Naast de toelichting op beleidsartikel 32, waarin de beleidsdoelstelling van de Minister van Justitie en Veiligheid ten aanzien van het rechtsbestel wordt toegelicht, is in de begroting van Justitie en Veiligheid een apart hoofdstuk Raad voor de rechtspraak opgenomen, waarin de feitelijke vertaling van de aan de rechterlijke organisatie ter beschikking gestelde bijdrage in concrete beleidsdoelstellingen en prestaties van de Raad en de gerechten voor het betreffende jaar wordt gegeven.

Bijdrage

Hieronder is de realisatie van deze ter beschikking gestelde bijdrage weergegeven.

In het jaarverslag van de Rechtspraak, separaat uitgebracht door de Raad voor de rechtspraak, dat tevens aan de Staten-Generaal wordt aangeboden, wordt gedetailleerd ingegaan op de ontwikkelingen binnen de rechtspraak in 2022. Tevens bevat het jaarverslag van de Raad informatie over de instroom en productie en de Financiën, inclusief de managementparagraaf, de jaarrekening en de controleverklaring.

De bekostiging van de Rechtspraak wordt sinds 2020 gebaseerd op een productiegerelateerde bijdrage, naast een lumpsum bijdrage voor de vaste kosten.

Er is in 2022 voor de kosten in de aanloop- en opstartfase van het Netherlands Commercial Court (NCC) een vordering op het Ministerie opgenomen op de balans door de Rechtspraak. Het Ministerie zal deze vordering betalen uit de toekomstige ontvangsten van de griffierechten van de NCC-zaken.

Productie

In totaal werden in 2022 ongeveer 1,4 miljoen zaken aangebracht bij de gerechten. Het totaal aantal ingekomen zaken is ongeveer gelijk als in 2021. Bij het aantal aangebrachte kantonzaken en vreemdelingenzaken bij de rechtbanken was er sprake van een toename. Het aantal belastingzaken dat is aangebracht bij de hoven is fors gestegen. Het aantal strafzaken en civiele handelszaken die aangebracht werden bij de rechtbanken en het aantal inkomende civiele familiezaken bij de hoven en inkomende zaken bij het CRvB zijn gedaald ten opzichte van 2021.

Het aantal afgehandelde zaken was in 2022 eveneens ongeveer 1,4 miljoen. Dit was iets lager dan in 2021 en lager dan aanvankelijk bij de begroting was geraamd. Ten opzichte van 2021 was bij de meeste zaakscategorieën sprake van een afname van de productie. Bij belastingzaken bij de gerechtshoven en bestuurszaken bij de rechtbanken was er een toename.

In het jaarverslag van de Rechtspraak, uitgebracht door de Raad voor de rechtspraak, dat tevens aan de Staten-Generaal wordt aangeboden, wordt meer gedetailleerd ingegaan op de diverse ontwikkelingen binnen de Rechtspraak in 2022.

Doorlooptijden

Hieronder is de realisatie van de doorlooptijden te zien van de in 2022 door de Rechtspraak afgedane zaken. De Rechtspraak heeft in 2020 nieuwe (maximum)normen voor doorlooptijden ontwikkeld. Er zijn normen ontwikkeld per zaakstroom. Voor de interne sturing worden er inmiddels al zo’n 70 (hoofd)zaakstromen onderscheiden. Voor de leesbaarheid wordt in onderstaande tabel per rechtsgebied over de doorlooptijden gerapporteerd.

Het behalen van de doorlooptijden doet de Rechtspraak niet alleen, hierin werkt de Rechtspraak samen met anderen (procespartijen). In de onderstaande tabel worden de normen op totaalniveau weergegeven, vanuit het perspectief van de rechtzoekende, dus inclusief de doorlooptijd van anderen.

De mate waarin de doorlooptijdstandaard wordt behaald verschilt sterk per soort gerecht en per rechtsgebied. Bij de CRvB (relatief kleine aantallen zaken) is het gemiddeld circa 9% terwijl handel bij de rechtbanken gemiddeld op 76% zit.

Bij de gepresenteerde cijfers kan worden opgemerkt dat de inzet op het wegwerken van achterstanden tot gevolg heeft gehad dat er in 2022 veel oudere zaken zijn opgepakt en afgedaan. Hoewel dit zeer wenselijk is, heeft het wel een negatief effect op het aantal zaken dat de doorlooptijdstandaard behaalde in 2022. Daarnaast is de aanwezigheid van voldoende rechterlijke capaciteit een belangrijke randvoorwaarde voor het kunnen halen van de normen voor doorlooptijden. Er was in 2022 nog steeds sprake van een tekort aan rechterlijke capaciteit. Ook voor de komende jaren zal dit een belangrijk aandachtspunt blijven.

In het jaarverslag Rechtspraak 2022 wordt ook stilgestaan bij de doorlooptijden van de Rechtspraak.