Uitgaven

Meevallers

Vrijval reservering invoering studiebeurs

Bij Coalitieakkoord-Rutte IV zijn middelen vrijgemaakt voor de herinvoering van de basisbeurs. De kosten voor de herinvoering van de basisbeurs kennen echter een langzamer ingroeipad dan de reeks vrijgemaakt in het coalitieakkoord. De tijdelijke middelen die hierdoor niet nodig waren voor de herinvoering zijn daarom gereserveerd op de Aanvullende Post om eventuele tegenvallers op te vangen. De middelen in 2024 zijn hiervoor niet nodig, dus valt de reservering van 52,6 miljoen euro vrij.

Vrijval TEM-reservering

In de Startnota van het kabinet Rutte IV is een voorziening op de Aanvullende Post gecreëerd ter dekking van de verschuldigde TEM-bedragen (Traditionele Eigen Middelen) en de hiermee samenhangende vertragingsrente (VR). De douane heeft in de constructieve dialoog met de Europese Commissie de meeste dossiers afgerond. Daarmee valt het deel dat was gereserveerd voor eventuele nabetalingen samenhangend met deze dossiers vrij.

Vrijval domeinoverstijgende risico's

De domeinoverstijgende risico's is een risicoreservering voor onvoorziene uitgaven. Deze wordt voor 2025 met 225 miljoen euro naar beneden bijgesteld.

Vrijval waterstofbackbone

Middelen voor de waterstofbackbone zijn bij Voorjaarsnota 2022 overgeheveld naar de begroting van Economische Zaken en Klimaat. De middelen zijn daarna per abuis geëxtrapoleerd op de Aanvullende Post. Dat wordt met deze boeking hersteld.

Tegenvallers

SGH route Toeslagen (compensatie aanvullende schade)

Voor de compensatie van aanvullende schade (SGH-route) is in totaal 1,2 miljard euro tot en met 2027 gereserveerd. Deze stijging wordt veroorzaakt door de verbreding van de aanvullende schaderoutes na de Integrale Beoordeling (IB). Deze raming wordt nader geconcretiseerd n.a.v. de uitkomsten van de evaluatie van de pilot SGH-route. Vanwege onzekerheid in de raming is dit bedrag (voorlopig) op de Aanvullende Post gereserveerd.

Toeslagen Herstel

Programma DG Herstel en DG Toeslagen/Uitvoering Hersteloperatie Toeslagen (UHT) hebben een herijking van de meerjarige raming voor toeslagenherstel opgesteld (huidige budget: 7,2 miljard euro). Uit deze herijking blijkt dat er meer budget benodigd is ter hoogte van ruim 900 miljoen euro. Deze tegenvaller wordt onder andere veroorzaakt door een hoger aantal aanmeldingen, een stijging van het aantal bezwaren en beroepen en een vooralsnog lagere productiviteitsstijging in het bezwaar- en beroepsproces. Tot en met 2025 wordt er circa 500 miljoen euro toegevoegd aan de financiën begroting. Voor 2026 en 2027 worden de middelen (circa 400 miljoen euro) op de Aanvullende Post geplaatst. In 2024 en 2025 een bedrag gereserveerd op de Aanvullende Post voor kwijtschelden publieke schulden. Als er meer duidelijkheid is over de precieze uitgaven in deze jaren zullen de middelen overgeboekt worden vanaf de Aanvullende Post.

Intensiveringen

Reservering Programma Bescherming Noordzee Infrastructuur

Het kabinet heeft besloten om circa 3 miljoen euro in 2024 oplopend tot structureel 10 miljoen euro vanaf 2029 vrij te maken voor de bescherming van de infrastructuur op de Noordzee. Op de Noordzee spelen steeds meer vraagstukken die raken aan onze nationale veiligheid. De sabotage van Nordstream 1 en 2 heeft laten zien dat zowel de huidige als de toekomstige vitale infrastructuur op zee kwetsbaar is. De nieuw beschikbare middelen worden geplaatst op de Aanvullende Post in afwachting van een concreet voorstel (inclusief aanvullende dekking) van de betrokken departementen.

Compensatie derving MRB provincies

Tussen 2026 en 2030 wordt een nieuwe tariefkorting van 30 procent in de motorrijtuigenbelasting (MRB) geïntroduceerd voor emissievrije personenauto’s. Dit leidt voor provincies tot lagere inkomsten uit de opcenten. Ter compensatie wordt een budget van in totaal 656 miljoen euro tot en met 2030 op de Aanvullende Post gereserveerd.

Reservering versterkingsplan Hightech Microchip-Talent

Het kabinet stelt met deze Voorjaarsnota additionele middelen beschikbaar voor een Nationaal versterkingsplan voor microchip-talent. Hiervoor reserveert het kabinet voor de periode 2025 tot en met 2030 cumulatief 450 miljoen euro en vanaf 2031 structureel 80 miljoen euro. Bovendien gaat het plan uit van tenminste 225 miljoen euro cofinanciering door bedrijfsleven en regionale overheden. Deze middelen worden op de Aanvullende Post geplaatst en de komende periode wordt dit versterkingsplan verder uitgewerkt.

Reservering APPA

Voor het invaren van de pensioenen van de politiek ambtsdragers in het nieuwe pensioenstelsel is 300 miljoen euro gereserveerd in 2027. Op termijn zal BZK een (her)berekening maken van de kosten voor het affinancieren, de vrijval van uitkeringslasten en de premieafdrachten na het invaren.

Reservering demografische ontwikkeling WMO

Voor de WMO loopt een houdbaarheidsonderzoek om de ontwikkelingen van de vraag naar WMO in beeld te brengen. Afhankelijk van de gekozen bekostigingsvorm wordt een passende indexering onderzocht. In aanloop hiernaartoe wordt voor demografische ontwikkeling alvast een bedrag van jaarlijks 75 mln. (in tranches) vanaf 2026 op de Aanvullende Post gereserveerd. Het streven is dat er met ingang van 2026 nadere afspraken zijn.

Reservering funderingsherstel

Voorheen kon alleen aanspraak tot het Fonds Duurzaam Funderingsherstel (FDF) worden gedaan wanneer de gemeente hierop aangesloten was. Besloten is dat dit niet meer nodig is, waarmee landelijke werking is ingesteld. Daardoor komt het LTI-risico bij het Rijk te liggen. Dit kan ertoe leiden dat de uitgaven van het fonds toenemen en dat een toekomstige bijstorting in het fonds benodigd is. Hiervoor wordt 20 miljoen euro gereserveerd.

Reservering herijking OV-contract

In 2023 is  het periodieke herijkingsonderzoek van het studentenreisproduct afgerond op basis van de reisbewegingen van studenten. Dit leidt tot een meevaller op de betaling die OCW moet doen voor het OV-contract aan de OV-bedrijven van structureel ca. 207 miljoen euro. In 2024 is dit bedrag eenmalig overgeboekt naar de begroting van IenW. Vanaf 2025 is dit bedrag onderdeel van de totale meevaller op de studiefinancieringsraming. Het kabinet heeft eerder besloten om eind 2024 een extra herijkingsonderzoek uit te voeren wegens mogelijke effecten van bijzondere omstandigheden tijdens de metingsperiode. In afwachting van deze extra herijking wordt een reservering aangemaakt op de Aanvullende Post, die beschikbaar is voor de OCW begroting wanneer er sprake is van een eventuele tegenvaller bij de aankomende herijking. Deze reservering heeft een oploop doordat het plafondrelevante deel van de verlaging van het OV-contract oploopt in de tijd. De reservering valt vrij aan het generale beeld wanneer deze bij de herijking niet nodig blijkt te zijn.

Reservering Kabinet Gouverneur van Aruba

De huisvesting van het Kabinet van de Gouverneur van Aruba is verouderd. Daarom wordt gezocht naar een geschikt nieuw kantoorgebouw. Hiervoor is 8,3 miljoen euro gereserveerd op de Aanvullende Post in 2026.

Reservering renovatie Binnenhof

Na afronding van de (meeste) ontwerpen en onderzoeken blijkt dat er langjarig extra middelen nodig zijn voor de renovatie van het Binnenhof. Om de contracten af te kunnen sluiten wordt in 2028 5,3 miljoen euro en vanaf 2029 structureel 63,1 miljoen euro aan de begroting toegevoegd. Daarnaast zijn op de aanvullende post middelen gereserveerd voor verplichtingen die na deze periode worden aangegaan en voor mogelijke tegenvallers als gevolg van marktspanning. Het betreft 3 miljoen euro in 2028 en structureel 36,7 miljoen euro vanaf 2029. In de 11e voortgangsrapportage Binnenhof renovatie wordt u nader geïnformeerd over de opbouw en oorzaken van deze tegenvaller.

Ombuigingen

Compensatie Huurbevriezing

Van de structurele middelen beschikbaar voor tegemoetkoming aan particuliere verhuurders (in het kader van de huurbevriezing in 2021) op de Aanvullende Post wordt 16,4 miljoen euro ingezet ter dekking van problematiek op de BZK-begroting.

Kasschuiven

Kasschuif kinderopvang werkenden (uitvoeringskosten)

Vanwege een latere ingangsdatum van het nieuwe financieringsstelsel kinderopvang dan eerder verwacht, wordt de bestaande reservering voor de uitvoeringskosten geschoven naar latere jaren.

Kasschuif waterstofopslag

Voor het waterstofopslagproject Hystock worden de middelen van 37 miljoen euro naar achteren geschoven van 2024 naar 2026. De reden is dat het onvoorzien is dat de middelen in 2024 tot besteding komen.

Kasschuif Box 3

Een groot deel van de uitvoeringskosten zal verschuiven naar 2025 en verder, dit komt met name omdat de Hoge Raad nog geen uitspraak heeft gedaan in diverse zaken die raken aan zowel rechtsherstel als overbrugging.

Kasschuif gegevensuitwisseling

De beschikbare middelen worden voor 232 miljoen euro verplaatst van 2024 naar 2026 tm 2028 op basis van een actuele verwachting van het kasritme van de uitgaven.

Kasschuif PEGA

Op de Aanvullende Post zijn middelen gereserveerd voor maatregelen naar aanleiding van de kabinetsreactie op het rapport van de Parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen (PEGA). Middels een kasschuif op de Aanvullende Post wordt 150 miljoen euro aan PEGA-middelen van 2025 naar 2027 geschoven om aan te sluiten bij het nu verwachte ritme dat bij de maatregelen hoort. Dit betreffen maatregelen voor schade en versterken. 

Kasschuif Vredespaleis

Op de Aanvullende Post staat 53 miljoen euro in 2025 voor de renovatie van het Vredespaleis. Op dit moment loopt er een asbestonderzoek waaruit zal blijken welke werkzaamheden er zullen moeten worden uitgevoerd voor de asbestsanering en renovatie van het Vredespaleis. Vanwege vertragingen wordt en deel van de gereserveerde middelen (38 miljoen euro) van 2025 naar 2026 geschoven.

Kasschuiven investeringsplafond

Kasschuif Lelylijn

Het beschikbare budget voor de Lelylijn wordt in een realistischer ritme gezet. Concreet betekent dit dat ca. 850 miljoen euro verschuift van de periode 2024 t/m 2028 naar de periode 2029 en verder. Naar verwachting bespreekt het nieuwe kabinet eind 2024 de resultaten van het MIRT-onderzoek naar de Lelylijn in het BO MIRT. De Lelylijn zit niet of nog vroeg in het MIRT-proces waardoor het lastig is om nu een goede kasinschatting te maken. De MIRT-spelregels schrijven voor dat deze projecten pas een volgende fase in kunnen als er voldoende zicht is op financiering. Pas als dit aan de orde is, wordt er ook een kasraming gemaakt van de uitvoeringstermijn waarbij ook gekeken wordt naar de uitvoerbaarheid en maakbaarheid van het plan.

Kasschuif Klimaatfonds

Op de Aanvullende Post vindt op het Klimaatfonds een kasschuif plaatst van de jaren 2024 en 2025 naar latere jaren. De kasschuif zorgt ervoor dat deze middelen in het juiste ritme worden gezet. De grootste kasschuiven vinden plaats op de percelen Kernenergie en Vroege Fase Opschaling van 2025 naar latere jaren. De reden is dat het niet is voorzien dat deze middelen in 2024 en 2025 tot besteding zullen komen. Nadere toelichting is te vinden in het Meerjarenprogramma Klimaatfonds 2025.

Overboekingen coalitieakkoord Rutte IV

Als onderdeel van de voorjaarsbesluitvorming wordt een gedeelte van de in het coalitieakkoord gereserveerde middelen overgeheveld naar diverse begrotingshoofdstukken. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van de mutaties per maatregel.

Overboekingen Aanvullende Post

Subsidie verduurzaming en onderhoud huurwoningen

Van de structurele middelen beschikbaar voor beschikbaar voor tegemoetkoming aan particuliere verhuurders (in het kader van de huurbevriezing in 2021) wordt 22,4 miljoen euro vanaf de AP overgeheveld naar de BZK-begroting. Deze middelen worden toegevoegd aan de Subsidie Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH).

Voorfinanciering SDE

Vanaf de EZK-begroting worden middelen overgeheveld naar de bestaande reservering op de Aanvullende Post voor stimulering duurzame energieproductie (SDE) en overig klimaatbeleid. Deze middelen worden gereserveerd voor toekomstige klimaatbesluitvorming.  

Box 3

Voor de uitvoering van de overbruggingswetgeving van Box 3 worden middelen van de Aanvullende Post overgeheveld naar de Belastingdienst.

Spreidingswet

Vanwege de inwerkingtreding van de spreidingswet wordt budget overgeheveld naar de JenV-begroting. Dit ziet op structurele middelen voor de uitvoeringskosten (25 miljoen euro) en de bonussystematiek voor 2024 en 2025. De middelen voor de bonussystematiek in latere jaren blijven gereserveerd op de Aanvullende Post tot er meer inzicht is in een realistisch kasritme.

Regionale knelpunten

De reservering van 40 miljoen euro voor de ontmanteling van de kerncentrale Dodewaard wordt overgeboekt naar het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Een uitgebreide toelichting over de kosten van de ontmanteling van de kerncentrale Dodewaard wordt gegeven in de Kamerbrief van 15 maart 2024 (Kamerstukken 28165, nr. 418).

Groningen

Onderdeel van bestuurlijke afspraken met de regio zijn de maatwerkoplossingen in de versterkingsoperatie voor o.a. Batch 1588 en in de gemeenten Appingedam en Delfzijl. Deze vallen buiten de reguliere versterkingsoperatie. Een deel van het benodigde budget van deze oplossingen staat nog op de AP en wordt hiermee naar de begroting van EZK overgeheveld. Daarnaast is de reeks voor het versterken van Batch 1581 onderdeel van deze overheveling. Dit project is inmiddels onderdeel is van de reguliere versterkingsoperatie en kan daarom gebruikt worden ter dekking van de maatwerkoplossingen in Appingedam en Delfzijl en de uitbreiding van de waardevermeerderingsregeling.

Toeslagen Herstel

Ten behoeve van verschillende onderdelen van de hersteloperatie wordt er een beroep gedaan op de reservering op de Aanvullende Post.

Tegemoetkoming Surinaamse ouderen

Het kabinet heeft besloten tot een gebaar van erkenning voor ouderen van Surinaamse herkomst. Het gebaar ziet op de unieke samenloop van omstandigheden van deze groep. Het gebaar van erkenning heeft de vorm van een eenmalig bedrag van € 5.000 per persoon. De hiervoor gereserveerde middelen op de Aanvullende Post worden overgeheveld naar de SZW-begroting.

Inzet meevallers spreidingswet

De resterende gereserveerde middelen in 2024 en 2025 worden overgeheveld naar de JenV-begroting ter dekking van de asieltegenvaller.

Traditioneel Eigen Middelen (TEM)

De afgelopen jaren heeft de Europese Commissie in verschillende dossiers (zonnepanelen, voortvarendheid en onderwaardering textiel en schoenen) aangegeven dat ze van mening is dat Nederland te weinig Traditionele Eigen Middelen (TEM, douanerechten) heeft afgedragen en dat een nabetaling nodig is. Op de openstaande dossiers is er overeenstemming met de Europese Commissie. Over het definitief af te dragen bedrag is op basis van EU-regels vertragingsrente verschuldigd. Deze betalingen lopen via Douane vanaf de begroting van Financiën. Voor de betaling van de vertragingsrente is eerder budget gereserveerd waarvan nu 199,4 miljoen euro wordt opgevraagd.

PEGA

Er wordt voor circa 900 miljoen euro t/m 2029 overgeheveld naar de EZK-begroting voor het uitvoeren van maatregelen die het kabinet heeft aangekondigd naar aanleiding van het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen (PEGA). Dit zijn voornamelijk maatregelen in het kader van schade en versterken, maar ook voor de economische en sociale agenda.

Daarnaast is er 221 miljoen euro overgeheveld naar de begroting van LNV voor de PEGA-maatregel ‘Agroprogramma’. Dit is reeds aangekondigd middels een NvW op 25 januari 2024.

Maatregelenpakket aanpak stikstofproblematiek

Omdat verschillende maatregelen uit het bronmaatregelenpakket niet het gewenste doelbereik opleveren wordt budget alternatief aangewend. Er wordt 236 miljoen euro dat voor deze maatregelen op de Aanvullende Post gereserveerd stond overgeheveld naar de LNV-begroting. Een deel van dit budget wordt overgeheveld naar de begroting van IenW en EZK, zodat zij maatregelen kunnen nemen die doelbereik opleveren en snel uitgevoerd kunnen worden.

Inzet reservering IND

De in 2025 gereserveerde middelen op de Aanvullende Post voor het project Bespoediging Afdoening Asiel bij de IND worden overgeheveld naar de JenV-begroting ter dekking van de asieltegenvaller.

Overig overboekingen Aanvullende Post

Naar diverse begrotingen worden middelen overgeheveld. Bijvoorbeeld middelen ter verbetering van de dienstverlening van de Belastingtelefoon (10,6 miljoen euro in 2024), de uitvoeringskosten voor het Brexit Adjustment Reserve (8,9 miljoen euro in 2024) en de subsidie verduurzaming binnenvaartschepen (8 miljoen euro in 2024).

Plafondcorrecties

Aanschafsubsidie tweedehands elektrische personenauto's

Op de Aanvlullende Post stond tot en met 2029 in totaal 528 miljoen euro gereserveerd voor de verlenging van de aanschafsubsidie voor tweedehands elektrische personenauto's (SEPP). De verlenging van de regeling gaat echter niet door, omdat een nieuwe tariefkorting voor emissievrije personenauto's in de motorrijtijgenbelasting wordt ingevoerd. De gereserveerde middelen voor de SEPP worden ter dekking van de tariefkorting binnen het uitgavenkader afgeboekt en binnen het inkomstenkader opgeboekt.

Reservering Coronavaccinaties

Op de Aanvlullende Post wordt 30,5 miljoen euro gereserveerd voor Coronavaccinaties. Deze middelen worden bij Miljoenennota toegevoegd aan de begroting van VWS indien op dat moment blijkt dat meer middelen nodig zijn voor de COVID vaccinaties dan nu reeds beschikbaar gesteld.

Reservering grondbank

Er wordt 72 miljoen vrijgemaakt voor de aankoop van grond met een plafondcorrectie op de Aanvullende Post. Zodra concreet wordt welke grond door LNV gekocht kan worden wordt dit budget overgeheveld naar de LNV-begroting.

Dekking amendement Bikker c.s.

Ter dekking van het amendement Bikker c.s. (Kamerstuk 36 410 XII, nr. 11) zijn diverse reserveringen op de Aanvullende Post ingezet. Bijvoorbeeld de reserterende loon- en prijsbijstelling van tranches van vóór 2022 en de in 2023 uitgekeerd loon- en prijsbijstelling op het Transitiefonds.

Reservering amendement Omtzigt studielening

Bij de behandeling van het belastingplan heeft de Kamer amendement Omtzigt aangenomen, waarmee de 30%-regeling (expats) wordt versoberd en het vrijkomende budget wordt ingezet om de rente te verlagen die studenten betalen over hun studielening, voor de groep die studeerden onder het sociaal leenstelsel. Het betreft 183 miljoen euro structureel. Deze middelen zijn nog niet aan de OCW-begroting toegevoegd. Verschillende varianten voor tegemoetkoming aan deze groep zijn uitgewerkt in een Kamerbrief en besproken tijdens de begrotingsbehandeling OCW. Er is nog geen keuze gemaakt over de inzet van deze middelen, dit wordt mogelijk aan de formatie gelaten. Om deze reden is de dekking vanuit de expatregeling op de Aanvullende Post geplaatst.

Overige plafondcorrecties

Dit betreft diverse kleinere plafondcorrecties, zoals de correctie Grondbank.

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2024 is toegevoegd aan de Aanvullende Post.

Prijsbijstelling

De prijsbijstelling tranche 2024 is toegevoegd aan de Aanvullende Post.

Eindejaarsmarge

Eindejaarsmarge Klimaatfonds

De middelen uit het Klimaatfonds die in 2023 niet tot besteding zijn gekomen, zijn toegevoegd aan de reservering voor het Klimaatfonds op de Aanvullende Post. In totaal gaat het om 568 miljoen euro.

Eindejaarsmarge Investeringsplafond

De op de Aanvullende Post gereserveerde middelen onder het investeringsplafond die in 2023 niet zijn opgevraagd, worden middels de eindejaarsmarge weer toegevoegd aan de resevering voor 2024. Het gaat om 99 miljoen euro voor Waterveiligheid, 22 miljoen euro voor Lelylijn en 9 miljoen euro voor het Transitiefonds.

Overige eindejaarsmarge

Voor diverse posten op de Aanvullende Post is afgesproken dat deze beschikbaar moeten blijven. De in 2023 niet opgevraagde middelen worden daarom middels de eindejaarsmarge weer toegevoegd aan de reservering op de Aanvullende Post. Het gaat bijvoorbeeld om de middelen voor het Maatregelpakket Stikstof (108 miljoen euro), Digitale Veiligheid (78 miljoen euro), Traditioneel Eigen Middelen (66 miljoen euro) en Groningen (65 miljoen euro).

Extrapolatie

Met de extrapolatie wordt de begrotingsstand in het extrapolatiejaar 2029 (t+5) toegevoegd aan de Aanvullende Post.

In=uittaakstelling

De in=uittaakstelling is de boekhoudkundige tegenhanger van de eindejaarsmarge. Dit om te voorkomen dat het toevoegen van de eindejaarsmarge de ruimte onder het uitgavenplafonds verkleind. De in=uittaakstelling wordt voor het lopende jaar gevuld vanuit de onderuitputting op de departementale begrotingen. Mocht er onvoldoende onderuitputting optreden, dan wordt het uitgavenkader overschreden en verslechtert het EMU-saldo.

Technisch

Herijking kasritme PEGA

Op de Aanvullende Post worden middelen voor PEGA naar achteren geschoven om deze in een beter ritme te zetten. De generatielange betrokkenheid start in 2026 en loopt t/m 2055, middels deze herijking wordt het kasritme hierop afgestemd. Ook voor de N33 geldt dat middels een herijking de reeks in een beter ritme wordt gezet.

Herijking bronmaatregelen

Om snel maatregelen te nemen die stikstofreductie realiseren wordt budget, dat gereserveerd stond voor bronmaatregelen in 2030, naar voren gehaald.

Niet-plafondrelevant

Opvang ontheemden Oekraïne

De middelen die op de Aanvullende Post gereserveerd stonden voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne worden toegevoegd aan de begroting van Justitie en Veiligheid.