een substantieel deel (80%) van de respondenten is het eens met de stelling dat de Nederlandse samenleving door radicalisering verdeeld raakt.

Onder meer naar aanleiding van de resultaten van het publieksonderzoek 2005, lanceerde de NCTb begin dit jaar de publiekscampagne «Nederland tegen terrorisme». In de campagne wordt aandacht besteed aan wat de overheid doet op het gebied van terrorismebestrijding en wat mensen zelf kunnen doen.

IND

Na de start in 2005 heeft de IND de activiteiten uit 2005 nader uitgewerkt, dan wel voortgezet. Bij de start was de veronderstelling dat er circa 500 dossiers behandeld zouden worden. In 2006 zijn er uiteindelijk 2 keer zoveel behandeld.

In 2006 heeft de IND het volgende gedaan in het kader van de terrorismebestrijding:

– er zijn wederom medewerkers bij de CT-infobox gedetacheerd. Zij hebben ruim 600 dossiers behandeld. Er zijn 168 adviezen uitgebracht aan de diverse partners van de CT-infobox;

– ook in 2006 heeft de unit Speciale Zaken weer een rol gespeeld om zowel pro-actief als reactief een bijdrage te leveren aan de bestrijding van het terrorisme in Nederland. Deze unit heeft circa 400 dossiers in behandeling gehad. Als gevolg hiervan zijn onder andere verblijfsvergunningen ingetrokken, vreemdelingen ongewenst verklaard en uitgezet. Tevens is advies en informatie verstrekt aan ketenpartners. Ook is een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het uitvoeringsbeleid. Tot slot is voorlichting gegeven, zodat terrorisme onder de aandacht blijft;

– in 2006 is fase 1 van het project fraude, met uitzondering van de pilots risico-indicatoren en risicoprofielen, afgerond. Fase 1 heeft in het teken gestaan van het onderzoek naar de wijze waarop de IND op een effectievere manier invulling kan geven aan de diverse aspecten van fraudebestrijding. Op basis van de bevindingen zijn in de eindrapportages van de verschillende deelprojecten (waar nodig) voorstellen gedaan tot verbetering of implementatie van nieuwe werkwijzen;

– er is een eerste set risicoprofielen en risico-indicatoren ontwikkeld voor het reguliere verblijfsdoel gezinsvorming bij partner/echtgenoot en de beoordeling van het inburgeringvereiste bij naturalisatie. Het deelproject informatie-uitwisseling en samenwerking heeft aan de hand van een aantal thema’s beschreven hoe de informatie-uitwisseling en samenwerking extern en intern in de toekomst kan plaatsvinden. De thema’s bestrijken de gebieden inkomensfraude, documentfraude, studie, referenten en naturalisatie;

– bij Naturalisatie heeft een aantal onderzoeken plaatsgevonden naar (identiteits-)fraudebestrijding.

Beleidsevaluatie-onderzoek

14 JEUGD

Totaal realisatie begrotingsuitgaven € 5 709,3 miljoen

art. 14 Jeugd 12,8%

Beleidsdoelstelling 14

Het beschermen van jeugdigen tegen aantasting van een goede opvoedings- en leefsituatie, en het bestrijden en voorkomen van jeugddelinquentie.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

In de afgelopen jaren zijn diverse effecten bereikt:

– het kabinet heeft met de Operatie Jong een sterk samenwerkingsverband opgezet om structureel samenhang aan te brengen in het rijksbrede jeugdbeleid;

– in de afgelopen kabinetsperiode is een nieuwe methode voor gezinsvoogdij ontwikkeld waarmee de doelgerichtheid van de gezinsvoogd zal toenemen;

– in de vorige kabinetsperiode is de aanpak van huiselijk geweld op de maatschappelijke agenda gezet;

– er is een landelijk expertisepunt huiselijk geweld, een expertisecentrum internationale kinderontvoering en een helpdesk privacy opgericht;

– de doorlooptijden in de jeugdstrafrechtketen zijn substantieel verkort. Zie hiervoor de tabellen volume- en prestatiegegevens en de bijbehorende toelichting.

Succesfactoren

Om de doelstelling te realiseren is Justitie mede afhankelijk van optreden van en samenwerking met andere ministeries als bijvoorbeeld het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W), decentrale overheden en overige belanghebbenden. Daarnaast spelen voor het uiteindelijk te bereiken resultaat verschillende persoonlijkheids-, gezins- en omgevingskenmerken een rol, die maar ten dele beïnvloedbaar zijn. Justitie stimuleert de uitvoeringsorganisaties op het gebied van jeugdbescherming en aanpak jeugdcriminaliteit om gezamenlijk in een zo vroeg mogelijk stadium bedreigende situaties voor jeugdigen te signaleren en in dat geval passende maatregelen te treffen. Daarnaast vervult de Operatie Jong een belangrijke rol in het totstandbrengen van een structurele samenhang in het rijksbrede jeugdbeleid.

Justitie heeft binnen Operatie Jong vooral gewerkt aan het thema «Jeugdcriminaliteit» (nazorg). Het doel van deze operatie is dat vanaf 2007 alle jongeren die een justitiële jeugdinrichting verlaten na plaatsing op een strafrechtelijke titel, passende nazorg aangeboden krijgen. Daartoe is in 2006 een verantwoordelijkheidskader opgesteld waarin de rollen en verantwoordelijkheden op het gebied van nazorg zijn vastgelegd. Het verantwoordelijkheidskader is met uitzondering van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) door alle betrokken organisaties geaccordeerd. Het overleg met de VNG over de rol van de gemeenten was ultimo 2006 nog gaande.

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Financiële toelichting

Verplichtingen

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door:

– het intrekken van het wetsvoorstel Herziening Kinderalimentatie (TK 29 480, nr. 15) (€ 13,4 miljoen);

– voor aanvang van het kalenderjaar vindt de vaststelling van de doeluitkering aan de provincies plaats en wordt de verplichting aangegaan. Eind 2006 heeft de vaststelling van de doeluitkering 2007 niet plaats kunnen vinden, vanwege het feit dat nagenoeg alle provincies niet tijdig konden voldoen aan alle vereisten die zijn gesteld voor het aanvragen van de doeluitkering. De vastlegging van deze verplichting zal dus eerst in 2007 in plaats van 2006 kunnen plaatsvinden (€ 187,0 miljoen);

– een technische afboeking van verplichtingen voor de Stichting Nidos voor de leefgelden van ex-amv’s (€ 32,5 miljoen), waarvan de uitgaven ten laste van artikel 15 worden gebracht;

– de verplichting voor de opvang door de Stichting Nidos is in 2006 voor € 19,0 miljoen naar beneden bijgesteld als gevolg van de lagere kosten van opvang;

– de verplichtingen voor de Raad voor de Kinderbescherming zijn met € 12,6 miljoen verhoogd (zie ook onder Uitgaven Operationele doelstelling 14.1).

Uitgaven

Operationele doelstelling 14.1

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door:

– de Raad voor de Kinderbescherming heeft extra middelen ontvangen voornamelijk voor tegenvallers in de groei van het aantal zaken ( € 4,4 miljoen, herinvoering toetsende taak (€ 2,5 miljoen), continuering van het justitieel casusoverleg (€ 4,7 miljoen) in het kader van Jeugd Terecht, het Project KBPS (€ 3,5 miljoen) en loon- en prijsbijstelling (€ 2,5 miljoen);

– het intrekken (TK 29 480, nr. 15) van het wetsvoorstel Herziening Kinderalimentatie. Voor de uitvoering van dit wetsvoorstel was voor 2006 een bedrag geraamd van € 13,4 miljoen;

– de extra middelen (€ 7,8 miljoen) die het kabinet heeft uitgetrokken om de provincies en grootstedelijke regio’s te compenseren voor de toename van het aantal jeugdbeschermingszaken;

– begrotingsmutaties in het kader van de uitvoering van het actieprogramma Jeugd Terecht. In de loop van 2006 is op basis van concrete plannen van de diverse betrokken Justitieorganisaties een bedrag van in totaal € 11,6 miljoen overgeheveld naar de desbetreffende operationele doelstellingen. Het ging daarbij onder meer om middelen ten behoeve van het instandhouden van het Justitieel casusoverleg door het Openbaar Ministerie en de Raad voor de Kinderbescherming en de verbetering van de kwaliteit van de basis raadsonderzoeken en projecten bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) op het terrein van onder andere radicalisering en herstelopvoeding. Op het budget voor Jeugd terecht is een bedrag van € 12,5 miljoen onbesteed gebleven, doordat een aantal voorgenomen acties op andere wijze zijn opgepakt of gefinancierd. De voorziene groei van ITB heeft zich niet voorgedaan en besloten is om geen nieuwe methode voor vroegsignalering te ontwikkelen. Voorts zijn een aantal acties vertraagd zoals de landelijke invoering van de slachtoffer-dader gesprekken, de gedragsbeïnvloedende maatregel, de uitbreiding van de nazorg en de eventuele gevolgen van de invoering van het methodiekhandboek jeugdreclassering;

– een overheveling naar DJI voor de verbetering van de uitvoering van forensische diagnostiek, een overheveling naar het Openbaar Ministerie voor het instandhouden van de zogeheten Arrondissementale Justitiële Beraden (AJB’s) op regioniveau alsmede een aantal kleinere incidentele meevallers bij de projecten adoptie, huiselijk geweld, Operatie Jong en de aanpak van criminele allochtone jongeren (€ 10,4 miljoen);

– een overheveling van beleidsartikel 13 in verband met de medefinanciering van de kwaliteitsverbetering van de PIJ-maatregel van € 0,5 miljoen.

Operationele doelstelling 14.2

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 wordt voornamelijk verklaard door:

– in het kader van de overdracht van capaciteit voor de optimalisering van het zorgaanbod voor jeugdigen met ernstige gedragsproblemen is € 7,2 miljoen overgeboekt naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De capacitaire taakstelling is in verband hiermee voor 2006 verlaagd met gemiddeld 94 plaatsen;

– een verhoging van de bijdrage DJI met € 2,2 miljoen ten laste van beleidsartikel 13 ter financiering van de aanloop van de kwaliteitsverbetering van de PIJ-maatregel;

– de Raad voor de Kinderbescherming heeft extra middelen ontvangen voor de groei van het aantal zaken (€ 2,2 miljoen);

– extra middelen (€ 6,9 miljoen) die het kabinet heeft uitgetrokken om de provincies en grootstedelijke regio’s te compenseren voor de toename van het aantal jeugdreclasseringszaken.

Operationele doelstelling 14.3

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 van € 9,5 miljoen is voornamelijk het gevolg van enerzijds een aanpassing van de bekostigingsgrondslag voor de subsidieverstrekking aan de stichting Nidos in verband met een daling van de kosten van opvang en anderzijds een afspraak met de stichting Nidos de kosten van leegstand van woonvoorzieningen ten laste van het eigen vermogen te brengen.

Ontvangsten

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2006 en de realisatie over 2006 bij de ontvangsten wordt voornamelijk verklaard door:

– het niet realiseren van de aangekondigde wetswijzigingen tot uitbreiding van ouderbijdragen (€ 8,0 miljoen);

– het vrijvallen van middelen in verband met het wetsvoorstel kinderalimenatie (TK 29 480, nr. 15) dat inmiddels is ingetrokken (brief van de Minister van Justitie aan de Tweede Kamer d.d. 9-11-2006) (€ 2,2 miljoen);

– hogere ontvangsten bij het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) door een toename van het aantal zaken (€ 1,2 miljoen);

– een incidentele meevaller (€ 2,6 miljoen) bij het LBIO bij de subsidievaststelling over het jaar 2005;

– een hogere ontvangst van € 1,0 miljoen voortgekomen uit de subsidievastellingen van de subsidies Bureaus Jeugdzorg tot en met de jaren 2004;

– een hogere ontvangst van € 5,3 miljoen voortgekomen uit de subsidievaststelling 2005 van de stichting Nidos, waardoor een incidentele meevaller is ontstaan als gevolg van enerzijds een wijziging van de bevoorschottingssystematiek en anderzijds door lager gerealiseerde kosten in 2005 bij het Nidos voor de verzorging van pupillen.

14.1

Operationele doelstelling 14.1

Jeugdbescherming en de uitvoering van de opgelegde maatregelen in dat kader.

Doelbereiking

Programma Beter Beschermd

Om de doorlooptijden en normtijden te verkorten, dubbel onderzoek te voorkomen en een snellere en adequate informatie-uitwisseling tussen de Bureaus Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en rechters te realiseren zijn in het kader van het programma «Beter Beschermd» in 2006 zeven proefprojecten gestart, waarin nieuwe werkwijzen worden ontwikkeld voor het optimaliseren van de werkprocessen in de keten. Hiermee wordt tevens bijgedragen aan het tegengaan van onnodige bureaucratie in de jeugdzorg.

In 2006 is het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gestart met de ontwikkeling van een wetenschappelijk gevalideerd instrument voor de meting van effectiviteit van de jeugdzorg en jeugdbescherming. Met het instrument kan de aard en ernst van de problemen die het kind ervaart, worden bepaald. Na de ontwikkeling zal het instrumentarium in de praktijk worden getoetst, alvorens een effectiviteitsindicator in de begroting en verantwoording van 2009 kan worden opgenomen.

In het kader van het Deltaplan is een nieuwe werkmethode gezinsvoogdij ontwikkeld. Deze werkmethode wordt momenteel gefaseerd bij alle Bureaus Jeugdzorg geïmplementeerd en zal naar verwachting in 2008 zijn afgerond.

De aanbesteding voor de ontwikkeling van een nieuwe werkwijze voor voogdijwerkers heeft in 2006 plaatsgevonden, waarop de MOgroep (de branche-organisatie voor de jeugdzorg) en Nidos een nadere opdracht voor uitwerking hebben gegeven.

Uitvoering van de Wet op de jeugdzorg (Wjz)

De Tweede Kamer is bij brief van 29 november 2006 geïnformeerd over het onderzoek naar de uitvoering van de Wet op de jeugdzorg (TK 30 899, nr. 1).

De jeugdzorgbrigade die in 2004 is ingesteld om onnodige bureaucratie in de jeugdzorg tegen te gaan, heeft haar eindrapportage per brief van 16 juni 2006 aan de Tweede Kamer aangeboden (TK 29 815, nr. 78).

De bestuurlijke verantwoordelijkheid ten aanzien van decentralisatie van de landelijk werkende instellingen voor voogdij en gezinsvoogdij is vastgesteld en er is nog slechts één handtekening op het convenant nodig om dit formeel af te kunnen hechten. In dit convenant is vastgelegd op welke wijze de financiering, de sturing en het toezicht is geregeld en welke verantwoordelijkheidsverdeling daarbij geldt. De wijze van inpassing van de William Schrikker Groep staat beschreven in de brief van 6 april aan de Tweede Kamer (TK 29 815, nr. 61).

Internationale kinderontvoering

De aanbevelingen van het in 2005 afgeronde WODC-onderzoek naar de werkwijze bij internationale kinderontvoering zijn ter hand genomen (TK 30 072, nr. 10). Zo is onder meer de werkwijze van de Centrale Autoriteit aangepast en is een Centrum Internationale Kinderontvoering ingesteld.

Interlandelijke adoptie

De procedure voor de adoptie van kinderen uit het buitenland tot aan de afgifte van de beginseltoestemming is vereenvoudigd. In 2006 zijn voorbereidingen getroffen om het gezinsonderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming per 1 januari 2007 op zeven locaties te concentreren en is het onderscheid tussen een standaard gezinsonderzoek en een uitgebreid onderzoek ingevoerd. In 2006 zijn 1 644 beginseltoestemmingen afgegeven (vergelijk 2005: 1 446).

In samenwerking met de Inspectie Jeugdzorg is een toezichtsarrangement adoptie opgesteld en is een traject kwaliteitseisen voor vergunninghouders gestart.

Een wetsvoorstel tot aanpassing van de Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka), waarmee de mogelijkheid van adoptie door paren van gelijk geslacht wordt geregeld, is bij de Tweede Kamer ingediend (TK 30 551, nr. 2). De Tweede Kamer heeft in 2006 verslag uitgebracht naar aanleiding van dit wetsvoorstel.

Huiselijk geweld en jeugdprostitutie

Het wetsvoorstel Huisverbod bij huiselijk geweld is ingediend bij de Tweede Kamer (TK 30 657, nr. 2). In verband met de demissionaire status van het vorige kabinet heeft de parlementaire behandeling nog niet plaatsgevonden.

De voorbereidingen voor de uitvoering van een landelijke publiekscampagne huiselijk geweld zijn getroffen.

Gemeenten zijn gestimuleerd om een gerichte lokale aanpak huiselijk geweld te ontwikkelen.

Het expertisecentrum Transact is in 2005 gestart met het Informatiepunt Jeugdprostitutie voor ondersteuning aan hulpverleners, beleidsmakers, politie en justitie bij de aanpak en preventie van jeugdprostitutie. Op basis van de eindrapportage over het jaar 2006 is besloten de activiteiten van dit informatiepunt voort te zetten.

Geweld in de opvoeding en kindermishandeling

Het wetsvoorstel Voorkomen geweld in de opvoeding is bij de Eerste Kamer ingediend (EK 30 316, nr. A). In verband met de kabinetswisseling verloopt de parlementaire behandeling minder vlot dan aanvankelijk verwacht.

Dit jaar is gewerkt aan het onderzoek naar de aard en omvang van kindermishandeling. Het definitieve rapport zal begin 2007 beschikbaar zijn.

Raad voor de Kinderbescherming (RvdK)

De toetsende taak van de Raad voor de Kinderbescherming is in 2006 raadsbreed heringevoerd. Het betreft het toetsen door de Raad bij het voornemen van een Bureau Jeugdzorg tot het niet verlengen van de ondertoezichtstelling, het niet verlengen van de machtiging uithuisplaatsing en het tussentijds beëindigen van de uithuisplaatsing.

De doelstelling om de gemiddelde wachttijd bij de Raad terug te brengen tot maximaal tien werkdagen is nagenoeg gerealiseerd. In enkele regio’s was de instroom van zaken fors hoger dan voorzien. Eind 2006 bedroeg de gemiddelde wachttijd landelijk elf werkdagen.

Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO)

In de Tweede Kamer bleek onvoldoende draagvlak voor het wetsvoorstel Herziening kinderalimentatie te bestaan. De Minister van Justitie heeft bij brief van 9 november 2006 aan de Tweede Kamer het wetsvoorstel ingetrokken (TK 29 480, nr. 15).

Het wetsvoorstel Ouderbijdrage, waarin werd voorgesteld de huidige bijdrageregeling op grond van de Wet op de jeugdzorg uit te breiden naar meerdere vormen van jeugdbescherming en strafrechtelijke sancties is zeer omstreden gebleken. Het (nieuwe) kabinet zal zich moeten buigen over de vraag of dit wetsvoorstel verder in procedure moet worden gebracht.

Volume- en prestatiegegevens

Toelichting kengetallen

Het aantal gerealiseerde onderzoeken bij de Raad voor de Kinderbescherming is per saldo groter dan bij de begroting 2006 geraamd. Er zijn met name meer beschermingsonderzoeken gedaan. De extra instroom beschermingszaken en de prioriteit die is gegeven aan wachtlijstreductie zijn van invloed geweest op de productie en de doorlooptijden van de resterende onderzoeken. Daarnaast is er sprake van een lagere instroom bij adoptieonderzoeken en vervolgonderzoeken.

Toelichting kengetallen

De verbetering van het proces van het (deels) verhalen van de incassowerkzaamheden op de betalingsplichtige heeft in 2006 positief doorgewerkt. Als gevolg hiervan zijn de kosten per geïnde euro bij zowel de kinderalimentatie als de ouderbijdrage gedaald.

¹ In verband met de inwerkingtreding van de Wet op de jeugdzorg worden de cijfers vanaf 2005 geregistreerd van oktober (t-1) tot oktober (t).

² De vermelde doorlooptijden betreffen normen die in de Wet op de jeugdzorg zijn vastgelegd en derhalve vanaf de inwerkingtreding op 1 januari 2005 van toepassing zijn. Nog niet alle BJz hebben echter de doorlooptijden geregistreerd. Aan de provincies zal worden gevraagd maatregelen te treffen om de doorlooptijden op een aanvaardbaar niveau te brengen.

Toelichting kengetallen

Oorzaken van de groei bij Ondertoezichtstelling (OTS) moeten worden gezocht in het veranderende maatschappelijke klimaat dat onder andere blijkt uit het feit dat er meer gevallen gemeld worden bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Nederland (AMK). Daarnaast zijn de AMK’s in 2006 van start gegaan met het wegwerken van wachtlijsten. Dat heeft geleid tot een hogere instroom van het aantal zaken.

De sterke afname Voorlopige Voogdij zoals die uit bovenvermelde cijfers naar voren komt heeft zich niet voorgedaan. De begroting 2006 is gebaseerd op het realisatiecijfer over 2005. Laatstgenoemd cijfer bleek naderhand niet juist te zijn geweest (te hoog) als gevolg van onvolkomenheden bij de registratie.

De oorzaak van de opgelopen doorlooptijden moet gezocht worden in het feit dat capaciteitsuitbreiding van de Bureaus Jeugdzorg tijd vergt, waardoor de hogere instroom niet gelijk kon worden opgevangen.

Toelichting kengetallen

De afwijking tussen realisatie en begroting van het aantal voorgelichte aspirant-adoptief ouders houdt verband met de prioriteit die is gegeven aan het wegwerken van de werkvoorraden (reeds voorgelichte ouders). Hierdoor is tevens de gemiddelde wachttijd gedaald.

14.2

Operationele doelstelling 14.2

De adequate uitvoering van justitiële sancties bij minderjarigen.

Doelbereiking

Programma Jeugd Terecht

Eind 2006 is een begin gemaakt met de landelijke invoering van het JCO/supportsysteem voor het justitieel casusoverleg, die in 2007 grotendeels zal worden gerealiseerd. Hiermee zal de informatievoorziening ten behoeve van een snelle en adequate afdoening van strafbare feiten van jeugdigen in het justitieel casusoverleg tussen Openbaar Ministerie, politie en Raad voor de Kinderbescherming verder worden verbeterd.

In 2006 zijn de voorbereidingen voor het Wetsvoorstel gedragsbeïnvloeding jeugdigen ter hand genomen, waarvan de implementatie van de gedragsmaatregel een belangrijk onderdeel vormt.

In 2006 hebben de ketenpartners gewerkt aan het beschrijven van een aantal (reeds bestaande) gedragsinterventies, die vervolgens bij de erkenningscommissie justitiële gedragsinterventies zijn ingediend. Daarnaast hebben zij gewerkt aan de (door)ontwikkeling van een gericht aanbod van gedragsinterventies, afgestemd op de verschillende criminogene factoren bij jeugdige justitiabelen, zodat er op termijn voor alle types (of combinaties daarvan) criminogene factoren een (erkend) type gedragsinterventie beschikbaar is. Om meer inzicht te krijgen in deze factoren zijn voorbereidingen getroffen voor een onderzoek hiernaar, waarvan de resultaten medio 2007 beschikbaar zullen zijn. De gedragsinterventie «Sociale vaardigheden op maat» van de Justititiële jeugdinrichting de Doggershoek is inmiddels voorlopig erkend door de erkenningscommissie.

De evaluatie van de intensieve trajectbegeleiding heeft in 2006 geleid tot het besluit om de methodiek aan te passen. De Transfergroep past in opdracht van de MOgroep (de branche-organisatie voor de jeugdzorg) de methodieken aan.

Het Handboek methode jeugdreclassering is in mei 2006 opgeleverd, waarna gestart is met alle opvolgende activiteiten, waaronder scholing en het uitvoeren van een tijdschrijfonderzoek.

De aanpak van jeugdige veelplegers door Openbaar Ministerie, politie, Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg en gemeenten – met een versterkte rol van het Openbaar Ministerie – is in 2006 gecontinueerd.

Op 18 augustus 2006 is aan de Tweede Kamer bij brief (TK 27 213, nr. 11) meegedeeld dat besloten is tot het landelijk invoeren van slachtoffer-dadergesprekken. De Stichting Slachtoffer in Beeld is belast met de voorbereiding en daadwerkelijke uitvoering van de gesprekken.

De vier grote steden hebben in 2006 met het Rijk afspraken gemaakt over het verminderen van de oververtegenwoordiging van Marokkaanse jongeren in de criminaliteit, in het bijzonder door versterking van de binding van deze jongeren aan de samenleving. De prestatieafspraken hebben betrekking op trajecten voor individuele ondersteuning van jongeren en gezinnen, het voorkomen van schooluitval, de werktoeleiding, en de nazorg om recidive te verminderen.

Capaciteit Justitiële jeugdinrichtingen

In 2006 is het besluit genomen om in 2008 en 2009 in totaal (delen van) acht Justitiële jeugdinrichtingen over te hevelen naar VWS. De overheveling van deze inrichtingscapaciteit van Justitie naar VWS ten behoeve van jeugdigen met een civielrechtelijke titel zal in drie tranches plaatsvinden. Op 7 november 2006 is de Tweede Kamer geïnformeerd over de definitieve beslissing over de eerste tranche van over te hevelen Justitiële Jeugdinrichtingen naar VWS (TK 29 815, nr. 92).

DJI-jeugd

Op 1 februari 2006 is een wijziging van het Wetboek van strafrecht in werking getreden, dat onder meer aanpassingen van de jeugdsancties omvat (TK 28 484, A).

In 2006 heeft het kabinet besloten de tenuitvoerlegging van de PIJ-maatregel ingrijpend te verbeteren. Bij brief van 10 juli 2006 (TK 24 587, nr. 183) zijn verbetervoorstellen voor de tenuitvoerlegging van de PIJ-maatregel geformuleerd, waarvoor voor 2007 en volgende jaren ook extra financiële middelen beschikbaar zijn gesteld. Het experiment meerpersoonskamergebruik jeugd is geëvalueerd. Op basis van de resultaten van dit onderzoek is besloten bij jeugd vooralsnog niet tot invoering van meerpersoonskamergebruik over te gaan (TK 29 815, nr. 86).

In 2006 is een instrument voor risicotaxatie in de Justitiële jeugdinrichtingen landelijk ingevoerd. Om te kunnen komen tot een gerichte aanpak van jongeren die strafbare feiten hebben gepleegd, is het van groot belang dat de verschillende organisaties in de jeugdstrafrechtketen gebruikmaken van een afgestemd instrumentarium. Om tot een dergelijk instrumentarium te kunnen komen, is in 2006 in samenwerking met alle ketenpartners een landelijk kader ontwikkeld. Op basis van dit kader zal vervolgens het instrumentarium worden aangepast en afspraken worden gemaakt over informatieoverdracht tussen organisaties.

Raad voor de Kinderbescherming

De Raad voor de Kinderbescherming heeft de casusregie op de voortgang van de individuele zaken vanaf het moment van melding door de politie tot en met de nazorg. Voor een goede uitvoering van de casusregie is het noodzakelijk dat de Raad tijdig en in voldoende mate door de ketenpartners wordt geïnformeerd. Hierover zijn in 2006 met de ketenpartners afspraken gemaakt die in de praktijk in 2006 nog niet volledig tot uitvoering zijn gebracht. Dit is naar verwachting in 2007 wel het geval.

De evaluatie van het Justitieel casusoverleg (JCO) heeft plaatsgevonden. De resultaten waren positief. Het JCO is in alle arrondissementen ingeburgerd en heeft zijn waarde bewezen voor onder meer het versnellen van de doorlooptijden. Verdere verbetering is met name mogelijk door betere informatievoorziening. Dit wordt gerealiseerd door de landelijke invoering van het JCO-supportsystem (zie onder Programma Jeugd Terecht). Eind 2006 is de Raad een interne audit gestart naar de uitvoering van de casusregie en de wijze waarop de verbinding tussen de straf- en jeugdzorgketen functioneert. Deze interne audit zal ook informatie geven over de wijze waarop de schakelfunctie van de Raad tussen de straf- en jeugdzorgketen wordt ingevuld.

Halt

In 2006 zijn de 58 Halt-bureaus omgevormd tot 18 regionale organisaties. Ultimo 2006 was er nog 1 organisatie waarvan de formele omvorming eerst in 2007 kan plaatsvinden.

Volume- en prestatiegegevens

¹ Abusievelijk is in de begroting 2006 de normtijd van 5 dagen opgenomen.

² In de begroting 2006 is het prestatiegegeven met de doorlooptijd tussen de melding Raad en het Basisonderzoek tweemaal opgenomen. De eerste is in deze verantwoording weggelaten.

Toelichting kengetallen

De doorlooptijden blijven onverminderd belangrijk. De capaciteit van de Raad voor de Kinderbescherming voor de uitvoering van basisonderzoeken was in 2006 afgestemd op het geraamde aantal in de begroting 2006. Ten opzichte van de begroting is het aantal basisonderzoeken toegenomen, waardoor de doorlooptijden in het gedrang zijn gekomen.

Toelichting kengetallen

In de begroting 2007 is de capacitaire taakstelling 2006 met per saldo 26 plaatsen neerwaarts bijgesteld in verband met het realiseren van alternatief zorgaanbod in de Jeugdzorg. Ten opzichte van de bijgestelde taakstelling (2 658 plaatsen) is de gerealiseerde gemiddelde capaciteit 16 plaatsen hoger uitgekomen.

Ondanks diverse inspanningen is het aantal gerealiseerde scholings- en trainingsprogramma’s (STP’s) lager uitgekomen dan begroot. De aanscherping van het verloftoetsingskader en de kritische houding van ketenpartners bij de instemming met en uitvoering van een STP bleken in 2006 belangrijke redenen voor het achterblijven van het aantal STP’s.

De hogere gerealiseerde dagprijs van de Justitiële jeugdinrichtingen is onder meer het gevolg van:

– de loon- en prijsontwikkeling in 2006;

– de kwaliteitsverbetering van de PIJ-maatregel, waarvoor extra middelen beschikbaar zijn gesteld. Hierin was in de begroting 2006 niet voorzien;

– de kosten verbonden aan de toename van het gemiddeld aantal groepsleiders per groep, die hoger uitkwam dan oorspronkelijk begroot;

– de toename van het aantal rapportages forensische diagnostiek jeugdigen door de Forensische Psychiatrische Dienst (FPD). Deze waren niet in de oorspronkelijke begroting opgenomen;

– de ingezette extra middelen ter verbetering van de brandveiligheid in de inrichtingen.

De lagere bezettingsgraad van de JJI’s is met name het gevolg van het (tijdelijke) buitengebruikstellen van een deel van de capaciteit in verband met het treffen van maatregelen ter verbetering van de brandveiligheid en vanwege personele problematiek (onvervulde vacatures en ziekteverzuim).

Daarnaast is er sprake is van frictieleegstand als gevolg van de verschillende differentiaties binnen de inrichtingen (naar geslacht, verblijfstitel – met name in de opvanginrichtingen – leeftijd, aard van de problematiek, mate van beveiliging en dergelijke).

De gerealiseerde dagprijs van de scholing- en trainingsprogramma’s is hoger uitgekomen door het incalculeren van de kosten verbonden aan de introductie van het erkende WorkWise STP. Deze kosten waren niet geraamd in de oorspronkelijke begroting.

Toelichting kengetallen

Door een dalende instroom bij het aantal vervolgonderzoeken is het realisatiecijfer over 2006 achtergebleven bij de begroting.

Toelichting kengetallen

Het gerealiseerde aantal Halt-afdoeningen en Stop-reacties is lager dan de WODC prognose die de basis vormden voor de ontwerpbegroting. Inmiddels is het prognosemodel aangepast, waardoor de voorspelbaarheid van de behoefte is verbeterd.

In de begroting 2006 is abusievelijk een slagingspercentage van 95% vermeld, in plaats van 91%.

¹ In verband met de inwerkingtreding van de Wet op de jeugdzorg worden de cijfers vanaf 2005 geregistreerd van oktober (t-1) tot oktober (t).

² De vermelde doorlooptijden betreffen normen die in de Wet op de jeugdzorg zijn vastgelegd en derhalve vanaf de inwerkingtreding op 1 januari 2005 van toepassing zijn. Nog niet alle BJz hebben echter de doorlooptijden geregistreerd. Aan de provincies zal worden gevraagd maatregelen te treffen om de doorlooptijden op een aanvaardbaar niveau te brengen.

Toelichting kengetallen

De groeiende instroom bij de reguliere jeugdreclassering heeft zich ook in 2006 voortgezet. De oorzaak hiervan moet vooral gezocht worden in de intensiveringen op het gebied van aanpak jeugdcriminaliteit. De verhoogde instroom is ook direct van invloed op het teruggelopen percentage maatregelen dat binnen de norm is afgehandeld. De verwachte groei bij ITB Harde Kern heeft zich in 2006 niet voorgedaan.

14.3

Operationele doelstelling 14.3

Voorzien in de voogdij van alleenstaande minderjarige asielzoekers.

Doelbereiking

De voorbereiding van de overdracht van opvang van de stichting Nidos naar het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) vergde meer tijd dan voorzien, waardoor de feitelijke overdracht eerst in januari 2007 kan worden gerealiseerd.

Per brief van 25 april 2006 is de Tweede Kamer geïnformeerd over verdeling van opvangtaken tussen COA en Nidos (TK 27 062, nr. 51). Daarbij is aangegeven dat het niet wenselijk is een verdere scheiding tussen voogdij en het wonen in gezinsverband door te voeren.

Volume- en prestatiegegevens

Toelichting kengetallen

Het verschil tussen de begroting en het realisatiecijfer bij instroom amv’s onder voogdij wordt veroorzaakt doordat de eerder ingezette daling als gevolg van een stringent asielbeleid verder heeft doorgezet dan bij het opstellen van de begroting 2006 werd verwacht.

De gemiddelde prijs voogdij per amv is gedaald als gevolg van de afschaffing van de lesgelden 16/17 jarigen. Dit heeft met ingang van het schooljaar 2005/2006 plaatsgevonden. In de begroting 2006 is de prijs inclusief de lesgelden opgenomen.

De aanzienlijke daling van de gemiddelde prijs voor opvang is in hoofdzaak het gevolg van een gewijzigde verdeling van de pupillen over de woonvoorzieningen, waardoor er naar verhouding minder pupillen in de duurdere woonvoorzieningen zitten. Dit betreft met name een verschuiving van de Kleine Woon Eenheden (KWE’s) naar de pleeggezinnen.

Beleidsevaluatie-onderzoek

15 VREEMDELINGEN

Totaal realisatie begrotingsuitgaven € 5 709,3 miljoen

art. 15 vreemdelingen 17,0%

Beleidsdoelstelling 15

Een gereglementeerde en beheerste toelating, verblijf en terugkeer, die in nationaal en internationaal opzicht maatschappelijk verantwoord zijn.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

Asiel

De Commissie Evaluatie Vreemdelingenwet 2000 (Vw 2000) heeft op 29 augustus 2006 het eindrapport aangeboden. De Commissie heeft geconstateerd dat de beleidskeuzes die ten grondslag liggen aan de opzet van de Vw 2000 nog steeds overeind staan en dat deze wet toegankelijker, overzichtelijker is dan zijn voorganger en een betere, meer doelgerichte uitvoering mogelijk maakt.

Het eindrapport van de Commissie geeft verschillende gebieden aan waarop verbeteringen kunnen worden bereikt. Dit betreft onder andere de zorgvuldigheid van de AC-procedure en de snelheid van de asielvervolgprocedure. Er moet naar mogelijkheden worden gezocht om de voordelen van de AC-procedure (snelle afhandeling van asielaanvragen) te behouden en de nadelen (door tijdsklem veroorzaakte druk op zorgvuldige beslissingen) te ondervangen. Daarnaast moet de «normale» procedure sterk bekort worden met behoud van kwaliteit. In 2006 zijn de eerste stappen gezet tot verbetering van de aanmeldprocedure.

Regulier

Nederland heeft een modern, selectief migratiebeleid nodig, waarbij de behoeften van de samenleving, de innovatie van de economie en de bijdrage die migranten daaraan kunnen leveren centraal staan. Voor talentvolle migranten die in Nederland komen werken of studeren zijn snelle, eenvoudige toelatingsprocedures nodig. Daartoe wordt het huidige stelsel aanzienlijk vereenvoudigd door het aantal verblijfsdoelen terug te brengen tot enkele categorieën. Om bureaucratie, lastendruk en het aantal vergunningen terug te dringen bestaat het voornemen om de Wet arbeid vreemdelingen in de Vreemdelingenwet te integreren. Hiertoe is in mei 2006 de beleidsnotitie Naar een modern migratiebeleid door de Tweede Kamer goedgekeurd (TK 30 573, nr. 1). In 2006 is een aanvang gemaakt met de uitvoering van deze notitie. In deze notitie is een model met vijf verblijfskolommen voorgesteld. Verblijfsverlening vindt plaats binnen één van de vijf kolommen en daarbij hoort steeds een uniform pakket van rechten en plichten. De invoering van het nieuwe toelatingsmodel moet gelijk opgaan met het vernieuwingstraject dat de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) doorloopt naar aanleiding van het rapport van de Algemene Rekenkamer over de IND. Dit biedt de mogelijkheid om juist nu de IND tot de klantgerichte organisatie te maken die voor de uitvoering van het nieuwe reguliere toelatingsbeleid noodzakelijk is.

Terugkeer

In 2006 is gestart met een aantal acties ter verbetering van het functioneren van de vreemdelingenketen. Belangrijke actie is het op- en inrichten van een zelfstandige terugkeerorganisatie, gepositioneerd naast de toelatingsorganisatie IND. Vanaf maart 2006 is gestart met de bouw van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Met de verschillende ketenpartners zijn afspraken gemaakt over werkwijzes, processen en procedures. In januari 2007 is de DT&V operationeel geworden. Het bevorderen van het zelfstandig vertrek van de vreemdeling staat voorop bij DT&V. Indien geen sprake is van zelfstandig vertrek, begeleidt de DT&V in nauwe samenwerking met ketenpartners, het gedwongen vertrek van de vreemdeling.

Tevens wordt gewerkt aan het aanbrengen van verdere verbeteringen in de vreemdelingenketen door middel van het programma Ketensturing en aan de omvorming van de IND tot een nationale toelatingsorganisatie.

Het project Terugkeer heeft in 2006 tot de volgende resultaten geleid. Eind 2006 is bijna 21% van de totale doelgroep gecontroleerd vertrokken, is aan bijna 45% een vergunning verleend en is ruim 34% niet aantoonbaar vertrokken. Aan het einde van 2006 is de uitstroom vanuit het project in zekere mate gestagneerd vanwege de verkiezingen en de daarop gevolgde aankondiging van de komst van een speciale regeling voor asielzoekers die nog onder de oude Vreemdelingenwet (Vw) vallen.

Succesfactoren

Internationale samenwerking

Op 20 februari 2006 heeft de Europese Commissie een mededeling gedaan over een versterkte praktische samenwerking met de titel «Nieuwe structuren, een nieuwe aanpak: verbetering van de kwaliteit van de besluitvorming in het kader van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel». De Commissie geeft hierin aan welke concrete activiteiten zij voor ogen heeft. Voorbeelden zijn het in kaart brengen van beproefde methoden voor financieel beheer van asielstelsels, het opstellen van richtsnoeren voor de productie van gemeenschappelijke ambtsberichten, het regelen van technische en financiële bijstand in noodsituaties.

Nederland is met andere EU-lidstaten een project gestart om te inventariseren wat er inhoudelijk nodig is om te komen tot gemeenschappelijke ambtsberichten. Een dergelijk ambtsbericht, dat de situatie in de landen van herkomst beschrijft, is één van de stappen richting verdere harmonisering van het Europees asielbeleid.

Coördinatie vreemdelingenketen

In 2006 is gestart met het programma Ketensturing. Vanuit dit programma worden verbeteringen aangebracht in de samenwerking en de sturings- en verantwoordingsproblematiek in de vreemdelingenketen. Dit gebeurt door alle ketenpartners gezamenlijk. Concreet wordt gewerkt aan het besturingsmodel, het aanscherpen van ketendoelen met hierop toegesneden prestatie-indicatoren en het stroomlijnen van de informatievoorziening.

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000