Artikel 1 Belastingen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Douane en artikel Toeslagen

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane en Dienst Toeslagen doet, wordt inzicht gegeven in de integrale uitgaven die voor de Douane en Dienst Toeslagen worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de BelastingTelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft een actualisatie van de toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 9 Douane en een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 13 Toeslagen. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van de Douane- en/of Toeslagenprocessen.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2023 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting van Financiën (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Apparaatsuitgaven Belastingdienst

De apparaatsuitgaven van de Belastingdienst vallen lager uit dan verwacht. Dit wordt onder andere veroorzaakt door een meevallende loonontwikkeling.

ICT opdrachten

De uitgaven aan ICT opdrachten van de Belastingdienst vallen lager uit dan verwacht. Dit wordt veroorzaakt door onderbesteding op investeringen.

Compensatie- en uitvoeringskosten Fraude Signalering Voorziening (FSV)/ Minnelijke Schuldsanering Natuurlijke Personen (MSNP)

Vanwege vertraging in de wetgeving zijn middelen in 2022 (zowel voor uitvoering als voor compensatie) niet tot besteding gekomen en vallen de kosten in 2023 hoger uit. Het gaat hier om uitvoering- en compensatiekosten voor het tegemoetkomingsbeleid voor personen die nadelige gevolgen hebben ondervonden aan de FSV of onterecht zijn afgewezen voor het traject MSNP.

Uitvoering wet DBA

Voor de handhaving van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA), waarbij de ambitie is uitgesproken het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025 op te heffen, worden middelen beschikbaar gesteld.

Belasting- en invorderingsrente

Mede als gevolg van de renteverhogingen door de Europese Centrale Bank, waar de belasting- en invorderingsrente aan is gekoppeld, is in het voorjaar 2023 besloten om de bestaande wettelijke systematiek aan te passen naar een beter uitlegbaar belasting- en invorderingsrente systeem. De precieze budgettaire gevolgen van de aangepaste berekeningssystematiek en de stijging van de rente werden ten tijde van de 1e suppletoire begroting 2023 nog doorgerekend. Uit deze berekening is naar voren gekomen dat zowel de ontvangsten als de uitgaven naar verwachting per saldo hoger zullen uitvallen.

Ontvangsten

Belastingontvangsten

Zie de Miljoenennota voor een toelichting op de belastingontvangsten.

Belastingontvangsten en niet-belastingontvangsten: ontvlechting naar artikel 9

Vanaf 2024 worden op artikel 9 Douane de belastingontvangsten begroot die geheven en geïnd worden via de Douanesystemen. Het gaat om invoerrechten, accijnzen, verbruiksbelasting en een deel van de omzetbelasting. Ook worden de hieraan gerelateerde niet-belatingontvangsten (rente, boetes/schikkingen) begroot. Deze posten werden hiervoor op artikel 1 belastingen begroot.

Belasting- en invorderingsrente

In 2023 wordt meer belasting- en invorderingsrente verwacht. Dit komt vooral doordat de belastinginkomsten, met name de vennootschapsbelasting, waarmee de rente samenhangt, hoger uitvalt dan verwacht ( € 145 mln. in 2023). Daarnaast wordt er meerjarig meer invorderingsrente over de coronaschuld verwacht omdat er minder afstel van betaling wordt verwacht dan waar eerder mee rekening is gehouden (cumulatief € 140 mln.). Ook leiden de voorgenomen aanpassing van de wettelijke systematiek in 2024 en de stijgende Europese Centrale Bank-rente tot meer invorderingsrente over deze coronaschuld (cumulatief € 40 mln.).

Doorbelasten kosten vervolging

De ontvangsten uit het doorbelasten van vervolgingskosten worden € 15 mln. hoger geraamd aangezien de realisatiecijfers in 2023 boven de raming liggen.

Kasschuif herstelproject invorderingsrente

Als gevolg van een later aanvangsmoment van het herstelproject invorderingsrente dan eerder voorzien, schuift een deel van het project en de herstelkosten door van 2023 naar 2024. Het later aanvangen is het gevolg van het afwachten van de uitspraak in een lopende cassatiezaak over het herstel, die in augustus verwacht wordt.

Artikel 2 Financiële markten

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Kasschuif SNS Schadeloosstelling

In het arrest van 21 april 2023 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan over de vaststelling van de omvang van de schadeloosstelling, voortvloeiend uit de onteigening van SNS REAAL op 1 februari 2013. Met deze uitspraak is de uitspraak van de Ondernemingskamer van 11 februari 2021 definitief geworden en is het proces van uitbetaling van de vastgestelde schadeloosstelling gestart49. Het proces van aanvragen, beoordelen en uitbetalen zal enkele maanden in beslag nemen. In het geval van afwijzing kan mogelijk bezwaar en beroep volgen, waardoor nog uitbetaling in latere jaren mogelijk is. Daarom is via een kasschuif budget uit 2023 doorgeschoven naar latere jaren.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2023 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting van Financiën (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Inzet eindejaarsmarge De Nederlandsche Bank (DNB), toezicht Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES)

Een factuur voor het DNB-toezicht op de BES-eilanden kon in 2022 niet meer betaald worden vanwege onjuiste budgetcodering. Deze bijdrage van € 1,1 mln. is in 2023 betaald, daarom vallen de kosten voor het DNB-toezicht in 2023 hoger uit. Een deel van de eindejaarsmarge is hiervoor ingezet.

Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Kasschuif Invest-NL

Om het kasritme aan te laten sluiten op de meerjarenraming van Invest-NL, wordt budget doorgeschoven naar latere jaren. Via deze kasschuif wordt € 80 mln. uit 2023 toegevoegd aan het budget in 2026 en 2027 (jaren waarin naar verwachting meer kapitaal nodig is). Het totaal van de beoogde kapitaalinjecties wijzigt niet, er vindt alleen een verschuiving plaats.

Kasschuif Invest International

Om het budget aan te laten sluiten op de kapitaalbehoefte van Invest International, vindt een kasschuif plaats. Via deze kasschuif wordt € 19,8 mln. naar voren gehaald en toegevoegd aan het budget in 2024. Het totaal van de beoogde kapitaalinjecties wijzigt niet, er vindt alleen een verschuiving plaats.

Kapitaalinjectie TenneT

Na validatie door een extern adviseur is de kapitaalstorting voor TenneT in 2023 met € 220 mln. naar beneden bijgesteld. Deze bijstelling is het gevolg van de toekenning van financieringsvoordelen van TenneT Holding aan TenneT Nederland. Daarmee is de kapitaalbehoefte voor de Nederlandse activiteiten in 2023 lager dan eerder geraamd.

Ontvangsten

Verkoop vermogenstitels

De ontvangsten nemen in 2023 met ten minste € 666,2 mln. toe. Dit komt door de verkoop van aandelen ABN AMRO door de Staat via de beurs en de inkoop van aandelen door ABN AMRO. De ontvangsten betreffen de verkoopopbrengst tot en met mei 2023.

Dividenden staatsdeelnemingen

Een actualisatie van de dividendramingen van de staatsdeelnemingen geeft een negatieve bijstelling voor de jaren 2024 t/m 2026. De raming wordt bijgesteld op basis van de meest recente informatie over het verwachte dividend, als gevolg van de huidige marktomstandigheden.

Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Wereldbank

De bijstelling van de uitgaven aan de Wereldbank wordt met name veroorzaakt door een aanpassing van het kasritme van de International Development Association-bijdragen aan de Wereldbank. Dit vanwege tekorten in de Official Development Assistance budgetten en het inpassen van een taakstelling. De Net Present Value (stemgewicht) wordt hierbij hetzelfde gehouden.

EIB

De European Investment Bank (EIB) heeft alle aandeelhouders verzocht om deel te nemen aan het EU For Ukraine Trust Fund (EU4U), zodat de steun aan Oekraïne kan blijven doorlopen. Met het EU4U initiatief wordt beoogd om in 2023 en 2024 projecten te ondersteunen ten behoeve van de wederopbouw van de kritieke infrastructuur (onder andere energiesystemen, (spoor)wegen, watervoorziening en digitale infrastructuur) en huisvesting (o.a. scholen, ziekenhuizen en huisvesting van ontheemden) in Oekraïne. De geselecteerde projecten sluiten aan op de meest urgente behoeften van Oekraïne zoals geïdentificeerd in de Rapid Damage and Needs Assessment 2 van de Wereldbank. Nederland zal € 52 mln. aan dit EIB-initiatief bijdragen. Voor dit bedrag is geld gereserveerd op de Aanvullende Post van Buitenlandse Zaken.

Artikel 5 Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Kasschuif herverzekering leverancierskredieten

De herverzekering leverancierskredieten betreft een coronamaatregel waarbij de Staat voorkomt dat de kortlopende kredietverlening in de private verzekeringssector stilvalt. De tijdelijke regeling is per 1 juli 2021 beëindigd, echter lopen de uitgaven en ontvangsten nog langer door. Hierdoor wordt een deel van het uitgavenbudget van 2023 doorgeschoven naar 2024 (€ 1 mln. voor schade-uitkeringen en € 1 mln. voor uitvoeringskosten).

Artikel 6 Btw-compensatiefonds

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven en ontvangsten

Bijstelling Btw-compensatiefonds (BCF)

Deze mutatie betreft een bijstelling van de raming van het BCF op basis van de beschikking van het afgelopen jaar, betalingen van het vierde kwartaal van het afgelopen jaar en driemaal het voorschot van het eerste kwartaal uit het lopende jaar.

Artikel 8 Apparaat

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2023 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Artikel 9 Douane

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Douane

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane doet, wordt inzicht gegeven in de grotendeels integrale uitgaven die voor de Douane worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de BelastingTelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft een actualisatie van de toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 9 Douane. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van de Douaneprocessen.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2023 van de loon- en prijsbijstelling is bij de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Sancties

De handhaving van de sanctiemaatregelen Rusland vereisten sinds 2014 een specifieke en massieve inzet van de Douane. Daarnaast vormden ook andere ontwikkelingen de aanleiding om in 2018 met een aanvullende claim te komen. Niet enkel ten aanzien van Rusland, maar sanctiemaatregelen breed. De claim was reeds tot 2024 gefinancierd. Nu zijn ook 2025 en 2026 door het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) gefinancierd (BZ is het opdrachtgevende departement).

Kasschuif Douanewetboek van de Unie (DWU)

Het programma DWU is een langlopend programma dat is gericht op de implementatie van nieuwe Europese richtlijnen in de systemen en werkwijzen van de Douane. Door de tijdslijnen van de totstandkoming en concretisering van de richtlijnen (besluitvorming in Europese Unie-verband) is het moment van daadwerkelijk kunnen implementeren gewijzigd. Dit resulteert in een bijstelling van de te realiseren uitgaven naar latere jaren.

Kasschuif scan en detectie

Op de begroting van de Douane is een reeks opgenomen voor uitgaven aan scan- en detectiemiddelen. Dit betreft zowel investeringen als uitgaven voor beheer en onderhoud. Op de wereldmarkt is de vraag naar deze middelen hoog en is er ook sprake van problematiek in de aanbodketen (schaarste). Hierdoor vertragen de uitgaven.

Ontvangsten

Belastingontvangsten en niet-belastingontvangsten: ontvlechting van artikel 1

Vanaf 2024 worden op artikel 9 Douane de belastingontvangsten begroot die geheven en geïnd worden via de Douanesystemen. Het gaat om invoerrechten, accijnzen, verbruiksbelasting en een deel van de omzetbelasting. Ook worden de hieraan gerelateerde niet-belatingontvangsten (rente, boetes/schikkingen) begroot. Deze posten werden hiervoor op artikel 1 belastingen begroot.

Artikel 10 Nog onverdeeld

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Overheveling Aanvullende Post en kasschuif uitvoeringskosten Belastingdienst

De nog beschikbare middelen op de Aanvullende Post voor de uitvoeringskosten van fiscale wet- en regelgeving in 2023 en een deel van de beschikbare middelen in 2024 worden overgeheveld naar de Financiënbegroting. De middelen worden vervolgens doorgeschoven naar 2026 aangezien voor dat jaar meer uitvoeringskosten worden verwacht.

Kasschuif arbeidsvoorwaardenmiddelen

De kabinetsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling 2023 is hoger dan eerder geraamd. Daarnaast zijn de premielasten gedaald. Het incidentele verschil ten opzichte van Centraal Economisch Plan 2022 blijft, voor zover nog niet in nieuwe arbeidsvoorwaardelijke afspraken opgenomen, beschikbaar voor arbeidsvoorwaarden door middel van een kasschuif naar 2024.

Desaldering niet-belastingontvangsten

De raming voor de belasting- en invorderingsrente en ontvangsten uit het doorbelasten van vervolgingskosten wordt naar boven bijgesteld (zie de toelichting bij artikel 1). Middels een desaldering wordt het budget op art. 10 Nog onverdeeld met € 60 mln. opgehoogd.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2023 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting van Financiën (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Inzet eindejaarsmarge

In de eerste suppletoire begroting 2023 is de eindejaarsmarge aan de begroting van Financiën toegevoegd. Een deel van deze middelen (€ 31 mln.) is overgeheveld naar de beleidsartikelen en het apparaatsartikel. Het grootste deel (€ 28 mln.) is overgeheveld naar artikel 1 Belastingen voor de compensatie- en uitvoeringskosten voor gedupeerden van de Fraude Signalering Voorziening (FSV) en onterechte afwijzing van Minnelijke Schuldsanering Natuurlijke Personen (MSNP). Vanwege vertraging in de wetgeving zijn middelen in 2022 (zowel voor uitvoering als voor compensatie) niet tot besteding gekomen en vallen de kosten voor FSV/MSNP in 2023 hoger uit.

Reservering eenverdienersproblematiek

Er wordt in totaal € 15 mln. gereserveerd in 2027 en 2028 voor de uitvoeringskosten voor een structurele oplossing (via de fiscaliteit) ter compensatie van de eenverdieners die een inkomen hebben onder bijstandsniveau door samenloop van fiscaliteit, sociale zekerheid en toeslagen.

Vrijval artikel 10

Niet alle middelen op artikel 10 Nog onverdeeld zijn in 2023 benodigd. Deze nog onverdeelde middelen vallen daarom vrij.

Artikel 11 Financiering staatsschuld

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven en ontvangsten

De ramingen voor rente en uitgifte schuld zijn bijgesteld als gevolg van een veranderde financieringsbehoefte, nieuwe schulduitgiftes en aangepaste rentepercentages.

De financieringsbehoefte is in 2023 sterk afgenomen door een lager kastekort mede als gevolg van hogere belastinginkomsten. De rentelasten van de vaste schuld zijn vanaf 2024 hoger geraamd als gevolg van de hogere rentepercentages zoals die door het CPB zijn geraamd.

Artikel 12 Kasbeheer

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Rentelasten kasbeheer

De mutatie van de rentelasten wordt vooral verklaard door de gewijzigde rentepercentages zoals geraamd door het CPB.

Mutaties in rekening-courant en deposito

De wijziging in de geraamde mutatie van het saldo op de rekeningen-courant en deposito’s van de deelnemers van schatkistbankieren is het gevolg van het actualiseren van de geraamde uitgaven en inkomsten van decentrale overheden.

Ontvangsten

Rentebaten kasbeheer

De raming van de rentebaten is bijgesteld als gevolg van nieuw afgesloten leningen en aangepaste rentepercentages.

Ontvangen aflossingen

De mutaties in de ontvangen aflossingen op leningen zijn voornamelijk het gevolg van het verwerken van realisaties van nieuw aangegane leningen.

Mutaties in rekening-courant en deposito

De mutaties in rekening-courant en deposito worden vooral veroorzaakt door mutaties in de rekening-courantstand van de sociale fondsen.

Artikel 13 Toeslagen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Overheveling Aanvullende Post bijdrage aan medeoverheden

Voor het schuldhulpverleningsaanbod voor jongeren onder de kindregeling (motie Kat) wordt € 34,5 mln. overgeheveld vanuit de reservering voor de hersteloperatie toeslagen op de Aanvullende Post.

Kasschuif hersteloperatie toeslagen

In lijn daarmee wordt € 66,9 mln. van het budget voor personele en materiele uitgaven door de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) doorgeschoven naar latere jaren.

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Toeslagen

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van Dienst Toeslagen doet, wordt inzicht gegeven in de grotendeels integrale uitgaven die voor Dienst Toeslagen worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de BelastingTelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft een actualisatie van de toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 13 Toeslagen. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van Toeslagenprocessen.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2023 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Uitgaven en ontvangsten

Desaldering

In verband met het ontvangen van een creditnota van Sociale Banken Nederland wordt het ontvangstenbudget incidenteel opgehoogd met circa € 22,1 mln. Ook het uitgavenbudgetten wordt incidenteel middels een desaldering met hetzelfde bedrag opgehoogd.