A. ALGEMEEN

Bij de coalitievorming van het kabinet is besloten tot benoeming van een programmaminister voor Jeugd en Gezin (JG) en een programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI). Deze programmaministers zullen met ingang van het begrotingsjaar 2008 het beheer gaan voeren over een eigen programmabegroting. Daarvoor zal uiterlijk op de derde dinsdag van september 2007 een voorstel van wet tot wijziging van de comptabiliteitswet 2001 bij de Tweede Kamer worden ingediend. Voor het begrotingsjaar 2007 is om praktische redenen besloten om nog geen afzonderlijke programmabegrotingen op te stellen. Hier speelt dat behalve de lopende afstemming tussen de verschillende bewindslieden, ook de verschillende administraties op elkaar moeten worden afgestemd.

De programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie is verantwoordelijk voor:

BA Operationele doelstelling

16 1 Inburgering etnische minderheden

16 2 Gelijke toegankelijkheid voorzieningen

91 1 Algemeen (deels)

De programma- en daarmee samenhangende apparaatsgelden van de bovenstaande artikelen zullen zo spoedig mogelijk formeel worden overgeheveld naar de VROM-begroting 2007.

Voor de begroting van 2008 zullen de programmagelden van de bovenstaande artikelen worden opgenomen in de programmabegroting 2008 voor WWI. De daarmee samenhangende apparaatsgelden worden opgenomen in de VROM begroting 2008.

De programmaminister voor Jeugd en Gezin is verantwoordelijk voor:

BA Operationele doelstelling en actorniveau

14 1.1 Raad voor de Kinderbescherming (na correctie straf)

14 1.2 Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO)

14 1.3 Bureaus jeugdzorg – (gezins)voogdij

14 1.4 Overig

14 3.1 NIDOS – opvang

14 3.2 NIDOS – voogdij

91 1.1 Algemeen (deels)

De programma- en daarmee samenhangende apparaatsgelden zullen voor het begrotingsjaar 2007 op de begroting van Justitie blijven staan. Voor de begroting 2008 zullen de programmagelden van bovenstaande beleidsartikelen worden opgenomen in de programmabegroting voor JG. De daarmee samenhangende apparaatsgelden zullen in de begroting 2008 van Justitie blijven staan.

B. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2007 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Justitie.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. INLEIDING

Dit is de 1e suppletore begroting 2007 van het ministerie van Justitie. Deze suppletore begroting hangt samen met de Voorjaarsnota 2007.

In hoofdstuk 2 zijn allereerst de belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties per beleidsartikel opgenomen (paragraaf 2.1). Vervolgens is per (niet-)beleidsartikel de tabel budgettaire gevolgen van beleid opgenomen (paragraaf 2.2 en 2.3). Hierin staan per (niet-)beleidsartikel kolomsgewijs de stand ontwerpbegroting 2007, de mutaties betreffende nota’s van wijzigingen en amendementen op de ontwerpbegroting 2007, de mutaties 1e suppletore begroting 2007, de stand 1e suppletore begroting 2007 en de mutaties 1e suppletore begroting 2007 voor de jaren 2008 tot en met 2011 inclusief nota’s van wijzingen en amendementen op de ontwerpbegroting 2007.

Vervolgens worden bij het beleidsartikel alle uitgaven- en ontvangstenmutaties groter dan € 5,0 miljoen toegelicht. Indien politiek relevant, worden ook kleinere mutaties toegelicht.

De eindejaarsmarge 2006 (€ 37,2 miljoen), de loonbijstelling (€ 95,6 miljoen) en de prijsbijstelling (€ 26,6 miljoen) zijn verwerkt bij de niet-beleidsdoelstelling 92.1 «Nominaal en onvoorzien». Deze middelen zullen bij de ontwerpbegroting verdeeld worden over de Justitie-onderdelen.

Vanaf 1 januari 2007 is de Dienst Terugkeer & Vertrek als organisatie operationeel. Hiertoe is aan operationele doelstelling 15.3 «Terugkeer vreemdelingen» de actor 15.3.5 «Dienst Terugkeer & Vertrek» toegevoegd. De mutaties die hieraan gerelateerd zijn, worden toegelicht in paragraaf 2.2.

2. HET BELEID

In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens de belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties (2.1), de mutaties op de beleidsartikelen (2.2) en de mutaties op de niet-beleidsartikelen (2.3) aan de orde.

2.1 OVERZICHT BELANGRIJKSTE UITGAVEN- EN ONTVANGSTENMUTATIES

Overzicht belangrijkste suppletore uitgavenmutaties 2007 (Voorjaarsnota) x € 1 000

Toelichtingen op de belangrijkste mutaties:

1) Rechtsbijstand en schuldsanering

Het aantal civiele toevoegingen en reguliere straftoevoegingen en het aantal zaken schuldsanering stijgen vanaf 2006 uit boven de meerjarenraming. Zo zijn er circa 3 900 WSNP-zaken meer dan waarmee in de begroting is rekening gehouden en is er een toename van het aantal toevoegingen bij Straf en Civiel van circa 19 000 zaken. Het recht op rechtsbijstand en schuldsanering is wettelijk verankerd. Justitie is daarom verplicht elke autonome groei te financieren. Naast deze tegenvaller is er een meevaller op het tolkenbudget. Per saldo wordt operationele doelstelling 12.2 «Adequate toegang tot het rechtsbestel» met € 15 miljoen verhoogd.

2) Brandveiligheid/C2000

In de kabinetsreactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid is aan de Tweede Kamer aangegeven dat de nodige maatregelen worden getroffen om de aanbevelingen van het rapport te implementeren. In 2007 wordt op de operationele doelstellingen 12.1 «Slagvaardige en kwalitatief goede rechtspleging» en 13.4 «Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties» in totaal € 36 miljoen beschikbaar gesteld. Hierin is tevens inbegrepen de onvermijdelijke invoering van het C2000-communicatiesysteem voor hulpdiensten in de gevangenissen en in rechtbanken.

3) Hogere instroom bij OTS en Voogdij bij BJZ

In 2006 is de groei bij de Bureaus Jeugdzorg fors hoger uitgevallen dan eerder verwacht, onder andere als gevolg van het inlopen van bestaande wachtlijsten. Verwacht wordt dat de groei in 2007 om dezelfde reden ook hoger zal uitvallen. Daarnaast wordt een hogere instroom verwacht als gevolg van enkele publiekscampagnes. De verwachting is dat dit leidt tot een extra instroom van het aantal ondertoezichtstellingen (OTS) en zaken voogdij van respectievelijk 1951 en 788. Om deze extra instroom op te kunnen vangen is voor 2007 € 15 miljoen toegevoegd aan operationele doelstelling 14.1 «Jeugd – Uitvoering Jeugdbescherming».

4) COA: Bezetting, vertraging krimp en kostprijzen

De uitstroom van uitgeprocedeerden uit de COA-opvang is nagenoeg stilgevallen. Vreemdelingen hebben hun medewerking aan de terugkeer opgeschort in afwachting van een mogelijke regeling «afwikkeling oude vreemdelingenwet» en het kabinet heeft besloten om in afwachting van de genoemde regeling de terugkeer van bepaalde groepen vreemdelingen niet te effectueren (zogenaamde standstill situatie). Hierdoor is de bezetting in het COA hoger uitgevallen en zijn additionele middelen nodig. Een deel van de benodigde middelen voor 2007 kan worden opgevangen door herijking van de kostprijzen COA en meevallende krimpkosten in 2007. Krimpkosten worden gemaakt wanneer, als gevolg van een dalende bezetting, het COA opvangcapaciteit sluit.

Per saldo wordt hiervoor aan operationele doelstelling 15.2 «Opvang gedurende beoordeling bedrijf» circa € 118 miljoen toegevoegd.

De termijn waarbinnen de bezetting COA weer op het begrote niveau ligt, is afhankelijk van de (samenstelling van de) doelgroep, het tijdstip van inwerkingtreding van de regeling en de gemaakte afspraken over het tempo waarin statushouders zullen uitstromen naar huisvesting in gemeenten.

5) Overgangsrecht Wet Inburgering (WI)

Het Besluit inburgering bevat een overgangsbepaling die betrekking heeft op de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB). Deze houdt in dat inburgeringsplichtigen die voor de inwerkingtreding van de WI zijn gestart met een opleiding «Nederlands als tweede taal (NT2)» op grond van de WEB, deze opleiding mogen afmaken en dat de gemeenten deze opleidingen kunnen bekostigen uit het inburgeringsbudget voor 2007. Hiervoor wordt in 2007 op operationele doelstelling 16.1 «Inburgering etnische minderheden» € 45 miljoen ter beschikking gesteld.

Overzicht belangrijkste suppletore ontvangstenmutaties 2007 (Voorjaarsnota)x € 1 000

1) Brandveiligheid DJI

Ter financiering van maatregelen die voortkomen uit aanbevelingen uit het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid worden de ontvangsten verhoogd met € 33,5 miljoen. Eenzelfde bedrag is opgenomen bij «de belangrijkste uitgaven mutaties». De financiering vindt voornamelijk plaats door reallocatie van middelen die niet benodigd zijn als gevolg van het achterblijven van de behoefte aan sanctiecapaciteit bij de productietaakstelling en de dientengevolge optredende onderbezetting.

2) Asiel: Toerekening ODA

Door lagere gemiddelde opvangkosten en lagere krimpkosten als gevolg van de hogere bezetting in het COA, vallen de asielkosten die aan ODA kunnen worden toegerekend lager uit. Daarom worden de ontvangsten op operationele doelstelling 15.2 «Opvang gedurende beoordeling verblijf» met circa € 19,4 miljoen naar beneden bijgesteld.

2.2 DE BELEIDSARTIKELEN

11 NEDERLANDSE RECHTSORDE

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

12 RECHTSPLEGING EN RECHTSBIJSTAND

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Het niet-juridische verplichte deel op dit beleidsartikel is gereserveerd voor bestuurlijk gebonden uitgaven via diverse subsidiebeschikkingen, onder meer voor de Stichting Geschillencommissie Consumentenzaken, de Nederlandse Orde van Advocaten en het Bureau Financieel Toezicht. Daarnaast zijn er middelen gereserveerd voor de gesubsidieerde rechtsbijstand in de vorm van toevoegingen en piketten. Ook zijn er middelen bestemd voor toezicht en onderzoek, bijvoorbeeld op het terrein van rechtspraak, schuldsanering en rechtsbijstand.

Toelichting op beleidsartikel 12

Mutaties uitgaven

Rechtsbijstand en Schuldsanering

In paragraaf 2.1 «Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties» wordt deze mutatie met een omvang van € 15 miljoen op operationele doelstelling 12.2 «Adequate toegang tot het rechtsbestel» toegelicht.

Brandveiligheid/C2000

In paragraaf 2.1 «Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties» wordt deze mutatie met een omvang van € 2,5 miljoen op operationele doelstelling 12.1 «Slagvaardige en kwalitatief goede rechtspleging» toegelicht.

Nieuwe structuur DGRR

In paragraaf 2.2 bij beleidsartikel 13 «Rechtshandhaving, criminaliteitsbestrijding en terrorismebestrijding» wordt deze mutatie toegelicht.

13 RECHTSHANDHAVING, CRIMINALITEITSBESTRIJDING EN TERRORISMEBESCHRIJDING

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Het niet-juridische verplichte deel op dit beleidsartikel is gereserveerd. Het niet-juridisch verplichte deel op dit beleidsartikel is bestuurlijk gereserveerd voor onder meer strafrechtelijke handhaving door het Openbaar Ministerie, terrorismebestrijding en systeemvernieuwing van het CJIB. Daarnaast is een gedeelte complementair noodzakelijk of anderszins bestuurlijk gebonden. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om projecten als Meld Misdaad Anoniem, Justitie in de Buurt, Regionale Arrondissementale Justitiële Beraden en bestrijding voetbalvandalisme.

Toelichting op beleidsartikel 13

Mutaties uitgaven

Brandveiligheid/C2000

In paragraaf 2.1 «Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties» wordt deze mutatie met een omvang van € 33,4 miljoen op operationele doelstelling 13.4 «Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties» toegelicht.

Nieuwe structuur DGRR

Op 1 juli 2006 is het nieuwe directoraat-generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving van start gegaan. Dit directoraat-generaal is gevormd uit het directoraat-generaal Rechtshandhaving en het directoraat-generaal Wetgeving, Rechtspleging en Rechtsbijstand. Dit heeft geleid tot een budget-neutrale herschikking van middelen.

14 JEUGD

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Het niet-juridische verplichte deel op dit beleidsartikel is gereserveerd. Dit budget is bestemd ter dekking van wetten die aan de Staten-Generaal ter besluitvorming zijn voorgelegd, zoals huisverbod en gedragsbeïnvloedende maatregel. Daarnaast is een gedeelte van het budget complementair noodzakelijk en bestemd voor activiteiten op het gebied van jeugdreclassering en tevens voor landelijke uitvoering van activiteiten als herstelbemiddeling, waarover definitieve besluitvorming door de Staten-Generaal nog moet plaatsvinden.

Toelichting op beleidsartikel 14

Mutaties verplichtingen

Vertraging verplichtingenmoment doeluitkeringen 2007 van 2006 naar 2007

Eind 2006 heeft de geplande vaststelling van de doeluitkeringen 2007 op de operationele doelstellingen 14.1 «Uitvoering jeugdbescherming» en 14.2 «Tenuitvoerlegging justitiële sancties jeugd» niet plaats kunnen vinden vanwege het feit dat nagenoeg alle provincies niet tijdig konden voldoen aan alle vereisten die zijn gesteld voor het aanvragen van de doeluitkeringen. Door middel van deze mutatie worden de verplichtingen voor de doeluitkering 2007 alsnog vastgesteld. Het betreft een vertraging in het verplichtingenmoment en heeft uit dien hoofde geen kasgevolgen voor 2007.

Mutaties uitgaven

Structurele overheveling uitvoering casusregie en baro

In het kader van het programma Jeugd Terecht wordt ruim € 5 miljoen overgeheveld van operationele doelstelling 14.1 «Uitvoering Jeugdbescherming» naar de Raad voor de Kinderbescherming op operationele doelstelling 14.2 «Tenuitvoerlegging justitiële sancties jeugd». Dit betreffen extra middelen voor casusregie en voor de screening door middel van het Basis raadsonderzoek (BARO).

Overdracht NIDOS-contracten naar COA

In paragraaf 2.2 bij beleidsartikel 15 «Vreemdelingen» wordt deze mutatie, met een omvang van circa € 8,5 miljoen in 2007 aflopend tot ruim € 4 miljoen in 2011 e.v., toegelicht.

Hogere instroom bij OTS en Voogdij bij BJZ

In paragraaf 2.1 «Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties» wordt deze mutatie met een omvang van € 15 miljoen op operationele doelstelling 14.1 «Jeugd – Uitvoering Jeugdbescherming» toegelicht.

15 VREEMDELINGEN

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Het niet-juridisch verplichte deel van het budget op dit beleidsartikel is geoormerkt voor onder meer de Vereniging Vluchtelingenwerk Nederland, voor de begeleiding van asielzoekers. Daarnaast is een deel gereserveerd voor de Internationale Organisatie voor Migratie teneinde haar in staat te stellen om (gewezen) asielzoekers te faciliteren om het Nederland vrijwillig te verlaten.

Toelichting op beleidsartikel 15

Mutaties uitgaven

COA: Bezetting, vertraging krimp en kostprijzen

In paragraaf 2.1 «Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties» wordt deze mutatie op operationele doelstelling 15.2 «Opvang gedurende beoordeling bedrijf» toegelicht.

Overdracht NIDOS-contracten naar COA

De Tweede Kamer heeft ingestemd met een aangepast model voor de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (TK 27 062, nr. 48). Om uitvoering te kunnen geven aan dit model is overdracht nodig aan het COA van de contracten die NIDOS heeft met aanbieders van Kleinschalige Wooneenheden (KWE’s) en Kinderwoongroepen (KWG’s). Daarom wordt van operationele doelstelling 14.3 «Voogdij amv’s» in 2007 circa € 8,5 miljoen aflopend tot ruim € 4 miljoen in 2011 e.v. overgeheveld naar operationele doelstelling 15.2 «Opvang gedurende beoordeling verblijf».

Asiel: technische mutatie terugkeer

Van operationele doelstelling 15.3 «Terugkeer vreemdelingen» worden middelen structureel overgeheveld naar operationele doelstelling 15.1 «Verblijfsrechten vreemdelingen». Het betreft hier een technische mutatie die wordt veroorzaakt door het budgetteren volgens het kostprijsmodel. De oprichting van de Dienst Terugkeer & Vertrek betekent een wijziging in de toerekening van de overheadkosten.

Legesproblematiek IND

In 2007 doet zich een onvermijdelijke tegenvaller voor bij de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) als gevolg van niet te ontvangen leges. De verklaring voor deze tegenvaller is onder andere een besparingsverlies als gevolg van een vertraagde ophoging van de leges voor naturalisatie. In de begroting zijn verder abusievelijk legesopbrengsten opgenomen voor producten waar geen leges voor kunnen worden geheven. Voor 2008 en verder zal de legesproblematiek worden betrokken bij de herijking van de legestarieven. Voor 2007 wordt € 10 miljoen toegevoegd aan operationele doelstelling 15.1 «Verblijfsrechten vreemdelingen».

Rvb-regeling (Regeling verstrekkingen bepaalde categorieën vreemdelingen)

Voor de Rvb-regeling voor kinderen van rechtmatig in Nederland verblijvende vreemdelingen die niet voldoende middelen hebben, is structureel ruim € 9 miljoen aan operationele doelstelling 15.2 «Opvang gedurende beoordeling bedrijf» toegevoegd. Zowel de omvang van de doelgroep als de samenstelling van het voorzieningenpakket per vreemdeling kunnen nog wel significant wijzigen in de loop van het jaar 2007.

Oprichting Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V)

Vanaf 1 januari 2007 is de DT&V als organisatie operationeel. De budgetten zijn overgeboekt vanuit de leverende diensten. DT&V zal bestaan uit medewerkers van de IND, de Kmar, de (Vreemdelingen)Politie en nieuw geworven medewerkers. In verband hiermee worden budgetten overgeboekt vanuit de IND en Justitie. Het betreft budgetten die reeds ingezet werden voor het terrein van het terugkeerbeleid.

Mutaties ontvangsten

ODA: Toerekening Asiel

In paragraaf 2.1 «Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties» wordt deze mutatie met een omvang van € 19,3 miljoen op operationele doelstelling 15.2 «Opvang gedurende beoordeling bedrijf» toegelicht.

16 INTEGRATIE

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Het niet-juridisch verplichte deel van het budget op dit beleidsartikel is gereserveerd. Het betreft hier onder meer de coördinatiekosten voor inburgering, uitgaven voor lokaal integratiebeleid, voorzieningen voor antidiscriminatie en segregatie.

Toelichting op beleidsartikel 16

Mutaties uitgaven

Overgangsrecht Wet Inburgering

In paragraaf 2.1 «Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties» wordt deze mutatie met een omvang van € 45 miljoen op operationele doelstelling 16.1 «Inburgering etnische minderheden» toegelicht.

17 INTERNATIONALE RECHTSORDE

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

2.3 DE NIET-BELEIDSARTIKELEN

91 ALGEMEEN

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Mutaties uitgaven

Kasschuif Europol

Het ontwerp voor de nieuwbouw van Europol is als gevolg van de aangescherpte veiligheidseisen in 2006 ingrijpend gewijzigd. Dit heeft geleid tot vertraging in de ontwerpfase. De bouwvergunning voor de nieuwbouw is verstrekt en de bezwarenprocedure is thans gestart. In verband met de vertraging in de nieuwbouw van Europol wordt op operationele doelstelling 91.1 «Algemeen» € 5,5 miljoen van 2007, € 12,1 miljoen van 2008 en € 5,1 miljoen van 2009 naar de jaren 2010 en 2011 doorgeschoven.

Nieuwe structuur DGRR

In paragraaf 2.2 bij beleidsartikel 13 «Rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding» wordt deze mutatie toegelicht.

92 NOMINAAL EN ONVOORZIEN

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Eindejaarsmarge 2006

De eindejaarsmarge 2006 (€ 37,2 miljoen) is verwerkt op het niet-beleidsartikel 92.1 «Nominaal en onvoorzien». Deze middelen zullen bij de ontwerpbegroting worden verdeeld over de Justitie-onderdelen die voor de eindejaarsmarge in aanmerking komen.

Loonbijstelling

Er is voor 2007 een bedrag van € 95,6 miljoen ontvangen voor loonbijstelling. Deze middelen zijn verwerkt op het niet-beleidsartikel 92.1«Nominaal en onvoorzien». Deze middelen zullen bij de ontwerpbegroting worden verdeeld over de Justitie-onderdelen.

Prijsbijstelling

Er is voor 2007 een bedrag van € 26,6 miljoen ontvangen voor prijsbijstelling. Deze middelen zijn verwerkt op het niet-beleidsartikel 92.1 «Nominaal en onvoorzien». Deze middelen zullen bij de ontwerpbegroting worden verdeeld over de Justitie-onderdelen.

93 GEHEIM

Budgettaire gevolgen van beleid x € 1 000

Nieuwe structuur DGRR

In paragraaf 2.2 bij beleidsartikel 13 wordt deze mutatie «Rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding» toegelicht.