INHOUDSOPGAVE

DEEL A: ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (begrotingsstaat ministerie)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het ministerie van Justitie voor het jaar 2007 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2007. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2007.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2007 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenaamde begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingsstaat baten-lastendiensten)

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten en de kapitaaluitgaven en – ontvangsten van de baten-lastendiensten Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB), Nederlands Forensisch Instituut (NFI), Dienst Justis en Gemeenschappelijke Beheerorganisatie (GBO) voor het jaar 2007 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf inzake de diensten die een baten-lastenstelsel voeren.

Wetsartikel 3 (begroting Raad voor de rechtspraak)

Met ingang van 2002 is het stelsel van de rechtspraak ingrijpend gewijzigd. De belangrijkste wijziging is dat de rechtspraak, mede door de instelling van de Raad voor de rechtspraak en de invoering van het principe van integraal management bij het besturen van de gerechten, verantwoordelijk is geworden voor het eigen beheer. Op grond van de nieuwe bevoegdheidsverdeling is de minister van Justitie niet verantwoordelijk voor de doelmatigheid van de rechterlijke organisatie, wel heeft de minister een toezichthoudende verantwoordelijkheid.

Met de vaststelling van dit wetsartikel wordt de positie van de minister van Justitie ten opzichte van de rechterlijke organisatie verduidelijkt. Dit betekent voorts dat in deel B naast de toelichting op beleidsartikel 12, waarin de beleidsdoelstelling van de minister van Justitie ten aanzien van de rechtspleging wordt toegelicht, een apart hoofdstuk Raad voor de rechtspraak wordt opgenomen, waarin de feitelijke vertaling van de aan de rechterlijke organisatie ter beschikking gestelde bijdrage in concrete beleidsdoelstellingen en prestaties van de raad en de gerechten voor het jaar 2007 wordt gegeven.

Wetsartikel 4 (wijziging van de reikwijdte van de accountantsverklaring)

In maart 2005 is door de Minister van Financiën met de Tweede Kamer overleg gevoerd over de uitkomsten van het interdepartementale beleidsonderzoek (IBO) regeldruk en controletoren en de naar aanleiding daarvan door het kabinet in december 2004 gedane voorstellen. Tijdens het algemeen overleg op 2 en 3 maart 2005 en in de brief van 9 maart 2005 (Kamerstukken II, 29 949 en 29 950, nr. 5) is toegezegd de getrouwbeeldverklaring van de departementale auditdiensten parallel aan de gewijzigde bedrijfsvoeringsparagraaf over het verslagjaar 2007 in te voeren. De departementen hebben sindsdien belangrijke voortgang geboekt met het treffen van de hiervoor noodzakelijke maatregelen. Om op het ingroeitraject naar met name de getrouwbeeldverklaring geen wettelijke obstakels te laten ontstaan, dienen enkele bepalingen in de Comptabiliteitswet 2001 (CW 2001) te worden aangepast. Dat zal regulier gebeuren via het moderniseringsproject van die wet dat thans gaande is. Om de getrouwbeeldverklaring al over het jaar 2007 te kunnen toepassen is echter een tijdelijke – op het jaar 2007 gerichte – afwijking van de wet nodig. Dat gebeurt via het onderhavige wetsartikel. Het betreft concreet de aanpasing van artikel 66, vijfde en zesde lid, van de CW 2001. De gewijzigde insteek voor de bedrijfsvoeringsparagraaf in het jaarverslag leidt niet tot een aanpassing van de CW 2001. De inhoud van die paragraaf wordt in de Rijksbegrotingsvoorschriften geregeld.

Samengevat komen de wijzigingen in de bedrijfsvoeringsparagraaf en in de accountantsverklaring op het volgende neer.

Over eventuele rechtmatigheidsfouten en -onzekerheden die de terzake gestelde artikelsgewijze tolerantiegrenzen te boven gaan, zal door de betrokken minister in de bedrijfsvoeringsparagraaf van zijn departementaal jaarverslag worden gerapporteerd. De departementale auditdienst verstrekt bij het aldus opgestelde jaarverslag (en saldibalans) een getrouwbeeldverklaring in plaats van een zogenaamde eisenverklaring. De getrouwbeeldverklaring heeft betrekking op de elementen die onder a tot en met d van het nieuwe zesde lid van artikel 66 in de CW 2001 zijn opgenomen. Daarbij beoordeelt de auditdienst op grond van onderdeel b of de rapportage over de rechtmatigheid van de begrotingsuitvoering klopt en op grond van onderdeel d of er in het jaarverslag eventueel sprake is van strijdigheid tussen de gepresenteerde financiële informatie en de opgenomen beleidsinformatie.

Om aan te sluiten bij de in artikel 58 gehanteerde terminologie wordt in lid 6 van artikel 66 gesproken van deugdelijke weergave in plaats van de in accountantskring gebruikelijke formulering van getrouwe weergave. Daarmee wordt echter hetzelfde bedoeld. Het is geen bezwaar dat de accountant in zijn verklaring het begrip getrouwe weergave gebruikt.

De oordeelsvorming van de Rekenkamer blijft ten opzichte van het verleden ongewijzigd.

In het oude vijfde lid van artikel 66 kan de reikwijdte van de accountantsverklaring (een verklaring omtrent de financiële informatie in het jaarverslag en de saldibalans) worden geschrapt. De reikwijdte staat thans geheel in het zesde lid.

De formulering van de aanhef van het onderhavige wetsartikel luidende: «_.komt voor de accountantsdienst van het ministerie van _..voor het jaar 2007 als volgt te luiden» is zodanig gekozen, dat de accountantsdienst de gewijzigde reikwijdte van de verklaring zowel dient toe te passen met betrekking tot het departementale jaarverslag van het betrokken departement als met betrekking tot een eventueel niet-departementaal jaarverslag waarvoor de betrokken minister verantwoordelijk is (zoals bijvoorbeeld een jaarverslag van een begrotingsfonds of van een van de begrotingshoofdstukken I, II, IV of IXA).

Er wordt in de wettekst nog gesproken van accountantsdienst in plaats van auditdienst, omdat die terminologie in de Comptabiliteitswet 2001 nog wordt gehanteerd. Bij de voorziene modernisering van de Comptabiliteitswet zalaccountantsdienst worden vervangen door auditdienst.

DEEL B. DE BEGROTINGSTOELICHTING

HOOFDSTUK 1. LEESWIJZER

Algemeen

In deze leeswijzer wordt kort ingegaan op de beleidsagenda, de verantwoordelijkheidsverdeling van de bewindslieden, de overzichtsconstructies, een aantal specifieke afspraken met het ministerie van Financiën en de opbouw van de Memorie van Toelichting.

Beleidsagenda

In de beleidsagenda zijn – aan de hand van een aantal centrale thema’s – de belangrijkste doelstellingen van het Justitiebeleid voor het jaar 2007 opgenomen. Daarnaast is in de beleidsagenda een overzicht opgenomen van de belangrijkste beleidsmatige mutaties.

Begrotingsstructuur

De begrotingsstructuur is ten opzichte van de begroting 2006 niet ingrijpend gewijzigd. Wel heeft in een aantal gevallen een aanscherping van de formulering van operationele doelstellingen plaatsgevonden Daarmee komen de taken en verantwoordelijkheden van Justitie beter tot uitdrukking.

Verantwoordelijkheidsverdeling bewindslieden

Het ministerie van Justitie kent twee ministers, te weten de minister van Justitie en de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie (V&I). De dossiers van de beide bewindslieden zijn in principe op het niveau van beleidsartikel te onderscheiden. Zo is de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie verantwoordelijk voor het beleid dat valt onder de beleidsartikelen 15 (Vreemdelingen) en 16 (Integratie). De minister van Justitie is verantwoordelijk voor de overige beleidsartikelen. Daarnaast is de minister van Justitie ook verantwoordelijk voor de niet-beleidsartikelen. Voor zover er beleidsinhoudelijke overlap is op de artikelen dan is de minister van Justitie op deze artikelen beheersmatig verantwoordelijk voor het gehele beleidsartikel.

De overzichtsconstructies

In de Justitiebegroting 2007 worden twee interdepartementale overzichtsconstructies gepresenteerd: «Asiel en Migratie» en «Integratiebeleid Etnische Minderheden».

Het ministerie van Justitie levert een bijdrage aan twee interdepartementale overzichtconstructies. Dit betreft «Grote Stedenbeleid»(GSB) en de «Homogene Groep Internationale Samenwerking« (HGIS), waarvan de coördinatie in handen is van respectievelijk het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Specifieke afspraken

Het ministerie van Justitie heeft in de begroting 2007 over een aantal punten specifieke afspraken gemaakt met het ministerie van Financiën. Deze punten worden hieronder genoemd.

Actoren

In de Rijksbegrotingsvoorschriften wordt onder het niveau van operationele doelstellingen een zogenaamd instrumentniveau voorgeschreven. Justitie maakt inderdaad gebruik van dat niveau maar gebruikt in plaats van de term «instrumenten» de term «actoren».

Positionering apparaatsuitgaven

In de begroting 2007 van Justitie worden – met uitzondering van het apparaatsbudget van de Directie Wetgeving – alle apparaatsbudgetten van beleidsdirecties bij het niet-beleidsartikel 91 «Effectieve besturing van het Justitie-apparaat» ondergebracht.

Budgetflexibiliteit

In de begroting wordt per beleidsartikel, conform de motie Bakker c.s. (TK 30 391 nr. 3), voor de programma-uitgaven aangegeven in welke mate deze juridisch verplicht zijn. Indien de budgetten niet-juridisch verplicht zijn, wordt bij de tabellen budgettaire gevolgen van beleid toegelicht waarvoor deze gereserveerd zijn.

Subsidies

Bij de tabellen betreffende de budgettaire gevolgen van beleid worden subsidieverplichtingen niet gespecificeerd. In plaats daarvan wordt in het verdiepingshoofdstuk aangegeven welke subsidieverleningen de wettelijke grondslag ontlenen aan de begroting als bedoeld in artikel 4:23, derde lid, onder c, van de Algemene Wet bestuursrecht.

Toelichten van programma- en apparaatsuitgaven met volume- en prijsgegevens

In overleg met het ministerie van Financiën is afgeweken van het toelichten van apparaats- en programma-uitgaven met volume- en prijsgegevens indien Justitie dit niet zinvol acht.

Outcome- en outputindicatoren

Bij de operationele doelstellingen 11.1, 13.6 en 17.1 ontbreken outcome- en outputindicatoren. De Tweede Kamer heeft over dit onderwerp de zogenaamde «comply or explain-brief» ontvangen (TK 29 949, nr. 49).

Raad voor de rechtspraak

In het wetslichaam is een apart wetsartikel opgenomen voor de Raad voor de rechtspraak. In de Wet op de Rechtelijke Organisatie is de verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering geattribueerd aan de gerechten en aan de Raad voor de rechtspraak. Daarmee heeft de minister van Justitie geen directe verantwoordelijkheid meer voor de bedrijfsvoering. Wel heeft de minister een verantwoordelijkheid als toezichthouder.

Vanaf 1 januari 2005 geldt een nieuwe bekostigingssystematiek voor de rechtspraak. De nieuwe bekostigingswijze is volledig gebaseerd op outputfinanciering. Bij de rechtspraak is per 1 januari 2005 het batenlasten stelsel ingevoerd. Dit heeft gevolgen voor de wijze waarop de Raad in de begroting wordt gepositioneerd. Door Justitie is gekozen voor een «bijdrage-constructie». Dit betekent dat op artikel 12 «Rechtspleging en rechtsbijstand» de bijdrage aan de Raad is opgenomen en de Raad voor de rechtspraak niet in de begrotingsstaat inzake baten/lastendiensten is opgenomen. Daarnaast is een apart hoofdstuk voor de Raad in de begroting opgenomen (hoofdstuk 7).

Overige punten

Gehanteerde toerekeningssleutels

Het komt voor dat een budgethouder of organisatie-eenheid een bijdrage levert aan meerdere doelstellingen. Indien geen betere informatie voorhanden is, zullen de toerekeningssleutels voor de afzonderlijke bijdragen die ex-ante bij de begrotingsvoorbereiding worden vastgesteld ook ex-post worden gehanteerd bij de verantwoording.

Derdeninformatie

Indien binnen de begroting informatie verkregen van derden is opgenomen, wordt dit specifiek in de toelichting bij de betreffende operationele doelstelling vermeld.

Vermoedelijke uitkomsten

Daar waar geen sprake is van streefwaarden, betreffen de in deze begroting opgenomen bedragen, aantallen, percentages en dergelijke over het jaar 2006 vermoedelijke uitkomsten.

Positionering baten-lastendiensten

De uitgaven van alle uitvoerende diensten, inclusief de baten-lastendiensten van het ministerie van Justitie, worden wat betreft de begrotingsindeling aangemerkt als programma-uitgaven.

Opbouw Memorie van Toelichting

De Memorie van Toelichting is als volgt opgebouwd:

• Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel;

• Begrotingstoelichting, uitgesplitst in:

1. Leeswijzer;

2. Beleidsagenda;

3. Beleidsartikelen;

4. Niet-beleidsartikelen;

5. Bedrijfsvoeringsparagraaf;

6. Diensten die een baten-lasten stelsel voeren;

7. Raad voor de Rechtspraak;

8. Verdiepingsbijlage;

9. Moties en toezeggingen;

10. Overzichtsconstructies;

– Interdepartementale overzichtsconstructie Asiel en Migratie;

– Interdepartementale overzichtsconstructie Integratiebeleid Etnische Minderheden;

11. Overzicht ZBO’s en RWT’s;

12. PMJ-Bijlage;

13. Wetgevingsprogramma;

14. Lijst met afkortingen;

15. Trefwoordenlijst.

HOOFDSTUK 2 BELEIDSAGENDA 2007

Inleiding

Samenleven gaat niet zonder inspanningen. Inspanningen om elkaar de ruimte te geven om te leven zoals we willen en regels te stellen waar nodig. Dit vergt de inzet van velen; van burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en de overheid. Daarbij vervult Justitie een belangrijke, complementaire rol. Die rol komt tot uiting in de verantwoordelijkheid van Justitie voor bijvoorbeeld de rechtsorde en het integratiebeleid. De rechtsorde biedt ruimte aan mensen en maatschappelijke verbanden om zich te ontplooien en werkt samenbindend waar zij uitdrukking geeft aan gedeelde waarden en normen. Het integratiebeleid draagt eraan bij dat mensen beter bekend zijn met de normen, waarden en gebruiken in ons land en dat zij betere kansen hebben om zich zelfstandig te redden in deze maatschappij. Op deze wijze wil Justitie bijdragen aan de condities waaronder burgers vreedzaam kunnen samenleven en vruchtbaar kunnen samenwerken. Deze ambitie vindt zijn weerslag in de hoofdlijnen van het beleid.

De rechtsorde moet een bruikbare rechtsorde zijn. Het bevorderen van een maatschappelijke ordening die ruimte schept voor burgers en bedrijven, is daarom een hoofdlijn van het Justitiebeleid. Het recht geeft duidelijkheid over posities van burgers en bedrijven, vergemakkelijkt transacties. Die duidelijkheid verkleint de kans op geschillen. Als er toch geschillen ontstaan, moeten geschillen snel en langs zo min mogelijk belastende weg worden beslecht. Een bruikbare rechtsorde vergt regels waar burgers en bedrijven in de praktijk mee uit de voeten kunnen. Onnodig belastende regels worden afgeschaft of vervangen door betere. Het gaat om minder én betere regels, met verlaging van administratieve lasten als gevolg.

Mensen moeten zich veilig kunnen voelen in hun omgeving. Sociale veiligheid is een breed gevoelde maatschappelijke prioriteit. Het tegengaan van onveiligheid is een tweede hoofdlijn van beleid. Het gaat daarbij om onveiligheid in brede zin, commune criminaliteit, verloedering, onveiligheid in de buurt, geweld. Dankzij het «Veiligheidsprogramma» is grote vooruitgang geboekt. Daarnaast moet de rechtsorde worden beschermd tegen krachten die erop zijn gericht haar te ondermijnen. Hierbij past een beleid gericht op terrorismebestrijding en het tegengaan van radicalisering. Dit vergt misschien wel de zwaarste inspanningen, niet alleen van de overheid, maar van de hele maatschappij: het leren accepteren van elkaars levenswijze, het bevorderen van de weerbaarheid tegen radicalisering en het nadrukkelijk optreden van overheidswege wanneer mensen met geweld anderen willen dwingen anders te leven.

In de afgelopen kabinetsperiode is een grote inspanning geleverd om via het inburgerings- en integratiebeleid allochtonen én autochtonen meer te betrekken bij de samenleving. Gedeeld burgerschap maakt ons bewust van het brede scala aan normen en waarden die er bestaan in deze samenleving. Tegelijk geldt dat naast het wederzijds respect dat men moet hebben voor elkaar, ook minimumnormen worden gesteld aan gedrag. Dit geeft, net als bij de rechtsorde, duidelijkheid over wat men van elkaar kan en mag verwachten en verkleint de kans op fricties.

Een grote inspanning wordt geleverd om te bereiken dat mensen die naar Nederland komen al voor hun komst een basiskennis hebben van onze samenleving. De Inburgeringstoets in het buitenland werd begin 2006 ingevoerd en werpt al zijn vruchten af op individueel niveau. De komende jaren zal blijken dat ook op het maatschappelijke niveau resultaten worden geboekt. Mensen die voorheen een moeilijke start hadden, zullen vanaf nu een goede basis hebben om zich zelfstandig te redden in onze maatschappij.

Daarnaast wordt ook actie ondernomen voor en met mensen die hier al langer verblijven. Dat zij de Nederlandse taal voldoende machtig zijn, voldoende scholing hebben om een baan te vinden en er begrip bestaat voor omgangsnormen die maken dat iedereen zich in het sociale leven goed kan bewegen.

Met name deze laatste factor is erg belangrijk. Het is niet alleen zaak mensen economisch zelfstandig te laten functioneren. Het is minstens zo belangrijk dat die maatschappelijke binding tot stand wordt gebracht. Daarvoor is het noodzakelijk dat alle maatschappelijke organisaties de handen ineen slaan en een bijdrage leveren aan die integratie. De talrijke initiatieven die de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie daartoe heeft ondernomen, van het Breed Initiatief Maatschappelijke Binding waarbij organisaties werden uitgenodigd aan tafel bij de Ministerraad tot het stimuleren van een netwerk van allochtone vrouwen, zijn slechts het begin daartoe. Het komende jaar zullen derhalve opnieuw een aantal inspanningen worden geleverd om de integratie verder te bevorderen.

Veiligheid, handhaving en sanctietoepassing

Veiligheidsprogramma

De afgelopen jaren is met het «Veiligheidsprogramma 2002–2006» veel energie gestoken in het verbeteren van de sociale veiligheid door bijvoorbeeld een gerichte aanpak van veelplegers en risicojeugd. Dit heeft zijn vruchten afgeworpen. Het percentage burgers dat zich wel eens onveilig voelde is in de periode 2002–2005 gedaald van 31% naar 24%. Vermogens- en geweldscriminaliteit zijn met ca. 10% gedaald. De dalende trend lijkt zich door te zetten.

In 2006 heeft het kabinet de contouren voor het «Veiligheidsprogramma»1 tot 2010 gepresenteerd. In 2007 zal al worden gestart met de uitvoering daarvan. In het bijzonder zal aandacht worden besteed aan de buurt (waaronder de aanpak van overlast en verloedering), jeugd, geweld, effectiever straffen en het bedrijfsleven. Op deze thema’s wordt nadrukkelijk de verbreding gezocht die met de «Midterm Review»2 is ingezet. Hierbij worden andere ministeries (zoals VROM, VWS, V&W, OC en W, EZ en Financiën) betrokken, om vooral aan de preventieve aanpak van criminaliteit en overlast verder invulling te geven. Onder coördinerende verantwoordelijkheid van Justitie zullen de thema’s financieel-economische criminaliteit en cybercrime worden opgepakt. Daarnaast zullen de technologische kanten en bedreigingen meer aandacht krijgen onder de vlag van het«Veiligheidsprogramma».

Criminaliteitsbestrijding

Nieuw in het «Veiligheidsprogramma tot 2010» zijn de thema’s financieel-economische criminaliteit, cybercrime en nieuwe technologie. In de bestrijding van financieel-economische criminaliteit zal met name worden ingezet op de aanpak van de gronddelicten, het volgen van de financiële sporen, witwassen en ontneming van criminele vermogens. Bij de bestrijding van cybercrime zal een meersporentraject worden gevolgd. In de politieafspraken 2007/2008 wordt voor deze speerpunten bijzondere aandacht gevraagd. Onder de regie van het Nationaal Platform Criminaliteitsbestrijding wordt gewerkt aan de niet-strafrechtelijke bestrijding van cybercrime. De versterking van de informatie-uitwisseling, samenwerking en coördinatie tussen publieke en private partijen staat hierin centraal. Waar het gaat om lokale, nationale en internationale criminaliteit en het terrorisme zullen politie en OM hun inspanningen intensiveren. Daarnaast zal de rechtspraak op het gebied van complexe fraudezaken en cybercrime aandacht besteden aan juridische kennisverdieping en de toegankelijkheid van kennisbronnen.

Een sector die bijzonder gevoelig is voor identiteitsfraude, is de strafrechtsketen. Verdachten en veroordeelden hebben er alle belang bij om zich voor een ander uit te geven. Het belang van zorgvuldige vaststelling van de identiteit van verdachten en veroordeelden staat daarom de komende jaren hoog op de agenda. Daarbij zal meer dan tot dusver gebruik gemaakt worden van technische mogelijkheden zoals het nemen van vingerafdrukken en foto’s.

Criminaliteitspreventie

Vanaf de start van het «Veiligheidsprogramma 2002–2006» wordt gestreefd naar het vergroten van de veiligheid in het bedrijfsleven. Concrete afspraken met het bedrijfsleven over preventieve maatregelen zijn gemaakt in het «Actieplan Veilig Ondernemen»1 en in convenanten met de detailhandel. Uitvoering van de gemaakte afspraken ligt op schema. Het kabinet is het bedrijfsleven ook behulpzaam op het terrein van de integriteit van werknemers en zakenpartners. In 2007 wordt nieuwe regelgeving voor het toezicht op rechtspersonen ingevoerd. Essentie hiervan is het vervangen van de preventieve toetsing bij de oprichting van een vennootschap door een aantal toetsingen tijdens de levensloop van een rechtspersoon.

Geweld

Vanwege de toenemende zorg over geweld in de samenleving is als onderdeel van het «Veiligheidsprogramma 2002–2006» het «Actieplan tegen geweld»2 opgesteld. De maatregelen in het actieplan richten zich op verschillende leefgebieden (verkeer, sport, openbaar vervoer, uitgaan, wijk, werk en school). Daarnaast wordt ingezet op de aanpak van risicofactoren voor geweld (alcohol, wapenbezit en geweldsbeelden in de media).

In 2006 lag de nadruk op de risicofactor wapenbezit. In 2007 ligt de nadruk op de beide andere risicofactoren: alcohol en schadelijke geweldsbeelden in de media. Op basis van experimenten in 2006 zal een besluit worden genomen over alcoholregistratie bij geweldsdelicten. Daarnaast zullen afspraken worden gemaakt met aanbieders van beeldmateriaal (zoals operators van mobiele telefoons en internetproviders) over hun toepassing van de Kijkwijzer. Verder zijn de behoeften van slachtoffers van ernstige geweldsmisdrijven in 2006 onderzocht. Op basis daarvan zal in 2007 de doorverwijzing en opvang van deze slachtoffers en de mogelijkheden tot het verkrijgen van schadevergoeding worden verbeterd.

Huiselijk geweld

In de afgelopen kabinetsperiode is de aanpak van huiselijk geweld op de maatschappelijke agenda gezet. Er is een landelijk expertisepunt huiselijk geweld opgericht en inmiddels zijn circa 35 adviesen steunpunten huiselijk geweld opgezet. De doelstelling voor 2007 is dat bij 250 gemeenten sprake is van een gerichte lokale aanpak op het gebied van huiselijk geweld. In 2007 treedt het wetsvoorstel «Tijdelijk huisverbod» in werking; de implementatie hiervan is in gang gezet. Daarnaast treedt het wetsvoorstel «Voorkomen geweld in de opvoeding» in werking.

Effectiviteit opsporing en vervolging

Met het verschijnen van het evaluatierapport over het opsporingsonderzoek in de zaak van de Schiedammer parkmoord, is het bewustzijn dat de kwaliteit van de opsporing en vervolging continue aandacht behoeft, aanzienlijk versterkt. Politie en Justitie hebben naar aanleiding van de aanbevelingen uit de evaluatie het «Programma versterking opsporing en vervolging»1 opgesteld dat aanhaakt bij eerder ingezette ontwikkelingen op het gebied van kwaliteitszorg en zelfs verder gaat dan de aanbevelingen.

De ambities uit dat programma wil Justitie verwezenlijken door het uitwerken van vier centrale thema’s:

– Algemene eisen stellen aan de opsporing, vertaald in goede en bindende normen die dienen als randvoorwaarden voor de professionaliteit van de opsporing;

– Het gezag over de opsporing, betreft het creëren van duidelijkheid over de rollen en verantwoordelijkheden van OM en politie. Op basis van bindende afspraken tussen OM en politie worden algemene kwaliteitseisen gesteld aan de uitvoering van opsporingsonderzoeken.

– De versterking van het vakmanschap, onder andere het intensiveren van opleidingen gericht op opsporing, vervolging en forensische expertise;

– Een cultuur van tegenspraak en reflectie en permanente kwaliteitsontwikkeling. Binnen het OM zal deze tegenspraak ontwikkeld worden. De kwaliteit van de forensische opsporing zal worden verhoogd door het uitvoeren van het Meerjarenprogramma Versterking forensische opsporing. Dit zal zich onder andere uiten in standaardisering van werkprocessen, het oprichten van een Landelijk team forensische opsporing en het invoeren van een tracking en tracing systeem van sporen en sporendragers door de gehele strafrechtketen.

Sanctiebeleid

Het project «Modernisering sanctietoepassing» ligt op koers. Voor het gevangeniswezen en de reclassering is nu voldoende capaciteit voor handen. Er behoefde in 2006 geen Incidenteel Versneld Ontslag te worden toegepast (wat ook tot doel wordt gesteld in 2007), het Wetsvoorstel «Voorwaardelijke Invrijheidstelling» werd ingediend bij de Tweede Kamer, pilots Terugdringen recidive vonden plaats en het project «Vernieuwing forensische zorg in strafrechtelijk kader» startte naar aanleiding van de motie Van de Beeten. Dit biedt ruimte voor meer aandacht voor de effectiviteit van sanctietoepassing en de aansluiting op maatschappelijke voorzieningen.

In 2007 gaat het gevangeniswezen landelijk werken volgens de uitgangspunten van detentie en behandeling op maat (DBM). Daarbij wordt de gedetineerdenpopulatie verdeeld in drie domeinen op grond van insluittitel en verblijfsduur: preventieven, kortverblijvenden en langverblijvenden. Het regime van de verschillende domeinen wordt afgestemd op het doel van de vrijheidsbeneming en de mogelijkheden gegeven de verblijfsduur. In het domein langverblijvenden worden aan daarvoor in aanmerking komende gedetineerden programma’s gericht op gedragsverandering aangeboden. Voor zowel kortverblijvenden als langverblijvenden wordt de praktische voorbereiding op de terugkeer en aansluiting op de nazorg verbeterd. Over de programma’s voor bijzondere groepen (zoals tbs en volwassenen die bijzondere zorg en/of beveiliging vereisen) en bestuursrechtelijke vreemdelingen wordt de Kamer op een later moment nader geïnformeerd.

De belangrijkste conclusie van het parlementaire onderzoek naar het tbs-systeem en de kabinetsreactie daarop, is dat de opzet van het huidige tbs-stelsel blijft bestaan en dat het kabinet vasthoudt aan het principe dat tbs gericht moet zijn op terugkeer in de samenleving. De aanbevelingen van de parlementaire commissie moeten leiden tot meer differentiatie binnen het tbs-systeem, zodat de toezichts- en behandelprogramma’s nog beter op de individuele tbs-gestelde kunnen worden afgestemd. Daarom zal worden onderzocht op welke wijze het beste vorm kan worden gegeven aan de aanbeveling om bepaalde tbs-gestelden na hun behandeling langer in de gaten te houden nadat ze de kliniek hebben verlaten. Daarnaast neemt het verbeteren van de aansluiting tussen justitiële voorzieningen en de reguliere zorg een belangrijke plaats in. Mede naar aanleiding van het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie TBS worden maatregelen getroffen om in de behoefte, gelijk aan 350 TBS-plaatsen, te voorzien.

Politiebestel

De Nederlandse politie moet een grotere eenheid vormen. Dat is een noodzakelijke voorwaarde voor een effectievere en efficiëntere samenwerking tussen de politiekorpsen en daarmee voor een betere politiezorg. Met name de bestrijding van de bovenlokale criminaliteit zal hier profijt van hebben. Ook moet er een betere balans ontstaan tussen lokale, regionale en landelijke prioriteiten. Met het oog hierop is het wetsontwerp «Versterking bevoegdheden op rijksniveau» ingediend. Dit wetsvoorstel gaat nog uit van het huidige regionale politiebestel. Daarnaast is op basis van het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de evaluatie van de politie in 2006 een concept voor een nieuwe politiewet geschreven. Kern van de nieuwe politiewet is het creëren van één landelijke politieorganisatie met een eigen rechtspersoonlijkheid. Deze organisatie bestaat uit 25 regionale korpsen, een landelijk korps, een gezamenlijke beheersdienst en een directieraad. Door het oprichten van één landelijke politieorganisatie wordt de eenheid van de Nederlandse politie verzekerd. Het gezag over de politie wijzigt niet in de nieuwe politiewet. Met dit nieuwe politiebestel verbetert de democratische inbedding van de politie. Ook schept de nieuwe politiewet randvoorwaarden voor een betere balans tussen lokale, regionale en landelijke prioriteiten.

Jeugd

Gedragsbeïnvloeding jeugdigen

Voor een strafrechtelijke aanpak van jongeren gericht op (her)opvoeding bestaan te weinig mogelijkheden in het huidige jeugdstrafrecht. Daarom stelt het kabinet in het wetsvoorstel «Gedragsbeïnvloeding jeugdigen» onder andere een nieuwe sanctie voor: de gedragsmaatregel. Deze duurt zes tot twaalf maanden. De rechter geeft in zijn uitspraak aan hoe de maatregel er uitziet; deze is opgebouwd uit strafrechtelijke modules maar kan tevens jeugdzorg omvatten, al naar gelang het individuele geval. De maatregel biedt uitkomst als de rechter een voorwaardelijke straf of een taakstraf in een bepaald geval te licht vindt, maar een PIJ-maatregel (Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen) te zwaar.

Doorlooptijden jeugdketen

In 2005 is een traject gestart gericht op het voorkomen van dubbel onderzoek en snelle en adequate informatie-uitwisseling tussen de Bureaus Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en rechters. In 2007 wordt een normtijd ingevoerd voor de doorlooptijd van besluiten over de kinderbeschermingsmaatregel, en het zo nodig doen opstarten van hulpverlening via Bureau Jeugdzorg.

Project gesloten jeugd-voorzieningen

In 2005 zijn de voorbereidingen gestart om stapsgewijs de civiele crisisplaatsingen in de justitiële jeugdinrichtingen te beëindigen en elders in de jeugdzorg alternatieven te realiseren. Het voornemen is om met ingang van 2007 gesloten behandeling voor civielrechtelijke jeugdigen mogelijk te maken onder de verantwoordelijkheid van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In 2006 dient het kabinet hiertoe een wetsvoorstel in dat in 2007 in werking zal treden.

Operatie Jong

Met de Operatie Jong wil het kabinet uitval van jeugdigen zoveel mogelijk voorkomen. Hiermee wordt ook vanwege de preventieve werking een bijdrage geleverd aan verwezenlijking van de doelstelling van het Veiligheidsprogramma, namelijk het terugdringen van Jeugdcriminaliteit. In het sturingsadvies van Operatie Jong worden voorstellen gedaan tot vereenvoudiging en verbetering van de aansturing van het jeugdbeleid. In de kabinetsreactie op dit sturingsadvies onderschrijft het kabinet het belang van het onderscheid in de uitvoering van hulpverlening in een vrijwillig en hulpverlening in een gedwongen kader. Ouders en kinderen dienen zonder schroom van de jeugdzorg gebruik te kunnen maken. In aanvulling daarop moet het ministerie van Justitie dwang kunnen inzetten wanneer een kind in zijn ontwikkeling wordt bedreigd of zelf zijn boekje ernstig te buiten gaat. In het advies van Jong wordt een bundeling voorgesteld van de taken voor de (gezins-)voogdij en de jeugdreclassering. Het kabinet acht de samenvoeging van deze justitiële taken een logische keuze, maar wenst de in het najaar van 2006 beschikbaar komende evaluatie van de Wet op de jeugdzorg af te wachten, alvorens in 2007 met voorstellen te komen.

Maatregelen kwaliteits-verbetering PIJ

Een aantal maatregelen wordt doorgevoerd om de kwaliteit van PIJ te verbeteren: Voor deze doelgroep wordt de groepsgrootte op termijn teruggebracht van 12 naar 8 pupillen, met 2 groepsleiders per groep. Vooruitlopend daarop wordt het aantal groepsleiders verhoogd van normatief 1 op 6 naar 1 op 4 PIJ-pupillen. Daarnaast wordt het opleidingsniveau van de groepsleiders verhoogd. In samenwerking met de ketenpartners wordt aandacht besteed aan de verbetering van nazorg. Daarnaast worden middelen ingezet gericht op uitbreiding van het aantal jeugdpsychiaters/gedragsdeskundigen werkzaam in de sector.

Terrorismebestrijding

Radicalisering

Terroristische uitingen en radicalisme vormen een aanhoudende bedreiging voor de rechtsorde en de integratie. In de nota’s «Radicalisme en radicalisering» en «De lokale en justitiële aanpak van radicalisme en radicalisering» is aangegeven op welke wijze de overheid en de samenleving radicalisering kunnen voorkomen en tegengaan. Het beleid is erop gericht de weerbaarheid van personen tegen radicalisering te versterken. Ter bestrijding van radicale en terroristische uitingen die via het internet en satellietzenders worden verspreid, wordt gewerkt aan intensivering van monitoring en surveillance, een optimaal functioneren van het meldpunt cybercrime en een versterkte internationale aanpak. In Europees verband wordt gewerkt aan de uitvoering van het EU-Actieplan «Radicalisering en Rekrutering». Ter preventie van radicalisering wordt ingezet op het vergroten van expertise onder bestuurders en professionals, op het weerbaarder maken van vooral moslimjongeren en op het versterken van maatschappelijke binding in de samenleving als geheel. Het beleid is uiteengezet in de nota«Weerbaarheid en Integratiebeleid».

Informatie-uitwisseling

Onder regie van de NCTb en in samenwerking met de ministeries van BZK en Defensie worden projecten op het gebied van het verbeteren van informatie-uitwisseling gecoördineerd. De belangrijkste hiervan is het interdepartementale project «Veiligheidsverbetering door Information Awareness» (VIA). Daarbij worden methoden en technieken ontwikkeld, die ook in andere veiligheidssectoren bruikbaar zijn. Andere activiteiten zijn gericht op innovatief cameratoezicht, mogelijkheden van datafusie en technologische verbetering van het alerteringssysteem.

CBRN dreiging1

De gecoördineerde inspanningen op het gebied van CBRN-terrorismebestrijding die in 2005 zijn gestart worden in 2007 gecontinueerd. Deze inspanningen zijn in het bijzonder gericht op het afschermen van middelen en kennis tegen ongeoorloofd gebruik, optimaliseren van CBRN-grenscontrole en gerichte en zorgvuldige communicatie en optimalisatie van CBRN-intelligence. De activiteiten leveren concrete en duurzame producten, werkwijzen en inzichten op die een vaste plek krijgen in werkprocessen van de betrokken publieke en private organisaties.

Cameratoezicht

De dreiging van terrorisme doet de vraag naar monitoring exponentieel toenemen. Ook internationaal is die trend, mede op basis van ervaringen met aanslagen en andere vormen van criminaliteit, duidelijk waarneembaar. In samenwerking met de ministeries van V&W en BZK, wordt er een forse impuls gegeven aan de beveiliging van infrastructurele hotspots (onder andere Schiphol) door grootschalige toepassing van camerasystemen. Deze impuls is een eerste aanzet. Deze systemen dragen er toe bij dat terroristische aanslagen worden voorkomen, er bij incidenten en aanslagen daadkrachtiger kan worden opgetreden en een krachtige bijdrage kan worden geleverd aan de opsporing van verdachten van criminaliteit en/of terrorisme.

Publiek-private samenwerking bij terrorismebestrijding

Terroristische uitingen en radicalisme blijven een aanhoudende dreiging voor de rechtsorde waardoor de ingeslagen weg met kracht voortgezet moet worden. Informatieuitwisseling, samenwerking en coördinatie tussen de bij terrorismebestrijding betrokken partijen waaronder de ministeries van BZK, Defensie en V&W zijn ook in 2007 belangrijke aandachtspunten.

In 2007 zal de uitvoering van het traject «Terrorisme en bedrijfsleven» ter hand worden genomen. Met het traject wordt beoogd het bewustzijn bij bedrijven voor dreigingen, risico’s en kwetsbaarheden te vergroten. Daarnaast willen de publieke en private sectoren elkaar beter informeren over (concrete) dreigingen en de maatregelen die worden getroffen om deze dreigingen het hoofd te bieden. Gewerkt wordt aan het verbeteren van informatieverzameling tussen de private en publieke sectoren, alsook het bieden van een concreet handelingsperspectief (maatregelen) voor bedrijven. Daarvoor zal tevens aansluiting worden gezocht bij de publiekscampagne «Nederland tegen terrorisme».

Rechtsbestel

Bruikbare rechtsorde en vermindering van regeldruk

Ook in 2006 is in het kader van het programma «Bruikbare rechtsorde» veel bereikt. Een bijzondere gebeurtenis was de maatschappelijke regeldrukconferentie die plaatsvond in maart 2006 met vertegenwoordigers van het kabinet, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Deze conferentie werd gevolgd door de Catshuissessie over regeldruk, waarin het kabinet een extra impuls voor het bestrijden van regeldruk aankondigde. Hoofdlijnen hiervan waren dat de overheid meer vertrouwen moet geven en meer moet denken vanuit degenen op wie de regels van toepassing zijn. Concreet betekent dat dat uitvoeringsorganisaties, bedrijven en burgers meer en vroeger worden betrokken bij de voorbereiding van nieuwe regelgeving en dat meer gebruik gemaakt wordt van openbare internetconsultaties. Komende periode zullen deze punten in overleg met bedrijven, instellingen en maatschappelijke organisaties worden uitgewerkt. Ook in de toetsing van nieuwe regelgeving door Justitie zal het beheersen en verminderen van regeldruk een centrale plaats behouden.

Toegang tot het rechtsbestel

Een functioneel rechtsbestel biedt de burger toegang tot voorzieningen om geschillen of conflicten op te lossen. Op dit punt zijn de afgelopen jaren veel vorderingen geboekt. Er zijn juridische loketten gekomen waar burgers terecht kunnen met hulpvragen en er worden buitengerechtelijke afdoeningsmogelijkheden bevorderd en gefaciliteerd zoals mediation en de uitbreiding van consumentengeschillencommissies. In 2007 wordt in het vervolg hiervan het project «Delta G» (Geschilbeslechting) gerealiseerd. Doel van dit project is de burger met een juridisch geschil, door middel van een speciaal ontworpen website, in staat te stellen het juridische geschil te verhelderen, te kiezen voor de meest passende oplossing en zonodig contact te leggen met een hulpverlener.

Nu de eerstelijns rechtshulp is versterkt zal in 2007 aandacht worden besteed aan de tweedelijns rechtshulp, de kwaliteit en integriteit van de juridische beroepsbeoefening, het toezicht daarop en het van toepassing zijnde tuchtrecht. Voor tolken en vertalers zal 2007 primair gericht zijn op de implementatie van de Wet Tolken en Vertalers en het oprichten van een kwaliteitsinstituut.

Slagvaardige rechtspleging

Een functioneel rechtsbestel wordt gekenmerkt door een slagvaardige rechtspleging. De afgelopen jaren werden meer strafzaken afgedaan door de politierechter, tevens is het mogelijk geworden om getuigen te horen via teleconferentie en is het aantal aanhoudingen van zittingen teruggedrongen. Ook is de afgelopen jaren gewerkt aan een slagkrachtiger rechterlijke organisatie. Hieraan heeft bijgedragen de «Moderniseringsoperatie rechtspraak in de 21e eeuw». Meer zaken worden afgedaan en doorlooptijden zijn teruggedrongen. Naast het streven om de doelmatigheid verder te bevorderen zullen de inspanningen de komende jaren ook gericht zijn op het verbeteren van de kwaliteit. Thans wordt de moderniseringsoperatie geëvalueerd, waarover de commissie Deetman in 2007 zal rapporteren. In dit kader vindt een visitatie van de Rechtspraak plaats naar onder meer de kwaliteit van het primaire proces en de professionaliteit van de rechter. Ook bij de komende kostprijsonderhandelingen, die in 2007 moeten resulteren in prijzen voor de jaren 2008–2010, zal de kwaliteit en doelmatigheid van de rechtspraak een belangrijke rol spelen.

Bestuursrecht en Civiel recht

In maart 2006 is het eindrapport over de fundamentele herbezinning van het burgerlijk procesrecht uitgebracht. De onderzoekers pleiten voor een ruimere erkenning van afspraken op het niveau van de direct betrokkenen om beter rekening te houden met de behoefte aan verduidelijking van bestaande regels en met veranderende omstandigheden. Een kabinetsstandpunt over het eindrapport is in voorbereiding. Ook op andere terreinen van het burgerlijk recht wordt meer ruimte bepleit voor nieuwe vormen van samenwerking en ingezet op uitwerking van regels in de kring van direct betrokkenen. De commissie insolventierecht, die tot taak heeft een nieuwe Faillissementswet voor te bereiden en in het najaar 2006 zal adviseren, signaleert de behoefte aan uitwerking van regels door anderen dan de wetgever of de rechter. Door betrokken partijen is recent een code ontwikkeld voor de afwikkeling van letselschade in het buitenwettelijke traject. Een ander voorbeeld is de code Tabaksblat die een verantwoordingsplicht legt op het bestuur van de vennootschap over de naleving van een code die gezaghebbende opvattingen over goed ondernemingsbestuur (corporate governance) weerspiegelt.

Op het gebied van het algemeen bestuursrecht zal de wetgeving ook in 2007, in de lijn met de nota «Naar een slagvaardig bestuursrecht»1, in het teken staan van stroomlijning, dejuridisering en vergroting van de effectiviteit van het bestuurs(proces)recht. Het gaat hierbij onder meer om vergroting van coördinatiemogelijkheden bij besluitvorming, een meer definitieve geschilbeslechting door de bestuursrechter en verdere codificatie op het gebied van bestuurlijke geldschulden en bestuurlijke handhaving, mede met het oog op deregulering en vermindering administratieve lasten.

Internationale samenwerking

Haags programma en de JBZ-samenwerking

Justitie zet niet in op méér Europa, maar op verbetering van de huidige juridische samenwerking binnen Europa. «Het Haags Programma», dat onder het Nederlandse EU-voorzitterschap in 2004 is vastgesteld, is hiervoor richtinggevend. De belangrijkste thema’s die op de agenda staan zijn de verbetering van de informatie-uitwisseling tussen opsporingsdiensten, de verbetering van de werking van Europol, samenwerking bij de bestrijding van criminaliteit en terrorisme, kennismigranten in relatie tot legale migratie en buitengrensbewaking. Met betrekking tot integratie staat kennisopbouw centraal; dit om bij te dragen aan het creëren en verbeteren van de aanpak van integratie in alle lidstaten van de EU. Een belangrijke vernieuwing in 2007 vormt de uitvoering van de «Financiële Programma’s 2007–2013» op het terrein van de JBZ-samenwerking. De EU-subsidiegelden die hiermee zijn gemoeid zullen substantieel hoger liggen dan in de afgelopen periode. Justitie stelt zich tot doel deze gelden beter te benutten en zal daartoe de eigen organisatie aanpassen. Het ministerie van Justitie zal vanaf 2006 de centrale internationale functie versterken, zodat gerichter acties kunnen worden ondernomen op voor Nederland belangrijke dossiers. De ministers kunnen zo in diverse vormen van overleg tussen groepen van EU-lidstaten hun positie versterken.

Integratie

Inburgering

Op 15 maart 2006 is de Wet inburgering buitenland in werking getreden. Sindsdien moet door bepaalde categorieën vreemdelingen die naar Nederland willen komen het basisexamen worden behaald als extra voorwaarde voor het verkrijgen van een MVV. Naar verwachting treedt de nieuwe Wet inburgering op 1 januari 2007 in werking. Doel is om een betere beheersing van de Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving van nieuw- en oudkomers te bevorderen. Communicatie in het Nederlands tezamen met kennis van de Nederlandse samenleving is van wezenlijk belang voor het goed kunnen functioneren in deze maatschappij. De vernieuwing van het inburgeringsstelsel is dan ook een belangrijke prioriteit. De huidige inspanningsverplichting wordt in het nieuwe stelsel voor bepaalde groepen omgezet in een resultaatverplichting. De gemeenten krijgen een spilfunctie in het nieuwe stelsel. Andere uitvoeringstaken worden belegd bij de Informatie Beheer Groep. Daarnaast wordt marktwerking ingevoerd ten aanzien van de inkoop van inburgeringscursussen.

Integratie van twee kanten

Een effectief inburgeringsstelsel biedt de garantie dat nieuwkomers en oudkomers een basistoerusting hebben voor deelname aan de samenleving. Maar voor integratie is meer nodig dan toerusting. Er zijn tal van belemmeringen die de integratie van minderheden in de weg staan. Allochtone jongeren slagen er veel minder dan autochtone jongeren in om aan het werk te komen en te blijven. De sociale integratie van allochtonen en autochtonen stagneert. Cultureel is er weinig uitwisseling tussen allochtonen en autochtonen. Ruimtelijke segregatie van allochtonen en autochtonen heeft tot gevolg dat etnische groepen gescheiden van elkaar leven. Allochtone vrouwen hebben te maken met cultureel bepaalde vormen van achterstelling en dwang.

Voor een daadwerkelijke integratie is het niet voldoende dat allochtonen hun achterstand inlopen. Integratie moet van twee kanten komen. Het gaat erom een basis van gemeenschappelijkheid te vinden waarin allochtonen en autochtonen met elkaar omgaan als gelijkwaardige participanten aan de samenleving. Daarom heeft het kabinet gedeeld burgerschap voor allochtonen en autochtonen tot kern van zijn integratiebeleid gemaakt.

Gedeeld burgerschap

Ter bevordering van gedeeld burgerschap zijn de laatste jaren verschillende initiatieven genomen. Om het belang en de betekenis van het Nederlanderschap te onderstrepen is de naturalisatieceremonie ingevoerd. Op initiatief van de Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie wordt in een aantal gemeenten extra ingezet op de integratie van Antilliaanse jongeren. Voor allochtone vrouwen is een aanpak in ontwikkeling die hen moet beschermen tegen uitwassen als eerwraak en huiselijk geweld. Om de integratie van moslims te stimuleren is er een structureel overleg tot stand gekomen tussen de Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie en vertegenwoordigers van moskeeorganisaties. Met ingang van het schooljaar 2006–2007 zijn er verschillende opleidingsmogelijkheden voor islamitische geestelijke bedienaren. Het is de verwachting dat hieruit op termijn één of meer Nederlandse imamopleidingen voortkomen.

Binding

Bij de implementatie van het vernieuwde integratiebeleid is duidelijk geworden dat de ruimtelijke concentratie van niet-westerse allochtonen in toenemende mate een belemmering vormt voor een succesvolle integratie. De concentratie heeft tot gevolg dat er te weinig contact is tussen allochtonen en autochtonen. Inzet op binding is van belang om te voorkomen dat etnische groepen verder uit elkaar groeien en sociale spanningen groter worden.

Contact en ontmoeting komen tot stand door gezamenlijk gebruik van (openbare) voorzieningen en gezamenlijke deelname aan duurzame activiteiten. Daarom is het initiatief genomen voor een segregatiedoorbrekende aanpak. Met het initiatief binding en ontmoetingen op lokaal niveau, dat nog in 2006 van start zal gaan, wordt een breed scala aan lokale initiatieven op gang gebracht die leiden tot meer contact en uitwisseling tussen etnische groepen.

Discriminatie

Respect voor elkaar en binding worden ook bevorderd als burgers op gelijkwaardige wijze kunnen participeren en zich beschermd weten tegen discriminatie. Daarvoor is een goede professioneel werkende landelijke dekking van voorzieningen voor de behandeling van discriminatieklachten nodig. Burgers moeten toegang hebben tot laagdrempelige voorzieningen zodat zij met hun klacht terecht kunnen in de eigen gemeente. Dit is nu nog lang niet overal het geval. Daarom neemt de Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie het initiatief tot een landelijk dekkend netwerk van antidiscriminatievoorzieningen.

Eergerelateerd geweld

Met het programma Eergerelateerd geweld wordt beoogd om de samenhang in de aanpak van eergerelateerd geweld verder te verbeteren en de problematiek verder inzichtelijk te maken. Dit sluit aan bij de vraag van de Tweede Kamer om meer helderheid te krijgen van de gedragingen met betrekking tot eergerelateerd geweld en om inzicht in de aard en omvang van de problematiek. Daarnaast is de aanpak gericht op maatschappelijke preventie van eergerelateerd geweld, het adequaat bieden van hulp en opvang van slachtoffers en een strafrechtelijke aanpak van de daders. Met de «Startnotitie Eergerelateerd geweld»1 is een basis gelegd voor een intensivering van de aanpak van eergerelateerd geweld. In de septemberrapportage is een uitgebreid planningsdocument van het programma voor de komende jaren opgenomen.

Vreemdelingenbeleid

Organisatie van de toelating

De beleidsnotitie «Naar een modern migratiebeleid»1 is in mei 2006 aan de Tweede Kamer gestuurd. Het migratiebeleid wordt gemoderniseerd door het restrictieve toelatingsbeleid te combineren met een grotere mate van selectiviteit. Het nieuwe beleid zal meer gebaseerd zijn op de behoefte aan migranten die in de Nederlandse samenleving bestaat.

Verder worden de toelatingsprocedures versneld en vereenvoudigd, onder meer door centralisatie van de behandeling van verblijfsaanvragen en digitalisering en vereenvoudiging van aanvraagprocedures. In het nieuwe migratiebeleid krijgen instellingen en bedrijven op basis van contracten met de overheid op het terrein van studie- en arbeidsmigratie een grotere rol in de toelatingsprocedures.

Ten slotte wil het kabinet het systeem van verblijfsvergunningen zoals dat binnen de Vreemdelingenwet 2000 bestaat aanzienlijk vereenvoudigen. In de huidige wetgeving bestaan 26 verblijfsdoelen, waartussen nauwelijks samenhang bestaat en waarbij regelmatig aanpassingen nodig zijn. In het nieuwe toelatingsmodel wordt dit aantal teruggebracht tot vijf typen, de zogeheten kolommen, te weten: Uitwisseling en Arbeid Tijdelijk, Studie en Arbeid Regulier, Kennis en Arbeid Hoogwaardig, Familie/Gezin en Humanitaire redenen. Het implementatietraject is in 2006 gestart en loopt door in 2007. Daarin worden de gemaakte beleidskeuzes nader uitgewerkt, worden wijzigingen van de relevante wet- en regelgeving voorbereid, waaronder de wijziging van de Vreemdelingenwet 2000, en wordt de invoering van nieuwe toelatingsprocedures voorbereid.

Asiel

De afgelopen kabinetsperiode is de Vreemdelingenwet 2000 op een aantal punten gewijzigd. Zo is de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd verlengd van drie naar vijf jaar. Daarmee kan beter worden beoordeeld of de situatie in het land van herkomst nog steeds zodanig slecht is dat vreemdelingen uit dat land op permanent verblijf in Nederland zijn aangewezen en sluit het asielstelsel beter aan bij de situatie in de ons omringende landen. Ook is de situatie met betrekking tot de rechterlijke toetsing van vrijheidsontnemende maatregelen van vóór de Vreemdelingenwet 2000 grotendeels hersteld. Dat was nodig omdat de behandeling van beroepen tegen vrijheidsontnemende maatregelen een belangrijk deel van de capaciteit van de vreemdelingenkamers in beslag nam, waardoor achterstanden waren ontstaan bij de behandeling van beroepen in verblijfsprocedures.

In de afgelopen jaren is het aantal asielverzoeken gedaald tot ruim 12 300 asielverzoeken in 2005. Het aantal asielaanvragen tot en met april 2006 bedroeg circa 6 500.

Visumwet

De visumbepalingen worden geïntegreerd in de Vreemdelingenwet 2000. Naar verwachting wordt het wetgevingsproces spoedig afgerond, waarna implementatie en inwerkingtreding zullen volgen. Hiermee gaat de bevoegdheid voor het verlenen van visa over van de minister van Buitenlandse Zaken naar de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, waarmee concreet invulling wordt gegeven aan de verantwoordelijkheid van deze minister voor toelating, ook als het gaat om kort verblijf.

Rechtsmiddelen reguliere toelatingsprocedure

In 2007 zal het accent van het toelatingsbeleid meer worden verlegd naar het reguliere toelatingsbeleid. In navolging van de wijziging in de asielprocedure, waar in afwijking van de Awb de bezwaarprocedure is vervangen door een voornemenprocedure, wordt ook in het reguliere toelatingsbeleid een dergelijke wijziging voorbereid. Tegenover de afschaffing van de bezwaarprocedure staat de verplichting voor de IND om (in de meeste gevallen), indien men voornemens is een aanvraag af te wijzen, dit schriftelijk aan de vreemdeling kenbaar te maken, zodat de vreemdeling hierop kan reageren. De efficiency en kwaliteit van het proces van rechtsbescherming zijn bovendien gebaat bij de nieuw te introduceren «ex-nunc» toetsing in beroep. Er wordt naar gestreefd deze wijzigingen nog deze regeerperiode aan de Tweede Kamer ter behandeling aan te bieden.

Inrichting Vreemdelingenketen

Begin 2006 is gestart met het realiseren van een nieuw in te richten Terugkeerorganisatie welke naast de IND zal worden gepositioneerd. Daarnaast wordt de omvorming van de IND tot enige toelatingsorganisatie nauwgezet bewaakt, evenals de overige verbeteringen in de vreemdelingenketen.

Na de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 is veel aandacht besteed aan de verbetering van de uitvoering van de regelgeving. Daarbij zijn de verschillende betrokken organisaties steeds meer als keten gaan optreden. Naast een verduidelijking van de overlegstructuur en de (prestatie)afspraken in de keten zijn instrumenten ontwikkeld zoals de gezamenlijke vreemdelingendatabase en simulatie- en prognosemodellen. Daarnaast is planning en verantwoording van de uitvoering in ketenverband mogelijk geworden. In de komende periode zullen de gezamenlijke doelen van de keten worden uitgewerkt, alsmede de bijdragen die de verschillende ketenorganisaties aan de realisatie ervan zullen leveren. Een belangrijk vraagstuk voor de komende periode is de wijze waarop de keten kan worden bestuurd. Hierbij zal de vraag beantwoord moeten worden of de huidige sturingsmogelijkheden en -instrumenten toereikend zijn, of dat een wijziging van de sturing in de keten noodzakelijk is. Hierbij worden de ontwikkelingen elders (bijvoorbeeld ten aanzien van het politiebestel) nauwlettend gevolgd.

Terugkeer(organisatie)

Een concrete stap in het kader van de verbetering van de sturing in de vreemdelingenketen is de oprichting van de Terugkeerorganisatie. De Terugkeerorganisatie dient vanaf januari 2007 volledig operationeel te zijn.

Daarnaast is in de afgelopen kabinetsperiode een aantal maatregelen genomen ter verhoging van de effectiviteit van het terugkeerbeleid, conform deTerugkeernota 2003.1 Te denken is aan versterking van de samenwerking met landen van herkomst en maatregelen op het terrein van het grensbeheer en de herziening van de opvang.

Ook is het beleid ter ontmoediging van illegaal verblijf aangescherpt. In dat kader zijn het vreemdelingentoezicht en controles op illegale tewerkstelling en bewoning geïntensiveerd en zijn de sancties op dit terrein verzwaard. In 2007 zullen de aanscherping van het beleid met betrekking tot de ongewenstverklaring van vreemdelingen én het verwijderen van vreemdelingen die de openbare orde verstoren, worden geïmplementeerd.

Tevens is met de uitvoering van het Project Terugkeer hard gewerkt om vreemdelingen die vóór 1 april 2001 een (eerste) asielaanvraag hebben ingediend, onherroepelijk niet in aanmerking zijn gekomen voor een verblijfsvergunning en nog geen gehoor hebben gegeven aan hun zelfstandige vertrekplicht, intensief te faciliteren bij het bewerkstelligen van het vertrek uit Nederland. Omdat een deel van de doelgroep zich nog in een vreemdelingrechtelijke procedure bevond en bevindt zijn en worden er ook verblijfsvergunningen verstrekt aan vreemdelingen vallend onder de doelgroep van het Project. De Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie heeft toegezegd dat binnen de projectduur van 3 jaar 26 000 aanvragen afgehandeld zouden worden.

Ten slotte hebben de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking en de Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie tijdens de afgelopen kabinetsperiode beleid ontwikkeld op het grensvlak tussen ontwikkelingssamenwerking en migratie. Een beleidskader, met bijbehorende financiën in de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken, is gecreëerd voor de uitvoering van projecten die zowel ontwikkeling van landen van herkomst als het migratiebeheer in Nederland dienen, zoals de tijdelijke terugkeer van gekwalificeerde migranten en capaciteitsversterking voor migratiemanagement.

Vreemdelingentoezicht

In de afgelopen jaren is de capaciteit bij politie en Koninklijke Marechaussee voor de uitvoering van het vreemdelingentoezicht uitgebreid. De Kmar heeft niet alleen op het gebied van vreemdelingen toezicht een belangrijke functie maar levert ook een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen van Justitie door zijn rol op het gebied van grensbewaking, het toezicht op Schiphol en bij bestrijding van terrorisme en ter bevordering van de veiligheid. Anderzijds zijn met de toetreding van nieuwe lidstaten tot de Europese Unie de potentiële doelgroepen van het vreemdelingentoezicht veranderd en is voor enkele van deze groepen de focus van de handhaving van de vreemdelingenwetgeving verschoven naar handhaving van bijvoorbeeld de arbeidswetgeving. In deze situatie zijn concrete afspraken gemaakt met de uitvoerders van het vreemdelingentoezicht over te behalen resultaten. In de komende periode wordt extra aandacht besteed aan (her-)definiëring van de toezichtstaken van de verschillende uitvoerders in de vreemdelingenketen. Dit in het verlengde van de vorming van de Terugkeerorganisatie en de overdracht van de reguliere frontofficetaken van gemeenten aan de IND.

Overzichtstabel met belangrijkste beleidsmatige mutaties

Onderstaande tabel bevat de belangrijkste budgettaire mutaties sinds de begroting 2006 (inclusief de 1e suppletore begroting 2006).

Toelichting op de overzichtstabel belangrijkste beleidsmatige mutaties

1) Rechterlijke macht

De Raad voor de rechtspraak (Rvdr) verwacht de komende jaren een verdere toename van de instroom ten opzichte van 2005. De instroom van zaken stijgt met name in de sectoren civiel, bestuur en kanton. Tevens zullen er naar verwachting extra megazaken in behandeling moeten worden genomen. In het licht van deze ontwikkelingen zijn hiertoe door het kabinet extra middelen beschikbaar gesteld. Afgezien van de vreemdelingenkamers is over de jaren heen de verwachte instroom nagenoeg gefinancierd. Wel is hierbij een spreiding over de jaren aangebracht, omdat het niet realistisch wordt geacht dat nog in 2006 veel extra capaciteit wordt aangetrokken. Een deel van de dekking (€ 5 miljoen in 2006 en € 7,3 miljoen structureel) wordt gevonden in de, met de toenemende zaaksinstroom samenhangende, verwachte hogere griffierechtenopbrengsten. Tenslotte wordt in 2006 een eenmalige storting in het eigen vermogen van de Raad verwerkt van € 9 miljoen.

2) Vreemdelingenkamers

Ook voor de productie bij de vreemdelingenkamers zijn aanvullende middelen noodzakelijk. Enkele eerder ingeboekte structurele besparingen blijken zich niet, in mindere mate of pas later voor te doen waardoor ook de capaciteitsafbouw in de vreemdelingenkamers anders zal moeten verlopen om geen achterstanden te laten ontstaan. Daarnaast blijken in de ketenprognoses een aantal doorwerkingfactoren anders uit te pakken dan eerder werd verondersteld, waardoor extra werklast voor de vreemdelingenkamers wordt verwacht. De ontwikkelingen in de asielketen worden nauwgezet gevolgd waardoor naar verwachting tijdig kan worden gereageerd op gewijzigde behoeften in de vreemdelingenkamers.

3) Gevolgen Schipholbrand: Brandpreventie inrichtingen DJI

Als gevolg van de brand op Schiphol-Oost wordt DJI nu ook voor de andere inrichtingen geconfronteerd met striktere eisen van de brandweer en andere lokale instanties aan de brandveiligheid van justitiële inrichtingen. Om te voorkomen dat inrichtingen door deze eisen buiten gebruik gesteld moeten worden, is het treffen van additionele maatregelen onontkoombaar. Het gaat hierbij om gebouwelijke maatregelen (o.a. automatische branddetectiesystemen) en om organisatorische maatregelen (o.a. het versterken van de personele bezetting in de nachtelijke uren). Vanaf 2006 wordt hiermee een start gemaakt.

4) Eerwraak

Voor de opzet van een programma-organisatie die de verdere uitwerking van de projecten rond «Eergerelateerd geweld» voor haar rekening moet nemen, zijn tot en met 2010 middelen aan de Justitiebegroting toegevoegd. De «eergerelateerde» beleidsdossiers hebben ondermeer betrekking op eerwraak, genitale verminking en huiselijk geweld (voor zover eergerelateerd). Het programma wordt vormgegeven door drie projecten gericht op maatschappelijke preventie, bescherming en strafrechtelijke aanpak.

5) en 6) Terrorisme

In het kader van terrorismebestrijding zijn structureel middelen aan de Justitiebegroting toegevoegd. Voor de oprichting van de Dienst Speciale Interventies (DSI), als onderdeel van de KLPD, worden structureel middelen overgeheveld naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.

7) Bescherming Vitale Infrastructuur (FES)

Vanuit de Fes-meevaller 2005 zijn middelen aan Justitie toegekend. Deze middelen worden ingezet voor projecten op het terrein van de bescherming van vitale infrastructuur, onder meer voor de veiligheidsverbetering door information awareness, het project 3D-camerabeelden en het verbeteren van de CBRN-security.

8) Cameratoezicht

Het kabinet Balkenende II heeft € 31 miljoen beschikbaar gesteld voor cameratoezicht in de vervoerssector. In samenwerking met partners en de sectoren (publiek-private samenwerking) worden plannen uitgewerkt voor een meerjarige aanpak van installatie van (intelligente) camerasystemen. Ontwikkeling en implementatie van software voor grootschalige toepassingen maken eveneens onderdeel uit van deze aanpak.

9) Verbeterprogramma opsporing en vervolging (Posthumus)

Naar aanleiding van de evaluatie van de Schiedammer parkmoord is het verbeterprogramma «Versterking Opsporing en Vervolging» opgesteld. De doelen van dit programma zijn:

– versterking van het vertrouwen in politie en Openbaar Ministerie;

– versterking kwaliteit en professionaliteit, teneinde de criminaliteit daadkrachtig en effectief te kunnen bestrijden;

– een zichtbaar transparante en integere werkwijze.

Daartoe wordt bij het OM vooral geïnvesteerd in capaciteit voor complexe onderzoeken, het organiseren van tegenspraak en review en forensische opsporing.

Bij het NFI hebben de investeringen vooral betrekking op capaciteit voor duidelijker rapporteren, versterking kwaliteit plaats delict en forensische intake, de invoering van de landelijke sporendatabank en de organisatie van 24 uurs-beschikbaarheid.

10) Overheveling opsporingsgerelateerde deel van de gerechtskosten

Het gerechtskostenbudget wordt tot op heden geheel verantwoord op de begroting van Justitie. Het bestaat uit een opsporings- en een vervolgingsdeel. De ministeries van BZK en Justitie zijn overeengekomen het opsporingsgerelateerde deel van de gerechtskostenbudget aan BZK over te dragen. Dit zijn de kosten van telefoontaps en het opvragen van verkeersgegevens waarbij politie als vragende partij optreedt. Het uitgangspunt is dat de beheersbaarheid van het budget groter wordt als de vragende partij verantwoordelijk is voor het budget. Met deze overheveling is een structureel bedrag van € 25,5 miljoen vanaf 2007 gemoeid.

11) Uitbreiding TBS-voorzieningen

De middelen worden, mede in het kader van de aanbevelingen uit het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie TBS, zodanig ingezet, dat aan de voorziene behoefte aan TBS-voorzieningen, zoals die begin dit jaar is geprognosticeerd op niveau 2010, kan worden voldaan.

12) Psychiatrische zorg in detentie

In het kader van de verbetering van de forensische zorg in detentie, naar aanleiding van het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie TBS, worden 700 celplaatsen in het Gevangeniswezen geschikt gemaakt voor het verlenen van (extra) psychische zorg. Het betreft een opwaardering van het zorgniveau. Het totaal aantal celplaatsen in het Gevangeniswezen blijft gelijk.

13) Kwaliteitsverbetering TBS

Het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie TBS bevat een groot aantal voorstellen tot verbetering van het TBS-systeem. De kosten gemoeid met deze voorstellen bedragen in 2007 € 6,8 miljoen, oplopend tot € 11,4 miljoen in 2011.

14) Overheveling budget forensische zorg (van VWS)

Per 1 januari 2007 wordt een bedrag van € 213,8 miljoen overgeheveld vanuit het AFBZ naar de Justitiebegroting. Het betreft de structurele overdracht van het budget van forensische zorg in strafrechtelijk kader. Deze overdracht vindt plaats in het kader van de uitvoering van de motie Van de Beeten. Het bedrag is berekend op basis van de begrotingsstand 2006. In 2007 wordt gestart met een objectieve registratie en monitor van de daadwerkelijk financiering van forensische zorg in strafrechtelijk kader. Dit met het oog op een herberekening en definitieve vaststelling van de structureel over te hevelen bedragen. Zonodig zal dit in 2008 leiden tot een correctie op de begroting van het Ministerie van Justitie en VWS.

15) Jeugd

Op diverse deelgebieden binnen het jeugdbeleid zijn structureel middelen beschikbaar gesteld. De Enveloppe jeugd betreft voor de jaren 2007 en verder in totaal € 30 miljoen. Deze middelen worden als volgt verdeeld:

• Voor beschermingsonderzoeken bij de Raad is € 1,4 miljoen beschikbaar in 2007 aflopend tot€ 0,6 miljoen in 2011;

• Voor de uitvoering van basis- en vervolgonderzoeken en taakstraffen bij de Raad is € 7,6 miljoen beschikbaar in 2007 aflopend tot € 6,4 miljoen in 2011;

• Daarnaast worden er in het kader van geconstateerde tekorten ten aanzien van jeugdstraf capaciteit DJI de komende jaren concrete acties en plannen uitgewerkt om nieuwbouw te realiseren. Deze zullen vanaf 2009 kunnen worden opgeleverd. Hiervoor is in 2007 € 30 000 beschikbaar, oplopend tot € 13,3 miljoen in 2011;

• Ook worden middelen ingezet voor de groei van aantal ondertoezichtstellingen bij de BJZ’s. Het gaat hier om 1 244 extra zaken. Hiervoor is in 2006 € 7,1 miljoen en in 2007 € 13,7 miljoen beschikbaar, aflopend tot € 6,1 miljoen in 2011;

• Als laatste worden middelen ingezet voor de groei van het aantal zaken jeugdreclassering (inclusief samenloop). Totaal gaat het om 1 821 extra zaken. Hiervoor is in 2006 € 6,9 miljoen en in 2007 € 7,3 miljoen beschikbaar, aflopend tot € 3,6 miljoen in 2011.

16) PIJ-maatregel

Een aantal maatregelen wordt doorgevoerd om de kwaliteit van PIJ te verbeteren. Voor deze doelgroep wordt de groepsgrootte op termijn teruggebracht van 12 naar 8 pupillen, met 2 groepsleiders per groep. Vooruitlopend daarop wordt het aantal groepsleiders verhoogd van normatief 1 op 6 naar 1 op 4 PIJ-pupillen. Daarnaast wordt het opleidingsniveau van de groepsleiders verhoogd. In samenwerking met de ketenpartners wordt aandacht besteed aan de verbetering van nazorg. Daarnaast worden middelen ingezet gericht op uitbreiding van het aantal jeugdpsychiaters/gedragsdeskundigen werkzaam in de sector.

17) Asiel: IND instroom

Vanaf 2006 wordt een structureel hogere asielinstroom verwacht van 500 asielzoekers en daarmee komt de asielinstroom op structureel 10 500. Daarnaast is in 2006 sprake van een tijdelijke extra instroom van asielbeoordelingen van 3 700 als gevolg van «14–1 brieven» en bezwaren. Dit vergt extra capaciteitsinzet in 2006 met naijleffecten in 2007.

18) Asiel: Bezetting COA

De bezetting in de COA-opvang is hoger dan geraamd. De bezetting is voor 2006 (op basis van de realisatie over 2005) naar boven bijgesteld, wat tevens een doorwerking heeft voor latere jaren. De belangrijkste oorzaak van de hogere bezetting is de aanmerkelijk lagere uitstroom uit de opvang. Deze is lager uitgevallen, omdat de uitplaatsing van de statushouders en het aantal verwijderingen lager is.

19) Terugkeerorganisatie

Door het kabinet Balkenende II is besloten dat er een project-DG wordt aangesteld voor de herinrichting van de vreemdelingenketen. De daarmee samenhangende afzonderlijke terugkeerorganisatie moet onder andere leiden tot een betere sturing van de keten en minder versnippering in de werkprocessen.

20) Project Terugkeer

De caseload aan vreemdelingen die vallen onder de werkwijze van Project Terugkeer zal als gevolg van onder andere zij-instromers (ex-amv’ers en Iraki) worden uitgebreid van 26 000 naar 38 500. Voor de goede orde: de 26 000 dossiers zullen binnen de projectduur worden afgehandeld, dat wil zeggen voor 1 juli 2007. Waar het hier om gaat zijn de 12 500 resterende dossiers die ook onder de werking van het Project Terugkeer vallen.

21) Vernieuwing IND

Naar aanleiding van het rapport van de Algemene Rekenkamer (TK 30 240 nrs. 1–2) heeft het kabinet Balkenende II ingestemd met een aantal verbetermaatregelen. Bij de 1e suppletore begroting 2006 is als onderdeel van het verbeterprogramma een verhoging aangebracht van € 14,5 miljoen ten behoeve van de reductie van beslistermijnen en programmakosten. Er zijn tevens middelen beschikbaar gesteld voor de meerjarige doorwerking van de overige maatregelen. Deze maatregelen hebben betrekking op programmakosten, overdracht front-office en fraudebestrijding.

22) Asiel: Ontvangsten ODA

De kosten van de eerstejaars opvang van asielzoekers worden ten laste van het ODA-budget gebracht. De gemiddelde verblijfsduur van de eerstejaars opvang is op basis van realisatiegegevens aangepast van 11 maanden naar 9 maanden. Onder andere als gevolg hiervan wordt de ontvangstenraming neerwaarts bijgesteld.

23) Extra integratietrajecten allochtone vrouwen (Taaltotaal PaVEM)

De commissie Participatie van Vrouwen uit Etnische Minderheidsgroepen (PaVEM) is ingesteld om de gemeenten te ondersteunen in hun streven om meer vrouwen te laten participeren. Voor de jaren 2006 en 2007 zijn extra middelen vrijgemaakt voor de emancipatie van allochtone vrouwen via inburgering. Dit budget was bedoeld als co-financieringsbudget voor gemeenten. Vanwege het wegvallen van ESF-financiering is door het kabinet besloten dit budget in de jaren 2006 en 2007 beschikbaar te stellen als compensatie.

24) Educatiemiddelen inburgering

Met het ministerie van OC&W is afgesproken dat met inwerkingtreding van het nieuwe inburgeringstelsel – Wet Inburgering – een deel van het educatiebudget, namelijk het deel dat bestemd is voor de voor inburgering relevante NT-2 niveaus, overkomt naar Justitie en wordt toegevoegd aan het totale inburgeringsbudget. Een deel hiervan wordt uiteindelijk via de Brede Doeluitkering Sociale integratie van veiligheid van het GSB toebedeeld aan gemeenten.

25) Breed Initiatief Maatschappelijke Binding (BIMB)

In het kader van Breed Initiatief Maatschappelijke Binding (BIMB) worden middelen beschikbaar gesteld voor een uitbreiding van het aantal antidiscriminatievoorzieningen en voor landelijke integratie-activiteiten.

Bij het inrichten van een landelijk dekkend netwerk van antidiscriminatievoorzieningen wordt aan gemeenten, die het best zicht hebben op de lokale omstandigheden en behoeften, een sleutelrol toegekend. Zij krijgen de taak om voor inwoners een antidiscriminatievoorziening tot stand te brengen die laagdrempelig is.

Met landelijke integratie-activiteiten wordt het gezamenlijke gebruik van voorzieningen en de gezamenlijke participatie aan activiteiten – door allochtonen en autochtonen – aangemoedigd.

26) Wet Inburgering invoeringskosten

Als gevolg van het nieuwe inburgeringsstelsel wordt een aantal actoren geconfronteerd met invoeringskosten. Daarom zijn middelen aan de Justitiebegroting toegevoegd.

HOOFDSTUK 3 BELEIDSARTIKELEN

11 Nederlandse rechtsorde

Algemene doelstelling

Een goed functionerende rechtsorde, waarbinnen samenleving en burger tot hun rechtkomen.

Operationele doelstelling 11.1

Het tot stand brengen van wet- en regelgeving ter uitvoering van de grondwettelijke opdracht het burgerlijk recht, het strafrecht en het burgerlijk- en strafprocesrecht in algemene wetboeken en algemene regels van bestuursrecht bij wet vast te leggen, het tot stand brengen van regelgeving ter realisering van de beleidsdoelen van Justitie, de adequate implementatie van internationale regelgeving in de Nederlandse rechtsorde.

Actor

Directie wetgeving

Straf- en sanctierecht

Motivering

De afgelopen periode stond wat de wetgeving op het terrein van het straf- en sanctierecht aangaat, in het teken van de realisatie van de volgende doeleinden:

• Het recht, in het bijzonder het straf- en strafprocesrecht, dient blijvend te zijn toegesneden op een adequate bestrijding van terrorisme;

• Een strafprocedure en een sanctierecht die niet efficiënt zijn, vormen geen bijdrage aan een bruikbare rechtsorde;

• Een Wetboek van Strafvordering en een Wetboek van Strafrecht die niet voldoen aan de eisen van deze tijd, bijvoorbeeld in verband met nieuwe technologische ontwikkelingen, gewijzigde inzichten of in verband met de internationale ontwikkelingen, kunnen geen adequate functie vervullen;

• De Wetboeken van Strafvordering en Strafrecht, alsmede bijzondere wetten, zoals de Penitentiaire en andere Beginselenwetten behoeven continu groot en klein onderhoud, willen zij voor de rechtspraktijk een bruikbare functie kunnen blijven vervullen;

• De invloed van Europa op het strafrecht is niet meer weg te denken. Een substantieel deel van de werkzaamheden op het terrein van de wetgeving m.b.t. het straf- en sanctierecht blijft bestaan uit bijdragen aan de totstandbrenging van bindende internationale instrumenten, zoals verdragen, richtlijnen en EU-Kaderbesluiten. Deze internationale regelgeving heeft haar doorwerking in de nationale rechtsorde en dient daartoe – tijdig en adequaat – uitgevoerd te worden.

Vele wetsvoorstellen zijn met het oog op het bereiken van deze vijf doelstellingen reeds wet geworden en in werking getreden. Voor het resterende deel van deze kabinetsperiode kunnen – niet uitputtend- de volgende concrete wetsvoorstellen worden genoemd.

Activiteiten

1. Wetgeving ter bestrijding van het terrorisme

Een adequate bestrijding van het terrorisme blijft op onderdelen aanpassing van de wetgeving vergen. De verruiming van de mogelijkheden van opsporing en vervolging van terroristische misdrijven treedt 1 januari 2007 in werking; ook de regeling die de mogelijkheid creëert om afgeschermde getuigen in een strafproces te laten optreden, is inmiddels in werking getreden. Voor het komende jaar kan nog genoemd worden:

De inwerkingtreding van een partiële wijziging van het Wetboek van Strafrecht in verband met de verruiming van de mogelijkheden tot ontzetting uit het beroep, alsmede de strafbaarstelling van het deelnemen aan een trainingskamp.

2. Bevordering van de efficiency in de strafprocedure en in het sanctierecht

De afgelopen periode zijn al vele voorstellen, voortvloeiend uit het «Veiligheidsprogramma» en uit het programma inzake de modernisering van de sanctietoepassing verwezenlijkt. Hieronder worden de nog resterende voorstellen genoemd.

Strafprocesrecht

De hieronder opgesomde wetsvoorstellen beogen vooral een werklastvermindering van de rechtsprekende macht door de strafprocedure efficiënter in te richten en door buitengerechtelijke afdoening van zaken, als de in het geding zijnde belangen dat toelaten te bevorderen.

• Inwerkingtreding van het wetsvoorstel invoering videoconferentie in het strafrecht (najaar 2006);

• Inwerkingtreding van het wetsvoorstel OM-afdoening voorjaar 2007.

Materieel strafrecht

• Inwerkingtreding van de wet tot wijziging van het jeugdstrafrecht in verband met de invoering van een gedragsbeïnvloedende maatregel.

Penitentiair en sanctierecht

De onderstaande wetsvoorstellen beogen onder andere de wettelijke grondslag te bieden voor vergroting van efficiency in het gevangeniswezen. Verder komen het komende jaar aan de orde de wetsvoorstellen ter uitvoering van de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie tbs.

• Parlementaire afronding van het wetsvoorstel voorwaardelijke invrijheidstelling;

• Parlementaire behandeling van het wetsvoorstel huisdetentie;

• Indiening van het wetsvoorstel Beginselenwet tbs in verband met particuliere inrichtingen;

• Wetswijzigingen, voortvloeiend uit de aanbevelingen van de Tijdelijke onderzoekscommissie tbs.

3. Modernisering van de Wetboeken van Strafvordering, Strafrecht en bijzondere wetten Strafprocesrecht

Doel van de twee hieronder genoemde wetsvoorstellen is de erkenning van het slachtoffer als deelnemer aan het strafproces. Beoogd wordt in 2007:

• Inwerkingtreding van de wet positie van het slachtoffer in het strafproces;

• Parlementaire behandeling van het wetsvoorstel verplichte HIV-test;

• Consultatie van voorstellen in het kader van de herziening Strafvordering 2011.

Bijzondere wetgeving: Wet politiegegevens

Het wetsvoorstel voor een nieuwe Wet politiegegevens is inmiddels door de Tweede Kamer aanvaard. Als ook de Eerste Kamer dit wetsvoorstel voortvarend afhandelt, kunnen al per 1 januari 2007 onnodige belemmeringen in de informatie-uitwisseling binnen de politie en tussen de politie en derden, die een effectieve aanpak van de criminaliteit bemoeilijken, weggenomen zijn.

4. Bijdragen aan de internationale rechtsorde en uitvoering van internationale verplichtingen

Ook op het terrein van het straf- en strafprocesrecht dient in 2007 de nodige Europese regelgeving te worden geïmplementeerd dan wel een aanvang met deze implementatie te worden gemaakt. Van belang zijn met name:

• Inwerkingtreding van de uitvoeringswet van het Kaderbesluit inzake toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning op geldelijke sancties ( en confiscatie van opbrengsten van een misdrijf);

• Indiening van het wetsvoorstel tot uitvoering van het Kaderbesluit inzake het Europees bewijsverkrijgingsbevel.

Staats- en bestuursrecht

Wat willen we bereiken met de wetgeving op het gebied van het staats- en bestuursrecht? De doelen van de wetgeving op dit gebied zijn als volgt:

• een doelmatig en handhaafbaar systeem van regels voor immigratie en integratie, dat met eerbiediging van de mensenrechtelijke beginselen en met inachtneming van in internationaal verband vastgestelde verplichtingen, gericht is op beheersing van de internationale migratiestromen naar Nederland en integratie van nieuwe burgers in de Nederlandse samenleving;

• efficiënte regelgeving die de overheid, in het bijzonder opsporingsen vervolgingsinstanties en inlichtingendiensten, in staat stelt een adequaat en doelmatig veiligheidsbeleid (criminaliteitsbestrijding en voorkoming van terrorisme) te voeren;

• een slagvaardig bestuursrecht, waarin de basisbeginselen van de democratische rechtstaat zijn verankerd en dat ook is toegesneden op de behoeften van de praktijk;

• op de eisen van deze tijd toegesneden regels op het terrein van rechtspleging, juridische beroepen en rechtsbijstand, die de toegang tot het rechtsbestel waarborgen en reguleren;

• het op orde en in overeenstemming met het Europees recht houden van de regelgeving inzake bescherming van persoonsgegevens;

• de modernisering van de regelgeving op het gebied van kansspelen;

• een adequate behandeling van mensenrechtenklachten tegen het Ministerie van Justitie bij het EHRM en andere internationale gremia alsmede toetsing van nieuwe wetgeving aan internationale verplichtingen op grond van mensenrechten-verdragen.

1. Immigratie en integratie

Voorop staat een volwaardige deelname aan de Nederlandse samenleving en reële kansen op ontplooiing voor iedereen, ongeacht zijn of haar afkomst. Dat brengt mee een gericht inburgerings- en integratiebeleid, waarbij de beginselen van het Haags Programma in acht worden genomen.

Kenmerken van het nieuwe inburgeringsstelsel zijn eigen verantwoordelijkheid van de inburgeringsplichtige, een op de markt verkrijgbaar aanbod van inburgeringcursussen, toepassing op zowel oud- als nieuwkomers, een uitgebalanceerd systeem van sancties en stimuli alsmede een spilfunctie voor de gemeenten. De wetgeving faciliteert hierbij. Het gaat daarbij om:

• inwerkingtreding van het wetsvoorstel inburgering (inburgeringexamen als voorwaarde voor het verkrijgen van een permanente verblijfsstatus).

De regelgeving op het gebied van vreemdelingenrecht is geen rustig bezit. Het streven is vanaf 1 januari 2007 regels te introduceren op het gebied van onder andere reguliere toelating, toepassing van biometrische kenmerken, vreemdelingenbewaring en procedurele stroomlijning, rekening houdend met de uitkomsten van de evaluatie van de Vreemdelingenwet. Voorts zal ook in 2007 veel aandacht worden besteed aan implementatie van in Europees verband afgesproken regels.

2. Veiligheid/criminaliteitsbestrijding/organisatie politie

De bevordering van de veiligheid in de samenleving vergt aanpassing en aanscherping van verschillende stukken wetgeving op dit terrein. Het betreft de wetgeving die zich richt op de organisatie, slagvaardigheid en bevoegdheden van de politie en op bestrijding van terrorisme, zoals de doorzettingsmacht voor de Minister van Justitie in zijn hoedanigheid van coördinerend minister van terreurbestrijding en een wettelijke regeling voor een meldplicht en een gebiedsverbod (bestuurlijke maatregelen).

• Parlementaire behandeling voorstel doorzettingsmacht Minister van Justitie;

• Parlementaire behandeling voorstel bestuurlijke maatregelen nationale veiligheid;

• Parlementaire behandeling voorstel nieuwe Politiewet (2007);

• Indiening en parlementaire behandeling voorstel wijziging Wet Wapens en Munitie in verband met uitbreiding bevoegdheden preventief fouilleren;

• Inwerkingtreding voorstel wijziging Wet op de bijzondere opsporingsdiensten (inclusief instelling functioneel Openbaar Ministerie);

• Parlementaire behandeling voorstel tot wijziging van de Politiewet 1993 in verband met een nadere taakaanduiding van de KMAR en het eventuele verlenen van bijstand aan de KMar.

3. Algemeen bestuursrecht

Op het gebied van het algemeen bestuursrecht zal de wetgeving ook in 2007 in het teken staan van stroomlijning, dejuridisering en vergroting van de effectiviteit van het bestuurs(proces)recht. Het gaat hierbij onder meer om vergroting van coördinatiemogelijkheden bij besluitvorming, een meer definitieve geschilbeslechting door de bestuursrechter en verdere codificatie op het gebied van bestuurlijke geldschulden en bestuurlijke handhaving, mede met het oog op deregulering en vermindering van administratieve lasten.

Prioriteit zal worden gegeven aan de uitvoering van het wetgevingsprogramma dat is neergelegd in de nota «Naar een slagvaardig bestuursrecht» (TK 2003/04, 29 279, nr. 16). Dit omvat onder meer:

• Indiening van het wetsvoorstel aanpassing bestuursprocesrecht, met daarin opgenomen onder meer de invoering van de zogenaamde bestuurlijke lus, die het bestuur de mogelijkheid zal geven om in sommige gevallen gebreken in een besluit nog hangende de beroepsprocedure te herstellen om zo vernietiging van het besluit te voorkomen;

• Parlementaire behandeling van het wetsvoorstel samenhangende besluiten, dat bundeling van procedures voor verschillende besluiten voor één activiteit mogelijk maakt;

• Parlementaire behandeling het wetsvoorstel vierde tranche Algemene wet bestuursrecht (algemene regels inzake bestuurlijke boete en bestuursrechtelijke geldschulden), alsmede bijbehorende aanpassingswetgeving;

• Indiening van een voorstel tot aanvulling van de Algemene wet bestuursrecht met algemene regels inzake schadevergoeding en nadeelcompensatie, naar aanleiding van het advies van een daartoe ingestelde studiegroep;

• Standpuntbepaling naar aanleiding van de derde wettelijk verplichte evaluatie van de Algemene wet bestuursrecht.

4. Rechterlijke organisatie, juridische beroepen en rechtsbijstand

In 2007 zal gevolg worden gegeven aan de evaluatie van de wetgeving modernisering rechterlijke organisatie. Los van de evaluatie zal de wetgeving worden aangepast in verband met de afronding van de derde fase herziening van de rechterlijke organisatie, de externe oriëntatie van de gerechten, de vergroting van de slagvaardigheid van de rechtspleging en de flexibilisering en aanpassing van de rechtspositionele regelgeving. Voorts is sprake van achterstallig onderhoud van die wetgeving.

• Indiening voorstel rechtseenheidskamer (afdeling bestuursrechtspraak Raad van State, Centrale Raad van Beroep en College van Beroep voor het Bedrijfsleven);

• Parlementaire behandeling voorstel herverkaveling bestuursrechtspraak;

• Parlementaire behandeling voorstel extern klachtrecht rechterlijke organisatie.

De wetgevingsvoornemens ten aanzien van de juridische beroepen staan in het teken van vervolgacties naar aanleiding van de evaluaties van de Notariswet en de Advocatenwet, alsmede van de introductie van de notaris in dienstbetrekking en een register voor gerechtstolken en vertalers. Voorts is sprake van een stelselherziening van de rechtsbijstand.

• Indiening en parlementaire behandeling voorstel tot wijziging van de Notariswet naar aanleiding van evaluatie (Commissie Hammerstein);

• Indiening voorstel wijziging Notariswet in verband met toezicht en borging kwaliteit;

• Inwerkingtreding voorstel notaris in loondienst;

• Indiening voorstel tot wijziging van de Advocatenwet naar aanleiding van evaluatie (Commissie Van Wijmen);

• Inwerkingtreding voorstel wijziging Wet op de rechtsbijstand (stelselwijziging; één loket);

• Inwerkingtreding voorstel gerechtstolken en vertalers;

• Inwerkingtreding voorstel tuchtrecht accountants.

5 Overige onderwerpen

Tot staats- en bestuursrecht behoren ook de regelgeving inzake toezicht op rechtspersonen, justitiële gegevens, bescherming persoonsgegevens en de kansspelen.

• Parlementaire behandeling en inwerkingtreding voorstel tot wijziging van de Wet bescherming persoonsgegevens in verband met administratieve lasten;

• Inwerkingtreding voorstel tot wijziging van de Wet op de kansspelen in verband met internet;

• Parlementaire behandeling voorstel algehele herziening van de Wet op de kansspelen en algehele herziening van het kansspelbesluit;

• Indiening en parlementaire behandeling van een wetsvoorstel tot afschaffen van de verklaring van geen bezwaar en het introduceren van permanent toezicht op rechtspersonen;

• Parlementaire behandeling en inwerkingtreding voorstel tot wijziging van de Luchtvaartwet in verband met de verduidelijking en uitbreiding van bevoegdheden en de Wet wapens en munitie in verband met preventief fouilleren.

6. Implementatie EU-maatregelen

Op het gebied van het vreemdelingenrecht, dient in 2007 een aantal Europese richtlijnen in de wetgeving te zijn geïmplementeerd. Het betreft:

• de richtlijn minimumnormen definitie vluchteling;

• de richtlijn minimumnormen asielprocedures;

• richtlijn studie;

• richtlijn wetenschappers.

Op het terrein van veiligheid wordt gestreefd naar inwerkingtreding (na goedkeuring) van het Verdrag Benelux-grensoverschrijdend politieoptreden en de wijzigingen van de Europol-overeenkomsten. Voorts is op het terrein van de privacy aandacht voor evaluatie van de EU-richtlijn bescherming persoonsgegevens en voor de verschillende instrumenten ter regulering van informatie omtrent passagiersverkeer tussen landen van de EU en derde landen.

Privaatrecht

De doelstellingen op het terrein van de privaatrechtelijke wetgeving kunnen in drie thema’s worden onderscheiden:

• (Her)codificatie gericht op toegankelijkheid van de wet en praktische hanteerbaarheid, zoals in 2007 de nieuwe titels voor, het pachtrecht en de personenvennootschap en een nieuw boek 10 (internationaal privaatrecht);

• Aanpassing aan veranderende omstandigheden en opvattingen, zoals de programma’s voor modernisering van het insolventierecht, de modernisering van het vennootschapsrecht en het rechtspersonenrecht, de fundamentele herbezinning op het burgerlijk procesrecht en de wijzigingen in het aansprakelijkheidsrecht;

• Bijdragen aan de internationale rechtsorde en de uitvoering van internationale verplichtingen.

1. Burgerlijk procesrecht

Uitwerking zal moeten worden gegeven aan het kabinetsstandpunt over de fundamentele herbezinning op het burgerlijk procesrecht. Andere wetsvoorstellen tot wijziging van het burgerlijk procesrecht:

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel afschaffing procuraat;

• Indiening wetsvoorstel deelgeschillen letselschade;

• Indiening wetsvoorstel eenvoudige procedure voor eenvoudige zaken;

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel competentieverdeling rechtbank en sector kanton in zaken van personen- en familierecht.

2. Aansprakelijkheidsrecht en verzekeringsrecht

Het verzekeringsrecht heeft in 2006 belangrijke veranderingen ondergaan met de nieuwe verzekeringstitel in boek 7 BW. De aandacht zal in 2007 vooral gericht zijn op het aansprakelijkheidsrecht. Dat betreft onder meer:

• Indiening wetsvoorstel verhaal van kosten van verzorging door naasten;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel affectieschade.

3. Vennootschapsrecht

De uitvoering van de notitie modernisering van het ondernemingsrecht heeft geleid tot een groot aantal wetgevende initiatieven:

• Inwerkingtreding wetsvoorstel personenvennootschap (titel 7.13 BW)

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel vereenvoudiging bv-recht;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel uitvoering richtlijn openbare biedingen;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel goedkeuring NGO-verdrag;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel moderne communicatiemiddelen in de algemene vergadering;

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel monistische bestuurssysteem/ bestuur grote vennootschappen;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel toezicht financiële verslaggeving.

4. Algemeen vermogensrecht

Op onderscheiden terreinen van het algemeen vermogensrecht vinden omvangrijke vernieuwingen plaats:

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel nieuwe pachttitel;

• Indiening wetsvoorstel overeenkomst van goederenvervoer per spoor.

• Parlementaire behandeling UNESCO-verdrag teruggave cultuurgoederen.

5. Faillissementsrecht

De door de minister van Justitie ingestelde commissie insolventierecht heeft advies uitgebracht over een wetsvoorstel tot integrale herziening van het insolventierecht. Een kabinetsstandpunt over dat advies zal moeten worden voorbereid. Daarnaast kan worden genoemd:

• Inwerkingtreding wetsvoorstel aanpassing WSNP.

6. Wetgeving over de positie van natuurlijke personen

Op verschillende andere terreinen van het personen- en familierecht en het nationaliteitsrecht zijn wetsvoorstellen aanhangig of in voorbereiding:

• Inwerkingtreding wetsvoorstel aanpassing huwelijksgoederenrecht;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel geweldsverbod in de opvoeding;

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel uithuisplaatsing pleger huiselijk geweld;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel wijziging verzoek gezamenlijk gezag;

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel voortgezet ouderschap en zorgvuldige echtscheiding;

• Inwerkingtreding wetsvoorstel wijziging Rijkswet op het Nederlanderschap in verband met dubbele nationaliteit en ontneming nationaliteit wegens terroristische misdrijven;

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel verklaring verbondenheid bij verlenging Nederlanderschap;

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel terugkeerregeling Antilliaanse en Arubaanse risicojongeren;

• Parlementaire behandeling wetsvoorstel wijziging wet opneming buitenlandse pleegkinderen ter adopties;

• Indiening wetsvoorstel verbetering kinderbeschermingsmaatregelen.

7. Internationale privaatrecht

• Indiening wetsvoorstel conflictenrecht goederenrecht;

• Indiening wetsvoorstel consolidatie van wetgeving op het gebied van internationaal privaatrecht.

8. Implementatie EU-maatregelen

Een belangrijk deel van het wetgevingsprogramma bij het privaatrecht vormt de uitvoering van Europese maatregelen in het nationale recht. Hieronder zijn de onderwerpen vermeld, waarvan de minister van Justitie de eerste ondertekenaar is, met vermelding van de uiterste implementatiedatum:

• Uitvoering verordening Europese Coöperatie (18 augustus 2006);

• Uitvoering richtlijn openbare biedingen ( 20 mei 2006);

• Uitvoering richtlijn handhaving i.e.-rechten (29 april 2006);

• Uitvoering 5e WAM-richtlijn (11 juni 2007);

• Uitvoering richtlijn oneerlijke handelspraktijken (12–12–2007);

• Uitvoering richtlijn internationale fusies (15–12–2007);

• Uitvoering verordening Europees betalingsbevel (2 jaar na publicatie);

• Uitvoering wijziging 2e richtlijn inzake kapitaalbescherming (1 januari 2008);

• Uitvoering wijziging 4e en 7e richtlijn inzake jaarrekeningrecht (1 januari 2008);

• Amvb verhoging grensbedragen jaarrekeningrecht (1 januari 2007).

Operationele doelstelling 11.2

Het bevorderen van de bruikbaarheid van wet en regels, van de onderlinge samenhang en consistentie van de wetgeving, alsmede van een beheerste ontwikkeling van wet- en regelgeving.

Actor

Directie Wetgeving

Kwaliteit van wetgeving

Motivering

Het wetgevingskwaliteitsbeleid is erop gericht te bereiken, dat wetgeving voldoet aan eisen van rechtmatigheid, de verwerkelijking van rechtsbeginselen, subsidiariteit en proportionaliteit, effectiviteit en efficiency, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid, onderlinge afstemming en eenvoud, duidelijkheid en toegankelijkheid.

Deze kwaliteitseisen zijn algemeen van aard. Zij moeten telkens opnieuw tot gelding worden gebracht. Dat heeft plaats door toetsing van nieuwe regelgeving, door onderzoek van bestaande wetgevingscomplexen, door voorzieningen aan te bieden die het ontwerpen van regelgeving vereenvoudigen en door interdepartementale structuren voor de behandeling van wetgevingsvraagstukken in stand te houden.

In het programma «Bruikbare rechtsorde» (TK, 29 279, nr. 9) is uiteengezet, dat wetgeving met het oog op haar functie in de samenleving mee moet ontwikkelen met de voortdurend veranderende maatschappelijke omstandigheden. Dat programma geeft lijnen waarlangs wetgeving beter bruikbaar kan worden gemaakt. Met het oog daarop wordt een aantal wetgevingscomplexen onderzocht op hun actuele functionaliteit. Verder heeft kwaliteitsbevordering plaats door ontwerpregelgeving – zoals wetten en algemene maatregelen van bestuur – te toetsen aan kwaliteitscriteria. Daarnaast heeft kwaliteitsbevordering plaats door ervoor te zorgen dat het proces van voorbereiding zo goed mogelijk is ingericht en dat de ontwerpers de nodige hulpmiddelen ter beschikking staan. Door de instandhouding van vaste interdepartementale overlegstructuren wordt continuering van de zorg voor kwaliteitsaspecten gewaarborgd.

In dat verband moet ook de Visitatiecommissie Juridische Functie en Wetgeving worden vermeld. Deze startte in 2005 met haar werkzaamheden. Die zijn niet alleen, zoals eerder het geval was, gericht op de wetgevingsfunctie, maar ook op de juridische functie bij de departementen in brede zin. Zij komt in 2006 met de resultaten van haar onderzoek.

Activiteiten

1. Bruikbare rechtsorde: bezinning op de bestaande wetgeving en het gebruik van alternatieve wetgevingsmodellen.

Het beleid van het kabinet is erop gericht de regeldruk over een breed front te verminderen. In dat kader biedt het programma Bruikbare rechtsorde mogelijkheden voor structurele veranderingen in de wetgeving door wetgevingsconcepten beschikbaar te maken die ruimte bieden voor diversiteit en dynamiek en door meer verantwoordelijkheid bij de burger te leggen. Ook in de toetsing van nieuwe regelgeving door Justitie zal het beheersen en verminderen van regeldruk een centrale plaats krijgen.

In het kader van het programma Bruikbare rechtsorde wordt thans met name langs drie lijnen verder gewerkt op de ingeslagen weg, en wel door:

• nieuwe projecten gericht op de vermindering van regeldruk;

• communicatie: voortgezette maatschappelijke dialoog over ervaringen met regeldruk;

• nieuw onderzoek dat gericht is op de vergroting van kennis over regeldruk.

Het programma werkt aan de afronding van de tweede en de start van de derde reeks projecten, die moeten leiden tot het ontwikkelen en gangbaar maken van alternatieve reguleringsconcepten, de verbetering van het wetgevingsinstrumentarium en voortgaande interdepartementale samenwerking op dit vlak. De nieuwe projecten zijn mede geïnspireerd op de uitkomsten van maatschappelijke regeldrukconferentie en de Catshuissessie die in het voorjaar van 2006 hebben plaatsgevonden. Hoofdlijnen hiervan waren dat de overheid meer vertrouwen moet geven en meer moet denken vanuit degenen op wie de regels van toepassing zijn. Concreet betekent dat bijvoorbeeld dat uitvoeringsorganisaties meer nog en ook vroeger worden betrokken bij nieuwe regelgeving en dat meer gebruik gemaakt wordt van openbare internetconsultaties. Nieuwe wetgeving zou bij voorkeur op een paar vaste momenten in het jaar in werking moeten treden en van een adequate invoeringstermijn worden voorzien. Ook zou gedetailleerde wetgeving vaker vervangen kunnen worden door open normen en andere vormen van zelfregulering.

Oogmerk van de genoemde conferentie was mede de dialoog met de samenleving aan te gaan en de communicatie hierover te versterken. Komende periode zal in dialoog met bedrijven, instellingen en maatschappelijke organisaties verder gekeken worden hoe deze punten kunnen worden geoperationaliseerd. Maatregelen tegen regeldruk kunnen immers niet alleen van de overheid worden verwacht. Gezamenlijk zullen alternatieven voor gedetailleerde overheidswetgeving moeten worden bedacht, die voldoen aan de maatschappelijke behoefte aan regels, maar niet tot onnodige lasten leiden.

Vanuit het programma Bruikbare rechtsorde is in de achterliggende periode opdracht gegeven tot, of bijgedragen aan onderzoeken waarmee onze kennis wordt vergroot over regeldruk. Ook in 2007 zal onderzoek verricht worden over de mechanismen die regeldruk veroorzaken of juist terugdringen. Verder zullen bij gelegenheid van het voortgangsoverzicht van het programma weer gegevens worden geleverd over de kwantitatieve ontwikkeling van de in Nederland geldende regelgeving.

2. Reductie administratieve lasten

In april 2006 is aan de Tweede Kamer gerapporteerd over de voortgang van alle lopende voorstellen ter vermindering van administratieve lasten (TK 2005/06, 29 515, nr. 136). De uitvoering van een deel van de voorstellen, met name op het terrein van privacy, toezicht op vennootschappen en particuliere beveiliging is opgeschoven. Het doel blijft echter realisering van deze voorstellen in 2007.

De belangrijkste reducties zullen in 2007 worden gerealiseerd op het terrein van het jaarrekeningrecht, door invoering van de Nederlandse XBRL-taxonomie en in het verlengde daarvan, het creëren van de mogelijkheid voor met name kleine ondernemers om de vennootschappelijke jaarrekening op fiscale grondslag samen te stellen en deponeren. Het Nederlandse Taxonomie Project (NTP), waarin de ministeries van Justitie en Financiën samenwerken, heeft in juni de definitieve versie van de taxonomie opgeleverd. Daarnaast is veel inzet gepleegd op realisering van de benodigde infrastructuur voor gegevensverkeer van en naar de overheid in XBRL-formaat.

Het bewerkstelligen van de lastenverlichting door inzet van XBRL is een gezamenlijke aangelegenheid van overheid en marktpartijen. Deze gezamenlijkheid is in juni bekrachtigd door het sluiten van een convenant tussen alle betrokken partijen (verantwoordelijke bewindslieden, accountantskantoren, softwareleveranciers) waarin de wederzijdse verplichtingen en verwachtingen vastgelegd zijn. Concreet spreekt de overheid zich uit voor tijdige realisatie en blijvend onderhoud van taxonomie en infrastructuur, en het bedrijfsleven voor grootschalig gebruik van de taxonomie en het doorgeven van daarmee behaalde efficiencyvoordelen aan de klant, de ondernemers. Beroeps- en ondernemersorganisaties hebben door medeondertekening expliciete steun verleend aan het convenant. Hiermee wordt een waarborg geschapen voor daadwerkelijke lastenverlichting door inzet van de Nederlandse taxonomie.

De uitvoering van de voorstellen op het terrein van administratieve lastenverlichting voor burgers, zoals neergelegd in de brief van juli 2005 (TK II 2004/05, 29 362, nr. 40) loopt op schema. Bezien wordt waar ruimte bestaat voor verdere reducties op het terrein van Justitie, bijvoorbeeld door aansluiting op initiatieven in het kader van de elektronische overheid.

3. Toetsing van wetgeving

In 2007 wordt de toetsing van ontwerp-amvb’s, wetsvoorstellen, nadere rapporten (bij een kritisch advies van de Raad van State) en nota’s van wijziging op de gebruikelijke wijze voortgezet. Naar verwachting zullen circa 500 dossiers worden aangeboden voor de wetgevingstoets. Evenals in voorgaande jaren is de inzet om voor alle ter toetsing aangeboden regelgeving binnen de afgesproken termijn vóór behandeling in de ministerraad dan wel indiening bij de Tweede Kamer (bij nota’s van wijziging) overeenstemming te krijgen over de aanpassingen die nodig zijn om de ontwerpen – zoveel als mogelijk – aan de geldende kwaliteitseisen te laten voldoen. Indien geen overstemming wordt bereikt, dan worden de geschilpunten aan de ministerraad voorgelegd.

De ex ante beoordeling van regelgeving op effecten voor uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid (inclusief effecten voor OM en rechterlijke macht) zijn een belangrijk aandachtspunt bij de toetsing. Ten behoeve hiervan wordt samengewerkt met het OM en de Raad voor de rechtspraak. Het ligt in de bedoeling om procedure en instrumentarium voor effectbeoordeling van voorgenomen regelgeving op andere aspecten (bedrijfseffectentoets, milieueffectentoets, administratieve lasten) in samenwerking met de Ministeries van EZ, Financiën en VROM te verbreden tot een integrale afweging van aspecten die bepalend zijn voor regeldruk. De nadruk zal daarbij liggen op het in staat stellen van de ministeries om deze afweging binnen het departementale totstandkomingsproces van beleid en wetgeving zelf goed te maken en te verantwoorden, zodat de procedurele last tot een minimum kan worden beperkt

4. Vergemakkelijken en verbeteren van de voorbereiding van regelgeving

Beoogd wordt de voorbereiding van regelgeving te vergemakkelijken en te verbeteren door het in stand houden van netwerken van wetgevingsjuristen werkzaam bij de rijksoverheid en de Raad van State, het ontwikkelen van gereedschappen voor de wetgevingspraktijk en het verzamelen, ontwikkelen en verspreiden van kennis.

4.1 Kenniscentrum wetgeving

Het Kenniscentrum Wetgeving (KCW) biedt ondersteuning bij de voorbereiding van wetgeving. De website van het KCW vervult daarbij een belangrijke functie. Daarop staan een «gereedschapskist» voor de wetgevingsjuristen (met onder meer een Wie Weet Wat van wetgevingsjuristen, een overzicht van toetsen en checklists, en links naar belangrijke sites), dossiers over brede onderwerpen (zoals toezicht en deregulering) en een forum waar wetgevingsjuristen kennis en ervaringen kunnen delen. De site is eveneens toegankelijk voor de medewerkers van het Bureau Wetgeving van de Tweede Kamer en voor beleidsmedewerkers werkzaam bij de rijksoverheid. De taken van het KCW worden eveneens uitgevoerd door kenniskringen, een instrumentendag en de tweejaarlijkse Dag van de Wetgeving te houden.

Voorts worden diverse projecten uitgevoerd over het proces en de inhoud van het wetgevende werk. Alle activiteiten van het KCW worden in interdepartementaal overleg en in samenhang met de activiteiten van de Academie voor Wetgeving vastgesteld.

De in 2007 te ondernemen activiteiten betreffen in elk geval:

• de instandhouding en verrijking van deKCW-site;

• het bevorderen van een actief communicatiebeleid gericht op uitwisseling van kennis en op samenwerking, via de site en door het organiseren van bijeenkomsten;

• de organisatie van de derde Dag van de Wetgeving;

• het bevorderen van onderzoek en instrumentontwikkeling op het terrein van wetgeving, in nauwe betrokkenheid met wetgevingsjuristen;

• het uitvoeren van diverse projecten.

4.2 Academie voor Wetgeving

De Academie voor Wetgeving gaat in september 2007 haar zevende jaar in. Sinds haar oprichting in 2001 heeft de Academie voor Wetgeving jaarlijks een lichting afgestudeerde juristen tot de opleiding toegelaten, na uitvoerige selectie. De deelnemers aan deze tweejarige opleiding doen naast de opleiding hun eerste wetgevingservaring op aan een van de departementen of de Raad van State waar zij voor de duur van de opleiding zijn aangesteld. Indien zij de opleiding met succes doorlopen en in de praktijk hebben aangetoond bekwaam wetgevingsjurist te zijn, krijgen de deelnemers gewoonlijk een vaste aanstelling. In 2007 zal, evenals de voorgaande jaren, gestreefd worden naar een aanbod van minimaal 15 startersplaatsen.

Naast deze startersopleiding verzorgt de Academie diverse opleidingen voor zittende wetgevingsjuristen. Centraal in de opleidingen staat de vakgerichtheid. Daarbij komen ook bestuurlijke en politieke aspecten aan de orde alsmede de persoonlijke effectiviteit. Ook wordt veel aandacht besteed aan het Europees recht. Er is de afgelopen jaren een stijgende lijn te zien geweest in het aantal cursisten. Gestreefd wordt deze stijgende lijn in 2007 door te zetten.

Justitie is sinds 2004 verantwoordelijk voor de instandhouding van de Academie. Dit betekent dat de vaste kosten, zoals de kosten voor het personeel en de huisvestingskosten, voor rekening van Justitie komen. De deelnemende departementen nemen de cursuskosten, zoals het lesmateriaal en de vergoedingen voor docenten, voor hun rekening. Tevens dienen zij de loonkosten van de cursisten zelf te betalen.

4.3 Universiteit van Maastricht

Met de Universiteit van Maastricht is de instelling overeengekomen van twee deeltijdleerstoelen voor respectievelijk de relatie tussen Europees recht en nationaal en decentraal bestuursrecht en voor de Wetgevingskwaliteit. Het bij die leerstoelen behorende onderwijs en onderzoek zal in 2007 worden voortgezet. De daarmee verband houdende kosten komen ten laste van het ministerie van Justitie.

4.4 Interdepartementale commissies

Om het interdepartementale overleg over wetgevingsvraagstukken te bevorderen en continuering van de zorg voor kwaliteitsaspecten te waarborgen wordt de Interdepartementale Commissie voor Constitutionele aangelegenheden en Wetgevingsbeleid (ICCW) in stand gehouden.

De ICCW heeft een tweeledige functie. Het is in de eerste plaats een forum voor wetgevingsvraagstukken en andere aspecten van algemeen wetgevingsbeleid. Bij de uitoefening van deze taak wordt de ICCW ondersteund door een vaste subcommissie, het Interdepartementaal wetgevingsberaad (IWB). In de tweede plaats fungeert de ICCW als voorportaal voor de Raad voor de Veiligheid en de Rechtsorde. Het IWB dient ook als forum voor de ontwikkeling en actualisatie van gereedschappen voor de wetgevingsjurist, zoals de Aanwijzingen voor de regelgeving en elektronische hulpmiddelen bij het wetgeven (LEDA). De activiteiten in beide interdepartementale commissies worden in 2007 voortgezet.

4.5 Kwaliteit en doorwerking van Europese regelgeving

Kwalitatieve gebreken in Europese regelgeving werken direct door in de nationale rechtsorde.

De Interdepartementale Commissie Europees Recht (ICER) behandelt vraagstukken van afstemming van Europees en nationaal recht. De ministeries van Justitie en Buitenlandse Zaken zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor vervulling van het voorzitterschap en het secretariaat van de Commissie en haar drie subcommissies. Daartoe hebben de volgende activiteiten plaats:

• Analyse van de belangrijkste (15 tot 25) uitspraken van het Europese Hof en van het Gerecht in eerste aanleg;

• Beoordeling van nieuwe voorstellen van de Commissie op de wenselijkheid van nadere Europeesrechtelijke advisering;

• Drie tot vijf grote adviezen over meer fundamentele Europeesrechtelijke vraagstukken;

• Tien tot twintig kleinere adviezen;

• Praktische juridische ondersteuning bij onderhandelingen in Europees verband.

5. Visitatiecommissie Juridische Functie en Wetgeving

De Visitatiecommissie Juridische Functie en Wetgeving startte in 2005 haar werkzaamheden, gericht op de kwaliteit van de juridische functie op de ministeries. De aandacht voor de juridische functie is nieuw ten opzichte van eerdere visitatierondes die uitsluitend op de wetgevingsfunctie waren gericht. De commissie onderzoekt het hele scala van juridische werkzaamheden die, naast het ontwerpen van wetgeving, binnen de departementen plaatsvinden, tezamen wel worden aangeduid als de juridische functie. Naar verwachting zal de Visitatiecommissie in 2006 de volgende aandachtpunten aanvoeren:

• De organisatie en het op peil houden van de kwaliteit van de juridische functie en de capaciteit die nodig is om het juridische werk te verrichten;

• De wijze waarop de juridische kwaliteit geborgd kan worden;

• De vastlegging van kerngegevens over juridische werkzaamheden (bijvoorbeeld doorlooptijden en uitkomsten van bezwaarschriftenprocedures) en het gebruik daarbij van ICT;

• Het vele uitbesteden van juridische werkzaamheden, wat ten koste kan gaan van juridische kennis en kunde binnen de rijksoverheid;

• De verbetering van interdepartementale samenwerking op het gebied van kennisontwikkeling en kennismanagement binnen de juridische functie.

Deze aandachtspunten laten zich vertalen in eisen, die aan de juridische functie bij de departementen gesteld moeten worden. Voldoen aan deze eisen is nodig om te bereiken dat de juridische werkzaamhedenbij het rijk zoveel mogelijk door de departementen zelf verricht worden en zo weinig mogelijk worden uitbesteed.

De meeste activiteiten die uit deze aandachtspunten zullen voortvloeien zijn een verantwoordelijkheid van de afzonderlijke departementen. In het kader van kennisontwikkeling is de Academie voor Wetgeving is inmiddels gestart met een leergang voor juristen, belast met juridische advisering en de behandeling van bezwaar en beroep.

Met name de systematische interdepartementale samenwerking op het terrein van kennismanagement is, anders dan bij de wetgevingsfunctie, maar op beperkte schaal sprake. Dat is een tekortkoming omdat er zeer veel gemeenschappelijke vragen zijn die door samenwerking beter en sneller kunnen worden beantwoord. Om dat te bewerkstelligen wordt een interdepartementaal kenniscentrum voor overheidsjuristen opgezet, vergelijkbaar met het kenniscentrum Wetgeving (KCW). In dat kader is eerste prioriteit het opzetten, vullen en onderhouden van een website voor overheidsjuristen, vergelijkbaar met de KCW-site.

12 Rechtspleging en rechtsbijstand

Algemene doelstelling

Een slagvaardige, toegankelijke en doelmatige rechtspleging, waaronder begrepen de buitengerechtelijke alternatieven van geschilbeslechting.

N.B. Het niet-juridische verplichte deel op dit beleidsartikel is gereserveerd voor bestuurlijk gebonden uitgaven via diverse subsidiebeschikkingen, onder meer voor de Stichting Geschillencommissie Consumentenzaken, de Nederlandse Orde van Advocaten en het Bureau Financieel Toezicht. Daarnaast zijn er middelen gereserveerd voor de gesubsidieerde rechtsbijstand in de vorm van toevoegingen en piketten. Ook zijn er middelen bestemd voor toezicht en onderzoek, bijvoorbeeld op het terrein van rechtspraak, schuldsanering en rechtsbijstand.

Omschrijving van de samenhang in beleid

Een slagvaardige, toegankelijke en doelmatige rechtspleging waaronder een adequaat voorzieningenniveau van gesubsidieerde rechtshulp en buitengerechtelijke geschilbeslechting, is van groot belang om burgers en rechtspersonen in staat te stellen hun recht te halen. Daarbij staan het waarborgen van de toegang tot het recht en het uitgangspunt dat burgers en bedrijven in eerste instantie proberen zelf een oplossing te vinden voor onderling gerezen conflicten en geschillen centraal.

De Nederlandse rechtsorde kenmerkt zich door een kwalitatief hoogwaardige, snelle en toegankelijke rechtspraak, een adequaat opererend systeem van juridische dienstverlening en een rijke schakering aan buitengerechtelijke voorzieningen van geschilbeslechting.

Dit stelsel van gerechtelijke en buitengerechtelijke voorzieningen dient behalve een maatschappelijk belang ook een economisch belang.

Doel is het behoud en het zo mogelijk versterken van een slagvaardige rechtspleging in brede zin. Burgers en bedrijven hebben baat bij een sterke juridische infrastructuur. Deze draagt onder meer bij aan een snellere oplossing van conflicten, de beperking van financiële en emotionele schade, de vermindering van administratieve lasten en aan het voor overeenkomsten en transacties noodzakelijke onderlinge vertrouwen.

Verantwoordelijkheid

De verantwoordelijkheid van de minister beperkt zich in belangrijke mate tot het vormgeven, onderhouden en verbeteren van het stelsel van rechtspraak. De directe verantwoordelijkheid voor de Raad voor de rechtspraak en de gerechten beperkt zich tot de financiering en het beheersmatig toezicht houden.

Naast deze stelselverantwoordelijkheid treedt de minister van Justitie ook op als werkgever voor de rechterlijke macht en is in die hoedanigheid verantwoordelijk voor de arbeidsvoorwaarden van de rechterlijke ambtenaren.

Ook voor de overige organisaties (zie «Actoren» onder operationele doelstelling 12.1) heeft de minister in hoofdzaak een beheersmatige verantwoordelijkheid.

De minister van Justitie heeft de verantwoordelijkheid voor de inrichting en instandhouding van het stelsel van rechtsbijstand.

Ook is de minister van Justitie verantwoordelijk voor het in stand houden van de kernfuncties van het notariaat, de advocatuur en de gerechtsdeurwaarders en voor de inzet van kwalitatief goede tolken en vertalers binnen het justitiële domein.

Succesfactoren

Naast het eigen beleid kunnen ook beleidswijzigingen van andere ministeries of Europese wetgeving van invloed zijn op het te behalen resultaat. Ook de economische ontwikkelingen en de daarmee samenhangende gevolgen voor de rechtspraak en de toegang tot het rechtsbestel kunnen het functioneren van de rechtspraak beïnvloeden.

Operationele doelstelling 12.1

Het scheppen van voorwaarden voor en het in standhouden van een stelsel voor slagvaardige, toegankelijke en doelmatige rechtspleging.

Motivering

Een goede rechtspleging is noodzakelijk zodat burgers en instellingen in staat zijn hun rechten te behouden en te beschermen.

Een rechtsorde zonder goed werkende rechtspraak is ondenkbaar; gebrek aan vertrouwen van de burgers in de maatschappelijke instituties en in elkaar leidt tot eigenrichting en het vastlopen van het economische leven.

Actoren

• Raad voor de rechtspraak, gerechten en bijzondere kamers;

• Hoge Raad;

• Overige actoren: Commissie Gelijke Behandeling (CGB), College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) en Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR).

Instrumenten

De beleidsprioriteiten voor 2007 zijn gericht op de verdere modernisering van de rechterlijke organisatie en op het behoud en het bevorderen van een slagvaardige en toegankelijke rechtspraak.

Ook is het van belang de rechtspraak waar mogelijk te ondersteunen in het streven de kwaliteit te borgen en zo nodig te verbeteren.

• Evaluatie moderniseringsoperatie. De modernisering van de rechterlijke organisatie is de afgelopen jaren aanzienlijk gevorderd, maar op tal van terreinen is verdere modernisering noodzakelijk. De maatregelen en voorzieningen die in het kader van de moderniseringsoperatie tot stand zijn gekomen worden momenteel geëvalueerd (commissie Deetman). Begin 2007 zal hierover worden gerapporteerd;

• Stroomlijning hoger beroep. Een slagvaardige rechtspraak is gebaat bij gericht en daardoor doelmatig procederen. Het Wetsvoorstel stroomlijnen hoger beroep in strafzaken (TK30 320) zal naar verwachting in 2007 in werking treden. Dit moet zorgen dat de behandeling in hoger beroep zich meer concentreert op de punten waartegen partijen bezwaar maken. De verwachting is dat hierdoor de kwaliteit van de behandeling toeneemt en het aantal hoger beroepen vermindert. Ook de werklast van rechters zal waarschijnlijk minder worden. Op civiel- en bestuursrechtelijk terrein zal ook worden bekeken in hoeverre en op welke manier het hoger beroep kan worden gestroomlijnd;

• Betere benutting zittingscapaciteit. Er wordt gekeken naar de mogelijkheid om bestaande nevenlocaties beter te benutten door op deze locaties meer eerstelijns rechtspraak en gerechtelijke dienstverlening aan te bieden. Het zou nodig kunnen zijn om enkele bestaande nevenvestigingen te transformeren tot nevenzittingsplaatsen en enkele nevenzittingsplaatsen af te stoten;

• Inzet ICT. De inzet en benutting van moderne ICT worden verder bevorderd onder meer door het wegnemen van wettelijke beletselen voor het gebruik van ICT, het verder mogelijk maken van elektronisch berichtenverkeer met gerechten en door het verbeteren van de afstemming tussen de elektronische overheid en informatiseringsprogramma’s van de rechtspraak;

• Eenvoudiger procederen. Procederen zal voor burgers eenvoudiger worden. Het verplicht procuraat wordt afgeschaft. Ook worden stappen gezet voor het harmoniseren en vereenvoudigen van griffierechten in civiele en bestuursrechtelijke zaken. Er komen laagdrempelige en eenvoudige eerstelijnsvoorzieningen voor small claims. Eén van die voorzieningen is het on-line vorderen van geld. Buitengerechtelijke geschilafdoening zal verder worden gestimuleerd;

• Modernisering loon- en functiegebouw en heroverwegen relatie NVvR. Er wordt momenteel gewerkt aan het moderniseren van het bestaande loon- en functiegebouw van de rechterlijke macht. In 2007 zal deze modernisering worden afgerond en ingevoerd. Het bestaande loon- en functiegebouw voldoet niet meer aan de huidige wensen op het gebied van flexibiliteit en loopbaanbeleid. De huidige relatie tussen het bureau van de NVvR en het ministerie wordt om meerdere redenen onwenselijk gevonden. Op basis van een in 2006 af te ronden verkenning zullen in de periode tot 2008 nieuwe financiële en rechtspositionele verhoudingen moeten worden gecreëerd.

Raad voor de rechtspraak – gerechten

Belangrijke indicatoren voor het (kunnen) functioneren van de rechtspraak zijn de verwachte instroomontwikkelingen in relatie tot de financiering van de rechtspraak en het effect daarvan op de doorlooptijden.

Om een nog beter inzicht te krijgen in de instroomontwikkelingen wordt het Prognosemodel Justitiële ketens (PMJ) aangevuld met een civiel- en bestuursrechtelijk deel. Totdat dit beschikbaar is worden ramingen voor civiel en bestuur hoofdzakelijk gebaseerd op trendextrapolaties. Voor de totale instroom wordt de volgende ontwikkeling verwacht:

De begroting 2007 van de Raad voor de rechtspraak staat in belangrijke mate in het teken van deze verwachte instroomontwikkeling. Deze instroom is in de begroting van de Raad, conform de bekostigingsafspraken, vertaald naar een gewenste bijdrage van het ministerie aan de Raad.

De afgelopen jaren is de instroom ieder jaar gestegen. De rechtspraak is in staat geweest deze instroom, met de beperkte aanvullende middelen, daadwerkelijk te verwerken. Mede hierdoor is volgens de Raad de kwaliteit onder druk komen te staan.

Wanneer de capaciteit van de rechtspraak onvoldoende is toegerust op de verwachte instroom van zaken kan dit resulteren in oplopende voorraden en doorlooptijden dan wel een toename van de druk op de kwaliteit. Daarom is het van belang om over een realistische instroomraming te beschikken en deze zo goed mogelijk te financieren.

Waar in voorgaande jaren werd uitgegaan van het begrotingsjaar, is in deze begroting uitgegaan van 2008. Dit om te zorgen voor meer stabiliteit voor de rechtspraak.

Omdat de ramingen voor de asielketen minder stabiel zijn is ervoor gekozen de ontwikkeling op het terrein van de vreemdelingenkamers jaarlijks te bekijken. De meerjarige raming zoals opgenomen door de Raad is daarmee niet volledig overgenomen.

Qua financiering is over de jaren heen enige spreiding aangebracht aangezien het niet realistisch is dat in 2006 nog veel extra capaciteit kan worden aangetrokken.

Afgezien van de vreemdelingenkamers is het over de jaren heen (2006–2008) gelukt om nagenoeg volledig aan de wensen van de Raad tegemoet te komen. Over die jaren heen is de instroomverwachting namelijk vrijwel volledig gefinancierd en kan verwacht worden dat de doorlooptijden stabiel zullen blijven. In het hoofdstuk van de Raad voor de rechtspraak in deze begroting staan meer in detail de specifieke ontwikkelingen binnen de rechtspraak zelf. Hieronder wordt verder ingegaan op de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak en de gemaakte productieafspraken.

* inclusief nota van wijziging

* inclusief nota van wijziging

In vergelijking met de begroting 2006 is een verschuiving te zien (zowel qua instroom als qua productieafspraken) van relatief goedkope kantonzaken naar andere categorieën. Dit zorgt ervoor dat vanaf 2007 het aantal aanvullende producten bij een relatief stabiele reeks aanvullende middelen daalt.

Hoge Raad

Op basis van recente prognoses van de strafketen wordt de komende jaren een verdere stijging van het aantal strafzaken bij de Hoge Raad verwacht. Daarnaast zal het aantal zaken in de belastingsector geleidelijk aan dalen. Per saldo leiden de ontwikkelingen bij de Hoge Raad tot aanvullende kosten. Daarom worden structureel extra middelen toegevoegd aan de Hoge Raad. In onderstaande tabel is de verwachte ontwikkeling van de instroom en de verwachte productie van de Hoge Raad inzichtelijk gemaakt.

Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Operationele doelstelling 12.2

Het waarborgen van een effectieve toegang tot het rechtsbestel zodat burgers en bedrijven hun in de rechtsorde neergelegde rechten in en buiten rechte geldend kunnen maken.

Motivering

Het behalen van deze doelstelling heeft als effect dat de toegang tot het rechtsbestel wordt gewaarborgd, met name voor minder draagkrachtigen en verdachten in strafzaken die in hechtenis zitten. Een ander effect is dat via publiekrechtelijke beroepsorganisaties de kwaliteit, integriteit en continuïteit van de juridische beroepsgroepen zeker worden gesteld.

Met het behalen van deze doelstelling wordt daarnaast bevorderd dat geschillen die zich beter lenen voor andere vormen van conflictoplossing dan een beslissing door de rechter, op een andere wijze opgelost kunnen worden, zonodig na een verwijzing door de rechter.

Ook worden burgers in staat gesteld problematische schulden te saneren. Het toewijzen van een bewindvoerder door de rechter is het laatste redmiddel na een mislukt minnelijk traject. Hierbij proberen schuldenaar en schuldeiser(s) een oplossing te vinden voor de problematische schuldpositie.

Actoren

• Raden voor rechtsbijstand;

• Overig, zoals: Nederlandse Orde van Advocaten, Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken en Bureau Financieel Toezicht.

Instrumenten

Gesubsidieerde rechtsbijstand

Door het inrichten en onderhouden van een stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand blijft kwalitatief goede rechtsbijstand voldoende beschikbaar. Om dit stelsel in stand te houden moet het steeds worden aangepast aan de veranderende maatschappelijke context en zijn investeringen nodig op het gebied van structuur en kwaliteit.

Om dit te bereiken zijn de volgende instrumenten ontwikkeld: Wet op de rechtsbijstand (Wrb) en daarop gebaseerde besluiten en subsidies aan de Raden voor rechtsbijstand. In 2007 wordt specifiek ingezet op:

• Onderzoek inrichting rechtsbijstand asielzoekers. In 2006 is de stelselwijziging gesubsidieerde rechtsbijstand afgerond. De gesubsidieerde rechtsbijstand aan asielzoekers maakt geen deel uit van deze stelselwijziging. Mede gelet op het huidige niveau van de asielinstroom onderzoeken de Raden voor rechtsbijstand de toekomstige inrichting van de rechtsbijstand aan asielzoekers. Daarbij is de vraag of rechtsbijstand aan asielzoekers doelmatiger wordt door de juristen in loondienst bij de Stichting Rechtsbijstand Asiel Nederland onder te brengen bij de vrij gevestigde advocatuur. De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor nadere besluitvorming, die in 2007 wordt geëffectueerd;

• Evaluatie functie en besturing Raden voor rechtsbijstand. De Raden voor rechtsbijstand zijn momenteel vijf zelfstandige bestuursorganen. In het licht van de stelselwijziging, waarbij de eerste- en tweedelijnsrechtshulp zijn gescheiden en de eerstelijnsrechtshulp is ondergebracht bij de stichting Het Juridisch Loket worden de functie en besturing van de Raden voor rechtsbijstand geëvalueerd. In 2007 zijn de resultaten van deze evaluatie bekend;

• Interactieve website «Delta G». Naar aanleiding van het rapport «Toegang tot het Recht» van de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling is door het kabinet Balkende II besloten een studie te doen naar de wijze waarop bestaande intermediaire rechtshulpvoorzieningen, vanuit het perspectief van de burger, een rol vervullen in een efficiënte en effectieve toegang tot het rechtsbestel. Vooruitlopend op de uitkomsten van deze studie ontwikkelen de raden een interactieve website (het Project Delta Geschilbeslechting -«Delta G»-).

Het doel van deze nieuwe website is de burger die een juridisch geschil heeft, helderheid te geven in dat geschil en hem te helpen bij het maken van een bewuste en zelfstandige keuze tussen de verschillende wijzen van geschiloplossing. Het ontwerp van de website is naar verwachting in het voorjaar van 2007 afgerond.

Juridische beroepsgroepen en tolken/vertalers

Via publiekrechtelijke beroepsorganisaties worden de kwaliteit en de integriteit van de juridische beroepsuitoefening gewaarborgd. Door het uitoefenen van financieel toezicht wordt de continuïteit van de beroepsuitoefening zeker gesteld.

De juridische beroepsuitoefening betreft: belangenbehartiging van rechtzoekenden zoals advisering en procesvertegenwoordiging, het vastleggen van rechtsverhoudingen in authentieke aktes en advisering daarover, het inleiden van een gerechtelijke procedure, de betekening en executie van rechterlijke vonnissen en het verrichten van tolk- en vertaalwerkzaamheden in gerechtelijke procedures.

Om dit te bereiken worden de volgende instrumenten ingezet: Wet op het notarisambt, Advocatenwet, Gerechtsdeurwaarderswet, subsidie Bureau Financieel Toezicht, Wetsvoorstel gerechtstolken en beëdigde vertalers, Kwaliteitsinstituut tolken en vertalers en Register tolken en vertalers. In 2007 wordt specifiek ingezet op:

• Beleidsinitiatieven en -ontwikkeling. De evaluatie van de Gerechtsdeurwaarderswet wordt in 2007 afgerond. Deze evaluatie draagt, samen met de in 2006 afgeronde evaluatie van de Wet op het notarisambt en het advies van de commissie Van Wijmen ten aanzien van de Advocatenwet, bouwstenen aan voor nieuwe beleidsontwikkeling. De focus van deze nieuwe beleidsontwikkeling zal liggen op het verbeteren en bevorderen van de kwaliteit van de beroepsuitoefening van deurwaarders, notarissen en advocaten. Verder worden in 2007 nieuwe beleidsinitiatieven ontwikkeld voor het bevorderen en handhaven van de integriteit van de juridische beroepsuitoefening;

• Inwerkingtreding Wet gerechtstolken en beëdigde vertalers. In 2007 treedt naar verwachting de Wet gerechtstolken en beëdigde vertalers in werking. Hierbij wordt ook de lagere regelgeving vastgesteld die nodig is voor de uitvoering van deze wet.

Buitengerechtelijke geschilbeslechting

Hoe wezenlijk de toegang tot de rechter voor de beslechting van conflicten ook is, overheidsrechtspraak is voor burgers met een conflict niet in alle situaties de meest geëigende of meest doelmatige voorziening. De eigen verantwoordelijkheid van burgers en instellingen staat hierbij centraal. Wanneer conflicten ontstaan, zijn betrokkenen primair zelf verantwoordelijk voor de oplossing daarvan.

Om te bevorderen dat geschillen die zich beter lenen voor andere vormen van conflictoplossing dan een beslissing door de rechter, op een andere manier kunnen worden opgelost, zijn de volgende instrumenten ontwikkeld: Wet op de rechtsbijstand (Wrb), AMvB Besluit subsidiëring conflictbemiddelaars, beleidsregel Tijdelijke stimuleringsbijdrage mediation op verwijzing door de rechter, Subsidie landelijk projectbureau mediation rechterlijke macht en subsidiëring Stichting Geschillencommissies. In 2007 wordt specifiek ingezet op:

• Tussenrapportage stimulerings- en doorverwijzingsmaatregelen mediation. Begin 2007 wordt een tussenrapportage aan de Tweede Kamer aangeboden met daarin de voorlopige resultaten van de stimulerings- en doorverwijzingsmaatregelen met betrekking tot mediation. In de tussentijd continueert justitie de dialoog met de markt en blijft zij de burger en de potentiële doorverwijzende instanties voorlichten;

• Onderzoek implementatie gedragscode behandeling letselschade. De letselschadebranche heeft in samenwerking met de Universiteit van Tilburg een gedragscode (procedurele normen) voor de behandeling van letselschade ontwikkeld. Slachtofferorganisaties en verzekeraars buigen zich onder de paraplu van het Nationaal Platform Personenschade over de implementatie van de procedurele normen in de vorm van de oprichting van een permanente organisatie en een voorziening voor tussentijdse geschiloplossing. Een belangrijke succesfactor is de neutraliteit van de permanente organisatie van de geschilbeslechting. Om de neutraliteit te waarborgen zijn een evenwichtige financiering door de marktpartijen en een stevige slachtoffervertegenwoordiging noodzakelijk. In 2007 wordt dit proces nauwlettend gevolgd.

Schuldsanering

Door het onderhouden van een stelsel van schuldsanering en het zorgen voor beschikbaarheid, kwaliteit en integriteit van bewindvoerders, worden burgers in staat gesteld problematische schulden te saneren. Kenmerkend voor de uitvoering van de Wsnp (Wet schuldsanering natuurlijke personen) is de ketenverantwoordelijkheid van uitvoerende organisaties als gemeenten, kredietbanken, sociale diensten, schuldhulpverleners, maatschappelijk werk, rechterlijke macht, advocatuur, bewindvoeringsorganisaties en de Raad voor rechtsbijstand te Den Bosch. Wettelijke schuldsanering draagt bij aan het armoede- en integrale schuldhulpbeleid van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Een goed minnelijk traject zorgt er echter voor dat het wettelijke traject het uiterste redmiddel blijft.

Uitgangspunt moet blijven dat schuldeiser en schuldenaar het probleem via het minnelijke traject zelf proberen op te lossen voordat zij de schuldsanering aanvragen.

Om dit te bereiken worden de volgende instrumenten ingezet: Faillissementswet, derde titel (artikel 284 e.v.), Wet op de Justitie-subsidies (artikel 48 c en d), Salaris-AMvB, Subsidie-AMvB, Register-AMvB, Aanwijzings-AMvB Raad Den Bosch en diverse uitvoeringsregelgeving van de Raad voor rechtsbijstand Den Bosch. In 2007 wordt specifiek ingezet op:

• Aanpassing van de Wsnp begin 2007. Via het wetsvoorstel ter herziening van de Wsnp (TK 29 942, nr. 2) wordt begin 2007 de Wsnp aangepast. Dit wetsvoorstel bevat een scherpere toets van de goede trouw en het «saneringsgereed» zijn van de verzoeker. Dit om het risico van tussentijdse uitval te beperken. De introductie van het buitengerechtelijke dwangakkoord maakt het mogelijk dwarsliggende schuldeisers – die een beperkt deel van de schuldenlast vertegenwoordigen – te overrulen, waardoor een drie jaar durend wettelijk traject wordt voorkomen;

• De uitwerking van het rapport «Het rijk rond schulden». De uitwerking van dit rapport moet de komende jaren zorgen voor een samenhangende aanpak van problematische schuldsituaties en de schuldenproblematiek beter beheersbaar maken. Een van de actiepunten voor justitie is een betere aansluiting van het minnelijke op het wettelijke traject. Dit moet leiden tot een betere informatieoverdracht en bijdragen aan een betere selectie van personen die klaar zijn om in te stromen in een schuldsaneringstraject.

Prestatiegegevens bij 12.2

De vraag naar en het aanbod van juridische dienstverleners zijn continu aan (maatschappelijke) ontwikkelingen onderhevig. Deze ontwikkelingen doen zich zowel in de samenleving als binnen het stelsel voor. De effecten hiervan zijn vooraf moeilijk in te schatten. Om vast te stellen wat de gevolgen van die ontwikkelingen zijn, worden jaarlijks monitors opgesteld en aangeboden aan de Tweede Kamer (meest recente Monitor Gesubsidieerde Rechtsbijstand: TK30 300, nr. 29 en meest recente Monitor Wsnp: TK30 300, nr. 12).

Deze monitors leveren relevante beleidsindicatoren op (zoals tarieven, aanbod beroepsgroepen, vraag naar de dienstverlening en wachttijden), die in zijn totaliteit inzicht geven in de meerjarige trends en kwantitatieve ontwikkelingen in de onderscheiden beroepsgroepen. Deze monitors vormen mede de basis voor beleidsaanpassingen. In onderstaande tabellen worden een aantal prestatiegegevens uit de monitors gepresenteerd.

Gesubsidieerde rechtsbijstand

* In verband met de stelselwijziging zijn de kengetallen voor Het Juridisch Loket en de lichte adviestoevoeging pas vanaf 2006 relevant. De lichte adviestoevoeging is bedoeld voor kortlopende adviezen en is ter vervanging van het verlengde spreekuur zoals dat voorheen bij de Bureaus Rechtshulp werd verzorgd.

Juridische beroepsgroepen

Buitengerechtelijke geschilbeslechting

* Vanaf 1 april 2005 is een start gemaakt met de implementatie van doorverwijzingvoorzieningen naar mediation bij alle gerechten en de Juridische Loketten. De opgenomen geraamde aantallen zijn gebaseerd op de realisatie over 2005 en de ontwikkelingen over de eerste zes maanden in 2006. Begin 2007 wordt een tussenrapportage aan de Tweede Kamer aangeboden die aanleiding kan geven tot aanpassing van de hier gepresenteerde aantallen.

Schuldsanering

Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

13 Rechtshandhaving, criminaliteitsbestrijding en terrorismebestrijding

Algemene doelstelling

Een goed functionerende rechtshandhaving en sanctietoepassing, waaronder begrepen het voorkomen en bestrijden van nationale en grensoverschrijdende criminaliteit en terrorisme.

N.B. Het niet-juridische verplichte deel op dit beleidsartikel is gereserveerd. Het niet-juridisch verplichte deel op dit beleidsartikel is bestuurlijk gereserveerd voor onder meer strafrechtelijke handhaving door het Openbaar Ministerie, terrorismebestrijding en systeemvernieuwing van het CJIB. Daarnaast is een gedeelte complementair noodzakelijk of anderszins bestuurlijk gebonden. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om projecten als Meld Misdaad Anoniem, Justitie in de Buurt, Regionale Arrondissementale Justitiële Beraden en bestrijding voetbalvandalisme. Indien de middelen niet besteedbaar zijn, heeft dit consequenties voor de capaciteit bij het OM en het CJIB.

Omschrijving van de samenhang in beleid

Rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding zijn kerntaken van Justitie, die ertoe moeten bijdragen dat recht wordt gedaan. Met het oog op dit maatschappelijk belang richt Justitie zich in haar beleidsvoornemens – zowel nationaal als internationaal – op een rechtstatelijke en effectieve rechtshandhaving. De samenhang in het beleid op het terrein van rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding wordt onder meer geborgd met het Veiligheidsprogramma «Naar een veiliger samenleving».

Rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding moeten maatschappelijk effectief zijn. Dat betekent dat ook moet worden afgewogen of een andere aanpak (bestuurlijke oplossingen, organisatorische maatregelen, administratieve voorzieningen en economische bepalingen) effectiever is.

De bijdragen die justitie levert aan rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding liggen op de beleidsterreinen preventie (13.1), opsporing (13.2), handhaving van strafen ordeningswetgeving (13.3), ten uitvoerlegging van strafrechtelijke sancties en maatregelen (13.4) en slachtofferzorg (13.5)

Het beleid op het gebied van terrorismebestrijding (13.6) is gericht op het zoveel mogelijk voorkomen van terroristische aanslagen. Justitie spant zich hierbij in om zowel de informatiepositie van als de samenwerking met betrokken actoren te versterken.

Verantwoordelijkheid

De minister van Justitie is verantwoordelijk voor de mate waarin in onze samenleving recht wordt gedaan. Deze verantwoordelijkheid is niet in elke schakel van de keten hetzelfde en betreft:

Preventie

Justitie dient te stimuleren dat samenwerkingsverbanden tussen de betrokken actoren ontstaan en (preventie)instrumenten worden ontwikkeld. Ook faciliteert zij anderen bij het uitvoeren van hun (preventie)taken.

Opsporing en vervolging

Justitie heeft verschillende, in de wet vastgelegde, verantwoordelijkheden. De minister van Justitie bepaalt op hoofdlijnen het landelijke opsporingsbeleid.

De minister is samen met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verantwoordelijk voor het beheer van de politie als het gaat om de opsporing in strafzaken. Ook kan de minister het Openbaar Ministerie (OM) aanwijzingen geven over het opsporings- en vervolgingsbeleid.

Tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen

De tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen is de verantwoordelijkheid van de minister van Justitie. Dit betreft de uitvoering van taken door de reclasseringsorganisaties, een aanjaagfunctie bij de nazorg aan ex-gedetineerden en het stimuleren van sectoren als de geestelijke gezondheidszorg en medeoverheden om mee te werken aan het terugdringen van recidive en het waarborgen van effectieve nazorg.

Slachtofferzorg

Justitie is verantwoordelijk voor een evenwichtige rechtspositie van slachtoffers van misdrijven en voor een adequate bejegening van die slachtoffers in de hele justitieketen.

Terrorisme

De minister van Justitie is, met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, verantwoordelijk voor de coördinatie van het beleidsterrein terrorismebestrijding.

Strafrechtsketen

Justitie moet zorgen dat de schakels in de strafrechtsketen onderling goed op elkaar zijn afgestemd en de keten als geheel goed functioneert.

Succesfactoren

Een goed functionerende strafrechtsketen hangt ook af van een aantal externe voorwaarden:

• het verder verbeteren van de samenwerking in de keten;

• de kwaliteit van het opsporingsapparaat;

• internationale ontwikkelingen op het terrein van justitie- en politie-(samenwerking).

Prestatiegegevens

De cijfers in onderstaande tabel zijn afkomstig uit de WODC-Recidivemonitor. De tabel heeft betrekking op de algemene recidive. Hieronder wordt verstaan: een nieuwe strafzaak naar aanleiding van een misdrijf, niet afgedaan met een vrijspraak, een technisch sepot of een andere technische uitspraak.

In de tabel wordt voor zeven opeenvolgende jaren weergegeven welk percentage van de daders binnen twee jaar na de uitvoering van de straf opnieuw met justitie in aanraking is gekomen. Hoe langer men de daders volgt, des te hoger zullen de recidivepercentages zijn. De percentages zijn onderscheiden naar sanctietype. Bij gecombineerde vonnissen bepaalde het zwaarste onderdeel in welke categorie de straf werd ingedeeld. De cijfers in de tabel geven alleen de globale trends in de uitstroomresultaten van de sancties die in Nederland worden opgelegd.

Bron: WODC-Recidivemonitor (2006)

In de bovenstaande tabel komen de invloeden van recente beleidsintensiveringen, zoals in het kader van het programma modernisering sanctietoepassing, nog niet tot uitdrukking. De Tweede Kamer zal bij aanbieding van de voorliggende begroting nader worden geïnformeerd over de recidivemetingen van het WODC.

Operationele doelstelling 13.1

Het bewerkstelligen van een doeltreffende preventie van criminaliteit

Motivering

Een effectieve en efficiënte rechtshandhaving is het meest gebaat bij een combinatie van preventie en repressie. Bij de preventie van criminaliteit heeft niet alleen de (rijks)overheid verantwoordelijkheden, maar ook de samenleving als geheel. Elke burger, elke ondernemer, maar ook elke organisatie en overheid kan bijdragen aan de preventie van criminaliteit.

Actoren

Specifiek, naast de bovengenoemde:

• Dienst Justis;

• Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid

Instrumenten

De prioriteiten van het preventiebeleid liggen bij de aanpak van geweld, het bedrijfsleven, integriteit en kansspelen. Uit hetVeiligheidsprogrammavan het kabinet Balkenende II (TK 28 684, nr. 1) en de daaropvolgendemidterm review (TK 28 684, nr. 44) vloeien voor het preventiebeleid de prioriteiten «bedrijfsleven» en «geweldsbestrijding» voort. Vanaf 2003 is een aantal nieuwe instrumenten voor de screening van integriteit beschikbaar gekomen (BIBOB, VOG); bestaande instrumenten zijn onderwerp van evaluatie. Met het oog daarop heeft het onderwerp «integriteit» prioriteit. Het kansspelbeleid ondergaat ingrijpende wijzigingen, uitmondend in nieuwe wetgeving. Ook die wijzigingen vergen veel aandacht.

• Aanpak van Geweld

Voor de aanpak van geweld is hetActieplan Geweld, dat in november 2005 naar de Tweede Kamer is gestuurd belangrijk (TK 28 684, nr. 65). Dit Actieplan maakt deel uit van het Veiligheidsprogramma. In 2007 staat, net als in 2006 de uitvoering van de (ruim 100) maatregelen uit het Actieplan centraal. Via het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid worden onder andere best practices voor de preventie van geweld beschikbaar gesteld aan onder andere gemeenten en bedrijven.

• Bedrijfsleven

Voor de aanpak van de criminaliteit waarvan het bedrijfsleven het slachtoffer wordt, hebben het kabinet Balkenende II en de betrokken koepelorganisaties het Actieplan Veilig Ondernemen 1 en 2(TK 28 864, nrs. 24 en 53)vastgesteld. Voorts zijn twee series afspraken met de detailhandel gemaakt. In 2007 staat de uitvoering van de maatregelen die voortvloeien uit de Actieplannen «Veilig Ondernemen» en de afspraken met de detailhandel centraal, onder andere de aanpak van heling en van interne criminaliteit.

• Integriteit

In 2006 zijn evaluaties van de instrumenten Verklaring omtrent het gedrag (VOG), BIBOB en de Garantieregeling faillissementscuratoren gereed. Op basis daarvan vinden in 2007 aanpassingen in deze instrumenten plaats. Voor de VOG hebben die verbeteringen bijvoorbeeld betrekking op het meewegen van bepaalde civielrechtelijke en bestuursrechtelijke gegevens naast justitiële en strafvorderlijke gegevens. In 2007 wordt nieuwe regelgeving voor het toezicht op rechtspersonen ingevoerd (zie Snel en secuur toetsen; het alternatief voor de Verklaring van geen bezwaar).

• Kansspelen

Het kansspelbeleid is in 2007 gericht op de invoering van de Wet op de kansspelen en het inrichten van een organisatie waarin taken op het terrein van kansspelen belegd worden (TK 24 557, nr. 64 en nr .65).

* Gelet op de herziening van het preventieve toezicht is vanaf 2008 geen productieraming opgenomen

** In 2007 wordt het CTR overgedragen aan de KNB

¹ Inclusief VIV en Werkproces GSR bedraagt dit € 4 357. De kosten van de afgewezen naamswijzigingen worden meegenomen in de kosten van de afgegeven naamswijzigingen.

² Het werkproces is ingericht op het afgeven van 2 600 producten. Hiervan leiden naar verwachting 2 200 tot betaling.

³ CTR wordt per 1-1-2007 overgedragen aan de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie.

Operationele doelstelling 13.2

Het bewerkstelligen van een effectieve en doelmatige opsporing en de verbetering van de samenwerking in EU-verband en op internationaal niveau op het terrein van Justitie en politie.

Motivering

Om recht te kunnen doen is het achterhalen van feiten en omstandigheden rondom gepleegde strafbare feiten (opsporing) essentieel. Opsporing is behalve een kerntaak van de politie ook de kerntaak van de bijzondere opsporingsdiensten. Justitie heeft een groot belang bij het realiseren van goede resultaten in de opsporing. De opsporing is, na(ast) preventie, immers de basis voor het functioneren van (de rest van) de rechtshandhavingsketen.

In het opsporingsbeleid wordt (extra) aandacht besteed aan georganiseerde criminaliteit omdat dit onverminderd geldt als één van de grootste bedreigingen voor de Nederlandse (economische) samenleving. Verder hebben de professionalisering en effectiviteit van de strafrechtelijke keten, het bestrijden van financieel-economische criminaliteit, cybercrime, eergerelateerd geweld en drugsbestrijding prioriteit.

Criminaliteit houdt niet op bij de grens. In de relatie met EU-lidstaten en Derde Landen staat daarom de strijd tegen grensoverschrijdende georganiseerde criminaliteit centraal.

Actoren

• Nederlands Forensisch Instituut (NFI);

• Overige, waaronder: Dienst Justitiële uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit & Screening (Justis) en Rechtshandhaving.

Instrumenten

Professionalisering en effectiviteit strafrechtelijke keten

• Opstellen – conform het programma «Versterking opsporing en vervolging» (TK 30 300, nrs. 32,71,111 en131) – van een voor de politie bindende norm die dient als randvoorwaarde voor de kwaliteit en professionaliteit van de opsporing;

• Versterken en/of op peil houden van het vakmanschap door:

– het intensiveren van opleidingen gericht op opsporing, vervolging en forensische expertise;

– het ontwikkelen van bekwaamheidseisen en instrumenten.

• Verhogen van de kwaliteit van de forensische opsporing door:

– standaardisering van werkprocessen;

– het oprichten van een landelijk team forensische opsporing;

– het invoeren van een «tracking» en «tracing» systeem van sporen en sporendragers door de gehele strafrechtketen.

Bestrijden van georganiseerde criminaliteit

• Het verbeteren van de prestaties bij de bestrijding van de georganiseerde misdaad door:

– het stimuleren van de samenwerking van de Nationale Recherche met de bovenregionale teams, politieregio’s en andere opsporingsinstanties en instellingen zoals de Belastingdienst.

– het versterken van de rol van het OM als het gaat om bestrijding van de georganiseerde misdaad;

– het ontwikkelen van een instrument voor effectmeting;

– het samenwerken met andere lidstaten, Europol en Eurojust;

• Uitwerken en implementeren van de prioriteiten van de EU die zijn vastgesteld op basis van het Organised Crime Threat Assessement (OCTA), op nationaal niveau en in samenwerking met andere EU-lidstaten;

• Het preventief laten doorlichten van de taxibranche, de pensioenverzekeringsbranche en de kunsthandel.

• Versterken van de bestuurlijke aanpak van georganiseerde misdaad door het invoeren van een bestuursverbod en het herzien van het preventief toezicht op vennootschappen.

Bestrijden van financieel-economische criminaliteit

• Maken van prestatieafspraken met de politie over de opsporing van financieel-economische criminaliteit;

• Instellen van een netwerk van toezichthouders en opsporingsinstanties dat beschikt over een gedeelde informatievoorziening;

• Treffen van organisatorische maatregelen om te voldoen aan de internationale aanpak van financieel-economische criminaliteit.

Bestrijden van cybercrime (TK 26 671, nr. 24)

• Ontwikkelen van een nationale infrastructuur voor de bestrijding van cybercrime;

• Versterken van de samenhang tussen de lokale, regionale, bovenregionale en nationale aanpak van opsporing en vervolging van cybercrime. Inzet is om de aanpak van cybercrime deel uit te laten maken van de prestatieafspraken tussen ministers en politiekorpsen voor 2007 en 2008.

Drugsbestrijding

• Inventariseren welke plaats Nederland in de EU inneemt als het gaat om de handel in cocaïne en heroïne;

• Versterken van de aanpak van hennepteelt, zoals beschreven in de notitie «Integrale aanpak hennepteelt» die op 16 juni 2006 door de minister van BZK mede namens de minister van Justitie aan de Tweede Kamer is aangeboden (TK 24 077, nr. 184);

• Samen met BZK voortzetten tot 2009 van het handhavingsproject Hektor in Venlo;

• Vertalen van de afspraken die onder meer met België en Duitsland zijn gemaakt om te komen tot intensivering van de grensoverschrijdende aanpak van (drugs)criminaliteit;

• Uitvoeren van voorbereidingswerkzaamheden voor een Joint Investigation team met Spanje, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk;

• In Europees verband uitvoeren van het EU Actieplan Drugs 2005–2008.

Bestrijden van eergerelateerd geweld

• Vergroten van de (beleids)samenhang tussen maatregelen die de maatschappelijke preventie, de bescherming van slachtoffers en de strafrechtelijke aanpak van de daders betreffen;

• Realiseren van een in dit kader adequate bestuurlijke aansturing op lokaal en regionaal niveau;

• Opstellen van een planningsoverzicht van beleidsmaatregelen.

Subsidies

• Stichting Meld Misdaad Anoniem;

• Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie.

Bijdragen

• Militaire bijstand1;

• Dienst Luchtvaart;

• Plan van Aanpak MOT/BLOM;

• Blauw (politieblad);

• Veiligheidsmonitor;

• Werkgroep Vuurwapens;

• Platform Interceptie, Decryptie en Signaalanalyse (PIDS);

• Europol;

• Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT.

Prestatiegegevens

Onderstaand is een overzicht opgenomen waarin kostprijsinformatie per product is vermeld.

* Aantallen op basis van kostprijzen begroting 2007.

** Per 1 januari 2005 is het NFI overgegaan op in samenwerking met de klant ontwikkelde externe producten. Per onderzoeksaanvraag wordt een afspraak gemaakt over de levertijd (aan standaardproducten is meestal een standaardlevertijd verbonden). De geplande 85% heeft nog betrekking op de situatie van vóór 2005, waarbij de levertijd werd gemeten aan de hand van de interne producten. In 2007 zal het percentage weer teruggebracht moeten worden naar 85%.

Toelichting

Het is moeilijk een gegronde inschatting te maken van de precieze ontwikkeling van het aantal verdachte en ongebruikelijke transacties. Daarom zijn voor de jaren 2008 tot en met 2011 de aantallen gelijk gesteld aan de aantallen van 2007. De aantallen verdachte en ongebruikelijke transacties voor de jaren 2006 en 2007 zijn berekend op basis van de trend van het jaarlijks aantal meldingen tussen 2003 en 2005 (zie hieronder).

Bij ongewijzigd beleid zou het aantal meldingen voor de jaren 2006 en 2007 respectievelijk zo’n 182000 en 185 000 meldingen bedragen. Er doen zich echter een aantal ontwikkelingen voor, die een neerwaartse dan wel opwaartse beweging van het aantal meldingen kunnen veroorzaken. Verwacht wordt de verschillende ontwikkelingen elkaar grotendeels compenseren, waardoor de stijging tot en met 2007 uitgangspunt is voor latere jaren.

Toelichting

• Aantal opsporingsdiensten (BOID’s)

  Het CIOT is verantwoordelijk voor het bevraagbaar zijn van het informatiesysteem door behoeftestellende organisaties. Toetreding van een organisatie tot het systeem wordt bepaald door de Commissie van Advies.

• Aantal Telecomaanbieders

  De doorlooptijd van het aansluittraject is variabel en afhankelijk van doorlooptijden bij de aanbieders. Het aantal aangesloten aanbieders zal naar verwachting de komende periode jaarlijks toenemen.

• Aantal vragen

  Uniek is dat het aantal vragen dat wordt gesteld in principe geen invloed heeft op de kosten van het systeem.

• Hit-rate

  De hit-rate wordt grotendeels bepaald door het aantal aangesloten aanbieders, immers meerdere vragen zullen tot een antwoord leiden.

Operationele doelstelling 13.3

Het bewerkstelligen van een effectieve en doelmatige vervolging en verbetering van de samenwerking in EU-verband en op internationaal niveau op het terrein van Justitie en politie.

Motivering

Het overtreden van regels moet worden bestraft om:

• De rechtsorde te herstellen door vergelding van de geschonden norm;

• De sociale veiligheid te waarborgen;

• Het geschonden rechtsgevoel van burgers te herstellen.

Er is extra aandacht voor het vervolgen van veel voorkomende criminaliteit zoals overlast en verloedering omdat dit grote invloed heeft op het gevoel van sociale veiligheid. Verder heeft de professionalisering en effectiviteit van de strafrechtketen, het bestrijden van georganiseerde criminaliteit, het bestrijden van identiteitsfraude, discriminatie en racisme prioriteit. Ook wordt op het gebied van veiligheid geprobeerd beter aan te sluiten bij bestuur en zorg.

Actoren

• Openbaar Ministerie;

• Rechtshandhaving.

Instrumenten

Professionalisering

• Bevorderen van verdere professionalisering van de niet-justitiële handhaving (de programma’s Rijk aan handhaving en Handhaven met effect);

• Realiseren van verdere professionalisering van de justitiële handhaving (Verbeterprogramma opsporing en vervolging, TK 30 300, nrs. 32, 71,111 en131).

Bestrijden van georganiseerde criminaliteit

• Coördineren van de implementatie van maatregelen uit hetNationaal Actieplan Mensenhandel (TK 28 638, nr. 13) en de bijbehorendeAanvullende Maatregelen(TK 28 638, nr. 19) van een door de Europese Unie aangenomen Actieplan;

• Uitwerken en implementeren van deze prioriteiten op nationaal en EUniveau;

• Financiële ondersteuning van het project prostitutie/mensenhandel en subsidiëring van de Stichting tegen Vrouwenhandel.

Effectiviteit strafrechtelijke keten

• Maken van outputafspraken met de politie over het aantal aan het OM aan te leveren verdachten;

• Splitsen van maatwerkzaken en loopzaken;

• Versterken van specialistische functies;

• Verbeteren van de samenwerking tussen de arrondissementsparketten;

• Invoeren van de OM-afdoening;

• Het ontwikkelen van een landelijke regie om de strafrechtketen op regionaal niveau (arrondissementale justitiële beraden (AJB’s) en veiligheidshuizen) beter te ondersteunen. Keteninformatisering is daarbij belangrijk.

Bestrijden van identiteitsfraude (PROGIS)

Alle actoren in de strafrechtsketen zullen meer dan tot dusver:

• Gebruikmaken van technische mogelijkheden zoals het nemen van vingerafdrukken en foto’s;

• Het uitwisselen van informatie over verdachten en veroordeelden, binnen de geldende rechtsregels optimaliseren;

• Een strakke regie op de wijze van identiteitsvaststelling ontwikkelen;

• Werken aan de overdraagbaarheid van informatie.

Aansluiting met bestuur en zorg

• Bevorderen van veiligheid in de buurt door:

– Een probleem- en/of buurtgerichte benadering;

– Een effectieve samenwerking binnen de strafrechtketen;

– Een goede afstemming met de bestuurlijke- en zorgketen.

• Afspraken maken met gemeenten en zorg over trajecten met voor justitiabelen zo nodig een justitiële stok achter de deur.

Bestrijden van overlast en verloedering

• Aanpakken van ongewenst strafrechtelijk relevant gedrag. Hierdoor:

– Wordt een basis gelegd voor herstel van het vertrouwen in de overheid;

– Kunnen burgers zelf meer eigen verantwoordelijkheid nemen.

• Maken van afspraken tussen politie, OM en diverse sociale partijen over afbakening van taken en afstemming van werkzaamheden;

• Afstemmen van de regie op de bestuurlijke- en de zorgketen (gemeenten) en de regie op de strafrechtketen (OM). Dit kan door aan te sluiten bij bestaande samenwerkingsverbanden zoals Veiligheidshuizen, ketenunits, Justitie in de Buurt (JiB) en casusoverleggen.

Bestrijden van discriminatie en racisme

(Zie ook versterking antidiscrimatievoorziening bij operationele doelstelling 16.2.)

• Maken van afspraken met politie en OM over een effectieve aanpak van discriminatie (TK 30 300, nr. 26);

• Inzetten op een goede afstemming tussen de ketenpartners OM, politie, bestuur en niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) op zowel lokaal als nationaal niveau;

• Subsidiëren van de nieuwe landelijke organisatie tegen discriminatie. Deze organisatie is een fusie van het Landelijke Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie en de Landelijke Vereniging van Antidiscriminatiebureau’s;

• Bevorderen dat het Meldpunt Discriminatie Internet (MDI), politie en OM doorgaan met de gezamenlijke aanpak van discriminatie op internet. Het MDI krijgt hiervoor subsidie.

Bijdragen

• Nationaal Rapporteur mensenhandel (NRM);

• Justitie in de Buurt (JiB).

* In de prognoses is rekening gehouden met het besluit om de prestatieafspraken met de politie voor 2006 te laten doorlopen tot 2008. De OM-afdoening is in de prognoses niet verwerkt omdat hiervoor nog te veel factoren onzeker zijn. Voor 2007 heeft de invoering van de OM-afdoening niet of nauwelijks gevolgen.

Operationele doelstelling 13.4

Effectieve tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties en maatregelen.

Motivering

Vergroting van de maatschappelijke veiligheid en de veiligheidsbeleving van de burgers zijn speerpunten van het kabinetsbeleid. Een kernelement is de tenuitvoerlegging van sancties. Met de vormgeving daaraan worden verschillende doelen nagestreefd (TK 29 200, nr. 167):

• Herstel van de rechtsorde door:

– vergelding van de geschonden norm en

– genoegdoening voor slachtoffers van misdrijven;

• Vergroting van de maatschappelijke veiligheid door:

– het afschrikken van potentiële delinquenten,

– onschadelijkmaking van delinquenten gedurende de vrijheidsbeneming en

– vermindering van de kans op recidive na invrijheidstelling.

De samenleving is altijd in ontwikkeling. Dat geldt ook voor criminaliteit en degenen die criminaliteit plegen. Om effectief te zijn dient het sanctiestelsel op deze veranderingen aan te sluiten. Dat betekent continue aandacht voor de «vraag» naar specifieke sancties. De recente ISD-maatregel is daar een goed voorbeeld van. Selectiviteit en functionaliteit zijn kernbegrippen: investeren daar waar rendement verwacht wordt. Straffen op maat, mede op basis van adequate advisering.

Zo worden vraag en aanbod gegeven de beschikbare middelen optimaal op elkaar afgestemd en wordt vraagsturing een leidend beginsel in de sanctietoepassing.

Actoren

• Dienst Justitiële Inrichtingen (sectoren gevangeniswezen en tbs (DJI);

• Reclasseringsorganisaties (Stichting Reclassering Nederland, Stichting Verslavingsreclassering GGZ, Stichting Leger des Heils);

• Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB);

• Overige, waaronder: Justis, Inspectie voor de strafrechttoepassing (Ist) en Raad voor de Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ).

Instrumenten

Op het terrein van de sanctietoepassing worden vier soorten van instrumenten ingezet:

• Wet- en regelgeving;

• Intramurale en extramurale sanctiecapaciteit;

• Reclasseringsproducten;

• Subsidies.

Aan de hand van deze instrumenten wordt een groot aantal activiteiten verricht. Deze activiteiten worden onderscheiden naar:

• Effectiviteit en toeleiding naar de maatschappij;

• Sanctiecapaciteit.

Effectiviteit en toeleiding naar de maatschappij

• Ontwikkeling en implementatie van verbetermaatregelen voortvloeiend uit het parlementair onderzoek naar de tbs (TK30 250, nrs. 1 e.v.);

• Het verbeteren van de aansluiting tussen justitiëlevoorzieningen en de reguliere zorg;

• Implementatie nieuwe vormgeving aansluiting detentietrajecten op nazorgvoorzieningen en nieuw samenwerkingsmodel gevangeniswezen en reclassering;

• Toetsing en landelijke invoering nieuwe gedragsinterventies;

• Implementatie Quick Scan (TK27 834, nrs. 1 t/m 44);

• Verbetering aansluiting justitiële- en zorginterventies op terreinen van besturing, financiering en organisatie (TK28 979, nrs. 1 t/m 38);

• Voorbereiding inwerkingtreding nieuwe regeling voor voorwaardelijke invrijheidstelling (TK29 800, nrs. 2/8/106).

• Implementatie maatregelen ter bevordering van toepassing van bijzondere voorwaarden bij (deels) voorwaardelijke sancties in plaats van geheel onvoorwaardelijke vrijheidsstraffen (TK30 300 VI, nr. 164);

• Voortzetting landelijke aanpak van veelplegers in het kader van de ISD met nadrukkelijk accent op de aansluiting met nazorg en start van de evaluatie van de wet ISD voor 2008 (TK28 980, nrs. 1 t/m 38);

• Indiening wetsvoorstel Wet op de reclassering;

• Implementatie gemeenschappelijke reclasseringsbalie voor opdrachtgevers OM, ZM en DJI per arrondissement.

Sanctiecapaciteit

• Voortzetting van de implementatie van maatregelen uit het Veiligheidsprogramma (TK28 684, nr. 1);

• Capaciteitsuitbreidingen bij tbs (reguliere behandelplaatsen en plaatsen voor blijvend delictgevaarlijken) (TK29 452, nr. 10);

• Beproeving en mogelijke opschaling detentieconcept met zes personen op een cel (TK 28 979, nrs. 1 t/m 38);

• Uitbreiding mogelijkheden en intensiveren en verlengen van psychiatrische zorg in het gevangeniswezen, intensiveren forensisch psychiatrisch toezicht bij voorwaardelijke (beëindiging) tbs (TK 30 250, nrs. 4–5).

• Introductie thuisdetentie als nieuwe sanctiemodaliteit (TK29 800 VI, nr. 167);

• Blijvend streven om toepassing van incidenteel versneld ontslag (IVO’s) tot nihil te beperken. Noodzaak tot inzet van noodventielen als IVO is echter afhankelijk van de actuele druk op de beschikbare celcapaciteit (TK24 587, nr. 163);

• Implementatie van transformatieproces De Nieuwe Inrichting, ontwikkeling van de detentieconcepten «Detentie en Behandeling op Maat Bijzondere Groepen respectievelijk Vreemdelingen» en gefaseerde invoering «Detentie en Behandeling op Maat Volwassenen» (TK 30 300 VI, nr. 147);

• Verdere optimalisering brandveiligheidsvoorzieningen justitiële inrichtingen naar aanleiding van aangescherpte eisen door de afzonderlijke brandweerkorpsen (TK 24 587, nr. 154).

Prestatiegegevens

* 2006; betreft uitbreiding aantal terroristenplaatsen (van 9 naar 23)

** exclusief in bewaring gestelden op politiebureau’s

¹ Het betreft hier het door DJI uitgevoerde penitentiare programma’s (PP), eventueel in combinatie met een aanvullende maatregel als electronisch toezicht.

² Electronisch toezicht (ET) kan als een aanvullende maatregel bij een PP worden opgelegd of als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke veroordeling door de rechter. De maatregel ET leidt op zichzelf niet tot substitutie van celcapaciteit.

Pieter Baan Centrum (PBC)

Financiering van het PBC vindt plaats op basis van het aantal rapportages. Teneinde inzicht te geven in de raming wordt het volgende overzicht gepresenteerd.

Toelichting

Justitie is verantwoordelijk voor het afhandelen, innen en coördineren van opgelegde financiële straffen, sancties, transacties en maatregelen. De realisatie van deze doelstelling wordt mede mogelijk gemaakt door een hoge automatiseringsgraad en een efficiënte en effectieve procesvoering. Teneinde haar taken te kunnen blijven continueren is in 2005 gestart met de vernieuwing van de primaire systemen.

Justitie gaat zich beheerst en beheersbaar richten op het incasseren van punitieve sancties voor andere delen van de rijksoverheid. Daarmee wordt Justitie in staat gesteld aanwezige kennis en ervaring in te zetten voor en ter beschikking te stellen aan andere onderdelen van de rijksoverheid.

In 2007 zal de OM-strafbeschikking worden ingevoerd. De strafbeschikking is een daad van vervolging en behelst een schuldvaststelling. De mogelijkheid om een transactie aan te bieden ter voorkoming van vervolging komt ingevolge het wetsvoorstel op termijn te vervallen. Vanaf 2007 zal derhalve het proces rond de huidige transactie gefaseerd worden afgebouwd.

Het wetsvoorstel zal naar verwachting ook consequenties hebben voor de aantallen instroom van door de rechter opgelegde vonnissen. Verwacht wordt dan ook dat door de invoering van de OM-strafbeschikking de cijfers over de boetevonnissen en transacties zullen veranderen.

Operationele doelstelling 13.5

Zorg voor slachtoffers van criminaliteit

Motivering

Het justitiële slachtofferbeleid heeft als doel het geschonden vertrouwen en gevoel van veiligheid te herstellen. Het draagt ook bij aan het gevoel van rechtvaardigheid. De hoofddoelen van slachtofferbeleid (TK 27 213, nr. 8) zijn:

• Beschikbaarheid van eerste opvang van slachtoffers;

• Slachtoffers met respect bejegenen tijdens de aangifte en het eventuele strafproces;

• Mogelijkheden bieden om de geleden schade op de dader te verhalen, voorzien in een tegemoetkoming in de schade voor slachtoffers van ernstige geweldsdelicten;

• Bij ernstige delicten slachtoffers de mogelijkheid bieden een rol te vervullen in het strafproces en te informeren over het verloop van de straf.

Actoren

Naast politie, OM en rechterlijke macht:

• Slachtofferhulp Nederland (SHN);

• Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM).

Instrumenten

De instrumenten van slachtofferbeleid zijn subsidies, wettelijke regelingen (Wet justitiesubsidies, Wet SGM, aanwijzingen OM).

• Het project gericht op het voorkomen van herhaald slachtofferschap wordt in 2007 geëvalueerd;

• In 2006 is onderzocht welke professionele voorzieningen getroffen moeten worden voor slachtoffers van ernstige delicten. In 2007 vindt een proef met deze voorzieningen voor nabestaanden van slachtoffers van moord plaats;

• De organisatie van slachtofferondersteuning wordt in 2006 geanalyseerd. Onder andere de samenwerking tussen SHN en het SGM wordt in 2007 verbeterd;

• In 2006 vindt een onderzoek plaats naar knelpunten in de wijze waarop binnen het strafproces schade verhaald kan worden. In 2007 zullen geconstateerde knelpunten leiden tot aanpassing van de gehanteerde werkwijze;

• Na inwerkingtreding van het wetsvoorstel ter versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces zal de dienstverlening van politie, OM en ZM aan slachtoffers conform de nieuwe wettelijke eisen worden ingericht.

Prestatiegegevens

SHN helpt jaarlijks circa 100 000 slachtoffers. Het SGM behandelt jaarlijks circa 8 000 beslissingen. Momenteel zitten beide organisaties in een outputsturingstraject. Begin 2007 zullen voor SHN en SGM de nieuwe producten en aantallen bekend zijn.

Operationele doelstelling 13.6

Kwalitatieve goede beleids- en uitvoeringkaders ten behoeve van terrorismebestrijding gericht op het zoveel mogelijk voorkomen van terroristische aanslagen in Nederland, alsmede het op voorhand beperken van schade als gevolg van een mogelijke terroristische aanslag.

Motivering

In Nederland zijn ruim 20 instanties1 betrokken bij de bestrijding van terrorisme. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) ontwikkelt een doeltreffende coördinatie, samenwerking en afstemming van beleid en uitvoering. Dit is niet uitsluitend een preventieve taak, maar is ook noodzakelijk op het moment van concrete dreiging.

Actoren

• Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding;

• Immigratie en Naturalisatie Dienst.

Instrumenten

Voor de coördinatie en bestrijding van de terrorismebestrijding heeft de NCTb de beschikking over een aantal instrumenten:

• Wet- en regelgeving;

• Bijdragen in kosten van projecten van ketenpartners;

• Instrumenten met een formeel juridisch karakter zoals de bevoegdheden op coördinerend terrein en de operationalisering van de doorzettingsmacht. Maar ook beleid c.q. wetgeving die in een rijksbreed perspectief tot stand komen;

• Beveiligingsmaatregelen.

Verzamelen van informatie en uitvoeren van analyses

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland

Met informatie van inlichtingendiensten en informatie uit wetenschappelijke en bestuurlijke bronnen stelt de NCTb een Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) samen. Deze rapportage is een globale analyse van de nationale en internationale terroristische dreiging tegen Nederland en Nederlandse belangen in het buitenland. Het DTN draagt bij aan het antiterrorismebeleid van de overheid, doordat er op basis van het DTN beleidsmaatregelen genomen kunnen worden.

Dreigingsanalyses

Naast dreigingsbeelden worden tevens dreigingsanalyses opgesteld, die duidelijker gekoppeld zijn aan het object of de persoon tegen wie de (eventuele) dreiging zich richt. Dreigingsanalyses zijn veelal bedoeld voor het nemen van (beveiligings)maatregelen.

Ontwikkelen van beleid en strategie

(Inter)nationaal

De departementen van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Buitenlandse Zaken en Defensie zijn betrokken bij de ontwikkeling van beleid en strategie. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding coördineert de totstandkoming van het nationale beleid en werkt nauw samen met het ministerie van Buitenlandse Zaken voor de coördinatie van het internationale terrorismebeleid. In 2007 wordt een strategisch kader ontwikkeld. Dit kader is richtinggevend voor nieuwe maatregelen op het gebied van terrorismebestrijding.»

In Europees verband wordt gewerkt aan de uitvoering van het EU Actieplan Terrorismebestrijding. Onderdeel van dit Actieplan vormt o.a. samenwerking bij de bescherming van de vitale infrastructuur, de transportsector, grenzen en evenementen met een grensoverschrijdend karakter. Op het gebied van preventie zal in 2007 in het kader van de EU Strategie voor de aanpak van radicalisering de volgende activiteiten worden uitgevoerd; continuering van onderzoek, versterking van gematigde krachten binnen moslimgemeenschappen, opleidingsprogramma’s voor geestelijke verzorgers en professionals die mogelijk te maken krijgen met radicalisering, en onderwijsprogramma’s en training voor jeugdigen.

Beveiliging Burgerluchtvaart

De NCTb is verantwoordelijk voor de beveiliging van de burgerluchtvaart, zowel nationaal als internationaal. In 2006 is gestart met de inzet van air marshalls. Of, en in welke mate, air marshalls ook in 2007 worden ingezet hangt af van het aantal vluchten waar hun aanwezigheid gewenst is.

Regie, coördinatie en samenwerking

Alerteringssysteem Terrorismebestrijding

Het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding waarschuwt (overheids)diensten en bedrijfssectoren in geval van een verhoogde dreiging. Op die manier kunnen zij snel maatregelen nemen die het risico op een aanslag kunnen verkleinen of de gevolgen ervan kunnen beperken.

Het systeem is gericht op sectoren die te maken kunnen krijgen met een terroristische dreiging. Uiterlijk 2007 zullen circa 14 sectoren zijn aangesloten op het systeem.

Chemisch-, biologisch-, radiologisch- en nucleair-terrorisme

Nederland is een transitieland, waar het verplaatsen van chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair (CBRN) materiaal veel voorkomt. In 2007 werken ministeries, inlichtingen- en veiligheidsdiensten, onderzoekinstellingen en toezichthouders samen aan het verkleinen van de kans op een CBRN-aanslag. Dit gebeurt door het verhogen van de weerstand tegen CBRN-terrorisme, het verbeteren van de communicatie over dit onderwerp en het versterken van de inlichtingen over CBRN-terrorisme. Het doel is de structurele aandacht voor de risico’s van CBRN te vergroten.

Cameratoezicht

Het kabinet heeft € 31,0 miljoen beschikbaar gesteld voor cameratoezicht in de vervoerssector. In samenwerking met partners en de sectoren (publiek-private samenwerking) worden plannen uitgewerkt voor een meerjarige aanpak van installatie van (intelligente) camerasystemen. Ontwikkeling en implementeren van software grootschalige toepassingen maken eveneens onderdeel uit van deze aanpak.

Internet

De NCTb ontwikkelt in samenwerking met onder meer het OM, het KLPD en de AIVD een aanpak voor het bestrijden van het internetgebruik voor radicale en terroristische doeleinden.

Aanpak radicaliseringshaarden

In samenwerking met lokale overheden en landelijke diensten zal in 2007 de aanpak van radicaliseringshaarden worden gecontinueerd. De multidisciplinaire analyses over de al bekende radicaliseringshaarden worden geactualiseerd. Vervolgens wordt bekeken of en in hoeverre de gecoördineerde aanpak tussen lokale en landelijke diensten effectief is geweest en gecontinueerd moet worden.

Dienst Specialistische Interventies

In juli 2006 is conform kabinetsbesluit de Dienst Specialistische Interventies (DSI) opgericht. (TK29 754, nr. 23 van 3 juni 2005).

Met de DSI, die is ondergebracht bij het KLPD, wordt een doelmatiger en doeltreffender antwoord gegeven op ernstige vormen van geweld en terrorisme. Aanhoudings- en ondersteuningseenheden van de politie, de KMar en de Unit Interventie Mariniers van het ministerie van Defensie kunnen onder aansturing van de DSI worden ingezet.

Beveiliging verkiezingen 2006/2007

De NCTb stelt samen met decentrale overheden speciale bewakings- en beveiligingsmaatregelen vast voor personen en objecten vóór en tijdens de provinciale- en Tweede Kamerverkiezingen. De NCTB is verantwoordelijk voor de coördinatie van deze maatregelen.

Coördinatie beveiliging rijkshuisvesting

De NCTb heeft beleid ontwikkeld waarmee departementale gebouwenbeheerders en beveiligingsambtenaren de veiligheid van (rijks)gebouwen kunnen toetsen en verbeteren. In 2007 wordtde toepassing ervan gemonitord.

Communicatie en voorlichting

De NCTb speelt een centrale rol in het informeren van de bevolking over terrorisme en terrorismebestrijding. In samenwerking met diverse betrokken partijen worden specifieke communicatieactiviteiten en -middelen ontwikkeld, toegesneden op doelgroep en doelstelling. De publiekscampagne «Nederland tegen Terrorisme»- die in 2006 is gestart – zal in 2007 worden voortgezet.

Immigratie en Naturalisatie Dienst

De IND beoordeelt en behandelt (in afstemming met de CT-infobox) circa 500 dossiers van vreemdelingen waarbij een inbreuk op de openbare orde in verband met terrorisme of een gevaar voor de nationale veiligheid aan de orde is.

* de activiteiten zijn rond 1 mei 2005 gestart.

14 Jeugd

Algemene doelstelling

Het beschermen van jeugdigen tegen aantasting van een goede opvoedings- en leefsituatie, en het bestrijden en voorkomen van jeugddelinquentie.

N.B. Het niet-juridische verplichte deel op dit beleidsartikel is gereserveerd. Dit budget is bestemd ter dekking van wetten die aan de Staten-Generaal ter besluitvorming zijn voorgelegd, zoals huisverbod en gedragsbeïnvloedende maatregel. Daarnaast is een gedeelte van het budget complementair noodzakelijk en bestemd voor activiteiten op het gebied van jeugdreclassering en tevens voor landelijke uitvoering van activiteiten als herstelbemiddeling, waarover definitieve besluitvorming door de Staten-Generaal nog moet plaatsvinden.

Omschrijving van de samenhang in beleid

Doel van het beleid is het tot stand brengen en instandhouden van een systeem van jeugdbescherming dat met inzet van juridische dwangmiddelen, jeugdigen op een effectieve manier beschermt tegen voor hun opvoeding en ontwikkeling bedreigende situaties. Doel van het beleid is ook het tot stand brengen en instandhouden van een effectieve aanpak van jeugdcriminaliteit, waar preventie onderdeel van uit maakt.

Verantwoordelijkheid

Justitie initieert het totstandkomen van doelgericht beleid en coördineert de samenwerking van alle betrokken partners. Justitie heeft voor de meest relevante organisaties een bestuurlijke verantwoordelijkheid via regelgeving, kaderstelling en financiering. Bij andere betrokken organisaties zoals bijvoorbeeld de Bureaus Jeugdzorg is echter sprake van een bestuurlijke tussenschakel van gemeenten en provincies. Justitie heeft ook een signaleringsfunctie op het moment dat blijkt dat de keten onvoldoende functioneert en daardoor de aanpak van jeugdbescherming en jeugdcriminaliteit niet voldoende is.

Succesfactoren

Justitie stimuleert dat de uitvoeringsorganisaties op het gebied van jeugdbescherming en de aanpak van jeugdcriminaliteit gezamenlijk in een zo vroeg mogelijk stadium bedreigende situaties voor jeugdigen signaleren en in dat geval passende maatregelen nemen. Om de doelstelling te realiseren is een krachtig gezamenlijk optreden van andere ministeries zoals bijvoorbeeld Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, gemeentelijke overheden en overige belanghebbenden noodzakelijk. Verder is een belangrijke doelstelling van Justitie en VWS samen, dat er voor de hele keten op termijn zoveel mogelijk effectieve gedragsinterventies worden ingezet.

Toelichting op tabel

De cijfers in de tabel zijn afkomstig uit de WODC-Recidivemonitor, een project waarin jaarlijkse metingen worden gedaan onder uiteenlopende groepen justitiabelen. De tabel heeft betrekking op de algemene recidive. Hieronder wordt verstaan: een nieuwe strafzaak naar aanleiding van een misdrijf, niet afgedaan met een vrijspraak, een technisch sepot of een andere technische uitspraak.

In de tabel wordt voor zeven opeenvolgende jaren weergegeven welk percentage van de daders binnen twee jaar na de uitvoering van de straf opnieuw met Justitie in aanraking is gekomen. Hoe langer men de daders volgt, des te hoger zullen de recidivepercentages zijn. Hier duurde de observatieperiode dus twee jaar. De percentages zijn onderscheiden naar sanctietype. Bij gecombineerde vonnissen bepaalde het zwaarste onderdeel in welke categorie de straf werd ingedeeld. De cijfers in de tabel geven alleen de globale trends in de uitstroomresultaten van de sancties weer die in Nederland worden opgelegd. Met «totaal jeugd»wordt bedoeld: het totale aantal jeugdigen dat binnen twee jaar na de uitvoering van de straf opnieuw met Justitie in aanraking komt.

In bovenstaande tabel komen de invloeden van recente beleidsintensiveringen, zoals in het kader van het programma Jeugd terecht nog niet tot uitdrukking. De Tweede Kamer zal bij de aanbieding van de voorliggende begroting nader worden geïnformeerd over de recidivemetingen van het WODC.

Operationele doelstelling 14.1

Effectieve bescherming van jeugdigen, tegen voor hun opvoeding en ontwikkeling bedreigende situaties, met inzet van juridische dwangmiddelen, en de zorgvuldige behandeling van internationale kinderbeschermingszaken.

Motivering

Kinderen hebben recht op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling en groei naar zelfstandigheid. Dit basisrecht is opgenomen in het Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind. De eerste verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de ouders. Kunnen ouders deze verantwoordelijkheid niet aan, dan is het de plicht van de overheid om in actie te komen. De rechter kan dit doen door het opleggen van diverse kinderbeschermingsmaatregelen, die diep kunnen ingrijpen in het persoonlijke leven van ouders en kinderen. De minister van Justitie is verantwoordelijk voor uitvoeren van deze maatregelen die zijn opgenomen in het Burgerlijk Wetboek. De minister is daarnaast verantwoordelijk voor het zorgvuldig uitvoeren van verdragen inzake interlandelijke adoptie, internationale kinderontvoering en internationale kinderbescherming.

Actoren

• Raad voor de Kinderbescherming

• Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen

• Bureaus Jeugdzorg- (gezins)voogdij

• Overige, Gemeenten, provincies/grootstedelijke regio’s

Instrumenten

De genoemde activiteiten worden uitgevoerd binnen programma’s, of zijn reguliere activiteiten.

Jeugdbescherming

In 2007 ontvangt de Tweede Kamer het eindrapport over de uitvoering van het programma «Beter Beschermd» (TK 2005–2006, 29 815, nr 76).

De minister van Justitie bepaalt samen met VWS en de provincies op welke wijze de via dit programma ingezette veranderingen verder ontwikkeld en/of ingevoerd zullen worden. De volgende belangrijke verbeteringen worden in 2007 voortgezet:

• De in de zeven regio’s in 2006 gestarte proefprojecten gericht op efficiënte ketensamenwerking worden eind 2006 geëvalueerd. Doel van de proefprojecten is: het ontwikkelen en beproeven van werkwijzen waarin de samenwerking tussen de ketenpartners zodanig efficiënt is dat besluitvorming over al dan niet inzetten van kinderbeschermingsmaatregelen in kort tijdsbestek plaatsvindt én de feitelijke start van de hulpverlening aan de jeugdige of diens gezin binnen te kortst mogelijke tijd op gang komt. Het doel is om in 2007 tot landelijke invoering over te gaan van de beste werkwijzen.

  Om de effectiviteit van kinderbeschermingsmaatregelen te kunnen meten, wordt in 2007 de ontwikkeling van een wetenschappelijk gevalideerd instrument voor het meten van de effectiviteit van de jeugdzorg (VWS) en de jeugdbescherming afgerond.

• In het kader van het Deltaplan is een nieuwe werkmethode gezinsvoogdij ontwikkeld. De scholing voor en implementatie van deze werkwijze bij alle bureaus jeugdzorg en Nidos vindt in 2007 plaats. De implementatie zal in 2008 volledig afgerond zijn. Volgens de nieuwe werkmethode moeten vooraf concrete doelen gesteld worden en moet achteraf aangetoond worden of hieraan is voldaan. Hiermee zal de effectiviteit van de werkmethode toenemen.

• De MO-groep, de brancheorganisatie voor de jeugdzorg, en Nidos zijn in 2006 gestart met het ontwikkelen van een nieuwe werkwijze voor voogdijwerkers. Deze methode wordt in 2007 afgerond en uitgetest.

• In 2007 wordt een wijzigingsvoorstel van de kinderbeschermingswetgeving (boek 1 Burgerlijk Wetboek) ingediend. Hiermee wordt de mogelijkheid om een ondertoezichtstelling op te leggen verruimd.

• In de begroting voor het jaar 2009 zullen prestatie-indicatoren opgenomen worden voor het meten van de effectiviteit binnen de jeugdbeschermingsketen.

Huiselijk geweld en jeugdprostitutie

Op basis van de in 2002 uitgebrachte kabinetsnota «Privé Geweld-Publieke Zaak» voert het ministerie van Justitie, samen met andere departementen, de VNG, de politie, het Openbaar Ministerie en andere partners een meerjarig programma uit om huiselijk geweld effectief te bestrijden en, waar mogelijk, te voorkomen.

• In 2007 wordt een wetsvoorstel tijdelijk huisverbod ingevoerd.

• In 2007 wordt een landelijke publiekscampagne huiselijk geweld uitgevoerd. De boodschap van de campagne is dat huiselijk geweld niet acceptabel is en met geen enkel excuus kan worden gerechtvaardigd.

• Via de VNG worden gemeenten verder gestimuleerd om een gerichte lokale aanpak huiselijk geweld te ontwikkelen. In 2007 is bij 250 gemeenten sprake van een gerichte lokale aanpak van huiselijk geweld.

• In 2007 treedt het wetsvoorstel verbod geweld in de opvoeding (TK 2004–2005, 29 815, nr. 3) in werking.

• In 2007 wordt op basis van de eindrapportage van het informatiepunt jeugdprostitutie besloten of en in welke vorm een landelijk expertisecentrum jeugdprostitutie van start gaat.

Interlandelijke adoptie

• Op basis van de in 2006 aan de Tweede Kamer voorgestelde wijziging van de Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (TK 2006,28 457) treedt naar verwachting in 2007 de gewijzigde wet in werking. Daarmee wordt een aantal zaken geregeld: 1) de mogelijkheid van adoptie door paren van gelijk geslacht, 2) de verlenging van de geldigheidsduur van een beginseltoestemming, 3) de mogelijkheid tot afgeven van een beginseltoestemming voor twee kinderen tegelijkertijd, 4) versterken van het toezicht binnen de adoptieketen, 5) doorberekening van de kosten van het gezinsonderzoek en 6) de verruiming van de leeftijdsgrens van adoptiefouders.

Illegale overdracht van kinderen

• Het komt met enige regelmaat voor dat een kind ongeoorloofd in een gezin in Nederland verblijft of wordt opgenomen. In 2007 komt er een verbeterde aanpak van de illegale overdacht van kinderen. Deze aanpak is gericht op het tegengaan van de illegale overdracht, het verbeteren van de signalering en van de handelwijze bij betrokken gevallen.

Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO)

• Afhankelijk van het vertraagde wetstraject over de uitbreiding van het aantal modaliteiten voor de ouderbijdrage, stelt het LBIO een plan van aanpak op voor het innen van deze bijdrage;

• Het kabinet is voornemens het wetsvoorstel herziening kinderalimentatiestelsel (TK, 29 480, nrs. 1–3) in te trekken.

Prestatiegegevens

* Met ingang van 1-1-2007 wordt dit vertaald naar kindzaken i.p.v. gezinszaken (omrekening van gezinszaken naar kindzaken op basis van het gemiddeld aantal kinderen).

¹ In verband met de inwerkingtreding van de Wet op de jeugdzorg worden de cijfers vanaf 2005 geregistreerd van oktober (t-1) tot oktober (t).

Toelichting

De norm van de doorlooptijden is vooralsnog op de wettelijke termijn gesteld (100 %). In het kader van Beter Beschermd wordt bezien of en zo ja op welke wijze deze doorlooptijden duurzaam kunnen worden gerealiseerd.

De geraamde daling van de instroom OTS berust op de verwachting dat na een jarenlange stijging van het aantal zaken het niveau geleidelijk weer zal dalen tot het niveau van 2005. De verwachting is mede gebaseerd op de inzet van het kabinet om problematische situaties in een zo vroeg mogelijk stadium aan te pakken.

De Raad werkt met de eerder toegekende extra middelen hard aan het verbeteren van de doorlooptijden. Een van de complicerende factoren daarbij is de aanhoudende extra instroom van zaken. Bij brief (TK 2005–2006, 29 815 en24 587, nr 82) heeft de minister van Justitie de Tweede Kamer geïnformeerd over een aantal aanvullende maatregelen om de wachtlijst weg te werken. Met de wachtlijstreductie verbeteren de doorlooptijden van de Raad en is 60 % binnen de norm haalbaar.

Operationele doelstelling 14.2

Het bewerkstelligen van een effectieve aanpak van jeugddelinquenten.

Motivering

Het jeugdstrafrecht heeft ten doel te voorkomen dat jongeren (eerste) delicten plegen èn als zij dat wel doen, niet in herhaling vervallen (het verminderen van recidive). Hierbij is een effectieve aanpak van jeugddelinquenten belangrijk. Bij het opleggen van straf aan jongeren moet nadrukkelijk worden gekeken naar het pedagogisch effect. Wat is nodig, om naast het signaal dat het gedrag niet getolereerd wordt, de jongere weer terug te brengen op het rechte pad. Belangrijke factor bij het verlagen van recidive onder jongeren is een goede resocialisatie, waaronder nazorg.

Actoren

• DJI-sector Justitiële Jeugdinrichtingen

• Raad voor de Kinderbescherming

• Halt

• Bureaus Jeugdzorg-jeugdreclassering

• Overige, zoals OM en politie.

Instrumenten

De activiteiten zijn onderdeel van een aantal programma’s en themagewijze aanpak.

Programma Jeugd terecht

Het vierjarige kabinetsprogramma Jeugd terecht, dat onderdeel is van het Veiligheidsprogramma, wordt in 2006 afgesloten. De aandacht voor de aanpak van jeugdcriminaliteit wordt onverminderd voortgezet. Dat is ook noodzakelijk om de doelstelling van het Veiligheidsprogramma, de vermindering van de subjectieve onveiligheid met 20 tot 25% in 2008–2010, te halen. Het zwaartepunt ligt bij beschikbare opvoedingsondersteuning voor ouders van risicojongeren, het realiseren van kind- en ketengerichte screening en risicotaxatie, effectieve gedragsinterventies, snelle doorlooptijden volgens vastgestelde normen, een afdoeningsbeslissing genomen in het justitieel casusoverleg, en nazorg na verblijf in een justitiële jeugdinrichting. Daarnaast is er gerichte aandacht voor groepen die oververtegenwoordigd zijn in de criminaliteitscijfers.

In 2007 wordt specifiek aandacht besteed aan de volgende onderwerpen.

• De aanpak van jeugdige veelplegers (TK, 2002–2003, 28 684, nr. 10) wordt in 2007 per arrondissement versterkt door afstemming binnen de justitieketen en de lokale driehoek, waarbij het OM de uitvoering nauwlettend zal volgen.

• De samenwerking tussen OM, politie en Raad voor de Kinderbescherming wordt verder versterkt door het gebruik van het Justitieel-casusoverleg-supportsysteem.

• Op basis van het besluit in 2006 om «herstelactiviteiten» bij jeugdige daders aan te bieden, wordt dit in 2007 aanvullend op de strafafdoening gefaseerd ingevoerd. In 40% van de zaken waar «herstelactiviteiten» aangeboden worden, zal daadwerkelijk een herstelactiviteit plaatsvinden.

• Het Handboek methode jeugdreclassering leidt in 2007 tot verdere professionalisering via training van jeugdreclasseringmedewerkers en eenvormig gebruik van deze methodieken. Naar verwachting werkt de jeugdreclassering begin 2008 volledig volgens de voorgeschreven methode.

• De uitvoerende organisaties in de jeugdstrafrechtketen beschrijven in 2007 gedragsinterventies die tot recidivevermindering moeten leiden. Dit verslag wordt vervolgens ingediend bij de (externe) Erkenningscommissie Gedragsinterventie Justitie. Het streven is eind 2007 zoveel mogelijk interventies te hebben beschreven en beoordeeld. De verwachting is dat een groot aantal van de huidig toegepaste interventies niet direct zal worden erkend. In 2007 wordt prioriteit gegeven aan het beschrijven, verbeteren en eventueel ontwikkelen van nieuwe interventies. Het uiteindelijke doel, het alleen nog financieren van (voorlopig) erkende gedragsinterventies, zal dus pas op termijn kunnen worden gerealiseerd.

• Een instrumentarium voor screening, signalering en risicotaxatie in de jeugdstrafrechtsketen is onmisbaar, opdat jongeren op het juiste moment de juiste interventies krijgen. Aan de hand van een vastgesteld landelijk kader wordt het huidige instrumentarium in 2007 zonodig aangepast. Daarbij worden afspraken gemaakt over de uitwisseling van gegevens tussen de betrokken ketenpartners en over de eisen voor de informatiesystemen.

• In het kader van het grote stedenbeleid heeft het Rijk voor het terugdringen van de oververtegenwoordiging van allochtone jongeren in de criminaliteitscijfers gekozen voor een intensivering van de lokale aanpak in de vier grote steden. Hiervoor zijn extra financiële middelen beschikbaar. Het doel van de aanpak is het verminderen van de oververtegenwoordiging van Marokkaanse jongeren in de criminaliteit, in het bijzonder door versterking van de binding van «jongeren uit de doelgroep» aan de samenleving. De G4 hebben prestatieafspraken gemaakt met het Rijk die in 2009 behaald moeten zijn. Ook wordt gemonitord hoe de deze oververtegenwoordiging zich in de steden ontwikkelt. Dit geeft een indruk van het effect van de extra inspanningen, zodat deze zonodig bijgestuurd kunnen worden.

Wetsvoorstel gedragsbeïnvloeding jeugdigen

• Het kabinet stelt in het wetsvoorstel Gedragsbeïnvloeding jeugdigen een nieuwe sanctie voor: de gedragsmaatregel van minimaal zes maanden en maximaal één jaar. De gedragsmaatregel is een strafrechtelijke maatregel maar kan ook jeugdzorg bevatten, dit hangt af van het individuele geval.

  De maatregel biedt uitkomst als de rechter een voorwaardelijke straf of een taakstraf in een bepaald geval te licht, maar een PIJ-maatregel te zwaar vindt. In 2007 zal het wetsvoorstel in werking treden. Hierdoor ontstaat een goede juridische basis voor het opleggen van programma’s die jeugdige delinquenten helpt hun gedrag aan te passen. Via een meerdere jaren doorlopend WODC-onderzoek wordt nagegaan in hoeverre de wetswijziging beantwoordt aan het gestelde doel en welke financiële consequenties dit heeft voor de ministeries van Justitie en VWS.

DJI-sector JJI

• In 2007 wordt een wetsontwerp voor het aanpassen van de Beginselenwet Justitiële jeugdinrichtingen aan de Tweede Kamer aangeboden. Dit wetsvoorstel geeft een antwoord op praktische en procedurele knelpunten in de uitvoering.

• De Tweede Kamer wordt in 2007 geïnformeerd over gerealiseerde en in gang gezette acties voor de verkorting van de doorlooptijden, verbetering van de afstemming met de GGz en vergroting van de veiligheid voor jongeren met ernstige psychiatrische problematiek. In 2007 wordt gewerkt aan de verbetering van de uitvoering van de PIJ-maatregel (TK 2005–2006,24 587, nr. 183).

• In 2005 zijn de voorbereidingen aangevangen om stapsgewijs de civiele crisisplaatsingen in de justitiële jeugdinrichtingen te beëindigen en elders in de jeugdzorg alternatieven te realiseren. Met de wijziging van de Wet op de jeugdzorg in 2007 wordt het ook mogelijk om civielrechtelijk geplaatste jongeren in een «gesloten setting» te laten behandelen onder verantwoordelijkheid van VWS. Het bijbehorende budget wordt naar rato van de capaciteitstoedeling voor de bestaande justitiële jeugdinrichtingen integraal verdeeld tussen Justitie en VWS.

• In 2007 is het eindrapport en de methodiekbeschrijving van de module herstelopvoeding (confrontatie met het delict en zo mogelijk het slachtoffer) gereed. Deze module zal vervolgens worden ingediend bij de Erkenningscommissie Gedragsinterventie Justitie.

• In de jeugdinrichtingen wordt in 2007 voor de personeelsleden een opleidingsmodule «Signalering en aanpak radicalisering in justitiële jeugdinrichtingen» ingevoerd.

• Jongeren kunnen in de laatste fase van hun verblijf deelnemen aan een scholings- en trainingsprogramma (STP). Op basis van een onderzoek van de Inspectie Jeugdzorg naar de uitvoering van de STP’s, worden in 2007 maatregelen afgerond voor de bevordering van de instroom en een verbetering van de samenwerking tussen betrokken ketenpartners.

• Het kabinet streeft ernaar dat in 2007 alle jongeren die hun straf hebben uitgezeten en de justitiële jeugdinrichting verlaten nazorg krijgen aangeboden op het gebied van wonen, werken, sociale omgeving, vrijetijdsbesteding en psychosociale hulp. In 2006 is vastgelegd wie waarvoor verantwoordelijk is bij het aanbieden van nazorg. Om te vermijden dat vrijwillige nazorg een te vrijblijvend karakter krijgt, wordt gestimuleerd dat begeleiding waar mogelijk als een (bijzondere) voorwaarde in een strafmaatregel wordt opgenomen. Prestatie-indicatoren nazorg worden in de begroting 2009 opgenomen.

Kwaliteitsverbetering PIJ:

Een aantal maatregelen wordt doorgevoerd om de kwaliteit van PIJ te verbeteren: voor deze doelgroep wordt de groepsgrootte op termijn teruggebracht van 12 naar 8 pupillen, met 2 groepsleiders per groep. Vooruitlopend daarop wordt het aantal groepsleiders verhoogd van normatief 1 op 6 naar 1 op 4 PIJ-pupillen. Daarnaast wordt het opleidingsniveau van de groepsleiders verhoogd. In samenwerking met de ketenpartners wordt aandacht besteed aan de verbetering van nazorg. Daarnaast worden middelen ingezet gericht op de uitbreiding van het aantal jeugdpsychiaters/gedragsdeskundigen werkzaam in de sector.

Halt

De afronding van de herstructurering van de Halt-bureaus in 2006 is een basis voor onderzoek naar de kostprijs van de Halt-afdoening en de Stop-reactie. Dit onderzoek start eind 2007.

Prestatiegegevens

* Met ingang van 1-1-2007 wordt gemeten in kindzaken ipv gezinszaken (omrekening van gezinszaken naar kindzaken op basis van het gemiddeld aantal kinderen)

¹ In verband met de inwerkingtreding van de Wet op de jeugdzorg worden de cijfers vanaf 2005 geregistreerd van oktober (t-1) tot oktober (t).

Met ingang van 2008 is een daling zichtbaar bij het aantal maatregelen jeugdreclassering. Verwachting is dat de instroom van zaken de komende jaren zal afnemen vanwege een verkorting van de doorlooptijden in de jeugdstrafrechtketen.

De norm van de doorlooptijden bedraagt 100 % binnen het gestelde aantal dagen. In 2007 wordt bekeken of deze normen realistisch zijn. Het betreft a. de doorlooptijd van de in kennisstelling van het BJZ (de dag waarop BJZ de inkennisstelling ontvangt) totdat de mededeling aan de jeugdige is gedaan en b. de doorlooptijd van de in kennisstelling van BJZ totdat een plan van aanpak is opgesteld door het BJZ voor de jeugdige.