De financiële functie20 van het Rijk had in 2012 te maken met grote veranderingen. Het ging daarbij bijvoorbeeld om de hervormingen uit het nieuwe regeerakkoord, de effecten van grote bezuinigingen, de volledige invoering van Verantwoord Begroten, personele taakstellingen en de vorming van de Auditdienst Rijk. Ondanks deze veranderingen is de kwaliteit van het financieel management in 2012 gehandhaafd. Het financieel management waarborgt ook in 2012 een goede beheersing van de uitgaven van de rijksoverheid.
De financiële functie zorgt voor beheersing en continuïteit in de financiële processen. Tegelijkertijd moet ze adequaat reageren op een dynamische omgeving en kritisch zijn naar de inrichting en organisatie van de financiële functie. Het Nederlandse stelsel kent een duidelijke decentrale inrichting van de financiële functie en tegelijkertijd een groeiende samenwerking binnen de bedrijfsvoering van de rijksoverheid. Naast de traditionele taken voor financieel beheer, materieelbeheer en personeelsbeheer is er in toenemende mate sprake van coördinerende taken en verantwoordelijkheden voor de ministers van Financiën en BZK en de minister voor Wonen en Rijksdienst (WenR) voor de rijksbrede bedrijfsvoering (zie paragraaf 3.4).
Resultaten 2012
De inspanningen van het afgelopen jaar hebben ervoor gezorgd dat in 2012 de bedrijfsvoering over het algemeen beheerst is verlopen. Het niveau van rechtmatigheid van de verplichtingen, ontvangsten en uitgaven van het Rijk is in 2012 wederom hoog. Nederland voldoet op rijksniveau ruimschoots aan de nationale norm voor rechtmatigheid. De rechtmatigheid van de uitgaven blijft op rijksniveau ruim binnen de gestelde strenge toleranties voor fouten en onzekerheden.
Dit betekent niet dat de financiële functie geheel vrij is van risico’s. In een enkel geval is de rapporteringstolerantie op begrotingshoofdstukniveau overschreden en in een aantal gevallen de rapporteringstolerantie op begrotingsartikelniveau (zie paragraaf 3.2). De (rijksbrede) bedrijfsvoering (zie paragrafen 3.3, 3.4 en 3.6), de hierin onderkende risico’s (zie paragraaf 3.5) en de kwaliteit van de beleidsinformatie (zie paragraaf 3.7) blijven onverminderd de aandacht vragen. Om de kwaliteit van de bedrijfsvoering op een hoog niveau te waarborgen en adequaat te reageren op de (rijksbrede) risico’s is continue aandacht voor verandering en verbetering noodzakelijk (zie paragrafen 3.6 en 3.8).
Ontwikkelingen in de financiële functie
De financiële functie is essentieel bij het realiseren van ingrijpende taakstellingen en het realiseren van de hervormingen uit het nieuwe regeerakkoord. De financiële functie wordt zelf ook getroffen door deze taakstellingen en staat voor de opgave om met minder capaciteit het financieel beheer van de ministeries op orde te houden. Het belang van meer uniformering, meer samenwerking (shared services), minder lasten en meer vereenvoudiging wordt hierdoor steeds groter. Dit vraagt tegelijkertijd om goed functionerend toezicht op de financiële functie van het rijk en goed functionerende Audit Committees.
De bedrijfsvoering binnen de ministeries zal zich moeten aanpassen aan deze en andere ontwikkelingen die in de komende 5 tot 10 jaar worden verwacht. Dat heeft ook gevolgen voor de faciliterende, kaderstellende en toezichthoudende rollen van de minister van Financiën en de minister voor Wonen en Rijksdienst (zie paragraaf 3.4).
Tegen deze achtergrond zullen het financieel beleid, de financiële functie en het financieel management bij de ministeries zich in de komende jaren verder ontwikkelen. In paragraaf 3.8 zal hierop uitgebreid worden ingegaan.
In 2012 is de nieuwe Auditdienst Rijk (ADR) van start gegaan en is invulling gegeven aan een afspraak uit het vorige regeerakkoord. Binnen het huidige bestel is hiermee een flinke bestuurlijke en organisatorische stap gezet om gezamenlijk aandacht te besteden aan de verdere verbetering van de interne beheersing van de bedrijfsvoering van het rijk (zie paragraaf 3.8).