Vanaf deze begroting is de benaming van het Financieel Beeld Zorg (FBZ) gewijzigd in Premiegefinancierde zorguitgaven (PZ). Deze paragraaf ondergaat verder een belangrijke wijziging. Het kabinet volgt het advies van de 17e studiegroep begrotingsruimte op om één uitgavenplafond te hanteren. Bij de start van de nieuwe kabinetsperiode zijn daarom de deelplafonds afgeschaft, waaronder het Uitgavenplafond Zorg (UPZ). Door het afschaffen van het UPZ wijzigt op onderdelen de opzet van deze paragraaf. De term UPZ komt te vervallen en daarnaast wordt het deel van de begrotingsgefinancierde VWS-uitgaven die onder het UPZ vielen niet meer opgenomen in deze paragraaf. Deze begrotingsgefinancierde zorguitgaven worden, zoals altijd, bij de beleidsartikelen van de VWS-begroting gepresenteerd en inhoudelijk toegelicht. In deze paragraaf zijn de premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten binnen de Zvw en de Wlz, de uitgaven voor Wmo beschermd wonen uit het gemeentefonds en de middelen op de aanvullende post (AP) bij Financiën opgenomen en toegelicht.
De totale zorguitgaven en -ontvangsten van de VWS begroting bestaan uit de uitgaven en ontvangsten van de beleidsartikelen en niet beleidsartikelen (exclusief de Rijksbijdragen, Zorgtoeslag en Tegemoetkoming specifieke kosten), de premiegefinancierde Zvw en Wlz uitgaven en ontvangsten, de uitgaven aan Wmo beschermd wonen en de middelen op de AP ten behoeve van de beleidsartikelen en niet-beleidsartikelen en de Zvw en Wlz.
De paragraaf PZ bestaat uit de volgende subparagrafen:
Paragraaf 6.1: Inleiding
In deze paragraaf is opgenomen de begrotingsstaat van de geraamde bruto zorguitgaven en de ontvangsten van de Zvw en Wlz, de uitgaven voor Wmo beschermd wonen en de AP middelen. Verder gaat deze paragraaf over de wijzigingen in de ontwerpbegroting 2025 ten opzichte van de ontwerpbegroting 2024 en is er een leeswijzer opgenomen.
Paragraaf 6.2: Zorguitgaven in vogelvlucht
In deze paragraaf wordt ingegaan op het financieel beeld op hoofdlijnen en de ontwikkeling van de totale netto zorguitgaven van de Zvw, Wlz, Wmo beschermd wonen en de AP.
Paragraaf 6.3: Verticale ontwikkeling van de Zvw, Wlz, Wmo beschermd wonen en AP
In deze paragraaf worden achtereenvolgens de algemene doelstelling voor de curatieve zorg, de langdurige zorg en maatschappelijke ondersteuning en de rol en verantwoordelijkheid van de bewindspersonen beschreven. Vervolgens wordt de verticale ontwikkeling van de Zvw, Wlz, Wmo beschermd wonen en de AP toegelicht. Verder wordt in de verticale ontwikkeling op de Zvw ingegaan op meerjarige financiële afspraken in het IZA voor de periode 2023-2026.
In de beleidsagenda van de VWS-begroting zijn de belangrijkste beleidsmatige mutaties uit de verticale ontwikkeling van de Zvw, Wlz, Wmo beschermd wonen en de AP-middelen opgenomen.
Paragraaf 6.4: Horizontale ontwikkeling van de Zvw, Wlz, Wmo beschermd wonen en AP
In deze paragraaf wordt de horizontale ontwikkeling van de Zvw, Wlz, Wmo beschermd wonen en de AP over meerdere jaren gepresenteerd en toegelicht.
Op artikel 2 Curatieve zorg en artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning van de VWS-begroting zijn cijfers vanuit de horizontale ontwikkeling van de Zvw en Wlz opgenomen.
Paragraaf 6.5: Financiering van de zorguitgaven
Deze paragraaf gaat in op de financiering van de zorguitgaven.
Verdieping van de Zvw en Wlz in deelsectoren
Het verdiepingshoofdstuk wordt integraal als open data beschikbaar gesteld op: Overzicht Datasets | Ministerie van Financiën - Rijksoverheid (rijksfinancien.nl). Hierin worden de financiële bijstellingen van de Zvw en Wlz per deelsector tussen de ontwerpbegroting 2024 en de ontwerpbegroting 2025 gepresenteerd en toegelicht.
Art. | Omschrijving | Vastgestelde begroting | |
|---|---|---|---|
Uitgaven | Ontvangsten | ||
Totaal | 108.357.151 | 5.930.117 | |
11 | Zorgverzekeringswet (Zvw) | 66.761.644 | 3.395.217 |
12 | Wet Langdurige Zorg (Wlz) | 39.849.657 | 2.534.900 |
Wmo beschermd wonen | 1.745.850 | 0 | |
Aanvullende post (AP) | 0 | 0 | |
De paragraaf PZ in de ontwerpbegroting 2025 heeft ten opzichte van de ontwerpbegroting 2024 de onderstaande veranderingen ondergaan:
Naamswijziging
Vanaf deze begroting is de benaming van het FBZ gewijzigd in PZ.
Afschaffen deelplafonds
In de begrotingsregels van het kabinet is er, conform het advies van de 17e Studiegroep Begrotingsruimte, voor gekozen om één uitgavenplafond te hanteren. De deelplafonds zijn afgeschaft. Met het afschaffen van de deelplafonds vervalt een aantal subparagrafen en verandert de inhoud van de paragraaf PZ. De term UPZ komt te vervallen. De begrotingsgefinancierde zorguitgaven worden, zoals altijd, bij de beleidsartikelen van de VWS-begroting gepresenteerd en inhoudelijk toegelicht, maar niet meer in de paragraaf PZ, omdat UPZ verdwijnt. In de paragraaf PZ zijn de premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten binnen de Zvw en de Wlz, de uitgaven voor Wmo beschermd wonen uit het gemeentefonds en de AP-middelen bij Financiën opgenomen en toegelicht. Alle wijzigingen gaan in vanaf het jaar 2024.
Vervallen subparagrafen uit de ontwerpbegroting 2024 in de paragraaf PZ
De onderstaande subparagrafen zijn vervallen:
– Paragraaf 6.2.2 Samenstelling van de bruto en netto zorguitgaven en -ontvangsten. Deze paragraaf met tabel 1 en figuur 2 is volledig vervallen.
– Paragraaf 6.2.4 Ontwikkeling van het Uitgavenplafond Zorg. Deze paragraaf met tabel 3 is volledig vervallen.
– Paragraaf 6.2.5 Toetsing van de netto zorguitgaven aan het Uitgavenplafond Zorg. Deze paragraaf met tabel 4 is volledig vervallen.
– Paragraaf 6.3.3 Begrotingsgefinancierde zorguitgaven. Deze paragraaf heeft een naamswijziging ondergaan en heet nu "Wmo beschermd wonen en aanvullende post (AP).
– Paragraaf 6.3.3.1 tabel 10 Verticale ontwikkeling van de begrotingsgefinancierde zorguitgaven s vervallen.
– Paragraaf 6.3.3.2 tabel 11 en figuur 5 Ontwikkeling van de begrotingsgefinancierde zorguitgaven is vervallen.
– Paragraaf 6.4.2 Meerjarige ontwikkeling van de zorguitgaven en –ontvangsten per financieringsbron. Deze paragraaf met tabel 13 en figuur 6 is volledig vervallen.
Toevoegingen in de paragraaf PZ
Cijfers extrapolatiejaar
Om meer aansluiting te vinden bij de overige departementale begrotingen wordt per ingaande van deze begroting het extrapolatiejaar (jaar t+5) bij alle onderdelen opgenomen in de paragraaf PZ.
Begrotingsstaat geraamde premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten van de Zvw en Wlz en de uitgaven van de Wmo beschermd wonen en de AP-middelen
Om meer aansluiting te vinden bij de overige departementale begrotingen wordt per ingaande van deze begroting in paragraaf 6.1.1. een begrotingsstaat opgenomen van de geraamde premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten van de Zvw en Wlz en de uitgaven van de Wmo beschermd wonen en de AP-middelen.
Naast de toevoegingen in de paragraaf PZ is er ook informatie uit deze paragraaf toegevoegd bij de geraamde uitgaven en ontvangsten in de beleidsagenda en de beleidsartikelen 2 en 3 van de VWS-begroting.
Geraamde uitgaven en ontvangsten
Bij de geraamde uitgaven en ontvangsten worden twee staafdiagrammen (figuur 3 en 4) opgenomen van de premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten van de Zvw en Wlz.
Paragraaf beleidsagenda
In paragraaf 2.2 Belangrijkste beleidsmatige mutaties, is in tabel 3 de belangrijkste beleidsmatige mutaties uit de paragraaf PZ van de Zvw, Wlz, Wmo beschermd wonen en de AP-middelen opgenomen.
Paragraaf beleidsartikelen
In paragraaf 3.2 Curatieve zorg en paragraaf 3.3 Langdurige zorg en ondersteuning, zijn cijfers uit de paragraaf PZ opgenomen van de horizontale ontwikkeling van de premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten van de Zvw en Wlz.
In de VWS-begroting zijn de begrotingsgefinancierde en de premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten opgenomen. In de paragraaf PZ worden behalve de premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten binnen de Zvw en Wlz, ook nog de uitgaven voor de Wmo beschermd wonen uit het gemeentefonds en de uitgaven op de AP van het ministerie van Financiën opgenomen. In deze leeswijzer wordt uitleg gegeven over het onderscheid tussen deze twee soorten uitgaven.
Begrotingsgefinancierde zorguitgaven en ontvangsten
Dit betreft de begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten die op de VWS-begroting in de artikelen 1 tot en met 11 zijn opgenomen. Dit zijn uitgaven voor onder meer preventie, jeugdhulp en sport. Ook zijn er uitgaven om het zorgstelsel goed te laten functioneren, maar die niet direct zijn te relateren aan de zorgverlening en/of ondersteuningsbehoefte. Voorbeelden hiervan zijn de exploitatiekosten van de zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s), zoals de NZa en Zorginstituut Nederland.
Premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten Zvw en Wlz en uitgaven Wmo beschermd wonen en AP-middelen in de paragraaf PZ.
Premiegefinancierde zorguitgaven en -ontvangsten Zvw en Wlz
Dit zijn de zorguitgaven en -ontvangsten die vallen onder de Zvw en deWlz.
Wmo beschermd wonen (gemeentefonds)
De uitgaven voor Wmo beschermd wonen zijn de middelen die via een integratie-uitkering vanuit het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld worden. Deze middelen staan op de begroting van het gemeentefonds van het ministerie van BZK, maar vallen onder de definitie zorguitgaven.
Aanvullende post (Financiën)
Dit betreft een deel van de middelen uit de Startnota die op de AP van het ministerie van Financiën staat ten behoeve van de premiegefinancierde zorguitgaven.
Bruto- en netto zorguitgaven
Onder de bruto zorguitgaven in de paragraaf PZ vallen de premiegefinancierde zorguitgaven van de Zvw en Wlz, de uitgaven van de Wmo beschermd wonen en de AP-middelen. Naast de bruto zorguitgaven zijn er ook nog ontvangsten: het eigen risico Zvw en de eigen bijdragen Wlz, die samen worden gerekend tot de niet-belastingontvangsten. De totale bruto zorguitgaven minus deze niet-belastingontvangsten vormen de netto zorguitgaven in de paragraaf PZ.
Financiering van de zorguitgaven en de sociale fondsen
Het grootste deel van de zorguitgaven betreft premiegefinancierde zorguitgaven in het kader van de Zvw en de Wlz. Voor een beperkt deel betreft het de Wmo beschermd wonen en de middelen op de AP.
De collectieve zorguitgaven worden gefinancierd uit premies (nominale Zvw-premie, inkomensafhankelijke bijdrage Zvw- en Wlz-premie), belas tingmiddelen vanuit de begroting (rijksbijdrage voor de financiering van de verzekering voor jongeren onder de 18 jaar, bijdrage in de Kosten van Kortingen (BIKK) en rijksbijdrage Wlz), het eigen risico in de Zvw en de eigen bijdragen in de Wlz.
De Zvw en de Wlz zijn verzekeringen waar iedere volwassen ingezetene in Nederland verplicht premie voor betaalt en aanspraken aan ontleent. Een deel van de financiering loopt via de sociale fondsen, het Zorgverzekerings fonds (Zvf) en het Fonds langdurige zorg (Flz). Deze fondsen maken geen onderdeel uit van de rijksbegroting, maar behoren wel tot de overheid. Veranderingen in de financiële positie van de fondsen hebben daarom invloed op het EMU-saldo. De fondsen worden gefinancierd met premies die door het kabinet worden vastgesteld (de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw en de Wlz-premie) en de rijksbijdragen. Een eventueel exploitatietekort in het Zvf of Flz kan worden gezien als financiering van de zorguitgaven. Het exploitatiesaldo van de fondsen telt mee in het EMU-saldo en de EMU-schuld van het Rijk. Het Rijk moet hiervoor (meer of minder) lenen.
De nominale Zvw-premie wordt niet door het kabinet vastgesteld, maar door de zorgverzekeraars zelf en wordt rechtstreeks door burgers aan hen betaald. In paragraaf 6.5 is wel een raming opgenomen van de nominale premie. Het Zvf werkt als een vereveningsfonds voor zorgverzekeraars, dat moet zorgen voor een gelijk speelveld. Uit het Flz worden de aanspraken betaald die burgers en instellingen hebben op grond van de Wlz. In paragraaf 6.5 wordt nader ingegaan op de financiering van de zorguitgaven.