A: Algemene doelstelling

Vrede en veiligheid voor ontwikkeling door het voorkomen en terugdringen van conflictsituaties; en het bevorderen van rechtstaatontwikkeling, wederopbouw, vredesopbouw, legitieme en democratische staatsstructuren en het bestrijden van corruptie. Tevens het verlenen van noodhulp ter leniging van humanitaire nood wereldwijd.

B: Rol en verantwoordelijkheid

De Minister is verantwoordelijk voor:

Financieren

• • Financiering van programma’s en partners op het terrein van veiligheid & rechtsorde.

• • Vanaf 2015 wordt het Budget Internationale Veiligheid overgeheveld naar de begroting van Defensie. Vanuit dit budget worden middelen op het terrein van veiligheidssectorhervormingen en vredes- en capaciteitsopbouw jaarlijks bij Voorjaarsnota overgeheveld naar BH&OS en BZ. Besluitvorming wordt interdepartementaal voorbereid en uitgevoerd. Hiermee is het geïntegreerde karakter van de inzet van diplomatieke, civiele en/of militaire activiteiten uit het BIV geborgd.

• • Naast core bijdragen aan internationale, bij humanitaire hulp betrokken organisaties en het VN-noodhulpfonds, ook ongeoormerkte bijdragen aan VN-organisaties per chronische crisis, op basis van een indicatieve planning vooraf.

• • Specifieke bijdragen aan acute crises op basis van de ontstane noden, zowel natuurrampen als man-made.

Stimuleren

• • Programma’s gericht op veiligheid en rechtsorde in de elf partnerlanden, en in de regio’s van het Grote Merengebied en de Hoorn van Afrika, flankeren door politieke dialoog en waar mogelijk inbedden in een geïntegreerde benadering.

• • Stimuleren van bij noodhulp betrokkenorganisaties om gecoördineerd te werken en om vrouwen in humanitaire situaties te betrekken bij beleid en uitvoering en seksueel geweld tegen te gaan. Daarbij sterkte nadruk op het versterken van beschikbare uitvoeringscapaciteit.

Regisseren

• • Samenwerking met actoren zoals de VN, het Rode Kruis en NGO’s voor een effectievere noodhulpverlening, en met de Europese Commissie Office for Humanitarian Aid Department (ECHO) en EU-lidstaten.

• • Betere samenwerking op veiligheid & rechtsorde tussen UNDP (team rechtsstaatsontwikkeling) en VN-DPKO via multi-donor dialoog over het Global Focal Point for Justice, Police and Corrections en via conditionaliteit van Nederlandse middelen

• • Meer interne cohesie tussen EU-instellingen, met name Commissie en EDEO, op crisisbeheersing en conflictpreventie, door dialoog over de uitvoering van de Raadsconclusies over de Geïntegreerde Benadering. NL brengt hierbij eigen «best practice» in, en werkt in landen als Mali en CAR nauw met EU samen.

• • Bevorderen van een vroegtijdig herstel na crises en post-conflict en het stimuleren van een belangrijke rol voor het maatschappelijk middenveld bij lokale conflictpreventie en bevorderen van participatie van burgers.

• • Nauwere samenwerking en meer coherentie tussen de Nederlandse activiteiten in internationale crisisbeheersingsoperaties en veiligheid en rechtsordeprogramma’s in fragiele staten door gezamenlijk besluitvorming over financiering uit het Budget Internationale Veiligheid.

• • Middels NL co-voorzitterschap van het Global Partnership for Effective Development Cooperation aandacht vestigen op conflictsensitieve private sectorontwikkeling. Hiermee kan werkgelegenheid, en daarmee stabiliteit, in fragiele staten bevorderd worden.

C: Beleidswijzigingen

• • Meer nadruk op brede justitiële ketenbenadering, en op toegang tot het rechtssysteem voor kwetsbare groepen.

• • Meer inzet op een functionerende rechtsorde voor een gunstig ondernemingsklimaat, ook in fragiele staten.

• • De inzet op Security Sector Reform wordt geïntensiveerd ondermeer in samenwerking met de AU; effecten van internationale georganiseerde criminaliteit op de stabiliteit van fragiele staten zal worden meegenomen in V&R programmering.

• • NL gaat de recent opgezette netwerken beter inzetten t.b.v. concrete crisissituaties, o.a. via strategische partnerschappen en kennisplatform Veiligheid en Rechtsorde. Via het kennisplatform is aansluiting met internationale partners bewerkstelligd, zijn onderzoeksmiddelen toegekend en worden onderzoeksresultaten vertaald naar beleid en uitvoering.

• • Het verkleinen van risico’s op rampen wordt nu breed in de hele OS meegenomen; vanuit humanitaire hulp wordt de focus verschoven naar rampenparaatheid.

• • Vanaf 2015 wordt het Budget voor Internationale Veiligheid (BIV) opgenomen op de begroting van het Ministerie van Defensie. Jaarlijks wordt bij Voorjaarsnota de inzet voor veiligheidssectorhervormingen, vredes- en capaciteitsopbouw en beveiliging van hoog-risico posten overgeheveld naar Buitenlandse Zaken en Buitenlandse handel en Ontwikkelingssamenwerking.

• • Door grote toename van het aantal en de omvang van humanitaire rampen en het afgenomen humanitaire hulpbudget (subartikel 4.1) dat grotendeels aan het begin van het jaar wordt ingevuld, is besloten tot invoering van een nieuw noodhulpfonds tijdens de huidige kabinetsperiode. Het fonds is flexibel inzetbaar tot en met 2017 en additioneel aan het bestaande budget voor humanitaire hulp. Met het fonds kan Nederland adequaat bijdragen aan de huidige en toekomstige grote rampen, inclusief opvang van vluchtelingen in de regio. Dit flexibel in te zetten fonds is additioneel aan het humanitaire hulpbudget, maar de uitgangspunten van het humanitaire beleid, zoals handhaving humanitaire principes en coördinatie zullen ook voor dit fonds gelden.

D1: Budgettaire gevolgen van beleid

Beleidsartikel 4 Vrede en veiligheid voor ontwikkeling

D2: Budgetflexibiliteit

Het budget voor humanitaire hulp kent een deel dat nog niet juridisch verplicht is. De uitgaven voor dit onderdeel zijn afhankelijk van de actualiteit en de behoefte bij de inzet in noodsituaties. De wereldwijd in te zetten core bijdragen aan internationale bij noodhulp meest betrokken organisaties zijn al wel juridisch vastgelegd. Ook de programma’s voor functionerende rechtsorde en capabele overheid, inclusieve en politieke processen, vredesdividend; werkgelegenheid en basisvoorzieningen en functionerende rechtsorde zijn nagenoeg allemaal juridisch vastgelegd. Het betreft programma’s die in 2014 of eerder zijn gestart.

E: Toelichting op de financiële instrumenten

4.1 Humanitaire Hulp

• • Niet-geoormerkte bijdragen aan het wereldwijde VN-noodhulpfonds Central Emergency Response Fund (CERF), UN-OCHA en het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) ten behoeve van de snelle beschikbaarheid en flexibiliteit van de humanitaire hulp.

• • Ongeoormerkte bijdragen aan UNHCR, UNRWA en WFP, eveneens ten behoeve van snelle beschikbaarheid en flexibiliteit. Bijdragen aan de International Strategy for Disaster Risk Reduction (ISDR) van de VN en het Global Network of Civil Society Organizations for Disaster Reduction (GNDR); deze organisaties houden zich bezig met vermindering van (effecten van) rampen.

• • Verlichting van noden bij de grote humanitaire crises. Besluitvorming met betrekking tot bijdragen wordt gebaseerd op de inventarisatie van noden door de VN, het zgn. Consolidated Appeals Process (CAP). De bijdragen kunnen worden ingezet via VN-organisaties, gemeenschappelijke landenfondsen (Common Humanitarian Funds), (Internationale) Rode Kruis of NGO’s.

4.2 Budget Internationale Veiligheid; voorkomen en terugdringen van conflictsituaties

• • Vanaf 2015 is het budget voor Internationale Veiligheid (BIV) opgenomen op de begroting van het Ministerie van Defensie.

4.3 Rechtstaatontwikkeling, wederopbouw, vredesopbouw, versterkte legitimiteit van democratische structuren en tegengaan van corruptie

• • Legitieme en capabele overheid wordt geheel gefinancierd via een aantal grote, internationaal opererende NGO’s en IGO’s op het gebied van corruptie, democratisering, lokaal bestuur en politieke partijen.

• • Inclusieve politieke processen en vredesdialoog, wordt voor het overgrote gedeelte uitgevoerd via een mix van nationale en internationale NGO’s. Daarnaast is er een bedrag van circa EUR 4 mln. per jaar gereserveerd voor kennisontwikkeling op het gebied van vrede, veiligheid en rechtstaatontwikkeling.

• • Bij de wederopbouw (vredesdividend) is sprake van uitvoering d.m.v. NGO’s. In het geval van Specifieke landenprogramma’s wordt ook vaak gekozen voor voor uitvoering via het multilaterale kanaal (Multi-Donor Trust Funds), met het oog op de noodzakelijke coördinatie ter plekke en het belang van de betrokkenheid van de nationale overheid bij de uitvoering.

• • In het geval van rechtstaatontwikkeling is de International Development of Law Organisation (IDLO), dat in 2014 een «branch office» in Den Haag opende, een belangrijke uitvoeringspartner. Daarnaast wordt met centrale middelen met een beperkt aantal multilaterale en niet-gouvernementele organisaties samengewerkt en is op landenniveau een beperkt aantal NGO’s actief in de bilaterale programma’s.