In deze verdiepingsparagraaf wordt een overzicht gegeven van de ontwikkelingen van de uitgaven onder het BKZ. Deze verdiepingsparagraaf is opgedeeld in de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De mutaties zijn per deelsector toegelicht. Dit geeft een overzichtelijker en gedetailleerder beeld van de budgettaire ontwikkelingen binnen de afzonderlijke onderdelen van de zorg. De mutaties zijn weergegeven ten opzichte van de ontwerpbegroting 2014. De toelichtingen zijn onderverdeeld in verschillende categorieën: nominaal, mee- en tegenvallers, intensiveringen, maatregelen en technisch.

Onder de nominale bijstelling wordt de loon- en prijsbijstelling verantwoord. De vergoeding voor de loon- en prijsontwikkeling wordt voor alle zorgsectoren in eerste instantie gereserveerd op de deelsectoren nominaal en onverdeeld. Daar staat de raming voor de jaren 2014 tot en met 2018. De tranche 2014 is nog niet toegedeeld aan de sectoren.

De mee- en tegenvallers bevat onder meer de actualisering van de zorguitgaven op basis van de meest recente cijfers van de NZa en het Zorginstituut Nederland. Intensiveringen en maatregelen betreffen de mutaties die het gevolg zijn van politieke prioriteitstelling.

De technische mutaties betreffen voornamelijk herschikkingen en financieringsmutaties. Herschikkingen betreffen budgetneutrale verschuivingen tussen verschillende deelsectoren. Bij financieringsmutaties is sprake van een zeker tijdsverloop tussen het moment waarop de NZa de productieafspraken van partijen ontvangt en de verwerking daarvan in de budgetten en de bevoorschotting/declaraties van de instellingen. Als gevolg daarvan is het gebruikelijk dat de financiering binnen een jaargrens afwijkt van de uitgaven (budgetten) in dat jaar. Zo ontstaan zogeheten financieringsachterstanden of -voorsprongen. Deze verschillen worden in het daaropvolgende jaar verrekend. Tussen de jaren doen zich daardoor incidentele financieringsschuiven voor. Meerjarig gezien volgt de financiering echter altijd de uitgaven.

5.1. Zorgverzekeringswet (Zvw)

In deze paragraaf wordt ingegaan op de financiële ontwikkelingen binnen de Zvw. In de onderstaande tabellen wordt het totaal van de mutaties tussen de ontwerpbegroting 2014 en de 1^e suppletoire begroting 2014 voor de Zvw per deelsector weergegeven en toegelicht.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Tandheelkundige zorg Zvw – 38,1

Over 2013 is een onderschrijding te zien van circa € 38 miljoen met structurele doorwerking. De onderschrijding heeft een technische oorzaak; 2012 was het jaar met de vrije prijzen waardoor de uitgaven in dit jaar extra zijn gestegen. In 2013 is de oude systematiek met de maximumprijzen weer van kracht. Ten opzichte van 2011 is er in 2013 een beperkte stijging.

Paramedische zorg – 53,2

Verloskunde en kraamzorg – 27,5

Over 2014 is er bij de verloskundige zorg een structurele onderschrijding van € 8,3 miljoen en bij kraamzorg een structurele onderschrijding van € 19,2 miljoen. De belangrijkste oorzaak van deze onderschrijdingen zijn de dalende geboortecijfers.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Mondziekten en kaakchirurgie – 1,9

Overig curatieve zorg 2,0

Intensiveringen

Instellingen voor medisch-specialistische zorg

Bevorderen van patiëntenparticipatie 3,0

In het akkoord medisch-specialistische zorg 2014 tot en met 2017 is door VWS met de sector afgesproken dat er in deze periode middelen beschikbaar komen voor patiëntenparticipatie. De benodigde € 3 miljoen is onderdeel van de reeks van het bestuurlijk akkoord en vervolgens is dit geld op de begroting van VWS gereserveerd. In de uitwerking is ervoor gekozen de financiering via de premie (verzekeraars) te laten plaatsvinden, zodat een ijklijnmutatie nodig is.

Overig curatieve zorg

TBC-zorg en andere infectieziekten 2,2

Het CVZ heeft TBC- en andere infectieziektezorg geduid als Zvw-zorg met als reden dat het individuele zorg betreft. Om in de praktijk mogelijk te maken dat de GGD-en deze zorg kunnen declareren heeft de NZa een beleidsregel opgesteld die per 1 juli 2013 in werking is getreden en dient er extra financiële ruimte te komen in het BKZ. Sinds 2006 werd de dekking voor GGD-en voor het leveren van infectiezorg uit het Gemeentefonds betaald. Dekking hiervoor uit het gemeentefonds is niet haalbaar gebleken; voor 2006 betrof dit een onderdeel van het ziekenfonds en er zijn na 2006 hiervoor geen gelden overgeboekt naar het Gemeentefonds.

Technische en macro-economische mutaties

Instellingen voor medisch-specialistische zorg

Overheveling fertiliteitshormonen 4,3

Met ingang van 1 januari 2014 zijn de fertiliteitshormonen integraal en exclusief onder de bekostiging van instellingen voor medisch-specialistische zorg gebracht. Deze specialistische geneesmiddelen vallen voortaan uitsluitend onder de Zvw-aanspraak geneeskundige zorg en niet langer onder de aanspraak farmaceutische zorg. Kort gezegd beoogt de overheveling te komen tot een eenduidige aanspraak op zorg met deze specialistische geneesmiddelen. Met deze mutatie worden extra middelen aan het kader «Instellingen voor medisch-specialistische zorg» toebedeeld, omdat er een extra geneesmiddel (Triptoreline) is overgeheveld.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Overige ziekenvervoer – 11,8

Bij het overig ziekenvervoer is sprake van een relatief forse structurele onderschrijding. Rekening houdend met deze bijstelling blijft de meerjarige ontwikkeling van de uitgaven over de jaren redelijk stabiel.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Geneesmiddelen – 606,6

Het geneesmiddelenbeleid gaat uit van een eenduidige en consistente visie, die in lijn is met de uitgangspunten en verantwoordelijkheidsverdeling in het zorgstelsel. Door een samenhangend geheel van eerdere maatregelen (waaronder het afsluiten van convenanten met het veld, het geven van bevoegdheid tot het voeren van preferentiebeleid en vrij onderhandelbare tarieven voor apotheekhoudenden), het uit patent lopen van geneesmiddelen en het inkoopbeleid van zorgverzekeraars zijn de zorguitgaven beduidend lager dan geraamd. Voor 2013 zijn de voorlopige uitgaven € 606,6 miljoen lager dan bij tweede suppletoire begroting geraamd. Deels komt dat doordat de eerder gerapporteerde onderschrijding uit 2012 weliswaar structureel is doorgetrokken, echter de VWS-raming hield wel rekening met enige groei en nominale bijstelling ten opzichte van 2012. Bovendien vielen de uitgaven in 2013 lager uit dan in 2012. Dit kwam omdat de vergoedingen voor geneesmiddelen lager waren door een lagere volumegroei in combinatie met een nog verdere daling van de gemiddelde geneesmiddelenprijzen onder druk van patentverlies en het door zorgverzekeraars gevoerde preferentiebeleid. Daarnaast groeide het aantal uitgiftes minder dan verwacht. De onderschrijding 2013 werkt structureel door.

Hulpmiddelen – 145,0

Voor 2013 is sprake van een onderschrijding die gedeeltelijk doorwerking heeft naar 2014. Hiervoor kan nog geen eenduidige verklaring worden gegeven. De wijziging in de vergoedingssystematiek voor hoorhulpmiddelen heeft geleid tot een piek in het gebruik in het laatste kwartaal van 2012. In 2013 is in het eerste kwartaal een enorme daling zichtbaar, terwijl ook in de twee kwartalen daarna de uitgaven 25% lager zijn dan in 2012. Verder zijn de gevolgen van de overheveling van bruikleenhulpmiddelen vanuit de AWBZ nog niet volledig zichtbaar in de cijfers over 2013, omdat in het eerste halfjaar ook nog ten laste van de AWBZ kon worden gedeclareerd. Daarnaast zet de daling in het gebruik van verbandmiddelen door.

Extra ruimte geneesmiddelen – 15,1

Aanvullend op de bijstelling van de geneesmiddelenraming in verband met de actualiseringscijfers over 2013 vindt binnen de raming een ramingsbijstelling plaats welke wordt ingezet ter dekking van onder andere de voorwaardelijke toelating geneeskundige zorg.

Technische en macro-economische mutaties

Overheveling fertiliteitshormonen – 4,3

Met ingang van 1 januari 2014 zijn de fertiliteitshormonen integraal en exclusief onder de bekostiging van instellingen voor medisch-specialistische zorg gebracht. Deze specialistische geneesmiddelen vallen voortaan uitsluitend onder de Zvw-aanspraak geneeskundige zorg en niet langer onder de aanspraak farmaceutische zorg. Kort gezegd beoogt de overheveling te komen tot een eenduidige aanspraak op zorg met deze specialistische geneesmiddelen. Met deze mutatie worden extra middelen aan het kader «Instellingen voor medisch-specialistische zorg» toebedeeld, omdat er een extra geneesmiddel (Triptoreline) is overgeheveld.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

N.v.t.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Technische en macro-economische mutaties

Gewijzigd kasritme – 2,4

In het najaar van 2013 is met veldpartijen een aantal afspraken gemaakt over de invulling van de taakstelling op de duur van de opleiding tot medisch specialist. Deze mutatie betreft een wijziging van het kasritme voor de middelen die beschikbaar zijn gesteld om het sneller doorlopen van de opleiding mogelijk te kunnen gaan maken opdat de taakstelling ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

N.v.t.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Ramingsbijstelling 10,0

Op deze sector vindt een ramingsbijstelling plaats die onder andere het gevolg is van de overheveling van de gereserveerde middelen voor het experiment topklinische ziekenhuizen van de premie naar de begrotingsgefinancierde uitgaven.

Intensiveringen

Voorwaardelijke toelating geneeskundige zorg (intramuraal) 12,5

Zoals aangegeven in het regeerakkoord wordt het instrument voorwaardelijke toelating ingezet. Daarmee wordt bewerkstelligd dat een (beperkt) aantal potentieel waardevolle interventies, waarvan de effectiviteit nog niet vaststaat, via voorwaardelijke toelating de patiënt bereikt. Dekking hiervoor is beschikbaar vanuit de ramingsbijstelling geneesmiddelen. Voor de zomer van 2014 zal de Tweede Kamer hierover nader worden geïnformeerd.

Technische en macro-economische mutaties

Macro bijstellingen – 221,5

De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van de macro-economische inzichten in het Centraal Economisch Plan (CEP 2014) van het Centraal Planbureau (CPB).

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

N.v.t.

5.2. Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)

In deze paragraaf wordt ingegaan op de financiële ontwikkelingen binnen de AWBZ. In de onderstaande tabellen wordt het totaal van de mutaties tussen de ontwerpbegroting 2014 en de 1^e suppletoire begroting 2014 voor de AWBZ per deelsector weergegeven en toegelicht.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^esuppletoire begroting

N.v.t.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

De mutatie van € 399 miljoen op de zorg in natura betreft de bijstelling van de uitgaven aan onderstaande sectoren exclusief de mutatie op de groei en maatregelen van € 301 miljoen (zie de post nominaal en onverdeeld).

Intramurale ggz 15,6 «

Maatregelen

Verdeling onverdeelde maatregel pgb naar ZIN 90,0

In de aanwijzing contracteerruimte 2014 staat dat er € 90 miljoen vanwege extra instroom en doorstroom bij de zorg in natura terecht komt als gevolg van wijzigingen in de toegang tot het persoonsgebonden budget. Deze middelen zijn toegedeeld aan de sector en slaan neer bij extramurale zorg.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Maatregelen

Tariefskorting – 65,0

Dit betreft het verwerken van het pgb-deel van de taakstelling uit de ontwerpbegroting 2014.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Mee-instellingen – 2,6

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

N.v.t.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Tandheelkundige zorg AWBZ 4,6

De tegenvaller op de uitgaven tandheelkundige zorg AWBZ wordt veroorzaakt door een stijging van het aantal behandelingen. Daarnaast zijn de gemiddelde tarieven voor tandheelkundige zorg AWBZ gestegen.

Intensiveringen

Groeiruimte tandheelkundige zorg (AWBZ) 0,1

Deze mutatie betreft de toedeling van de groeiruimte tranche 2013.

Beheerskosten Pgb-trekkingsrechten – 12,8

De overboeking is bedoeld voor de initiële aanloop- en uitvoeringskosten van de SVB voor de trekkingrechten van het pgb. De bedoeling is om de structurele uitvoeringskosten vanaf 2015 te financieren uit het beschikbare beheerskosten budget binnen het BKZ.

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Groeiruimte en maatregelen – 300,6

Deze mutatie betreft de toedeling van de tranche 2013 van de groei en maatregelen aan de sectoren behorende tot de zorg in natura.

Maatregelen

Verdeling onverdeelde maatregel pgb naar ZIN – 90,0

In de aanwijzing contracteerruimte 2014 staat dat er € 90 miljoen vanwege extra instroom en doorstroom bij de zorg in natura terecht komt als gevolg van wijzigingen in de toegang tot het persoonsgebonden budget. Deze middelen zijn toegedeeld aan de sector en slaan neer bij extramurale zorg.

Tariefskorting 65,0

Dit betreft het verwerken van het pgb-deel van de taakstelling uit de ontwerpbegroting 2014.

Uitdelen groeiruimte tandheelkundige zorg AWBZ – 0,1

Deze mutatie betreft de toedeling van de groeiruimte tranche 2013.

Technische en macro-economische mutaties

Macro bijstellingen – 12,3

De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van de macro-economische inzichten in het Centraal Economisch Plan (CEP 2014) van het Centraal Planbureau (CPB).

Toelichting uitgaven-mutaties 1^e suppletoire begroting

Mee- en tegenvallers

Actualisering zorguitgaven

Eigen bijdrage AWBZ 41,5

De eigen bijdragen komen € 41,5 miljoen hoger uit dan geraamd. De stijging kan worden verklaard door een stijging van de eigen bijdrage bij zorg zonder verblijf en een hogere opbrengst door de vermogensinkomensbijstelling.