Door afrondingen kan het totaal afwijken van de som van de onderdelen.

In 2023 worden de meeste balansposten tegen de koers van de laatste werkdag voor jaareinde 2023 verantwoord. Uitgezonderd zijn een aantal voorschotten en verplichtingen waarvoor de CEP-koers (Centraal Economisch Plan) van maart 2023 is gebruikt en posten die met valutatermijncontracten zijn afgedekt, deze zijn opgenomen tegen de betreffende valutatermijnkoers.

Intra-comptabele posten

ad 1 en 2 Uitgaven ten laste en – ontvangsten ten gunste van de begroting

Onder de posten uitgaven en ontvangsten zijn de per saldo gerealiseerde uitgaven en – ontvangsten opgenomen. De bedragen komen overeen met de bedragen uit de verantwoordingsstaat. Door een andere afrondings-systematiek is er een verschil met de verantwoordingsstaat waar per artikel naar boven wordt afgerond.

ad 3 Liquide middelen

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 236.205 en bestaat uit de volgende saldi:

ad 4 en 4a Rekening-courant RHB

Deze post geeft per saldo de financiële verhouding met de RHB weer. Het bedrag is per 31 december 2023 in overeenstemming met de opgave van de RHB.

ad 6 Vorderingen buiten begrotingsverband

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 107.263

Als criterium voor de toelichting van vorderingen die open staan per 31 december 2023 geldt een grensbedrag van € 10 miljoen. En voor alle vorderingen die per 31 december 2023 langer dan een jaar open staat geldt een grendsbedrag van € 2 miljoen.

Vanuit de samenwerking met Portugal inzake de ombouw van de twee Nederlandse M-Fregatten staat er een vordering open van 14,0 miljoen. Deze vordering is tot stand gekomen om de Portugezen van een oplossing te voorzien voor hun tijdelijke budgettekort. De verwachting is dat de openstaande vordering in 2025 wordt ontvangen.

Vanuit de samenwerking met Duitsland tijdens MINUSMA staat een bedrag van € 3,854 miljoen open. Volgens de Duitse counterpart hoeven zij het openstaande bedrag niet meer te betalen omdat met de Technical Agreement(TA) voor de overname van het kamp alle eerdere (financiële) verplichtingen zouden komen te vervallen. De juridisch adviseur leest de TA echter anders en ziet wel een mogelijkheid om het openstaande bedrag in te vorderen. In 2024 zal een laatste poging worden ondernomen om dit bedrag in te vorderen. Mocht dit weer op niets uitlopen dan zal het openstaande bedrag eind 2024 ten last van de begroting worden geboekt. Tevens zal dan een verzoek worden ingediend om de vordering eenzijdig buiten invordering te stellen.

ad 7 Schulden buiten begrotingsverband

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 465.355

Dit bedrag bestaat grotendeels uit af te dragen loonheffing en sociale lasten voor € 129.239 en daarnaast voor € 320.213 uit vooruit ontvangen gelden van derden voor nog te maken uitgaven. Het restant van € 15.903 betreft gelden die door Defensie worden aangehouden voor derden.

Extra-comptabele posten

ad 9 Openstaande rechten

Het saldo op de saldibalans is nihil. Voor zover aanwezig zijn deze posten opgenomen onder het bedrag van extra-comptabele vorderingen. Er wordt hiervoor geen aparte administratie gevoerd.

ad 10 Vorderingen

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 381.187

Als criterium voor de toelichting van vorderingen geldt een grensbedrag van € 10 miljoen.

De vordering EPF Oekraine met een waarde van € 242 miljoen betreft de kostenvergoedingen die in 2023 door de Europese Vredesfaciliteit zijn toegewezen voor het militaire materieel dat door Nederland aan Oekraine is geleverd ten behoeve van de oorlog met Rusland. Deze ontvangsten worden vanaf het jaar 2024 verwacht.

De vordering van € 90.000 op de Forsvarsministeriets Regnskabsstyrlse (Ministerie van Defensie Denemarken) stond per 31 december 2023 nog open binnen de afgesproken betaaltermijn en is inmiddels ontvangen.

De vordering, ingesteld in 2004, op de Koninklijke Schelde Groep B.V. (KSG) van nominaal € 20.420, betreft een aan de KSG verstrekt krediet ter gedeeltelijke financiering van de investeringen voor herinrichting en verhuizing in verband met een nieuwe bouwplaats voor marine activiteiten op de locatie Sloegebied te Vlissingen. Begin 2018 is met de KSG een herzien aflossingsschema afgesproken met de laatste termijnbetaling in 2024. Het openstaande vorderingenbedrag op 31 december 2023 bedroeg € 1.418.

De verdeling van de vorderingen naar opeisbaarheid is hieronder in een tabel weergegeven.

ad 11 Schulden

Het saldo op de saldibalans is nihil.

ad 12 Voorschotten

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 3.194.346

Alle voorschotten van voor 2008 staan tegen de maandkoers van december 2007 gewaardeerd en de voorschotten vanaf 2008 zijn gewaardeerd tegen de op het moment van verstrekking geldende maandkoers of de CEP-koers van het betreffende jaar van verstrekking. Uitgezonderd zijn de posten die met valutatermijncontracten zijn afgedekt, deze zijn opgenomen tegen de betreffende valutatermijnkoers.

De verdeling van de voorschotten naar ouderdom is vermeld in onder-staande tabel.

Voor de declaraties van het ABP met betrekking tot de post-actieven is in 2022 een bedrag van € 1.221.224 en in 2023 een bedrag van € 1.274.492 betaald. Voor het controlejaar 2022 is nog geen accountantsverklaring afgegeven, hierdoor staat dit voorschot nog open.

ad 13 Garantieverplichtingen

Het saldo op de saldibalans is € 13.215

Op 31 december 2023 stonden twee garanties open.

Er is een overeenkomst met de Vereniging Verbond van Verzekeraars over de verzekerbaarheid van personeel. De looptijd is onbepaald en er is geen gegarandeerd bedrag vastgesteld. De overeenkomst regelt de verhouding tussen Defensie en de Vereniging met als doel de belemmeringen die defensieambtenaren in het maatschappelijk verkeer ondervinden als gevolg van uitsluitingsclausules bij levensverzekeringen, gekoppeld aan de financiering van een woning, weg te nemen. In 2023 heeft geen uitkering plaatsgevonden.

Er is door het Ministerie van Defensie een garant-stelling afgegeven aan het Ministerie van Financiën voor de kredietfaciliteit die het Nederlands Veteraneninstituut (NLVi) in het kader van schatkistbankieren heeft. Defensie staat voor in totaal € 13.215 miljoen garant. Het gaat om twee rekening-courantkredieten met verschillende looptijden. € 3.500 miljoen per 1 januari 2021 voor onbepaalde tijd. En voor € 9.715 miljoen met een looptijd van 4 januari 2021 tot en met tot en met 31 december 2050.

ad 14 Andere verplichtingen

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 3.545.647

In 2023 worden de meeste verplichtingen tegen de koer van de laatste werkdag voor jaareinde 2023 verantwoord. Uitgezonderd zijn een aantal verplichtingen waarvoor de CEP-koers (Centraal Economisch Pla) van maart 2023 is gebruit en posten die met valutatermijncontracten zijn afgedekt, deze zijn opgenomen tegen de betreffende valutatermijnkoers.

Bij de nieuw aangegane verplichtingen is uitgegaan van de methode van het opnemen in de rekening van zowel de positieve als negatieve bijstellingen van oude verplichtingen.

Tot en met 2022 had de Kustwacht Nederland voor de uitvoering van luchtverkenningstaken en voor Search and Rescue (SAR) de beschikking over 2 Dorniers en SAR helikopters. Zowel de Dorniers als de SAR helikopters waren aan het eind van hun levensduur. Ter vervanging van zowel de Dorniers als de helikopters is ervoor gekozen om leasecontracten af te sluiten in plaats van eigen toestellen aan te schaffen. In 2020 is ter vervanging van de Dorniers een leasecontract afgesloten voor de inzet van 2 DASH-8 vliegtuigen met de firma PAL/Jet-Support voor een periode van 10 jaar. De uitvoering van het contract is aangevangen op 31 oktober 2022 (20:00 uur) en loopt tot 1 november 2032. Het op 1 januari 2024 nog openstaande verplichtingenbedrag bedraagt € 161,4 miljoen.

In 2021 is ter vervanging van de huidige SAR helikopers een leasecontract afgesloten met Bristow Helicopters LTD. Het gaat hierbij om een 10 jarig full service contract voor de inzet van SAR helikopters t.b.v. de Kustwacht Nederland. Uitvoering van het contract is gestart op 4 november 2022. Het op 1 januari 2024 nog openstaande verplichtingenbedrag bedraagt € 205,1 miljoen.

Nederland participeert in het Strategic Airlift Capability (SAC) programma van de NAVO, een multinationaal samenwerkingsverband van twaalf landen. Hierbij wordt gevlogen met drie Boeing C-17 Globemasters van de NATO Airlift Management Agency (NAMA) naar diverse missies. In 2023 is gevlogen op Irak (OIR/CBMI), Litouwen (eFP), Bosnië (EUFOR Althea) en Polen (steun aan Oekraïne). De betalingen en leveringen staan gepland tot en met 2033. Het saldo van de openstaande verplichtingen bedraagt € 307,8 miljoen. Voor de contributiebijdrage aan NAVO, Alliance Operations & Missions(AOM) en aan de EU, European Peace Facility(EPF) staat nog € 4,3 miljoen aan verplichtingen open.

Het openstaande verplichtingendossier ter grootte van € 121 miljoen betreft een order voor de commerciële aankoop van een aantal passieve radarsystemen, die na levering aan Oekraïne worden geschonken. De levering van de radarsystemen wordt in de eerste helft 2024 verwacht.

Niet uit de saldibalans blijkende financiële risico’s voortkomend uit lopende juridische procedures

Er zijn ultimo 2023 geen relevante lopende juridische geschillen die op basis van de verslaggevingscriteria genoemd in de Rijksbegrotingsvoorschriften voor vermelding in aanmerkingen komen.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

In 2023 heeft de Eerste Kamer de Wet toekomst pensioenen (Wtp) aangenomen en vanaf 1 juli 2023 is deze wet in werking getreden. Daarmee is een overgangsfase gestart waarin werkgevers en werknemers met elkaar afspraken gaan maken. Op uiterlijk 1 januari 2028 moeten de nieuwe pensioenregelingen klaar zijn.

Voor het ministerie van Defensie betekent deze nieuwe pensioenwet dat de begrotingsgefinancierde militaire pensioenen (dit betreft de militaire pensioenen van voor 1 juni 2001) moeten worden omgezet naar kapitaaldekking. De affinanciering, dat wil zeggen de netto contante waarde in de vorm van een afkoopsom bij pensioenuitvoerder ABP, zal plaatsvinden net voor het moment van invaren. Het bedrag is afhankelijk van o.a. de rente en de dekkingsgraad van het ABP op de datum van de affinanciering. Het invaren van de begrotingsgefinancierde militaire pensioenen is voorzien op 31 december 2026. Voor de affinanciering is 8,5 miljard euro gereserveerd op de Aanvullende post bij het ministerie van Financiën.3

Voordat de pensioenen kunnen invaren in het nieuwe pensioenstelsel moet er een deal met de vakbonden worden bereikt en vervolgens door de toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) worden beoordeeld dat aan de wettelijke eisen van Wtp wordt voldaan. De affinanciering in één keer in 2026 dient als financiële verplichting te worden vastgelegd op het moment waarop Defensie juridisch gebonden is aan de omzetting naar het kapitaaldekkingstelsel van deze pensioenen. Dat is na de goedkeuring door DNB.