Uitgaven

Mee-en tegenvallers

Belasting- en invorderingsrenteDe uitgaven voor de belasting- en invorderingsrente zijn in 2021 € 85 miljoen hoger. Dat wordt met name veroorzaakt door de definitieve verdeelsleutel van de inkomstenbelasting/premies volksverzekeringen. Dit leidt ertoe dat van de rente-uitgaven een groter deel dan voorzien is toegerekend aan de Financiënbegroting en een kleiner deel aan de Sociale Fondsen. Daarnaast zijn de uitgaven hoger, doordat er invorderingsrente betaald is over belastingteruggaven naar aanleiding van de uitspraak in het Sofina-arrest.

Bijdrage aan SSO’sDe bijdragen aan shared service organizations (SSO’s) vallen 20 miljoen lager uit door het vanwege corona verplichte thuiswerken er minder uitgaven worden gedaan aan huisvesting en facilitaire dienstverlening.

BTW-compensatiefondsDeze mutatie betreft een bijstelling van de raming van het Btw-compensatiefonds (BCF), omdat gemeenten en provincies minder btw hebben gedeclareerd dan verwacht.

Coalitieakkoord - toeslagenIn het coalitieakkoord is een kasschuif van 150 miljoen voor toeslagenherstel van 2021 naar 2022 opgenomen. Dit heeft te maken met gedupeerde ouders die onbereikbaar zijn of hebben aangegeven de 30.000 euro nog niet te willen ontvangen. Daarnaast opent het loket van Sociale Banken Nederland (SBN) later dan initieel geraamd, waardoor er een vertraging optreedt in het kwijtschelden van private schulden.

Eigen personeelZowel bij de Belastingdienst als bij de Douane is in 2021 sprake van onderbezetting door krapte op de arbeidsmarkt waardoor werving achterblijft. De uitgaven aan eigen personeel vallen daarom lager uit.

ICT-opdrachtenDe uitgaven aan ICT-opdrachten vallen € 16 miljoen lager uit, door de lagere groei van benodigde servercapaciteit en doorgeschoven uitgaven in de tijd als gevolg van het wereldwijde chiptekort.

Inhuur externenDoor schaarste op de arbeidsmarkt vallen de uitgaven aan externe inhuur per saldo € 18,5 miljoen lager uit omdat er minder externen ingehuurd konden worden, met name bij Toeslagen en de Belastingdienst.

Mutatie begrotingsreserve exportkredietverzekering EKVDe begrote storting in de begrotingsreserve is gelijk aan de raming van de premies, conform de systematiek sinds de revisie van de nationale rekeningen door het CBS in 2019. De begrote onttrekking uit de begrotingsreserve is gelijk aan de raming van de uitvoeringskosten van Atradius, overige kosten en definitieve schades. Per saldo neemt naar verwachting de begrotingsreserve met ca. 36 miljoen euro toe. De premies zijn bij slotwet nog met 36,2 miljoen toegenomen, doordat er eind 2021 nog een grote premiesom is ontvangen.

Mutatie begrotingsreserve (uitgaven)De raming van de begrotingsreserve is bij tweede suppletoire begroting met ca. 92 miljoen euro naar beneden bijgesteld. De begrotingsreserve wordt gevoed door de premieontvangsten. Door een afname van de verwachte premieontvangsten daalt ook de verwachte storting in de begrotingsreserve. De onderliggende reden hiervoor is het uitblijven van inkomsten gerelateerd aan een grote projectfinancieringstransactie.

Mutatie definitieve schade-uitkeringenIn 2021 valt de schade-uitkering EKV bij tweede suppletoire begroting naar verwachting 95 miljoen euro hoger uit. Dit heeft grotendeels te maken met het nog te tekenen bilateraal akkoord voor de schuldenkwijtschelding van Sudan. Het kwijt te schelden bedrag voor Nederland bedraagt 75 miljoen euro. Op dit moment is het echter onzeker of het bilateraal akkoord nog in 2021 wordt gesloten, gezien de recente ontwikkelingen in Sudan. Indien het bilaterale akkoord niet in 2021 wordt gesloten, valt de schade-uitkering niet hoger uit

Schade-uitkering EKV– afgesloten dossiers (r)Na de revisie van de nationale rekeningen verwerkt het CBS de schadeuitkeringen van de (EKVEKV) als financiële transacties. Pas bij het sluiten van de polis wordt schade geboekt ten laste van het uitgavenplafond. De verhouding tussen de definitieve en voorlopige schades wordt bijgesteld; het totaal aan definitieve en voorlopige schades blijft gelijk. De schade-uitkering voor afgesloten dossiers is met circa 75 miljoen naar beneden bijgesteld. De begroting hield rekening met een kwijtschelding van € 75 miljoen aan Sudan. Door de onrustige situatie in dat land heeft deze kwijtschelding zich niet gematerialiseerd. Naar verwachting zal dat in 2022 gebeuren.

Vrijval beschikbaar budgetNiet alle resterende middelen op Artikel 10 (Nog onverdeeld) zijn nodig in 2021. Daarom valt circa 32 miljoen euro aan nog onverdeelde middelen vrij. Deze vrijgevallen middelen komen ten goede aan het generale beeld.

DiversenDeze post bestaat uit diverse mee- en tegenvallers die onder de ondergrens vallen.

Beleidsmatige mutaties

Bijdrage aan SSO’sAls gevolg van het thuiswerken vanwege corona vallen de huisvestings- en facilitaire kosten ten behoeve van de uitbreiding van de Belastingdienst lager uit. In 2021 was er vanwege de thuiswerkmaatregelen minder noodzaak om facilitaire aanpassingen te doen in de kantooromgeving, zijn er diverse meevallers op het terrein van bestellingen van kantoorartikelen en het niet doorgaan van opleidingsdagen. Ook werkt vertraging in projecten bij het Rijksvastgoedbedrijf door naar de facilitaire uitgaven van de Belastingdienst.

BTW e-commerceVoor de Europese richtlijn btw E-commerce heeft de Belastingdienst een tijdelijke noodvoorziening (’’het noodspoor’’) uitgewerkt om het wetsvoorstel met ingangsdatum van 1 juli 2021 te kunnen uitvoeren. Voor deze uitvoering was € 32,3 miljoen beschikbaar gesteld.

Compensatie toeslaggedupeerdenIn de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend Onrecht» van de Parlemen­taire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) zijn verschil­lende beleidsvoornemens aangekondigd waaronder de forfaitaire € 30.000 regeling. Deze middelen zien dan ook toe op de compensatie van toesla­gengedupeerden en de gerelateerde uitvoeringskosten.

Eigen personeelZowel bij de Belastingdienst als bij de Douane is in 2021 sprake van onderbezetting. De uitgaven aan eigen personeel vallen daarom lager uit.

EindejaarsmargeConform de begrotingsregels wordt de eindejaarsmarge toegevoegd aan de begroting van Financiën.

Informeren registratie fraude signalering voorziening (fsv)Er is € 24,8 miljoen begroot aan opstartkosten n.a.v. de toezegging dat de Belastingdienst de mensen die in de Fraude Signalering Voorziening (FSV) geregistreerd stonden daarover te informeren. Het betreft het openstellen van een speciaal telefoonnummer voor vragen over FSV en een meldpunt voor burgers die mogelijk gevolgen hebben ondervonden, zoals het niet krijgen van minnelijke schuldsanering. Ook heeft de Belastingdienst een tijdelijk organisatieonderdeel opgericht om onder andere (voor zover mogelijk) op individueel niveau in kaart te brengen of de registratie in FSV onterechte gevolgen heeft gehad, en burgers hierover te informeren.

Inhuur externenDe verwachte uitgaven aan externe inhuur van de Belastingdienst zijn lager uitgevallen, omdat eerder geschatte aantallen op een aantal dossiers (onder andere registraties E-commerce en inzageverzoeken FSV, zie hierboven) lager zijn dan verwacht. Hierdoor was het beroep op extra inhuur/uitzendkrachten lager. Bovendien zijn de extra werkzaamheden ook deels met bestaande capaciteit verricht. Vanwege corona hebben reguliere werkzaamheden als invordering en buitentoezicht op een lager niveau plaatsgevonden, waardoor bestaande capaciteit ingezet kon worden.

Kasschuif compensatie toeslaggedupeerdenDe kasschuif is op basis van de ramingen van 2021 van het ritme voor herstelbetalingen aan Toeslagengedupeerden in 2021 beschikbaar gesteld.

Kasschuif herstel toeslagen: brede hulp door gemeentenIn de eerste incidentele suppletoire begroting inzake Herstel Toeslagen is budget beschikbaar gesteld voor onvoorziene uitgaven. Deze zullen worden ingezet voor ondersteuning door gemeenten middels een specifieke uitkering. Hiervan wordt 36,1 miljoen euro kasbudget naar 2022 geschoven.

Kasschuif informatievoorziening (iv)In de Voorjaarsnota 2020 heeft IV structurele middelen ontvangen om de basis op orde te krijgen. Uit de daaropvolgende nieuwe meerjarenraming van IV, blijkt dat de ICT-middelen de komende drie jaren in een ander ritme benodigd zijn.

Kasschuif kindregelingIn de eerste incidentele suppletoire begroting inzake Herstel Toeslagen is budget beschikbaar gesteld voor uitvoering van de kindregeling van Toeslagengedupeerden. De uitvoering hiervan zal later starten en derhalve wordt 200 miljoen euro kasbudget naar 2022 geschoven.

Kasschuif POK informatiehuishoudingIn de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend Onrecht» van 15 januari 2021 heeft het kabinet maatregelen aangekondigd om de informatiehuishouding op orde te brengen. Het budget dat beschikbaar is gesteld voor het verbeteren van de informatiehuishouding van de Belastingdienst is, op basis van verbeterde inzichten over de geplande investeringen en activiteiten in het verwachte kasrtitme gezet.

Nog onverdeeldHet is de verwachting dat niet alle resterende middelen op artikel 10 nodig zijn in 2021. Daarom valt 55 miljoen euro aan nog onverdeelde middelen vrij. Deze vrijgevallen middelen komen ten goede aan het generale beeld

Opschaling ondersteuning aan commissies toeslagengedupeerdenSinds februari 2021 is het aantal verzoeken aan en beroepen op de Commissie Werkelijke Schade en de Bezwaarschriftenadvies Commissie (beiden Toeslagenherstel) sterk toegenomen. Daarom is er extra budget beschikbaar gesteld voor opschaling van de personele ondersteuning van deze commissies.

Storting/onttrekking begrotingsreserve EKVVanaf de eerste suppletoire begroting 2020 en verder worden de toevoe­gingen aan de begrotingsreserve (EKV) als uitgaven weergegeven en de onttrekkingen uit de begrotingsreserve als ontvangsten. Bij de eerste suppletoire begroting 2021 is de raming van de toevoeging aan de begrotingsreserve met circa 67 miljoen naar boven bijgesteld. De storting in de begrotingsreserve is gelijk aan de raming van de premieontvangsten die bij eerste suppletoire begroting eveneens met 67 miljoen is toegenomen. Het toevoegen van de premieontvangsten aan de begrotingsreserve is een uitgave voor de Financiën-begroting.

DiversenDit betreft een som van meerdere mutaties, waaronder de verdeling van de cao-middelen naar de Financiën begroting en uitgaven voor Digitale Snelweg Douane.

Technische mutaties

Herverzekering leverancierskredietenDe coronamaatregel Herverzekering Leverancierskredieten is geëindigd op 1 juli 2021. De geraamde schades zijn daarom in 2021 naar beneden bijgesteld.

Informatiehuishouding: de basis op orde

In de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend Onrecht» van 15 januari 2021 heeft het kabinet maatregelen aangekondigd om de informatiehuis­houding op orde te brengen, zowel intern als extern. Dit betreft onder andere de middelen voor de uitvoering van de Wet Open Overheid (WOO).

Kwijtschelden private schulden ouders in WSNP/MSNP

Een gedeelte van de compensatiegerechtigde gedupeerden zit op dit moment in een minnelijke schuldregeling (MSNP) of een schuldregeling in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijk Personen (WSNP). Voor deze ouders worden de private schulden kwijtgescholden. De programma­kosten bedroegen in 2021 circa 55,8 miljoen euro.

Kwijtschelding private schulden toeslagengedupeerden

Ten behoeve van de voorgenomen kwijtschelding van private schulden van toeslagengedupeerden wordt additioneel meerjarig 283,6 miljoen euro beschikbaar gesteld. Bij de derde incidentele suppletoire begroting inzake Kwijtschelding private schulden Toeslagengedupeerden in WSNP/MSNP-trajecten is voor de compensatie van WSNP- en MSNP-schulden reeds 55,8 miljoen euro beschikbaar gesteld. In totaal is voor de compensatie van private schulden dus 339,4 miljoen euro beschikbaar gesteld exclusief uitvoeringskosten

Loonbijstelling

De tranche 2021 van de loonbijstelling is overgemaakt naar de begroting van Financiën.

Overboeking BCF afdracht rijnlandroute 2021

Er vindt een storting van 42 miljoen euro plaats in het Btw-compensatie­fonds inzake het project Rijnlandroute

Overboeking BCF derde tranche woningbouwimpuls

Er vindt een storting van 37 miljoen euro plaats in het Btw-compensatie­fonds inzake het project Woningbouwimpuls, derde tranche.

Overboeking BCF tweede tranche woningbouwimpuls

Er vindt een storting van 38 miljoen euro plaats in het Btw-compensatie­fonds inzake het project Woningbouwimpuls, tweede tranche.

Overboeking derving ontvangsten KOT toeslagengedupeerden

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) scheldt, als onderdeel van het kwijtschelden van publieke schulden, de openstaande Kinderopvangtoeslag- en Kindgebonden budgetschulden van KOT-gedupeerden kwijt. Dit resulteert in een derving op de SZW-begroting. De eerder beschikbaar gestelde middelen voor de Toeslagenherstelactie bevatten reeds cumulatief 57,9 miljoen euro ter dekking van dervingen op openstaande vorderingen kinderopvangtoeslag. Deze middelen zijn overgeheveld van de begroting van Financiën ter compensatie voor een deel van de verwachte derving naar op de SZW-begroting.

(Kasschuif) kapitaalinjectie invest international (niet plafond relevant)

De begrotingsreeks voor de kapitaalinjectie Invest International werd getemporiseerd door vertraging in de oprichting van Invest International, per 1 oktober 2021. Het deel (€ 117 miljoen) dat in 2021 niet nodig was, werd bij de tweede suppletoire begroting voor een deel doorgeschoven naar latere jaren. Daarnaast bleek dat Invest International bovenop de initiële aandelenstorting en de kapitaalstortingen van € 69 miljoen geen aanvullende kapitaalbehoefte had in 2021.

Kapitaalinjectie invest nl (niet plafond relevant)

Voor het totale beschikbare kapitaal voor Invest-NL in 2021 zijn verplichtingen aangegaan. Doordat daadwerkelijke investeringen (kasuitgaven) door Invest-NL in bedrijven en fondsen op latere momenten en soms gefaseerd plaatsvindt, moet de kasreeks voor de kapitaalinjectie worden aangepast. Daarom wordt 130 miljoen euro kasbudget naar latere jaren verschoven.

Schade-uitkering EKV - niet afgesloten dossiers (niet plafond relevant)

Op 30 april 2020 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het ondersteunen van het bedrijf Royal IHC om de continuïteit te waarborgen. De in 2020 verwachte schades hebben zich echter niet voorgedaan. De verwachting was dat deze schades in 2021 zouden plaatsvinden. De raming in 2021 is derhalve bij eerste suppletoire begroting opgehoogd met 87 miljoen schades IHC. Daarnaast is de schade-uitkering EKV met 10 miljoen toegenomen, als gevolg van nieuw geopende schadezaken. Per saldo neemt de raming voor de schade-uitkering EKV bij eerste suppletoire begroting met 97 miljoen toe.

Diversen (niet plafond relevant)

Deze post bestaat uit een som van meerdere mutaties, waaronder het crisis gerelateerde deel van de DNB-winstafdrachten.

Niet-belastingontvangsten

Mee- en tegenvallers

Belasting- en invorderingsrente

De ontvangsten aan belasting- en invorderingsrente zijn € 448 miljoen hoger. Dat wordt met name veroorzaakt door de definitieve verdeelsleutel van de inkomstenbelasting/premies volksverzekeringen, die ertoe leidt dat van de rente-inkomsten een groter deel dan voorzien is toegerekend aan de Financiënbegroting en een kleiner deel aan de Sociale Fondsen.

Boetes en schikkingen

De ontvangsten voor de boetes en schikkingen zijn hoger uitgevallen dan geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt door de definitieve verdeelsleutel over boetes en rente tussen de Sociale Fondsen en de Financiënbegroting. Deze verdeelsleutel leidt ertoe dat van de boetes een groter deel dan voorzien is toegerekend aan de Financiënbegroting en een kleiner deel aan de Sociale Fondsen. Daarnaast kwamen in de laatste maanden van 2021 meer boeteontvangsten binnen op achterstallige vorderingen als gevolg van het opstarten van het reguliere invorderingsproces.

Dividend(en) staatsdeelnemingen- deelnemingen

De onzekerheid in de dividendramingen is als gevolg van de coronapan­demie gedaald, wat tot hogere dividendontvangsten leidt.

Mutatie begrotingsreserve EKV

De onttrekking aan de begrotingsreserve EKV is opgebouwd uit definitieve schades, overige kosten en de kostenvergoeding Atradius. Doordat de definitieve schades lager zijn uitgevallen dan bij tweede suppletoire begroting werd geraamd, valt de onttrekking uit de reserve bij slotwet ook lager uit.

Mutatie begrotingsreserve (ontvangsten)

Definitieve schades, de kostenvergoeding Atradius en de overige kosten leiden tot een onttrekking uit de begrotingsreserve. Doordat de raming voor de definitieve schades bij tweede suppletoire begroting toenemen, neemt ook de raming voor de onttrekking uit de begrotingsreserve met 95 miljoen euro toe. Een aanzienlijk deel hiervan bestaat uit de schuldenkwijtschelding van Sudan, wat gezien de onrust in Sudan onzeker is.

Mutatie premies EKV

De premies voor EKV zijn met circa 92 miljoen euro naar beneden bijgesteld. De verwachte premies over 2021 zijn namelijk aanzienlijk afgenomen, wat met name te maken had met het uitblijven van inkomsten van een verwachte grote projectfinancieringstransactie.

Premies EKV

De premies EKV zijn bij slotwet met circa 36 miljoen toegenomen. Aan het einde van 2021 is nog een grote premiesom ontvangen.

Premies exportkredietverzekeringen (EKV).

De raming voor de premies EKV is bij eerste suppletoire begroting met 67 miljoen toegenomen. De verwachting is dat de te ontvangen premie voor een in 2020 afgesloten grote projectfinanciering in 2021 in de kas zal worden ontvangen.

Diversen

Dit betreft een som van meerdere mutaties, waaronder lagere ontvangsten voor het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD) als gevolg van een lager aantal afgenomen Wft (Wet op het financieel toezicht) examens. Daarentegen vallen de ontvangsten voor NLFI (NL Financial Investments) hoger uit, omdat een geraamde betaling in 2020 in 2021 heeft plaatsgevonden.

Beleidsmatige mutaties

Diversen

Deze post bestaat uit een som van meerdere mutaties die onder de ondergrens vallen. Zo vallen o.a. de ontvangsten op de apparaatskosten bij de Belastingdienst op basis van de realisaties hoger uit dan geraamd.

Technische mutaties

KLM rente-ontvangsten

De rentevergoeding voor de door de Staat verstrekte lening aan KLM wordt ontvangen op basis van een gebroken boekjaar. KLM heeft in 2020 en 2021 minder getrokken uit de directe lening dan initieel voorzien. Daarom zijn de rente-ontvangsten op de lening van KLM lager uitgevallen dan verwacht.

Mutaties premies HULK

De premies voor de coronamaatregel Herverzekering Leverancierskredieten (HULK) zijn met 50 miljoen euro naar boven bijgesteld. De originele raming zag enkel toe op facturen van 2021. Begin 2021 zijn echter ook de laatste facturen gerelateerd aan 2020 betaald, die over de jaargrens zijn heen geschoven. Derhalve valt het bedrag aan premies hoger uit dan initieel geraamd.

Verlenging coronamaatregelen

In verband met het beperken van de economische effecten van het coronavirus heeft het kabinet meermaals besloten de mogelijkheid voor bedrijven voor uitstel van betaling van belastingen met 3 maanden te verlengen. Gedurende heel 2021 hebben bedrijven gebruik kunnen maken van de uitstelregeling. Dit werkt door in lagere ontvangsten van boetes en van de opbrengsten uit het doorbelasten van vervolgingskosten, aangezien er verzuimboetes achterwege werden gelaten of zijn teruggedraaid en invorderingsmaatregelen werden opgeschort.

Diversen

Deze post bestaat uit een som van meerdere mutaties die onder de ondergrens vallen.

Dividend staatsdeelnemingen – financiële deelnemingen (niet plafond relevant)

In juli volgde een wijziging van de Europese Centrale Bank (ECB) op het eerdere ECB-advies aan financiële instellingen om naar aanleiding van de coronacrisis niet of zeer terughoudend te zijn met het doen van winstuitkeringen. Op basis hiervan is de dividendraming bij de tweede suppletoire begroting naar boven bijgesteld. Daarnaast daalde de onzekerheid als gevolg van de coronapandemie in de dividendramingen, wat eveneens tot hogere dividendontvangsten leidde.

Dividenden staatsdeelnemingen (niet plafond relevant)

Zie Dividend(en) staatsdeelnemingen- deelnemingen.

Mutatie schaderestitutie na ’99 (niet plafond relevant)

De schaderestituties zijn met 125 miljoen euro naar beneden bijgesteld. In de begroting 2021 was voor dit jaar de laatste recuperatie tranche opgenomen voor Argentinië. Argentinië bevindt zich momenteel in betalingsproblemen en is in onderhandeling over herstructurering van haar schuld.

Diversen (niet plafond relevant)

Deze post bestaat uit een som van meerdere mutaties die onder de ondergrens vallen.