Nieuw financieringskader

Het beleidskader voor schuldfinanciering heeft als doel het financieren van overheidsschulden tegen zo laag mogelijke kosten en een acceptabel risico voor de begroting. Het raamwerk wordt in 2026 in zijn geheel geëvalueerd. Iedere twee jaar volgt een interne evaluatie. Dat gebeurde in 2021 voor het eerst. Sinds de invoering van het raamwerk 2020-2025 zijn de financieringsbehoefte en de schuldenlast aanzienlijk toegenomen. Het Agentschap is er ook in deze periode in geslaagd om alle benodigde bedragen binnen de afgesproken kaders te financieren. Over 2021 is de gemiddelde looptijd van de portefeuille van het Agentschap met een jaar verlengd van 6,9 jaar ultimo 2020 naar 7,9 jaar ultimo 2021. Het renterisicobedrag (RRB) is ruim onder de 30% grens gebleven.

Een stabiele, integere en innovatieve financiële sector en veerkrachtige huishoudens

Stabiliteit

Op 3 december 2021 is de kabinetsinzet ten aanzien van de voorstellen van de Europese Commissie voor implementatie van de Bazel III standaarden met de Kamer gedeeld.2 In de onderhandelingen in de Europese Raad heeft Nederland samen met andere lidstaten gepleit voor het waarborgen van een sterke kapitalisatie van banken. Daarnaast heeft Nederland samen met Frankrijk een non-paper opgesteld over de herziening van Solvency II.3 De inzet van Nederland voor de richtlijn consumentenkrediet is met de Kamer gedeeld in een BNC-fiche.4 Er is in 2021 ook onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van de markt voor private lease. Daarnaast is het tijdelijke besluit om de maximale kredietvergoeding te verlagen verlengd en wordt momenteel een voornemen voor structurele verlaging geconsulteerd.

Voor de financiële weerbaarheid van huishoudens hebben Wijzer in geldzaken en haar partners het afgelopen jaar huishoudens geïnformeerd over de financiële gevolgen en regelingen rondom de coronacrisis. Ook zijn er inzichten en best practices verzameld in een waaier5 om financieel kwetsbare groepen beter te bereiken en helpen.

De onafhankelijke Evaluatiecommissie Conservatrix heeft in opdracht van de minister en De Nederlandsche Bank (DNB) onderzoek gedaan naar het faillissement van levensverzekeraar Conservatrix. Het rapport met daarin een aantal aanbevelingen is in december 2021 aan de Tweede Kamer gestuurd.6

Voorts heeft Nederland zich ingezet voor een weerbare, gezonde en transparante bankenunie, door bijvoorbeeld het belang van risicoreductie te benadrukken in de gesprekken over de totstandkoming van een Europees depositogarantiestelsel (EDIS). Op het gebied van niet-presterende leningen (NPL’s) is het afgelopen jaar een akkoord bereikt over de richtlijn die voorziet in een kader voor secundaire markten voor NPL’s. Ook is gestart met de uitvoering van het actieplan kapitaalmarktunie. Afgelopen najaar zijn de eerste wetgevende voorstellen hieruit gepubliceerd.

Integriteit

Op 20 juli 2021 publiceerde de Europese Commissie een wetgevend pakket met voorstellen om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen. Nederland neemt actief deel aan de besprekingen in de Europese Raad en is betrokken bij het opstellen van verschillende non-papers.7 Tevens is de Implementatiewet registratie uiteindelijk belanghebbenden van trusts en soortgelijke juridische constructies door het parlement aanvaard. De Kamer van Koophandel is gestart met de technische realisatie van dit register. Hiermee wordt het verplicht de identiteit van uiteindelijk belanghebbenden vast te stellen.

Om de kwaliteit in de accountancysector duurzaam te verhogen is het wetsvoorstel toekomst accountancysector in 2021 geconsulteerd. Ook is gewerkt aan de overgang van het toezicht op de niet-OOB8 accountantsorganisaties, dat vanaf 1 januari 2022 volledig door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) wordt uitgevoerd.

Innovatie

In 2021 is op een groot deel van de aangekondigde acties uit het FinTech9-actieplan voortgang geboekt en is een aantal acties ook afgerond. Ook is in november 2021 is een Raadsakkoord gesloten op de verordening Markten in Crypto-activa MiCA en digitale operationele weerbaarheid in de financiële sector DORA10.

Investeringen in bestrijding ondermijning en witwassen

Eind 2021 is door de verantwoordelijk ministers, de korpschef van de politie en het College van procureurs-generaal het instellingsbesluit genomen tot oprichting van het Multidisciplinair Interventieteam (MIT). Het MIT bestaat uit medewerkers van de politie, het Openbaar Ministerie, de Koninklijke Marechaussee, de FIOD, de Belastingdienst en de Douane. Het doel is het blootleggen en duurzaam verstoren van criminele structuren, bedrijfsprocessen en verdienmodellen, die verweven zijn met of misbruik maken van legale structuren en de legale economie. Het ministerie van Financiën levert een bijdrage aan het Multidisciplinair Interventieteam (MIT) door operationele inzet én inzet van kennis en expertise van de Belastingdienst, FIOD en Douane. De medewerkers die de Belastingdienst, FIOD en Douane ter beschikking stellen aan het MIT, voeren hun werkzaamheden uit op basis van hun eigen taken en bevoegdheden.

Nationaal Groeifonds

Het kabinet heeft het in 2021 operationeel geworden Nationaal Groeifonds (NGF) opgericht voor publieke investeringen in ons toekomstige verdienvermogen. In april heeft het Kabinet de Tweede Kamer geïnformeerd over de uitkomst van de eerste ronde. Hierbij is een bedrag van € 646 mln. toegekend en € 3.471 mln. gereserveerd, in totaal dus € 4.117 mln. Voor de tweede ronde zijn in oktober 37 voorstellen ingediend door departementen met gebruikmaking van eerder aangedragen Groeiplannen vanuit het veld. In november is het wetsvoorstel Nationaal Groeifonds naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin wordt het fonds voorgesteld als een apart begrotingsfonds in plaats van een niet-departementale begroting. De begrotingsstukken voor het NGF (hoofdstuk 19 van de Rijksbegroting) worden opgesteld onder regie van het ministerie van Economische Zaken & Klimaat.

Operatie Inzicht in Kwaliteit

Met de operatie Inzicht in Kwaliteit (2018-2021) is gewerkt aan beter inzicht in de doeltreffendheid en doelmatigheid van beleid en het meer benutten van dit inzicht gedurende de héle beleidscyclus. In 2021 is de nieuwe werkwijze ‘Beleidskeuzes uitgelegd’ (de naleving van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet) van start gegaan. Hierdoor worden doeltreffendheid en doelmatigheid centraal gezet in de beleidsvoorbereiding. Eind 2021 is een voorstel11 voor een herziene Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek (RPE) naar de Tweede Kamer verzonden. Deze regeling borgt de belangrijkste wijzigingen omtrent de SEA.