In deze bijlage worden achtereenvolgens DTO en Paresto weergegeven.

Toelichting op de staat van baten en lasten

De omzet van DTO bestaat voor het merendeel uit ontvangsten voor geleverde producten en diensten die zijn opgenomen in de Service Catalogus. De nadere toelichting is opgenomen bij de tabel doelmatigheidsindicatoren.

Opbrengst moederdepartement

De omzet van het moederdepartement is € 16,4 miljoen hoger dan begroot. Deze extra omzet is onder andere het gevolg van toekenning van aanvullende budgetten nadat de ontwerpbegroting is opgesteld (compensatie arbeidsvoorwaardenakkoord en uitbreiding Mobile Device Management (MDM) dienstverlening). Daarnaast is er ook extra omzet uit eenmalige opbrengsten zoals het leveren van handelsgoederen (computerapparatuur en licenties).

Opbrengst overige departementen

Dienstverlening aan overige departementen vindt pas plaats na goedkeuring door de Secretaris Generaal van het ministerie. De extra omzet voor de overige departementen komt door verlenging van de dienstverlening aan het Ministerie van Justitie en Veiligheid (C2000).

Opbrengst derden

De omzet heeft betrekking op dienstverlening voor de NAVO.

Vrijval voorzieningen

De voorziening voor reservering vakantiedagen is voor een klein deel vrijgevallen als gevolg van het aantal medewerkers.

Personele kosten

De personele kosten van eigen personeel zijn iets hoger dan begroot (€ 0,2 miljoen). In de ontwerpbegroting was echter het arbeidsvoorwaardenakkoord niet opgenomen, terwijl deze wel opgenomen is in de realisatie. De hogere kosten als gevolg van het arbeidsvoorwaardenakkoord zijn grotendeels gecompenseerd door lagere kosten als gevolg van de uitstroom van medewerkers waardoor er maar een klein verschil is ten opzichte van de begroting3. In de begroting was rekening gehouden met een gemiddeld VTE niveau van 1.520 VTE gedurende 2017. Echter in januari was de startsituatie 1.478 VTE en ultimo 2017 was dit 1.429 VTE. Daarnaast zijn de inhuurkosten meer dan begroot (€ 1,8 miljoen). Deze overschrijding wordt veroorzaakt door enerzijds extra benodigde inhuur als gevolg van daling van het aantal interne medewerkers (circa € 0,8 miljoen) en anderzijds door inhuur voor de voorbereiding van de transitie van het agentschap DTO naar Kas Verplichtingen stelsel. Bij de laatste categorie staat er ook omzet tegenover op basis van gemaakte uren x inhuurtarief.

Materiële kosten

De hogere materiële kosten (€ 4,3 miljoen) worden hoofdzakelijk veroorzaakt door hogere directe kosten (€ 7,2 miljoen). Tegenover deze hogere kosten staat 1 op 1 hogere omzet. Het betreft dus verkoopkosten (handelsgoederen, levering licenties, klantopdrachten, etc.). In deze post zit ook de uitbreiding van de MDM dienstverlening. Daarnaast zijn de materiële kosten op de Service Catalogus dienstverlening € 2,9 miljoen lager dan begroot. Dit heeft voor het overgrote deel betrekking op lagere kosten voor IV services binnen het M&F domein (€ 2,0 miljoen) en eenmalige meevaller binnen Connectivity (€ 0,9 miljoen, vrijval van een reservering uit 2016).

Afschrijvingskosten

De afschrijvingskosten zijn lager dan begroot (€ 1,6 miljoen), omdat bepaalde investeringen later geactiveerd zijn dan oorspronkelijk gepland.

Rentelasten

De lagere rentelasten komen voort uit het lage rentepercentage voor de langlopende leningen en door het zeer lage rentepercentage op de rekening courant faciliteit bij het Ministerie van Financiën.

Bijzondere lasten

Dit betreft voornamelijk een desinvestering van migratie tooling (software) voor SharePoint. Deze tooling is niet meer nodig, omdat er een standaard Microsoft oplossing ter beschikking is gekomen.

Balans per 31 december 2017

Toelichting op de balans

Immateriële en materiële vaste activa

De immateriële investeringen betreffen voornamelijk:

• – De aanschaf van aanvullende Oracle licenties;

• – De aanschaf van licenties voor cyber beveiligingssoftware;

• – De aanschaf van licenties voor scansoftware;

• – De aanschaf van licenties voor het opwaarderen van de virtualisatie software.

In 2017 is geïnvesteerd in materiële vaste activa:

• – Voor het opwaarderen van het NAFIN4 glasnetwerk (NAFIN ring 14);

• – Voor de aanschaf van crypto apparatuur;

• – Voor de aanschaf van hardware voor internet op de werkplek (IODW 3);

• – Voor vervanging van de storagesystemen voor file- en printingservers;

• – Voor vervanging van de hardware voor virtuele servers;

• – Voor vervanging van de netwerkswitches;

• – Voor vervanging van de datacenter interconnect laag (netwerk in het datacenter);

• – Voor vervanging van de hardware voor de telefoniecentrale.

Voorraden

De voorraden hebben betrekking op de voorraden in het centrale magazijn in Soesterberg en de voorraad smartcards bij de leverancier.

Debiteuren

De debiteurenstand is ten opzichte van 2016 toegenomen doordat enerzijds de post nog te betalen facturen met € 3 miljoen ten opzichte van 2016 is afgenomen en anderzijds in december de facturatie heeft plaatsgevonden voor grote eenmalige opdrachten onder andere voor het Rijksvastgoedbedrijf.

Overige vorderingen en Overlopende activa / nog te ontvangen

Onder de overlopende activa worden o.a. de posten «nog te factureren bedragen» voor € 1,1 miljoen en «vooruitbetaald onderhoud hardware en software» voor € 31,8 miljoen gepresenteerd. Deze laatste heeft vooral betrekking op vooruitbetaald onderhoud op Microsoft licenties voor een bedrag van € 15,4 miljoen, maar ook voor € 3,4 miljoen een onderhoudscontract hardware bij PQR en € 1,9 miljoen aan onderhoud voor Oracle licenties.

Liquide middelen

In 2017 is er geen bedrag meer geleend voor financiering van de investeringen. Dit met het oog op het opheffen van het agentschap DTO ultimo 2018. Er kon dus geen beroep gedaan worden op de leenfaciliteit van het Ministerie van Financiën, hierdoor moest de salarisbetaling november aan NSK over de jaargrens heen worden getrokken om ultimo 2017 geen negatief liquiditeitssaldo te hebben.

Eigen vermogen

DTO heeft in 2017 een positief resultaat behaald van € 12,9 miljoen. Dit resultaat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen. Op basis van 5% van de gemiddelde jaaromzet van de afgelopen 3 jaar (€ 301,6 miljoen in 2015 en € 289,2 miljoen in 2016 en € 291,3 miljoen in 2017) bedraagt het maximaal toelaatbaar eigen vermogen € 14,7 miljoen. Het eigen vermogen ultimo 2017 past niet binnen het plafond. Het nieuw ontstane surplus van € 13,7 miljoen zal in 2018 uiterlijk bij de eerste suppletoire begroting met het moederdepartement worden afgerekend.

Leningen bij het Ministerie van Financiën (langlopend)

Van het totaalbedrag aan leningen is een bedrag van € 19,1 miljoen overgeboekt naar kortlopende leningen. In 2017 is er geen bedrag meer geleend voor financiering van de investeringen. Dit met het oog op het opheffen van het agentschap DTO ultimo 2018.

Crediteuren

De crediteurenstand is ten opzichte van 2016 sterk toegenomen doordat de betaling van de salarissen van de maand november aan het moederdepartement niet in 2017 heeft plaatsgevonden door de verslechterde liquiditeit. Zoals hierboven vermeld kon geen beroep gedaan worden op de leenfaciliteit van het Ministerie van Financiën, hierdoor moest de salarisbetaling worden uitgesteld om ultimo 2017 geen negatief liquiditeitssaldo te hebben.

De crediteuren aangaande moeder- en andere departementen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Overlopende passiva / nog te betalen

De overlopende passiva zijn als volgt opgebouwd:

De overige overlopende passiva aangaande moeder- en andere departementen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Kasstroomoverzicht over 2017

Toelichting op het kasstroomoverzicht

Operationele kasstroom

In de operationele kasstroom zijn het resultaat (€ 12,9 miljoen) en de afschrijvingen (€ 24,4 miljoen) belangrijke factoren in de ontvangsten in de operationele kasstroom. Echter de stijging van het debiteurensaldo met € 5,0 miljoen en de overlopende activa met € 5,9 miljoen hebben een negatief effect op de ontvangstenkant. De stijging van het crediteursaldo met € 14,0 miljoen is een belangrijke factor waardoor de uitgavenkant is gedaald ten opzichte van 2016.

Investeringskasstroom

Een specificatie van de investeringen in (im)materiële activa is opgenomen bij de toelichting op de balans.

Financieringskasstroom

In 2017 is geen beroep gedaan op de leenfaciliteit van Ministerie van Financiën. De € 22 miljoen nieuwe investeringen is niet gefinancierd met lang vreemd vermogen, maar met kort vreemd vermogen. Dit in het kader van het opheffen van het agentschap DTO per ultimo 2018.

Overzicht doelmatigheidsindicatoren per 31 december 2017

Het overzicht doelmatigheidsindicatoren bestaat uit een generiek deel en een specifiek deel.

De doelmatigheidsindicatoren zijn opgesteld in overeenstemming met model 3.33 van de Rijksbegrotingsvoorschriften.

Omzet

De opbrengsten zijn € 17,6 miljoen (6,4%) hoger dan oorspronkelijk begroot:

• • De handelsgoederen zijn niet opgenomen in de begroting.

• • De afwijking bij dienstontwikkeling en klantopdrachten wordt enerzijds veroorzaakt door additionele eenmalige opdrachten en anderzijds door de defensieonderdelen zelf aangevraagde licenties.

• • De afwijking bij Communicatie wordt veroorzaakt door uitbreiding van de Mobile Device Management dienstverlening.

Totaal aantal vte per ultimo 2017

Ultimo 2017 heeft DTO een bezetting van 1.466 eigen medewerkers (1.436 vte) gesplitst in 1.414 burgers en 52 militairen. In dit aantal zitten geen herplaatsers meer.

Inhuur

In 2017 waren 224 inhuurmedewerkers (vte) werkzaam waarvan 84 ten behoeve van applicatiebeheer, 42 ten behoeve van technisch infrastructuur beheer en 98 waren werkzaam op klantopdrachten.

Prijs per werkplek

Als indicator voor de ontwikkeling van de doelmatigheid wordt de prijs per werkplek gebruikt. De prijs per werkplek in het jaar 2007 is gesteld op 100%. De daling van de kostprijs per werkplek is het gevolg van efficiencymaatregelen. Het tarief is in 2017 gebaseerd op de afgenomen accounts, printers, beeldschermen, etc.

Toelichting op de staat van baten en lasten

De totale omzet bestaat uit twee delen: de omzet bedrijfsvoering (verkopen) van € 33,9 miljoen en de omzet werkgeversbijdrage van € 25,5 miljoen. Volgens de oude presentatiewijze van de omzet zijn er geen toe te lichten afwijkingen van de realisatie ten opzichte van de begroting.

Omzet bedrijfsvoering (verkopen)

Dit betreft in het boekjaar de door Paresto in rekening gebrachte opbrengst van verkopen voor verrichte leveranties en diensten.

De omzet bedrijfsvoering is onder te verdelen in de volgende productgroepen:

• • De omzet regulier betreft de verkopen in de bedrijfsrestaurants, de kantines en toko’s op locaties;

• • De omzet niet-regulier is omzet van onder andere vergaderingen, diners en recepties die op locaties worden gehouden.

Omzet werkgeversbijdrage

De omzet werkgeversbijdrage betreft de vergoeding die Paresto ontvangt voor de personele en materiële inzet op de locaties. Deze is conform begroting.

Omzet moederdepartement

De lagere omzet moederdepartement ten opzichte van de begroting is het gevolg van een andere wijze van presenteren en bestaat uit € 17,9 miljoen omzet bedrijfsvoering (verkopen) en € 25,4 miljoen omzet werkgeversbijdrage.

Omzet overige departementen

De hogere omzet overige departementen ten opzichte van de begroting is het gevolg van een andere wijze van presenteren en bestaat uit € 0,3 miljoen omzet bedrijfsvoering (verkopen) en € 0,1 miljoen omzet werkgeversbijdrage.

Omzet derden

De hogere omzet derden ten opzichte van de begroting is het gevolg van een andere wijze van presenteren en betreft € 15,7 miljoen omzet bedrijfsvoering (verkopen).

Ter wille van de vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers omzet moederdepartement, omzet overige departementen en omzet derden (t-1) aangepast naar de presentatiewijze conform de RBV 2018. Als gevolg hiervan is de omzet moederdepartement gedaald met een bedrag van € 15,2 miljoen, omzet overige departementen en omzet derden zijn toegenomen met een bedrag van € 0,4 miljoen respectievelijk € 14,8 miljoen.

Rentebaten

In 2017 is er vanwege een lage rentestand geen deposito uitgezet en tevens geen rente ontvangen op de lopende rekening courant met het Ministerie van Financiën.

Bijzondere baten

Dit betreft met name betalingskorting en producentenbonussen conform de contractuele afspraken.

Personele kosten

De realisatie van de bezetting ultimo 2017 ten opzichte van de begroting is als volgt:

Materiële kosten

De post materiële kosten bestaat voornamelijk uit ingrediëntkosten (€ 21,2 miljoen) en is iets lager dan begroot door de lagere omzet uit verkopen.

Afschrijvingskosten

In 2017 is er voor € 20 duizend geïnvesteerd. De afschrijvingskosten op het totaal van activa bedragen zeven duizend euro. Tevens staat er € 33 duizend op de balans, als nog te activeren, in verband met de vervanging van het IV-landschap.

Rentelasten

De rentelasten bestaan uit een betaalde boeterente aan een leverancier in verband met achterstallige betalingen door een lopend conflict.

Overige lasten

De overige lasten bestaan uitsluitend uit bijzondere lasten.

Resultaatbestemming

Het resultaat over 2017 bedraagt –/– € 0,7 miljoen. Het resultaat wordt conform de vigerende regelgeving verrekend met het eigen vermogen. Gelet op het maximaal toegestaan eigen vermogen vindt er in 2018 geen afdracht aan het moederdepartement plaats.

Balans per 31 december 2017

Toelichting op de balans

Materiële vaste activa

In 2017 is er voor € 20 duizend geïnvesteerd. Tevens staat er € 33 duizend op de balans, als nog te activeren, in verband met de vervanging van het IV-landschap.

Voorraden

De op de balans opgenomen voorraden betreffen de voorraden op de locaties van Paresto.

Debiteuren

De debiteuren bestaan voornamelijk uit vorderingen op het moederdepartement (€ 0,3 miljoen) en derden (€ 0,2 miljoen).

Overige vorderingen en overlopende activa

Deze post is nader te specificeren in nog te ontvangen van het moederdepartement (€ 0,9 miljoen), derden (€ 1,3 miljoen).

Liquide middelen

De post liquide middelen omvat vooral de gelden in rekening courant bij het Ministerie van Financiën (€ 11,4 miljoen).

Eigen Vermogen

In 2017 heeft er een uitkering aan het moederdepartement plaats gevonden van € 0,75 miljoen. De grens voor het eigen vermogen 2017 is € 3,34 miljoen (maximaal 5% van de gemiddelde omzet over de afgelopen 3 jaar). Met een eigen vermogen van € 2,97 miljoen blijft Paresto onder deze grens. In 2018 vindt er derhalve geen afdracht plaats aan het moederdepartement.

Leningen

Alle door Paresto opgenomen gelden bij het Ministerie van Financiën (leningen) zijn volledig afgelost.

Crediteuren

Het crediteurensaldo bestaat uit schulden op het moederdepartement (€ 7,6 miljoen) en derden (€ 1,2 miljoen). Deze stand is hoger dan 2016 vanwege facturen van DMO die medio december zijn ontvangen.

Overige verplichtingen en overlopende passiva

Het saldo overige verplichtingen en overlopende passiva bestaat uit (€ 2,3 miljoen) aan derden, (€ 0,5 miljoen) aan het moederdepartement en (€ 0,2 miljoen) aan overige departementen.

De vakantieverplichtingen aan het personeel bestaan uit € 1,1 miljoen te betalen aan vakantiedagen en € 1,0 miljoen te betalen aan vakantiegelden. De overige schulden hebben voornamelijk betrekking op suppletieaangiftes van de afgelopen jaren en het nog te factureren van inhuur extern personeel.

Kasstroomoverzicht

Toelichting op het kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode.

Kasstroom uit operationele activiteiten

De kasstroom uit operationele activiteiten bestaat uit de kasstroom bedrijfsactiviteiten, de mutatie in het werkkapitaal en de ontvangen dan wel betaalde interest. De operationele kasstroom is hoger dan begroot vanwege facturen van DMO die medio december zijn ontvangen.

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

In 2017 is er voor € 20 duizend geïnvesteerd en staat er € 33 duizend op de balans als nog te activeren. Vanwege de doorontwikkeling van Paresto zijn de geplande grote investeringen doorgeschoven naar 2018 en verder.

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

In 2017 heeft er een uitkering van € 0,75 miljoen aan het moederdepartement plaats gevonden. Met het doorschuiven van investeringen, schuift het beroep op de leenfaciliteit automatisch mee.

Doelmatigheidsparagraaf

De omzet bij Paresto bestaat uit verkopen van ingekochte producten. Er is geen sprake van productie en hierdoor dus geen kostprijs per product. De gekozen indeling in een specifiek deel en een generiek deel vloeit voort uit de aard van de dienstverlening door Paresto. Gestuurd wordt op de brutomarge van de locaties. Hiermee samenhangende indicatoren zijn daarom als specifiek benoemd.

Het overgrote deel van de kosten van Paresto (ruim 90 procent) bestaat uit personeels- en ingrediëntkosten. De doelmatigheid komt met name tot uitdrukking in twee belangrijke graadmeters, de productiviteit per medewerker en het percentage bruto marge (inkoop ten opzichte van de omzet).

In 2016 is de overdracht van de operationele catering naar het CLAS en het CZSK afgerond. Hierdoor is de omzetverwachting structureel met € 10 miljoen neerwaarts bijgesteld, wat de daling in de omzet verkopen verklaard. Met deze omzetdaling is eveneens de productiviteit per medewerker in euro’s gedaald. Kijkend naar het vergelijkend cijfer over 2016, dus zonder de operationele catering, is de productiviteit per medewerker € 46.014 (omzet verkopen € 34.971 miljoen / 760 VTE). Dit laat zien dat de productiviteit per medewerker in 2017 slechts marginaal daalde tot € 45.479.

Door een stijging van het langdurig verzuim, is het ziekteverzuim ten opzichte van 2016 gestegen met 0,5%. De daling van de bruto marge met 1,2% wordt veroorzaakt door een andere samenstelling van de omzet verkopen. Dit is voor een groot deel te verklaren door de cateringdienstverlening ten behoeve van de EU-TOP in 2016.

De lichte daling in zowel productiviteit als vaste medewerkers en een totaal personeelsbestand conform begroting, geeft aan dat de overcapaciteit uit de organisatie verdwenen is. Een aandachtspunt voor de komende jaren. Paresto is er in geslaagd om de meerkosten van de arbeidsvoorwaarden en een duurder inhuurcontract grotendeels op te vangen binnen de begroting, waardoor het resultaat –/– € 0,7 miljoen bedraagt.