8.1 Algemene doelstelling: bevorderen van internationale samenwerking, om daarmee de kwaliteit van onderwijs, cultuur en wetenschap een impuls te geven en de internationale competenties van lerenden, docenten, kunstenaars en wetenschappers te vergroten.

De minister is verantwoordelijk voor het scheppen van goede randvoorwaarden voor een verdere internationalisering van onderwijs, cultuur en wetenschap, zowel nationaal als internationaal.

De internationale mobiliteit van lerenden en docenten is goed meetbaar. Sinds enkele jaren is een indicatorenset opgenomen (zie onder operationele doelstelling 8.3.1, hierna) die deze mobiliteit in beeld brengt. Bron daarvan is de Internationaliseringsmonitor Onderwijs Nederland (IMON), opgesteld door de organisaties die mobiliteitsprogramma’s uitvoeren (Nuffic, CINOP en Europees Platform). Het IMON-rapport over het jaar 2009 is per brief van 10 augustus 2010 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, 32 123 VIII, nr. 150) aan de Voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal gezonden.

8.2 Budgettaire gevolgen van beleid

8.3 Operationele beleidsdoelstelling

8.3.1 Stimuleren van internationalisering, grensoverschrijdende mobiliteit en institutionele samenwerking teneinde de internationale competenties van lerenden, docenten, kunstenaars en wetenschappers te vergroten

Het vergroten van internationale mobiliteit en grensoverschrijdende samenwerking tussen instellingen draagt in belangrijke mate bij aan de algemene beleidsdoelstelling. Het gaat niet alleen om het beleid uit dit artikel. Veel internationaliseringsbeleid is elders binnen de OCW-begroting ondergebracht. Daarom is hieronder een overzicht opgenomen van de totale internationale uitgaven van OCW per beleidsartikel en daaraan gekoppeld welk deel daarvan valt onder de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS), die wordt gecoördineerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken.

• • Mobiliteitsprogramma’s (beurzen e.d.)

• • Generieke maatregelen (zoals meeneembaarheid studiefinanciering, zie artikel 11 operationele doelstelling 11.3.1 «Waarborgen van de algemene financiële toegankelijkheid van het onderwijs voor de studerenden»)

• • Bilaterale samenwerking met andere landen (via organisaties en instellingen)

Toelichting:

De uitgaven in de tabel zijn toegelicht bij de betreffende beleidsartikelen. Voor artikel 11 geldt dat de uitgaven voor internationale studiefinanciering niet afzonderlijk worden geraamd, maar meelopen in de uitgavenramingen, zoals opgenomen bij artikel 11.3.1 (Studiefinanciering; waarborgen van de algemene financiële toegankelijkheid van het onderwijs voor de studerenden).

Toelichting:

De uitgaven op de Homogene Groep Internationale Samenwerking maken deel uit van de uitgaven opgenomen in tabel 8.3 «Internationale uitgaven OCW»

Onderstaande tabellen 8.5, 8.6, 8.7 en 8.8 geven per onderwijssector aan wat de basiswaarden, actuele waarden en streefwaarden zijn op de belangrijkste indicatoren op stelselniveau, althans wat mobiliteit betreft. In de eerdergenoemde IMON en in de na de zomer door de Nuffic uit te geven internationaliseringsmonitor van het hoger onderwijs is een verdieping te vinden met informatie over de verschillen tussen landen, instellingen en opleidingen.

Toelichting:

Bij studiepuntmobiliteit is het doel om via deelstudie of stage in het buitenland studiepunten te behalen ten behoeve van een studie in Nederland. Voor studiepuntmobiliteit zijn geen reguliere, jaarlijks geactualiseerde kengetallen beschikbaar die Nederland in een breder perspectief kunnen plaatsen. Wel vinden zo nu en dan internationaal vergelijkende onderzoeken plaats, die als referentie kunnen dienen. Zo is dit jaar gebruik gemaakt van gegevens van ResearchNed. Het betreft hier gegevens die verzameld zijn bij (niet-eerstejaars) studenten tijdens hun studie. Het percentage studiepuntmobiliteit valt overigens bij afgestudeerden hoger uit, aangezien buitenlandervaring vaak aan het einde van het curriculum plaatsvindt en afgestudeerden vermoedelijk mobieler zijn dan studenten die niet afstuderen. Bij afgestudeerden in 2007–08 bedroeg dit percentage ruim 23%. Dit criterium volgend is het streven om in 2010 tenminste weer op het EU-gemiddelde uit te komen van 2000, te weten 25%.

Toelichting:

Toelichting:

De cijfers geven een stabiel beeld weer, hetgeen verklaarbaar is doordat ook het beleid als doel heeft handhaving op het huidige niveau van internationalisering van het vo. Een bescheiden ambitie is er wel voor het po en daar is de trend ook positief. Ook het beleid om het aantal vo-scholen met een tweetalige opleiding te vergroten, lijkt aan te slaan.

8.3.2 In internationaal verband waarborgen van de OCW-belangen en benutten van internationale kennis voor de kwaliteit van nationaal beleid

Om de Nederlandse belangen op het terrein van onderwijs, cultuur en wetenschap in het buitenland te behartigen, is een strategische werkwijze noodzakelijk in de EU, in multilaterale organisaties als de OESO en UNESCO, in samenwerkingsverbanden als de Nederlandse Taalunie en in de bilaterale samenwerking. Ook biedt de internationale omgeving een schat aan kennis die kan worden benut voor nationaal beleid (bijvoorbeeld benchmarks, best practices in andere landen, OESO-reviews/rapporten etc). Het gaat hierbij steeds om een optimale aansluiting van de internationale agenda op de nationale.

• • OCW-vertegenwoordiging in het buitenland

• • Participeren in multilaterale organisaties

• • Internationale uitwisseling van kennis en cultuur, internationaal beleidsonderzoek en benchmarking (government to government)

Het is niet goed mogelijk om een kwantitatieve relatie te leggen tussen de Nederlandse inzet in internationaal overleg met vele actoren enerzijds en het bereiken van specifieke internationale doelen anderzijds. Uiteraard is er wel kwalitatieve informatie beschikbaar, ondermeer rond belangrijke vergaderingen van de EU en de UNESCO.

8.3.3 Het integreren van de BES-eilanden in Nederland wat betreft de OCW-beleidsterreinen en het onderhouden van de relaties met de andere landen in het Koninkrijk

Per 10 oktober 2010 houdt het Land Nederlandse Antillen op te bestaan en worden Bonaire, Sint Estatius en Saba (BES-eilanden) openbare lichamen binnen Nederland. Vanaf dat moment is de minister van OCW verantwoordelijk voor alle OCW-domeinen op de BES-eilanden. Met de bovengenoemde overgang wordt op de BES-eilanden specifieke regelgeving van toepassing voor de OCW-terreinen. De gevolgen voor de sectoren Cultuur en Media, Studiefinanciering en Inspectie van het Onderwijs worden onder de besbetreffende artikelen in deze begroting beschreven. De overige aangelegenheden betreffende BES en de andere landen van het koninkrijk worden in dit artikel beschreven, met name waar het gaat om de sectoren PO, VO, en BVE.

Vanaf 10-10-2010 zal de Inspectie van het Onderwijs ook op de BES-eilanden structureel toezicht houden, op basis van een op de situatie afgestemd toezichtskader. Op basis van de bevindingen van de inspectie is de volgende doelstelling van het verbeterprogramma geformuleerd: verhogen van de leerprestaties van alle leerlingen op de BES-eilanden in de kernvakken tot een niveau dat naar Nederlandse maatstaven aanvaardbaar is. De eerste uitkomsten van het evaluatie- onderzoek naar de effecten van de onderwijsverbetering op de BES-eilanden worden pas bekend na 2010.

8.4 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid