Base description which applies to whole site

4.4. Overzicht Cyber

Het digitale domein is, naast het land, de lucht, de zee en de ruimte, inmiddels het vijfde domein voor militair optreden. Om de inzetbaarheid van de Nederlandse krijgsmacht te waarborgen en haar effectiviteit te verhogen, is Defensie haar digitale weerbaarheid aan het versterken en ontwikkelt Defensie het vermogen voor de uitvoering van cyber operaties.

In 2012 is begonnen met de cyberintensivering. Zo is een programmamanager Cyber aangesteld en is de Taskforce Cyber opgericht. De programmamanager is verantwoordelijk voor de coördinatie van cybergerelateerde activiteiten binnen Defensie. Tevens is de Defensie Cyber Strategie (Kamerstuk 33 321, nr. 1) vastgesteld die de komende jaren richting, samenhang en focus geeft aan de integrale aanpak voor de ontwikkeling van het militaire vermogen in het digitale domein. De Defensie Cyber Strategie werkt de in de beleidsbrief 2011 opgenomen cyberintensivering uit, alsmede het defensiedeel in de Nationale Cyber Security Strategie 1.0 (Kamerstuk 26 643, nr. 174). Momenteel wordt er interdepartementaal een nieuwe Nationale Cyber Security Strategie ontwikkeld, waarin ook de Nederlandse defensie-inspanningen een plaats krijgen.

De Defensie Cyber Strategie omvat zes speerpunten aan de hand waarvan Defensie de komende jaren haar doelstellingen in het digitale domein verwezenlijkt:

  • 1. de totstandkoming van een integrale aanpak;

  • 2. de versterking van de digitale weerbaarheid van Defensie («defensief»);

  • 3. de ontwikkeling van het militaire vermogen om cyberoperaties uit te voeren («offensief»);

  • 4. de versterking van de inlichtingenpositie in het digitale domein («inlichtingen»);

  • 5. de versterking van de kennispositie en het innovatieve vermogen van Defensie in het digitale domein, met inbegrip van de werving en het behoud van gekwalificeerd personeel («adaptief en innovatief»);

  • 6. de intensivering van de samenwerking in nationaal en internationaal verband («samenwerking»).

In 2014–2015 wordt het Defensie Cyber Commando (DCC) gevormd. Dit is een joint organisatiedeel dat in single service management wordt ondergebracht bij het CLAS. Als eerste onderdeel daarvan wordt begin 2014 een Defensie Cyber Expertise Centrum (DCEC) opgericht. Het DCC wordt onder meer verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het militaire vermogen om cyberoperaties uit te voeren. Het DCC is naar verwachting eind 2015 volledig operationeel.

De defensieve maatregelen richten zich op de versterking van de bescherming van netwerken en wapen- en regelsystemen. Het Defensiebreed Computer Emergency Response Team (DefCERT) is midden 2013 volledig operationeel. DefCERT, dat deel zal uitmaken van het Joint IV Commando, moet 24 uur per dag, zeven dagen per week risico’s voor en kwetsbaarheden van defensienetwerken onderkennen en analyseren en de defensieorganisatie adviseren over de te nemen beveiligingsmaatregelen. Het DefCERT versterkt de samenwerking met het Nationaal Cyber Security Center (NCSC). Daarnaast is DefCERT in internationaal verband aangesloten bij FIRST, een organisatie die wereldwijd computer incident response teams bij elkaar brengt om kennis en ervaring te delen. Binnen de Navo heeft DefCERT nauwe contacten met de NATO Computer Incident Response Capability (NCIRC).

De MIVD versterkt in de periode 2012–2015 de cyber inlichtingencapaciteit. In 2013 bestond deze intensivering uit de werving van personeel en materiële investeringen ten behoeve van de uitvoering van inlichtingenactiviteiten in het digitale domein, versterking van de digitale weerbaarheid van Defensie en de defensie-industrie en het op operationeel niveau houden van hoogwaardige rekencapaciteit. Verder intensiveren de MIVD en de AIVD de samenwerking op het gebied van cyber en signals intelligence (SIGINT) hetgeen moet leiden tot een gezamenlijke SIGINT-cybereenheid.

Voor de periode 2014 tot en met 2018 zijn de volgende bedragen geraamd voor de versterking van de cyber-inlichtingencapaciteit bij de MIVD:

Bedragen x € 1.000

2014

2015

2016

2017

2018

7.900

11.100

15.600

15.000

12.500

Licence