A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2005 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De in die begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenaamde begrotingstoelichting).

B. TOELICHTING

1. Leeswijzer

De mutaties in deze suppletore wet bestaan uit herschikkingen binnen de begroting, uit overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken, uit financieringsverschuivingen tussen premiemiddelen en begrotingsmiddelen en uit middelen die generaal aan de VWS-begroting zijn toegevoegd, dan wel middelen die generaal ten gunste komen van het EMU-saldo. De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2005, die de Minister van Financiën aan de Kamer aanbiedt.

Om de leesbaarheid van de toelichting op de beleidsmatig relevante begrotingsmutaties te bevorderen zijn de volgende beginselen toegepast:

1. Overhevelingen van en naar andere begrotingen, tussen artikelen en desalderingen die afzonderlijk lager zijn dan € 500 000,– en/of die betrekking hebben op interne verrekeningen binnen de administratie van het Rijk, staan gesaldeerd toegelicht met de algemene tekst Technische mutaties op dit artikel. Het saldo kan uiteindelijk wel hoger zijn dan € 500 000,–. Deze mutaties zijn vanwege het geringe financiële belang niet toegerekend aan de operationele doelstellingen.

2. Bij een overheveling tussen twee artikelen is volstaan met één toelichtende tekst. Deze tekst over overhevelingen tussen twee artikelen is opgenomen bij het artikel dat bij deze overheveling wordt verhoogd. Bij het andere artikel is de toelichting beperkt tot de algemene tekst Overheveling naar artikel.

3. Voor wat betreft de verplichtingenmutaties wordt per artikel enkel het saldo weergegeven. Dit saldo bestaat uit de bij de kasmutaties behorende verplichtingenmutaties en de mutaties die voortkomen uit het aangaan van meerjarige projectsubsidies en structurele subsidies.

In paragraaf 2 wordt het beleid met betrekking tot de begrotingsuitgaven- en ontvangsten besproken. Paragraaf 3 behandelt het beleid met betrekking tot de premie-uitgaven en premie-ontvangsten. Ten slotte volgt in paragraaf 4 de artikelsgewijze toelichting met een verdiepingsbijlage per artikel. In de verdiepingsbijlage worden allereerst de begrotingsmutaties toegelicht en vervolgens – indien relevant – de premiemutaties.

Structuurwijzigingen

Vanaf begrotingsjaar 2006 is het artikel 24 «Geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke opvang» vervallen (zie VWS-begroting 2006). In begrotingsjaar 2005 – waarin verantwoording wordt afgelegd conform de structuur uit de begroting 2005 – blijft artikel 24 gehandhaafd. Daarom is in de 2e suppletore wet artikel 24 opgenomen.

De structuur van artikel 38 «Tegemoetkomingen in zorgkosten» wijkt af van de structuur zoals gepresenteerd in de ontwerpbegroting 2005. Gedurende het begrotingsjaar 2005 is de algemene doelstelling van dit artikel verruimd en is een operationele doelstelling toegevoegd, zodat de zorgtoeslag op dit artikel kan worden begroot en verantwoord. De toegevoegde operationele doelstelling luidt: «Niemand betaalt een groter deel van zijn inkomen aan de gemiddelde Zvw-premie dan wat als aanvaardbaar wordt berekend.»

2. Het beleid met betrekking tot de begrotingsuitgaven en -ontvangsten

In paragraaf 2.1 worden de belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties op de begroting toegelicht. Deze suppletore wet vormt de juridische basis voor de enkele uitgaven in 2005. Deze staan in paragraaf 2.2.

2.1 Overzicht belangrijkste suppletore uitgavenmutaties (bedragen x € 1 000)

Onderstaand overzicht geeft inzicht in de belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties. Dit zijn mutaties groter dan € 10 miljoen en toevoegingen uit de generale middelen.

Tabel 1 – Belangrijkste uitgavenmutaties

Toelichting

1. Middelen bestemd voor de invoering van het elektronisch kinddossier (EKD) in de jeugdgezondheidszorg (JGZ) gekoppeld aan het Burger Service Nummer (BSN). Vanaf 1 januari 2007 – zo is het streven – krijgen alle nieuwgeborenen een EKD in de JGZ.

2. Uit het Fonds Economische Structuurversterking (FES) zijn middelen bestemd voor onderwijs, kennis en innovatie. Het Topinstituut Pharma is een gehonoreerd voorstel van VWS waarvoor € 130 miljoen is gereserveerd in het FES. Voor het definitief opzetten van het Topinstituut Pharma en het uitwerken van de condities waaronder dat gebeurt, wordt dit jaar een beroep gedaan op de gereserveerde FES-middelen. Dit zal gebeuren op basis van cofinanciering. Naar verwachting zal het benodigde bedrag voor 2005 € 750 000 zijn.

3. Overboeking van Justitie (€ 6 miljoen) voor heroïnebehandelplaatsen in verband met het amendement Van der Laan (29 800 VI nr. 92). In aanvulling op een bijdrage bij eerste suppletore wet (€ 1 miljoen) heeft BVK hiervoor nogmaals € 1 miljoen beschikbaar gesteld. Daarnaast worden de door BVK beschikbaar gestelde middelen (totaal € 4 miljoen) voor de uitbreiding van heroïnebehandeling aan verslaafden ten laste van de VWS-begroting in 2005 beschikbaar gesteld aan de gemeenten.

4. Overboeking naar Justitie in verband met de overheveling van het budget voor de tolkdiensten van het Tolk- en vertaal centrum Nederland (TVCN).

5. Overheveling vanuit de premiemiddelen ten behoeve van de kwaliteit in verpleeghuizen. Er wordt getracht om een groot deel van de verpleeghuizen te laten voldoen aan de kwaliteitseisen zoals geformuleerd door de IGZ en de cliënten. Men doet dit door het samenstellen van consulententeams, het opstellen van zorgplannen, het opzetten van een landelijk plan dementie, het benoemen van een gezant die verpleeghuizen gaat bezoeken en het doen van een onderzoek naar de kwaliteit van de verpleeghuizen.

6. Overboeking naar het Gemeentefonds in verband met de invoering van de WMO.

7. Overboeking naar Verkeer en Waterstaat in verband met alternatieve benutting van de middelen uit het amendement Dijksma & Van der Ham.

8. Vanwege een beperkte benutting van de subsidieregeling voor het omzetten van gesubsidieerde banen in reguliere banen in 2005 wordt dit bedrag incidenteel afgeboekt.

9. Overboeking naar de premie in verband met de herstructurering van zelfstandige bestuursorganen (zbo’s).

10. Overboeking naar de generale middelen in verband met de aanpassing van de bijdrage in de kosten van kortingen.

11. Overboeking van Justitie in verband met Justitiële Jeugd Inrichtingen (JJI) voor civielgerechtelijk geplaatste jeugdigen.

12. Als gevolg van een aantal recente incidenten zijn de criteria voor uithuisplaatsingen verscherpt. Hierdoor hebben provincies en stadsregio’s te maken met een stijging van het aantal kinderbeschermingsmaatregelen en een groter beroep op de jeugdzorg. Het kabinet heeft met ingang van 2006 structureel nog meer middelen beschikbaar gesteld voor de extra kosten van jeugdzorg die door VWS worden gefinancierd.

13. Met deze mutatie worden de uitgaven voor de zorgtoeslag in de begroting verwerkt.

14. Afkoop huisvestingscontracten RIVM en NVI. Door de lopende contracten in 2005 af te kopen, gaan de structurele huisvestingslasten van RIVM en NVI omlaag. Dit vertaalt zich in een verlaging van de tarieven van RIVM en NVI vanaf 2007.

2.2 Overige onderwerpen

Deze suppletore wet vormt de juridische basis voor de volgende uitgaven in 2005.

Zorgtoeslag

Deze suppletore begrotingswet vormt de wettelijke basis voor de betaling van de eerste voorschotten voor de Zorgtoeslag in 2005. Deze toeslag vloeit voort uit de Wet op de Zorgtoeslag die op 1 januari 2006 in werking zal treden. Betaling van het voorschot vindt plaats op basis van de nieuwe zorgverzekeringspolis die per 1 januari 2006 ingaat, of indien deze nog niet is afgesloten, de huidige zorgverzekeringspolis van de aanvrager. Informatieverstrekking en uitbetaling van voorschotten vindt al in december 2005 plaats gezien de wenselijkheid dat de Belastingdienst Toeslagen, als zorgvuldig handelend bestuursorgaan, anticipeert op zijn komende taak (de uitvoering van de zorgtoeslag). De Belastingdienst Toeslagen dient te handelen overeenkomstig hetgeen de wetgever heeft beoogd en informeert de aanvrager van de zorgtoeslag zo vroeg mogelijk (december) over zijn situatie (het recht op zorgtoeslag inclusief uitbetaling van het eerste voorschot). De verantwoordelijkheidsverdeling tussen het ministerie van VWS en het ministerie van Financiën voor de Zorgtoeslag is opgenomen in de 3e voortgangsrapportage Zorgverzekeringswet die aan de Tweede Kamer is verzonden (TK 29 689 nr. 31).

Heroïnebehandeling

De middelen voor de financiering van de heroïnebehandeling zijn de afgelopen jaren op basis van convenanten aan de gemeenten verstrekt. In overeenstemming met de Financiële verhoudingswet wordt thans gewerkt aan een ministeriële regeling om de financiering van een adequate basis te voorzien. Een convenant past bij nieuwe ontwikkelingen; in een«stabiele omgeving» ligt een ministeriële regeling voor de hand. Om de incidenteel beschikbare extra middelen voor uitbreiding van de heroïne-behandeling tijdig aan de gemeenten beschikbaar te stellen, wordt het instrument convenant gebruikt. Voor in totaal 415 uitbreidingsplaatsen worden in 2005 eenmalig extra middelen verstrekt aan de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Groningen, Haarlem, Enschede, Apeldoorn, Arnhem, Nijmegen, Den Bosch, Tilburg en Eindhoven.

NVI

Op basis van de uitkomsten van besluitvorming over de vermogenspositie van het NVI, zal bekeken worden of er aanleiding is voor een vermogensinjectie. Als de Tweede Kamer er mee instemt dat NVI per 1 januari a.s. definitief baten-lastendienst wordt en de vermogenspositie reeds per die datum in overeenstemming met de agentschapsvoorwaarden wordt gebracht, zal een eventuele vermogensinjectie in de slotwet worden verantwoord.

Donorregister

De financiering van het Donorregister, de raadpleegfunctie daarvan en de gegevensleverantie door gemeenten worden in tegenstelling tot het bepaalde in de Wet op de orgaandonatie (WOD) gefinancierd uit de Rijksbegroting. Een wijziging van de WOD die de financiering uit de Rijksbegroting regelt is op dit moment bij het parlement in behandeling. Naar verwachting zal begin 2006 de wijziging een feit zijn. Tot dat tijdstip dient deze begrotingswet als grondslag voor de financiering.

Pharma

De financiering van de oprichtings- en vormgevingskosten van het Topinstituut Pharma (TIP) vanuit de FES-gelden vindt plaats op grond van deze begrotingswet. Op dit moment wordt gewerkt aan regelgeving en randvoorwaarden voor de financiering van de programmakosten van het TIP.

3. Het beleid met betrekking tot de premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten

Deze paragraaf geeft een overzicht van de ontwikkeling van de uitgaven in de zorgsector in het lopende jaar. De gepresenteerde mutaties zijn bijstellingen ten opzichte van de standen die zijn opgenomen in de 1e Suppletore Wet 2005 en de VWS-begroting 2006. Daarvoor is voornamelijk gebruik gemaakt van de informatie die het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) ons in oktober ter beschikking heeft gesteld. Dit betreft informatie over de kosten en financiering van de Algemene Kas van de ZFW en het Algemeen Fonds van de AWBZ. Deze cijfers zijn gebaseerd op realisatiecijfers over 2004 en het eerste deel van 2005, en op inschattingen van het CVZ. Daarnaast is van het Centraal Administratie Kantoor (CAK) informatie ontvangen met betrekking tot nabetalingen over voorgaande jaren als gevolg van bijstellingen van instellingsbudgetten in die jaren. Ten slotte zijn van het College Tarieven Gezondheidszorg/Zorgautoriteit i.o. (CTG/ZAio) gegevens ontvangen over de instellingsbudgetten.

3.1 Bijstellingen van de uitgaven en ontvangsten in 2005

De netto zorguitgaven, die relevant zijn voor het Budgettair Kader Zorg (het BKZ), stijgen ten opzichte van de stand 1e Suppletore wet met circa € 0,3 miljard. Dit is het saldo van diverse mee- en tegenvallers in de verschillende BKZ-sectoren, die in tabel 2 en 3 zijn opgenomen.

In tabel 2 worden de mutaties in de bruto BKZ-uitgaven kort toegelicht.1

Tabel 2 Ontwikkeling bruto BKZ-uitgaven 2005 (bedragen in € miljoen)

Toelichting uitgavenmutaties

Mee- en tegenvallers

• Ziekenhuizen

Door het CTG/ZAio wordt, op basis van de per 1 oktober 2005 bekende gegevens, voor 2005 ten aanzien van het A-segment uitgegaan van een volumestijging van 1,87% ten opzichte van 2004. Dit is iets hoger dan de ruimte van 1,55% die medio 2004 in de convenanten met de ziekenhuizen is verwerkt. In vergelijking met de volume ontwikkeling in de afgelopen jaren is echter sprake van een gematigde ontwikkeling. Op basis van het huidige beeld wordt de ruimte die voor 2005 binnen het convenant beschikbaar is overschreden met € 44,6 miljoen. Over het B-segment zijn nog geen omzetcijfers beschikbaar. Wel is in een oriënterende monitor van het CTG/ZAio een prijsontwikkeling van 5% geconstateerd. Bij een gelijkblijvende volume-ontwikkeling heeft dit een mogelijke overschrijding ten opzichte van de verwachte loon- en prijsontwikkeling tot gevolg van € 40 miljoen. Het uitgaven beeld in 2005 zal in overleg met convenantspartijen worden betrokken bij de inzet van de groeiruimte 2006.

• Kraamzorg

Op basis van de van het CVZ ontvangen cijfers, is bij de uitgaven voor kraamzorg een overschot van ca. € 30 miljoen te verwachten. Dit is een gevolg van een daling van het aantal geboortes en dus uren geleverde kraamzorg. Deze daling loopt mogelijk ook vooruit op het landelijke indicatieprotocol voor de kraamzorg.

• Verloskundige zorg

Op basis van de van het CVZ ontvangen cijfers, is bij de uitgaven voor verloskundige zorg een overschot van ca. € 8 miljoen te verwachten. Naast het lagere geboortecijfer is een mogelijke verklaring dat, doordat er geen landelijk tekort meer is aan verloskundigen, de ziekenfondsen onder de maximumtarieven kunnen contracteren.

• AWBZ

Naar aanleiding van actuele gegevens van het CVZ en CTG/ZAio, is de verwachting dat op het totaal van de AWBZ-uitgaven ten opzichte van de bij VWS-begroting 2006 aangepaste ramingen (inclusief groeiruimte) enige onderuitputting zal optreden. De eerder bij Begroting 2006 doorgevoerde intertemporele schuif van € 34 miljoen uit 2006 naar 2005 wordt daarom teruggedraaid.

• Ombuigingsbijdrage

Naar aanleiding van de uitspraak van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB), dat de (incidentele) extra korting voor de periode 1 juli 2003 tot en met 31 december 2003 in strijd is geweest met wet dan wel enig geschreven of ongeschreven algemeen beginsel van behoorlijk bestuur, heeft het CTG/ZAio besloten de incidentele korting van 0,8% (€ 125 miljoen) over half 2003 terug te draaien. De huidige verwachting is dat ongeveer de helft (€ 60 miljoen) tot financiering in 2005 zal komen.

Technische mutaties

• IJklijnmutaties

Deze post is het saldo van mutaties, die samenhangen met overboekingen tussen het Budgettair Kader Zorg en de ijklijn Rijksbegroting eng.

In tabel 3 is de ontvangstenraming opgenomen.

Tabel 3 Ontwikkeling BKZ-Ontvangsten 2005 (bedragen in € miljoen)

3.2 Bijstellingen van het Budgettair Kader Zorg

Tabel 4 geeft een overzicht van de bijstellingen van het Budgettair Kader Zorg (BKZ). In totaal is het BKZ sinds de opstelling van de 1e Suppletore begroting met € 7,6 miljoen bijgesteld.

Tabel 4 Mutaties in het Budgettair Kader Zorg 2005 (bedragen in € miljoen)

3.3 Confrontatie van de netto BKZ-uitgaven met het BKZ

De uitgavenmutaties leiden tot een verhoging van de netto BKZ-uitgaven met € 73,6 miljoen. Het Budgettair Kader Zorg (BKZ) neemt toe met € 1 miljoen. De geraamde meeruitgaven boven het BKZ stijgen derhalve met € 72,6 miljoen ten opzichte van de stand Miljoenennota 2006. In totaal komt de overschrijding nu uit op € 494 miljoen.

Tabel 5 Ontwikkeling Budgettair Kader Zorg (bedragen in € miljoen)

4. Artikelsgewijze toelichting

Beleidsartikel 21 Preventie en gezondheidsbescherming

Algemene doelstelling:

Het bevorderen en beschermen van de gezondheid van de burger in de Nederlandse samenleving.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 22 Curatieve zorg

Algemene doelstelling:

Het instandhouden en bevorderen van een kwalitatief verantwoorde en in financiële zin beheersbare zorgverlening ter bevordering van de lichamelijke gezondheidssituatie van de Nederlandse bevolking.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 23 Geneesmiddelen en medische technologie

Algemene doelstelling:

Een doelmatige zorg aan de burger waarborgen met kwalitatief hoogwaardige en veilige producten op het terrein van geneesmiddelen, medische technologie en transplantaten.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 24: Geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke opvang

Algemene doelstelling:

Een gezonde en veilige samenleving door preventie en behandeling van psychosociale en psychiatrische problemen.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 25: Modernisering AWBZ

Algemene doelstelling:

De doelstelling van de modernisering van de AWBZ is het vergroten van de keuzemogelijkheden en zeggenschap van de verzekerden en het leveren van een flexibel en doelmatig zorgaanbod op maat.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 26: Gehandicapten en hulpmiddelenbeleid

Algemene doelstelling:

Stelselmatig bevorderen dat mensen met een handicap volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 27: Verzorging, verpleging en ouderen

Algemene doelstelling:

Een tijdige en adequate verpleging, verzorging en dienstverlening kunnen bieden aan mensen die daaraan een objectief vastgestelde behoefte hebben en samenhang aanbrengen in het ouderenbeleid.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 28: Wet voorzieningen gehandicapten

Algemene doelstelling:

Het zelfstandig functioneren van gehandicapten en ouderen bevorderen door voorzieningen te bieden op het gebied van wonen en vervoer.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 29: Arbeidsmarktbeleid

Algemene doelstelling:

Een beheerste ontwikkeling van de arbeidskosten, een innovatief functionerende arbeidsmarkt mede gericht op een optimale allocatie, en de implementatie van het algemene arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsbeleid.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 30: Opleidingen, informatie-, kwaliteits- en patiëntenbeleid

Algemene doelstelling:

Optimale zorg met behulp van informatie-, communicatie- en technologiebeleid, capaciteit van beroepsbeoefenaren, patiëntenbeleid en ethiek.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 31: Zorgverzekeringen

Algemene doelstelling:

Iedere ingezetene van Nederland heeft een zorgverzekering tegen een redelijke prijs, die zo wordt uitgevoerd dat de verzekerde de zorg krijgt die nodig is en de kosten beheersbaar zijn.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

Beleidsartikel 32: Rijksbijdragen Volksgezondheid

Algemene doelstelling:

Het medebekostigen van sociale ziektekostenverzekeringen uit de schatkist met als doel de premiedruk van deze verzekeringen binnen maatschappelijk aanvaardbare grenzen te houden.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 33: Jeugdbeleid

Algemene doelstelling:

De positie van jongeren in de samenleving versterken, kansen vergroten en uitval tegengaan.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 34: Lokaal Beleid

Algemene doelstelling:

Sociaal beleid heeft tot doel versterking van de leefsituatie in Nederland.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 35: Sportbeleid

Algemene doelstelling:

Met inachtneming van de intrinsieke waarde van de sport, de maatschappelijke waarde ervan optimaal benutten en negatieve aspecten tegengaan.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 36: Oorlogsgetroffenen en herinnering WO II

Algemene doelstelling:

Het bieden van (im)materiële ondersteuning aan personen die in het bijzonder zijn getroffen door de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Bersiap-periode in Nederlands-Indië alsmede het verschaffen van genoegdoening aan leden van onderscheiden gemeenschappen vervolgingsslachtoffers. Daarnaast de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog instandhouden om daaruit lering te trekken en het versterken van de internationale samenwerking op dit terrein.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 37: Inspecties

Algemene doelstelling:

Toezien op de gezondheidszorg en de staat van de volksgezondheid.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Beleidsartikel 38: Tegemoetkomingen in zorgkosten

Algemene doelstelling:

Het bieden van een tegemoetkoming in de kosten van zorg.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Niet-beleidsartikel 98: Algemeen

In dit niet-beleidsartikel worden de uitgaven beschreven die niet specifiek aan een van de beleidsdoelstellingen uit de voorgaande beleidsartikelen zijn toe te rekenen. Het gaat hierbij om ministeriebrede programma- en apparaatsuitgaven.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Niet-beleidsartikel 99: Nominaal en Onvoorzien

Dit is een technisch, administratief artikel.

Begrotingsuitgaven en -ontvangsten (bedragen x 1000)

Premie-uitgaven en -ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)