2.2.1. Beleidsartikel 1: Inzet

Algemene doelstelling

De krijgsmacht is er voor de verdediging en de bescherming van de belangen van het Koninkrijk, alsmede voor de handhaving en de bevordering van de internationale rechtsorde. Tevens ondersteunt de krijgsmacht civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp, zowel nationaal als internationaal. Om deze taken te kunnen uitvoeren stelt Defensie militaire eenheden gereed die daarvoor kunnen worden ingezet.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

De Minister is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen en daadwerkelijk inzetten van eenheden om de veiligheid van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied te handhaven. Verder is de Minister in samenwerking, met bondgenoten, verantwoordelijk voor de uitvoering van bijdragen aan missies voor conflictpreventie, crisisbeheersing en vredesopbouw, zowel in Europa als daarbuiten. Het Koninkrijk der Nederlanden draagt daarmee bij aan de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde. De eenheden kunnen ook worden ingezet voor nationale taken en het verlenen van (internationale) noodhulp.

Onder Beleidsartikel 1 Inzet wordt een overzicht geboden van de gehele inzet van de krijgsmacht. Dit betreft de bijdragen van Defensie aan crisisbeheersingsoperaties, contributies aan common funded NAVO- en EU-operaties, inzet voor nationale en koninkrijkstaken en overige inzet. Het artikel is daartoe uitgebreid met een niet-financieel overzicht van de structurele inzet voor nationale en Koninkrijkstaken, bijvoorbeeld door de KMar, de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD) en de Kustwachten. In Beleidsartikel 1 is ook de begroting opgenomen van de additionele uitgaven voor inzet onder verantwoordelijkheid van de Commandant der Strijdkrachten. In de beleidsartikelen 2 tot en met 5 wordt de taakuitvoering begroot voor zeestrijdkrachten, landstrijdkrachten, luchtstrijdkrachten, de marechaussee en de aan hen gemandateerde inzet, voor zover deze niet valt onder artikel 1.

Beleidswijzigingen

In het begrotingsjaar 2017 zijn Nederlandse bijdragen aan de volgende missies van start gegaan dan wel verlengd:

• • UNMISS (United Nations Mission in the republic of South Sudan, verlenging);

• • UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon, hernieuwde bijdragen);

• • UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime, hernieuwde bijdragen);

• • MINUSMA (United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali, verlenging);

• • Strijd tegen ISIS (Irak, verlenging);

• • Resolute Support (Afghanistan, verlenging);

• • EFP (Enhanced Forward Presence, Litouwen, verlenging);

• • ATALANTA (anti-piraterij, verlenging).

Budgettaire gevolgen van beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op overeenkomsten voor lopende missies en inzet. Voor 2018 gaat het om 8 procent. Voor het niet-juridisch verplichte deel gaat het om € 33 miljoen aan contributies, € 16,4 miljoen voor overige operaties en kleine missies, € 7,8 miljoen voor inzet VPD's, € 44,7 miljoen voor veiligheidssectorhervormingen en vredesopbouw (BZ/BH&OS), € 15,3 miljoen voor beveiliging van ambassades en diplomaten (BZ/BH&OS) en € 59,5 miljoen voor ondersteunende activiteiten en training. Het overige betreft de voorziening die valt binnen de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS), voor het aangaan van nieuwe missies en het verlengen van bestaande missies.

Toelichting op de instrumenten

Binnen artikel 1 worden de defensie-uitgaven voor inzet voor internationale veiligheid verantwoord en de uitgaven voor nationale inzet begroot.

De inzet van Defensie voor internationale veiligheid wordt met ingang van 2014 gefinancierd vanuit het Budget Internationale Veiligheid (BIV). Het BIV maakt deel uit van de HGIS. In 2017 is het BIV onderwerp geweest van een beleidsdoorlichting (Kamerstuk 31 516, nr. 20). Over de aanbevelingen hiervan zal nog worden besloten.

De zogenaamde 3D-benadering (Defence, Diplomacy and Development) is het uitgangspunt voor de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde. Om het geïntegreerde karakter te borgen, wordt de besluitvorming over het BIV interdepartementaal voorbereid en uitgevoerd. Middelen voor hervorming van de veiligheidssector, beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden waar dat noodzakelijk is, rechtsstaatontwikkeling en capaciteitsopbouw worden jaarlijks bij de 1^e suppletoire begroting overgeheveld naar de begrotingen van de Ministeries van BH&OS en BZ.

Onderstaand overzicht geeft een indicatief beeld van de inzet van deze middelen in 2018, gebaseerd op de uitgaven in het jaar 2017. De € 59,5 miljoen wordt met de 1^e suppletoire begroting in 2018 toegevoegd aan de budgetten van de genoemde artikelen.

Overzicht missies

Toelichting uitgaven per missie (crisisbeheersingsoperaties)

Toelichting per missie

Resolute Support (Afghanistan)

De Nederlandse inzet bedraagt ca.honderd militairen in Kabul en de noordelijke provincie Balkh, in de omgeving van de stad Mazar-e-Sharif, waar Duitsland de leiding heeft. De Nederlandse inzet is gericht op de advisering van de Afghan National Defence and Security Forces (ANDSF), het leveren van medische capaciteit evenals transport en beveiliging. Ook zijn in Mazar-e-Sharif militairen werkzaam in de nationale ondersteuning en op het missie-hoofdkwartier in Kabul. Het budget van ongeveer € 7 miljoen in 2019 is nodig voor de redeployment en het weer inzetbaar maken van het materieel na terugkeer van de missies. Het huidige mandaat van de Nederlandse bijdrage aan Resolute Support loopt tot 31 december 2018.

Strijd tegen ISIS

United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali (MINUSMA)

De Nederlandse deelname is gericht op een goede en overdraagbare inlichtingenketen. De budgetten na 2018 zijn benodigd voor de redeployment en het weer inzetbaar maken van het materieel. Het huidige mandaat van de Nederlandse bijdrage aan MINUSMA loopt tot 31 december 2018.

Enhanced Forward Presence (EFP) Litouwen

Nederland draagt met een eenheid van compagniesgrootte binnen de door Duitsland geleide battlegroup in Litouwen bij aan de troepenmacht in het kader van EFP. In het najaar zal het kabinet de Kamer nader informeren over de verlenging van de Nederlandse bijdrage aan de vooruitgeschoven aanwezigheid in 2018 en verder.

Vessel Protection Detachments (VPD’s)

Evenals in 2017 zal Defensie in 2018 VPD’s inzetten ter bescherming van de Nederlandse zeevaart tegen piraterij. De veiligheidssituatie in het operatiegebied waar de VPD’s worden ingezet, bepaald mede wat de definitieve vraag van de reders wordt. Op basis van de huidige veiligheidssituatie en de daaraan gekoppelde vraag wordt verwacht dat in 2018 ongeveer 50 VPD’s worden ingezet. In de begroting is dekking zeker gesteld voor dit volume. De additionele uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit toelagen, reis- en verblijfskosten en de kosten van de opslag van materieelpakketten in de regio. De bijdrage van de Nederlandse reders aan de additionele uitgaven voor de VPD’s is in de uitgavenraming verwerkt.

Atalanta

Het kabinet besluit dit najaar over de wijze van de Nederlandse bijdrage aan EU-antipiraterij operatie Atalanta in 2018.

Contributies

Nederland draagt met contributies bij aan de gemeenschappelijke uitgaven voor crisisbeheersingsoperaties van de NAVO en de EU. Deze contributies staan los van een eventuele Nederlandse deelname aan een specifieke missie van de NAVO of de EU. Onderdeel van de contributies is ook de jaarlijkse bijdrage aan de Strategic Airlift Capability (SAC) C-17, gehuisvest op Papa Air Base te Hongarije. Dit is een internationaal samenwerkingsverband van tien NAVO-lidstaten.

Kleinschalige NL-bijdragen

In onderstaand overzicht staan de kleinschalige Nederlandse bijdragen met een financiële omvang van minder dan € 2,5 miljoen per jaar.

Opbouw regionale vredeshandhavingscapaciteit

Programma’s voor regionale vredeshandhavingscapaciteit worden door derden (met name door het Ministerie van Buitenlandse Zaken) gefinancierd en mede door Defensie uitgevoerd.

Africa Contingency Operations Training and Assistance (ACOTA)

Het ACOTA-samenwerkingsprogramma draagt bij aan de versterking van de capaciteit van Afrikaanse partnerlanden, zodat zij kunnen deelnemen aan multinationale operaties onder leiding van de VN of Afrikaanse Unie (AU). Nederland zet enkele tientallen militairen in voor verschillende trainingen. Over de deelname van Defensie aan dit programma in 2018 moet nog besluitvorming plaatsvinden.

Toelichting op nationale inzet

Structurele nationale taken

Defensie voert structurele taken uit ten behoeve van civiele overheden. De financiële middelen van deze structurele taken zijn opgenomen in de verschillende begrotingsartikelen van Defensie. Deze structurele taken zijn vastgelegd in wet- of regelgeving, inclusief ministeriële besluiten, convenanten of arrangementen. Onder de structurele taken vallen de taken van de KMar, de Kustwachten in Nederland en het Caribisch gebied, luchtruimbewaking, de Bijzondere Bijstandseenheden en de Explosievenopruiming.

Militaire bijstand en steunverlening (FNIK)

Defensie verleent militaire bijstand voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid en voor de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde. Deze inzet wordt bekostigd vanuit dit artikel via de afspraken over de FNIK. Deze bijstand wordt zowel door de KMar geleverd als door andere eenheden van Defensie. Daarnaast wordt bijstand verleend in geval van een ramp of crisis, of de vrees voor het ontstaan daarvan.

De tabel indicatieve inzet voor 2018 geeft de geprognosticeerde nationale inzet weer.

Toelichting op ontvangsten

De ontvangsten hebben voornamelijk betrekking op de vergoedingen van de EU, NAVO en VN-partners voor de door Nederland geleverde diensten of ingezette personele en materiële middelen. Daarnaast ontvangt Nederland een tegemoetkoming van de VN voor deelname aan MINUSMA. Ook wordt de bijdrage van de reders voor de inzet van VPD’s hier geraamd.

2.2.2. Beleidsartikel 2: Taakuitvoering zeestrijdkrachten

Algemene doelstelling

De zeestrijdkrachten leveren operationeel gerede maritieme expeditionaire capaciteit, zowel vloot als mariniers, voor nationale en internationale operaties.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

De Minister is verantwoordelijk voor de vaststelling van de omvang en samenstelling van de zeestrijdkrachten alsmede de mate van gereedheid van maritieme eenheden. Het Commando Zeestrijdkrachten (CZSK) is verantwoordelijk voor het operationeel gereedstellen en in stand houden van deze eenheden. De zeestrijdkrachten zijn inzetbaar voor zowel internationale als nationale taken.

In onderstaande tabel staan de operationele eenheden van het CZSK voor de periode 2017 tot 2022. In de kolom «Norm OG» staat het aantal operationeel gerede eenheden dat nodig is om te voldoen aan de inzetbaarheidsdoelstellingen. Vanwege de cycli voor onderhoud, opwerken, operationeel gereed zijn en recuperatie hebben planmatig niet alle eenheden de status «operationeel gereed (OG)». Bij enkelvoudige eenheden geldt hierdoor dat deze niet het gehele jaar operationeel gereed kunnen zijn en daarom een norm hebben die kleiner is dan één.

Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op programma-uitgaven voor levering van goederen en/of diensten waarvoor Defensie een overeenkomst is aangegaan en op de apparaatsuitgaven die voor het merendeel uit personele uitgaven bestaan. Voor 2018 gaat het om 78 procent. Het betreft verplichtingen die zijn aangegaan voor de apparaatsuitgaven, de instandhouding van de zeewapensystemen en de verplichtingen voor het oefenprogramma.

Toelichting op de instrumenten

Programma-uitgaven

Gereedstelling

De geraamde uitgaven voor gereedstelling worden gedaan voor opwerk- en oefenactiviteiten. Een deel van de uitgaven voor gereedstelling zijn gerelateerd aan de vlieguren en de vaardagen van de kustwacht in Nederland en de kustwacht in het Caribisch gebied. De jaarplannen en jaarverslagen van de kustwachten bevatten nadere informatie over hun activiteiten en middelen.

Bijdrage aan agentschap (onder programma-uitgaven)

Binnen de programma-uitgaven maakt de post «Bijdrage aan agentschap» onderdeel uit van het instrument Opdracht Gereedstelling en Instandhouding CZSK. Het betreft hier de uitgaven aan Rijkswaterstaat (RWS), voor de Rijksbrede Civiele Rederij (RCR), € 13 miljoen voor 2018. Dit is een baten-lastenagentschap van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. De activiteiten die zij verrichten voor het CZSK hebben betrekking op gereedstelling.

Instandhouding

De geraamde uitgaven voor instandhouding van materieel betreffen het onderhoud van wapensystemen (wapensysteemlogistiek), walinstellingen en procesgebonden installaties en de herbevoorrading van operationele en ondersteunende eenheden (ketenlogistiek).

Toelichting op de apparaatsuitgaven

De apparaatsuitgaven bevatten vooral personele uitgaven. Deze uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit salarissen, sociale lasten en uitgaven voor toelagen en reiskosten woon-werkverkeer. De personele uitgaven zijn bedoeld voor de volgende aantallen (formatie):

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de personeelsrapportage die periodiek aan de Tweede Kamer wordt aangeboden en het niet-beleidsartikel 10 (Centraal apparaat).

Waarvan bijdragen aan SSO’s

Om de uitgaven binnen baten-lastendiensten beter te laten aansluiten bij de uitgavenbegroting, worden Rijksbreed de betalingen aan de baten-lastendiensten zichtbaar gemaakt in de begroting. Het betreft hier de uitgaven aan Paresto.

Groene Draeck

De Groene Draeck is in 1957 door de Nederlandse bevolking aan toenmalig kroonprinses Beatrix geschonken. De Staat gaf bij deze gelegenheid mede het onderhoud van de Groene Draeck als geschenk. De uitgaven voor het onderhoud aan de Groene Draeck betreffen met name personele uitgaven en worden daarom onder dit instrument begroot. Naar aanleiding van het second opinion onderzoek bij brief van 2 juni 2016 (Kamerstukken II, 2015–2016, 34 300 X, nr. 110) en de motie Van der Burg (Kamerstukken II, 2015–2016, 34 300 I, nr. 6) heeft de Minister-President, mede namens de Minister van Defensie, gemeld dat het jaarlijkse onderhoudsbudget naar € 87.000 is bijgesteld. De uitvoering van het onderhoud blijft bij het Ministerie van Defensie zolang Prinses Beatrix gebruik maakt van de Groene Draeck.

Daarbij is aangegeven dat de daadwerkelijke uitgaven ook bij Defensie over de jaren heen fluctueren. Gestuurd wordt op het niet overschrijden van het totale bedrag (€ 435.000 over een periode van vijf jaar (2016 t/m 2020), gemiddeld € 87.000 per jaar). Dit gemiddelde is geëxtrapoleerd naar 2021 en 2022. Dit betreft het hieronder gepresenteerde begrote budget.

2.2.3. Beleidsartikel 3: Taakuitvoering landstrijdkrachten

Algemene doelstelling

De landstrijdkrachten leveren operationeel gerede grondgebonden expeditionaire capaciteit voor nationale en internationale operaties.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

De Minister is verantwoordelijk voor de vaststelling van de omvang en samenstelling van de landstrijdkrachten alsmede de mate van gereedheid van de grondgebonden eenheden. Het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) is verantwoordelijk voor het operationeel gereedstellen en in stand houden van de eenheden. De landstrijdkrachten zijn inzetbaar voor zowel internationale als nationale taken.

In onderstaande tabel staan de operationele eenheden van het CLAS voor de periode 2017 tot 2022. In de kolom «Norm OG» staat het aantal operationeel gerede eenheden dat nodig is om te voldoen aan de inzetbaarheidsdoelstellingen. Vanwege de cycli voor onderhoud, opwerken, operationeel gereed zijn en recuperatie hebben planmatig niet alle eenheden de status «operationeel gereed (OG)».

Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op programma-uitgaven voor levering van goederen en/of diensten waarvoor Defensie een overeenkomst is aangegaan en op de apparaatsuitgaven die voor het merendeel uit personele uitgaven bestaan. Voor 2018 gaat het om 80 procent. Het betreft verplichtingen die zijn aangegaan voor de apparaatsuitgaven, de instandhouding van de landwapensystemen en voor het oefenprogramma.

Toelichting op de instrumenten

Programma-uitgaven

Gereedstelling

De geraamde uitgaven voor gereedstelling worden gedaan voor opwerk- en oefenactiviteiten.

Instandhouding

De geraamde uitgaven voor instandhouding van materieel betreffen het onderhoud van wapensystemen (wapensysteemlogistiek) en de herbevoorrading van operationele en ondersteunende eenheden door het CLAS.

Toelichting op de apparaatsuitgaven

De apparaatsuitgaven bevatten vooral personele uitgaven. Deze uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit salarissen, sociale lasten, uitgaven voor toelagen, reiskosten woon-werkverkeer en activiteit gebonden (oefen)toelagen. De personele uitgaven zijn bedoeld voor de volgende aantallen (formatie):

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de personeelsrapportage die periodiek aan de Tweede Kamer wordt aangeboden en het niet-beleidsartikel 10 (Centraal apparaat).

Waarvan bijdragen aan SSO’s

Om de uitgaven binnen baten-lastendiensten beter te laten aansluiten bij de uitgavenbegroting, worden Rijksbreed de betalingen aan de baten-lastendiensten zichtbaar gemaakt in de begroting. Het betreft hier de uitgaven aan Paresto.

2.2.4. Beleidsartikel 4: Taakuitvoering luchtstrijdkrachten

Algemene doelstelling

De luchtstrijdkrachten leveren lucht- en grondgebonden capaciteit voor nationale en internationale operaties.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

In onderstaande tabel staan de operationele eenheden van het CLSK voor de periode 2017 tot 2022. In de kolom «Norm OG» staat het aantal operationeel gerede eenheden dat nodig is om te voldoen aan de inzetbaarheidsdoelstellingen. Vanwege de cycli voor onderhoud, opwerken, operationeel gereed zijn en recuperatie hebben planmatig niet alle eenheden de status «operationeel gereed (OG)».

Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op programma-uitgaven voor levering van goederen en/of diensten waarvoor Defensie een overeenkomst is aangegaan. Voor 2018 gaat het om 82 procent. Het betreft verplichtingen die zijn aangegaan voor de apparaatsuitgaven, de instandhouding van de luchtwapensystemen en voor het oefenprogramma.

Toelichting op de instrumenten

Programma-uitgaven

Gereedstelling

De geraamde uitgaven voor gereedstelling zijn voor opwerk- en oefenactiviteiten.

Instandhouding

De geraamde uitgaven voor de instandhouding van materieel betreffen het onderhoud van de wapensystemen. De instandhoudingsuitgaven van het Logistiek Centrum Woensdrecht zijn hierin opgenomen. Naast uitgaven voor de diverse ondersteunende installaties gaat het om uitgaven voor de instandhouding van de wapensystemen die in de doelstellingenmatrix zijn genoemd.

Toelichting op de apparaatsuitgaven

De apparaatsuitgaven bevatten vooral personele uitgaven. Deze uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit salarissen, sociale lasten en uitgaven voor toelagen en reiskosten woon-werkverkeer. De personele uitgaven zijn bedoeld voor de volgende aantallen (formatie):

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de personeelsrapportage die periodiek aan de Tweede Kamer wordt aangeboden en het niet-beleidsartikel 10 (Centraal apparaat).

Overige exploitatie

De overige exploitatie is voor het grootste deel personeelsgebonden. Deze uitgaven bestaan voornamelijk uit (vlieger)opleidingen, werving, dienstreizen en overige materiële uitgaven.

Waarvan bijdragen aan SSO’s

Om de uitgaven binnen baten-lastendiensten beter te laten aansluiten bij de uitgavenbegroting, worden Rijksbreed de betalingen aan de baten-lastendiensten zichtbaar gemaakt in de begroting. Het betreft hier de uitgaven aan Paresto.

2.2.5. Beleidsartikel 5: Taakuitvoering Marechaussee

Algemene doelstelling

De Koninklijke Marechaussee (KMar) voert politietaken uit op grond van de Politiewet 2012 (PW). Deze taak wordt zowel nationaal als internationaal en tijdens missies uitgevoerd. Daarnaast levert de KMar capaciteit aan de CDS voor deelname aan (militaire) missies waarbij de KMar andere taken uitvoert dan die in de Politiewet (PW) zijn opgedragen.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

De Minister is beheersverantwoordelijk en verantwoordelijk voor de vaststelling van de omvang, samenstelling en de vereiste mate van gereedheid van de KMar. De uitvoering is opgedragen aan de KMar. Het gezag over de KMar berust bij meerdere ministeries. Afhankelijk van de betreffende taak zijn dat de Ministeries van Veiligheid en Justitie (inclusief het Openbaar Ministerie en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid), Buitenlandse Zaken, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Defensie.

In artikel 4 van de Politiewet (2012) wordt de KMar de onderstaande taken opgedragen;

• • Bewaken en beveiligen van koninklijke paleizen, ambassades in risicogebieden1, de Nederlandsche Bank en militaire objecten en personen. De KMar wordt ook ingezet voor de bewaking en beveiliging van hoog risico objecten;

• • De uitvoering van de politietaak ten behoeve van Nederlandse en andere strijdkrachten, alsmede internationale militaire hoofdkwartieren, en ten aanzien van tot die strijdkrachten en hoofdkwartieren behorende personen;

• • Politietaken op en beveiliging van burgerluchtvaartterreinen;

• • Bijstand aan en samenwerking met de Nationale Politie;

• • De uitvoering van de vanuit de Vreemdelingenwet opgedragen taken, waaronder de grenspolitietaken (ook in Frontex-verband ter ondersteuning van de grensbewaking van EU-lidstaten);

• • De bestrijding van mensensmokkel en fraude met reis- en identiteitsdocumenten.

Door de uitvoering van deze taken in binnen- en buitenland levert de KMar continu een bijdrage aan de veiligheid van de Staat.

In onderstaande tabel staan de operationele eenheden van de KMAR voor de periode 2017 tot 2022. In de kolom «Norm OG» staat het aantal operationeel gerede eenheden dat nodig is om te voldoen aan de inzetbaarheidsdoelstellingen. Vanwege de cycli voor onderhoud, opwerken, operationeel gereed zijn en recuperatie hebben planmatig niet alle eenheden de status «operationeel gereed (OG)».

Geplande inzet

Het takenpakket van de KMar is gericht op de veiligheid van de Staat en kent drie operationele pijlers: bewaken en beveiligen, de grenspolitietaken en (inter)nationale en militaire politietaken.

A. Bewaken en Beveiligen

De KMar draagt zorg voor de bewaking en beveiliging van bepaalde vitale objecten, personen en diensten. De KMar doet dit zelfstandig, in bijstand aan de politie en ook in samenwerking met nationale en internationale publieke en private partners op het gebied van bewaken en beveiligen.

B. Grenspolitietaak

Vanuit de pijler grenspolitietaken richt de KMar zich op de bestrijding van illegale migratie, grensoverschrijdende criminaliteit en terrorisme. Naast de grenspolitietaak voert de KMar op luchthavens tegelijkertijd ook de politietaak uit. Deze taken worden (zoveel mogelijk) informatie- en risicogestuurd uitgevoerd.

C. (Inter)nationale en militaire politietaken

Binnen de pijler (inter)nationale- en militaire politie(zorg)taken valt een onderscheid te maken tussen militaire politietaken, civiele vredes- en internationale taken inclusief Stability Policing (SP) en militaire taken ex art.97 Grondwet. In de Politiewet zijn de militaire politietaken (MP) voor Defensie opgedragen aan de KMar. Door het uitvoeren van die taak levert de KMar een belangrijke bijdrage aan de integriteit van Defensie. De uitoefening van deze taken beperkt zich niet alleen tot het Nederlands grondgebied; de KMar gaat ook mee tijdens uitzendingen, inzet en oefeningen van Nederlandse militaire eenheden buiten Nederland. De KMar kan onder gezag van de CDS bijvoorbeeld vanuit het (NAVO) MP domein als een «combat support force multiplier» internationaal worden ingezet worden op MP-functies, ter ondersteuning van militaire operaties onder bevel van een militaire commandant.

In Caribisch Nederland is de KMar zelfstandig verantwoordelijk voor de taken die de organisatie ook in het Europese deel van het Koninkrijk heeft. Zo is de KMar onder andere verantwoordelijk voor de grensbewaking van de luchthavens en de zeegrenzen op de drie eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Op Bonaire is de KMar verantwoordelijk voor het bewaken van en het toezicht houden op de beveiliging van Flamingo Airport. Op St. Eustatius en Saba is de KMar belast met de uitvoering van het vreemdelingentoezicht. De KMar ondersteunt daarnaast het politiekorps Caribisch Nederland.

Beleidswijzigingen

Passenger Information Unit NL

De EU heeft in 2016 de EU Passenger Name Record (PNR) richtlijn aangenomen voor het voorkomen, opsporen en vervolgen van terroristische misdrijven en ernstige criminaliteit door gebruikmaking van PNR-gegevens. Conform de richtlijn moeten lidstaten voor 25 mei 2018 een operationele Passenger Information Unit (Pi-NL) hebben opgericht. De ontwikkelingen aangaande Pi-NL passen geheel binnen de visie van Defensie «veilig verbinden». De inrichting van deze eenheid wordt structureel gefinancierd uit de begroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

Luchthaven en maritieme behoeftestelling

In de voorjaarsnota van 2017 heeft het kabinet additioneel budget (€ 7,5 miljoen voor 2017 en € 20 miljoen voor 2018 en verder) ten behoeve van de luchthaven en maritieme behoeftestelling aan Defensie toegewezen. Met het vanaf 2018 toegezegde structurele budget van € 20 miljoen kan de Koninklijke Marechaussee de in 2017 incidenteel geworven en opgeleide capaciteit van extra 135 marechaussees structureel voortzetten en kan de personele sterkte verder worden opgehoogd tot circa 200 vte’n. Daar bovenop heeft het kabinet € 2,2 miljoen in 2018 vrijgemaakt, waardoor de personele sterkte verder kan worden vergroot. Voor 2019 en verder is ook geld vrijgemaakt, dit is toegevoegd aan artikel 12. Bij de 1^e suppletoire begroting 2018 zullen deze middelen aan de betreffende beleidsartikelen worden toegekend.

Daarnaast worden de noodzakelijke investeringen op het gebied van materieel, IV en infrastructuur uitgevoerd. Hiermee kan de KMar een begin maken met het oplossen van de problematiek op Schiphol, de andere luchthavens en de maritieme doorlaatposten. Verder wordt een begin gemaakt met het herstellen van de balans tussen toegenomen werkdruk en de beschikbare capaciteit zodat de druk op de organisatie de komende jaren zal afnemen.

Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op programma-uitgaven voor levering van goederen en/of diensten waarvoor Defensie een overeenkomst is aangegaan en op de apparaatsuitgaven die voor het merendeel uit personele uitgaven bestaan. Voor 2018 gaat het om 91 procent. De 91 procent juridisch verplichte uitgaven bestaan volledig uit apparaatsuitgaven.

Toelichting op de instrumenten

Programma-uitgaven

Gereedstelling

De uitgaven voor de gereedstelling betreffen diensten die tolken en vertalers leveren aan de KMar (met name in de vreemdelingenketen), de inhuur van faciliteiten ten behoeve van oefeningen en overige (meerdaagse) activiteiten, die direct met de operationele inzet zijn verbonden.

Toelichting op de apparaatsuitgaven

De apparaatsuitgaven bevatten vooral personele uitgaven. Deze uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit salarissen, sociale lasten en uitgaven voor toelagen en reiskosten woon-werkverkeer. De personele uitgaven zijn bedoeld voor de volgende aantallen (formatie):

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de personeelsrapportage die periodiek aan de Tweede Kamer wordt aangeboden en het niet-beleidsartikel 10 (Centraal apparaat).

Waarvan bijdragen aan SSO’s

Om de uitgaven binnen baten-lastendiensten beter te laten aansluiten bij de uitgavenbegroting, worden Rijksbreed de betalingen aan de baten-lastendiensten zichtbaar gemaakt in de begroting. Het betreft hier de uitgaven aan Paresto.

2.2.6 Beleidsartikel 6: Investeringen krijgsmacht

Algemene doelstelling

Defensie voorziet in nieuw materieel, infrastructuur en IT-middelen en verkoopt, indien aan de orde, groot materieel en infrastructuur.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

De Minister is verantwoordelijk voor het tijdig voorzien in nieuw materieel, infrastructuur en IT-middelen alsmede de afstoting van overtollig groot materieel en infrastructuur. Tot de investeringen worden gerekend alle planbehoeften met een meerjarig karakter. Dit omvat ook de bijdragen aan de NAVO voor het doen van investeringen en wetenschappelijk onderzoek. Tot de investeringen worden tevens bijdragen gerekend aan de materiële instandhouding, die direct samenhangen met de betreffende investering.

Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op programma-uitgaven voor levering van goederen of diensten waarvoor Defensie een overeenkomst is aangegaan. Voor 2018 betreft het juridisch verplichte deel 91 procent.

Bijdragen aan SSO’s

Om de uitgaven binnen baten-lastenagentschappen beter te laten aansluiten bij de uitgavenbegroting, worden Rijksbreed de betalingen aan de baten-lastenagentschappen zichtbaar gemaakt in de begroting. Het betreft hier de uitgaven aan het Rijksvastgoedbedrijf en aan DMO/Defensie Telematica Organisatie (DTO).

Investeringsquote

Defensie streeft ernaar om op termijn gemiddeld ten minste twintig procent van haar uitgavenbudget te besteden aan investeringen. Dit streven komt voort uit het besef dat een moderne krijgsmacht voldoende investeringsruimte moet hebben om haar instandhouding op langere termijn te garanderen en te kunnen moderniseren. Het kengetal hiervoor heet de investeringsquote. Ook de NAVO hanteert dit percentage als richtlijn. Voor het jaar 2018 is een gemiddelde investeringsquote berekend over de jaren 2014 tot 2018 en komt uit op 18 procent. Op basis van de huidige inzichten wordt het doel van twintig procent in 2020 bereikt. De jaarlijkse investeringsquote is opgenomen als indicator voor het behalen van de jaarlijks geplande investeringen en ter vergelijking van de investeringen met NAVO-bondgenoten.

De volgende bedragen liggen aan de berekening ten grondslag:

De tabel maakt onderscheid in de realisatie van 2010 tot en met 2015 en het vijfjaarlijks voortschrijdend gemiddelde vanaf 2016.

Aan te gane verplichtingen

In deze begroting zijn de geraamde verplichtingen Voorzien in nieuw materieel voor de periode 2018–2022 gedetailleerd opgebouwd, op basis van het investeringsplan. Hiermee wordt een duidelijk beeld gegeven van de nu verwachte jaarlijks aan te gane verplichtingen. De raming is gebaseerd op het geraamde moment dat er voor een project een contract getekend wordt. Het moment waarop een contract daadwerkelijk wordt getekend, als eindfase van de verwerving, is afhankelijk van diverse factoren. Definitieve politieke besluitvorming over een project en de scope en fasering van het project, samenwerking met derden en onderhandeling met een leverancier, kunnen leiden tot een ander moment van het aangaan van de verplichting dan op dit moment is voorzien. Deze raming is dus nadrukkelijk een momentopname: hoewel de raming van de verplichtingen een betrouwbare weergave is van het actuele beeld, zullen de realisatie en de raming van de aan te gane verplichtingen bij iedere begroting wijzigen.

Projecten waarvoor een verplichting groter dan € 25 miljoen wordt aangegaan en die geen commercieel vertrouwelijke informatie bevatten zijn separaat weergegeven in de navolgende tabel. Niet alle nu voorziene aan te gane verplichtingen zullen daadwerkelijk in 2018 worden aangegaan. Zo is het mogelijk dat contracten later worden ondertekend dan gepland. Daarom wordt rekening gehouden met overlopende verplichtingen van € 533,2 miljoen.

Toelichting op de instrumenten

In dit beleidsartikel wordt inzicht gegeven in de uitgaven en verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn geraamd en die van invloed zijn op de investeringsquote. Tevens wordt aangegeven wat de verwachte risico’s zijn voor de realisatie van de uitgaven.

In de tabellen van Voorzien in nieuw materieel, Voorzien in infrastructuur, Voorzien in IT en Bekostiging Wetenschappelijk onderzoek zijn alle projecten in realisatie opgenomen met een financiële omvang meer dan € 25 miljoen. De projecten in realisatie waarvan de financiële omvang meer dan € 10 miljoen is gewijzigd en de projecten waarvan de planning met meer dan een jaar is gewijzigd, worden onderaan de tabellen nader toegelicht. Tevens worden de projecten in planning met een financiële omvang van meer dan € 25 miljoen opgesomd waarvan wordt verwacht dat deze in 2018 tot uitgaven leiden. Wezenlijke veranderingen ten opzichte van de begroting 2017 worden hierbij toegelicht.

Voorzien in nieuw materieel

In het Materieelprojectenoverzicht (MPO) worden alle wapensysteemgebonden materieelprojecten met een financiële omvang van meer dan € 25 miljoen uitgebreid toegelicht. Voor de projecten in planning wordt bovendien de verwachte fasering in het Defensie Materieel Proces (DMP) vermeld.

Risico’s bij Voorzien in nieuw materieel

Aan de uitvoering van projecten zijn diverse risico’s verbonden. Hierdoor kan de realisatie afwijken van de initiële planning. Naast risico’s van meer algemene aard, zoals juridische procedures, vertraagde leveringen of het leveren van onvoldoende kwaliteit, kan bij de uitvoering van projecten sprake zijn van omstandigheden die kunnen leiden tot een verhoogd risicoprofiel.

Internationale samenwerking/cofinanciering

Sommige projecten worden in samenwerking met andere landen gepland en uitgevoerd. Het NH-90 project en het project Vervanging strategisch luchttransport en AAR (MRTT) zijn hier voorbeelden van. Internationale samenwerking brengt extra risico’s met zich mee. De doorlooptijd van de nationale en internationale besluitvorming kan bijvoorbeeld niet altijd worden beïnvloed en duurt mogelijk langer dan initieel voorzien. Vertraging in het sluiten van (gezamenlijke) contracten kan leiden tot latere levering waardoor later in de behoeften van de deelnemende landen wordt voorzien. Bij projecten met cofinanciering bestaat bovendien een risico op het niet tijdig – door alle partners – zekerstellen van de financiering. Vertraging hierin kan leiden tot vertraging in de realisatie.

Wijziging project/scope

Wanneer tijdens de plannings- of realisatiefase de scope van een project wijzigt, bijvoorbeeld als gevolg van ervaringen tijdens missies, kan dit leiden tot vertragingen of kostenstijging. Herprioriteren binnen het investeringsplan kan nodig zijn om uitvoering mogelijk te blijven maken. Hierdoor kunnen kasuitgaven vertraagd tot realisatie komen.

Vertraging in levering

Het risico bestaat dat zich vertragingen voordoen ten opzichte van het beoogde of overeengekomen leverschema, waardoor budget moet worden doorgeschoven.

Kwaliteit

Als bij een levering blijkt dat niet is voldaan aan de kwaliteitseisen worden betalingen opgeschort. In dit geval zullen geplande budgetten pas tot betaling komen nadat aan de kwaliteitseisen is voldaan.

Projecten Zeestrijdkrachten

Nieuw in realisatie zijn de projecten ESSM Block 2: deelname aan internationale productie en Instandhoudingsprogramma Luchtverdedigings- en Commandofregatten (IP LC-fregatten).

Projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018

Maritiem Operatie Centrum (MOC) Kustwacht Nederland

Het project heeft als doel om het informatiegestuurde optreden (IGO) bij de Kustwacht Nederland verder te ontwikkelen en om de IT-dienstverlening zodanig flexibel in te richten dat de Kustwacht tijdig op toekomstige ontwikkelingen kan inspelen. De informatiepositie en de beeldopbouw van de Noordzee en daarbuiten worden versterkt waardoor het uitvoeren van de kustwachttaken effectiever en efficiënter wordt. Deze modernisering bevordert een verantwoord gebruik van de Noordzee, een grotere veiligheid op zee en een betere naleving van (inter)nationale wetgeving en afspraken.

Vervanging onderzeebootcapaciteit

Voor het project Vervanging onderzeebootcapaciteit worden in 2018 beperkt uitgaven gedaan tot een bedrag van € 8,3 miljoen, bestaande uit projectmanagementkosten, studiegelden en inhuur externe experts.

Bij het project Midlife upgrade Landing Craft Utility (MLU LCU) zijn geen wezenlijke wijzigingen opgetreden.

Projecten Landstrijdkrachten

Nieuw in realisatie zijn de projecten Verlenging levensduur Patriot en Vervanging brugleggende tank.

Projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018

Bij de volgende projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018 zijn geen wezenlijke wijzigingen opgetreden:

• • levensduurverlenging zwaar bergingsvoertuig

• • verwerving CE-pakketten IGV

Projecten Luchtstrijdkrachten

AH-64D verbetering bewapening

Dit project omvat de verwerving van Hellfire raketten en Laser Guided Rockets. Binnen dit project zijn verschillende deelbestellingen geplaatst. De meest recente bestelling is eind 2016 gedaan. Door de grote (internationale) vraag naar deze munitie vindt levering naar verwachting in 2021 plaats.

F-16 zelfbescherming (ASE)

Door vertraging bij contractsluiting tussen de Amerikaanse overheid en hun toeleverancier en de langere levertijden is dit project vertraagd.

Langer doorvliegen F-16 – Operationele Zelfverdediging

Het projectvolume bij dit project is met € 19,8 miljoen neerwaarts bijgesteld doordat een aantal deelprojecten goedkoper is uitgevallen dan aanvankelijk begroot. Dit was het geval bij de contracten voor de deelprojecten Advanced Targetting Pods, Missile Warning Systems en Flare Upgrade. Toegenomen duidelijkheid in de uitvoering heeft er ook toe geleid dat de projectreserve neerwaarts is bijgesteld. De aanpassing van de fasering is het gevolg van een laatste betaling voor het relatief kleine deelproject Electronic Warning Management System (EWMS). De ontwikkeling van de EWMS-software door Terma wordt gedeeld met de EPAF-landen conform het EWMS UG (User Group) Agreement.

Verwerving F-35

In voorgaande tabel is weergegeven hoe het investeringsbudget en de raming van het project F-35 zich ontwikkelen. De prijsbijstelling 2017 van € 47,4 miljoen is aan het projectbudget toegevoegd. Het investeringsbudget is € 4.747,4 miljoen (prijspeil 2017). Per saldo is sprake van een negatief verschil tussen budget en raming van € 849,6 miljoen. Het verschil tussen raming en beschikbaar budget wordt veroorzaakt door de hoge dollarkoers ten opzichte van de koers gebruikt bij het vaststellen van het budget in 2013.

In de navolgende tabel is de ontwikkeling van het beschikbare budget voor de verwerving F-35 weergegeven.

F-35 en koerswisselingen

Project in planning met verwachte uitgaven in 2018

Bij de volgende projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018 zijn geen wezenlijke wijzigingen opgetreden:

• • Chinook Vervanging & Modernisering

• • F-35: Verwerving middellange en lange afstandsraket

• • F-35: Verwerving munitie boordkanon, zelfbeschermingsmiddelen en wapenladers

Projecten Koninklijke Marechaussee

De investeringsprojecten (voor zover niet in infrastructuur en informatievoorziening) voor de Koninklijke Marechaussee hebben een investeringsbudget van minder dan € 25 miljoen.

Projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018

Er zijn geen projecten in planning voor de Koninklijke Marechaussee met een financiële omvang van meer dan € 25 miljoen met verwachte uitgaven in 2018.

Projecten defensiebreed

Nieuw in realisatie is het project Joint Fires.

Projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018

Bij de volgende projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018 zijn geen wezenlijke wijzigingen opgetreden:

• • Defensiebrede vervanging handgedragen warmtebeeldkijkers.

• • Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen (DVOW).

• • Defensie Operationeel Kledingsysteem (DOKS).

• • Nieuwe generatie identificatiesystemen (IFF mode 5/mode S).

• • Vernieuwing TITAAN.

• • Verwerving HV brillen.

• • Vervanging 60/81mm mortieren.

• • Vervanging grondterminals MILSATCOM.

• • Vervanging radio’s.

Voorzien in infrastructuur

Aanpassing vastgoed a.g.v. gewijzigde regelgeving

Wijzigingen in wet- en regelgeving, aanscherping van milieu- en veiligheidseisen en ontwikkelingen in het omgevingsrecht hebben geleid tot nieuwe eisen aan het vastgoed en de infrastructuur van Defensie. Het aanpassingsproject vastgoed als gevolg van gewijzigde regelgeving omvat een pakket aan maatregelen dat tot en met 2024 uitgevoerd moet worden. De verschillende maatregelen zijn onder andere:

• • Vervanging en/of aanpassing van installaties die werken op koelmiddelen met hydrochloorfluorkoolwaterstof (HCFK);

• • Op norm brengen van (drink)waterinstallaties;

• • Verbetering brandveiligheid van gebouwen;

• • Verwijderen asbest;

• • Het op norm brengen en houden van monumentale panden en terreinen.

Bouwtechnische verbetermaatregelen brandveiligheid

Met de uitvoering van verbetermaatregelen brengt Defensie de brandveiligheid van de meest risicovolle gebouwen op orde en biedt ze haar personeel een veilige woon- (legering) en werkomgeving. De planning wordt ook besproken met de Inspectie Leefomgeving en Transport van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Deelproject 1.3.7.1. Herbeleggingsplan Vastgoed Defensie (HVD) Schuifplan Ermelo

Het schuifplan Ermelo zorgt ervoor dat de verhuizing en sluiting van de Koninklijke Militaire School (KMS) in Weert mogelijk wordt. Daarvoor moet eerst ruimte worden gemaakt door eenheden na elkaar te verhuizen van Havelte naar Wezep, van Ermelo naar Havelte en tot slot van Weert naar Ermelo. De KMS is reeds naar Ermelo verhuisd. Het project zit in de nazorgfase waarin alleen nog diverse gebouwen gesloopt worden.

Deelproject 1.3.7.5. HVD Herbeleggen Ruyter van Steveninckkazerne Oirschot

Door gebruik te maken van vrijgevallen infrastructuur (tankbataljons) is een schuifplan opgesteld om oude gebouwen leeg te maken en te slopen en vooral goede infrastructuur aan te houden en te gebruiken voor het huisvesten van de nieuwe organisatie. Aanvullende nieuwbouw wordt gerealiseerd voor de nieuw opgerichte (Chemische, Biologische, Radiologische, en Nucleaire (CBRN)-eenheid. Het project is in uitvoering.

Deelproject 2.a.6. HVD Belegging Breda

Met dit project wordt de verhuizing mogelijk van het Instituut Defensie Leergangen van Rijswijk naar Breda, onder meer door aanvullende nieuwbouw van legering en aanpassing van lesaccommodaties en kantoren op de Trip van Zoutlandkazerne. Een verdere concentratie op de Trip van Zoutlandkazerne, het Kasteel van Breda en de Luchtmachttoren maakt het tevens mogelijk om elders in de stad locaties af te stoten. Het project is in uitvoering.

Energie Prestatie Adviezen (EPA) Maatregelen

Dit project betreft een verzameling van energiebesparende maatregelen voor de bestaande infrastructuur en wordt in 2018 voltooid.

F 135 Motoronderhoud

Nederland is als één van de Europese landen aangewezen om in de toekomst het F 135 motoronderhoud te gaan uitvoeren. Hiervoor moeten faciliteiten worden gebouwd op Vliegbasis Woensdrecht. De motoronderhoudsfaciliteit vergt een investering. Naast Defensie nemen Economische Zaken en de provincie Noord-Brabant daarvan een deel voor hun rekening. Eind 2017 wordt gestart met de bouw.

Hoger onderhoud Woensdrecht

Het project betreft de totale behoefte aan infrastructuur om het Logistiek Centrum Woensdrecht (LCW) op Vliegbasis Woensdrecht te kunnen huisvesten. Hiermee kunnen de defensielocaties LCW Rhenen en LCW Dongen worden afgestoten. De nieuwbouw legering is opgeleverd, evenals het werkcentrum Avionica en het Logistiek Complex. In 2018 zal de nieuwbouw aanvangen voor het squadron Technologie en Missieondersteuning. Het LCW Rhenen is reeds afgestoten.

Nieuwbouw OTCKMar (Opleidings- en Trainings Centrum KMar)

Het OTCKMar wordt ondergebracht op het complex Koning Willem III/Frank van Bijnenkazerne in Apeldoorn. Het project is in uitvoering en wordt naar verwachting in 2019 voltooid met de ingebruikname van het nieuwe lesgebouw.

Deelproject 2a.5. HVD Realisatie Gezondheidscentra (GZHC) en Tandheelkundige centra

Dit betreft de aanpassing van de huisvesting aan de nieuwe organisatie van de bedrijfsgroep Gezondheidszorg, door aanpassing van bestaande infrastructuur en door nieuwbouw op verschillende locaties. De locatie Stroe is aanbesteed en Ermelo volgt op korte termijn. De overige locaties zijn in ontwikkeling.

Huisvesting Operations Center JIVC DMO/OPS

Dit project voorziet op Camp New Amsterdam met renovatie van bestaande huisvesting en nieuwbouw in het onderbrengen van het Operations Center JIVC DMO/OPS. Hierdoor kunnen verschillende (beheer)activiteiten op één locatie worden geconcentreerd. Het project is in uitvoering.

KMar en Informatie Gestuurd Optreden

In de nota «In Het Belang Van Nederland» is vastgelegd dat het optreden van de KMar transformeert van een gebiedsgebonden aansturing naar een centraal landelijk en meer flexibel optreden. De hierbij behorende centrale aansturing zal plaatsvinden op basis van het sturingsmechanisme informatie gestuurd optreden. Om de KMar informatiegestuurd te laten optreden zullen de districtsstaven bij de brigades komen te vervallen en gereduceerd opgaan in het centraal Landelijk Tactisch Commando (LTC), waarvoor huisvesting gerealiseerd zal worden op het Camp New Amsterdam. Door het vervallen van de districtsstaven kunnen de huidige locaties in Baarn, Fort de Bilt Utrecht en Kamp Nieuw Milligen worden afgestoten. Fase 1 is in uitvoering en fase 2 en 3 zijn in ontwikkeling.

Nieuwbouw/renovatie NCIA

Nabij de Waalsdorpervlakte in Den Haag bevindt zich één van de vestigingen van het NATO Communications and Information Agency (NCIA). Momenteel heeft het agentschap hoofdvestigingen in Brussel, Mons (beiden België) en Den Haag. Met het oog op doelmatige bedrijfsvoering is besloten een groter aantal activiteiten te concentreren op de NCIA-hoofdvestiging in Den Haag. Om dit mogelijk te maken heeft Nederland zich als Host Nation bereid verklaard om een grootschalig nieuwbouw- en renovatieproject uit te voeren en te financieren, met bijdragen uit het HGIS-budget, het defensiebudget en een bijdrage van de gemeente Den Haag. Het project is in uitvoering.

Risico’s bij Voorzien in infrastructuur

In het algemeen geldt dat projecten in uitvoering en dus aanbesteed, een beperkt risico hebben. Alle benodigde vergunningen zijn verleend. Er is sprake van een fixed price behoudens onvoorzien werk. Als gevolg van een gebrek aan voorbereidingscapaciteit zijn er risico’s in de realisatie van nieuwbouwprojecten. Voor de nog aan te besteden projecten geldt dat de projectkosten worden beïnvloed door stijgende materiaal- en loonkosten en de marktconjunctuur (vraag versus aanbod). Daarnaast kan het wijzigen van wet- en regelgeving invloed hebben op de projectkosten. Een voorbeeld is dat in 2019 een gebouw bijna energieneutraal moet zijn, wat extra investeringskosten vereist maar een besparing geeft op de exploitatiekosten. Specifiek voor het project bouwtechnische verbetermaatregelen brandveiligheid is onderkend dat gezien de complexiteit de met Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T) overeengekomen planning kritisch is.

Projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018

Deelproject HVD 1.3.6.2. MARKAZ Zeeland

Met de bouw van een geheel nieuwe kazerne te Vlissingen wordt de verhuizing mogelijk gemaakt van het Mariniers Trainingscommando vanuit de Van Braam Houckgeestkazerne te Doorn en het Logistiek Centrum Maartensdijk. Het project wordt gerealiseerd met een geïntegreerd contract. Vooruitlopend op de uitvoering zal worden geïnvesteerd in diverse omgevingsonderzoeken en is bouwgrond aangekocht.

Voorzien in ICT

Risico’s bij Voorzien in IT

Bij het project IT IGO KMar heeft Bureau ICT Toetsing (BIT) gewezen op een aantal risico’s (zie Kamerstuk 33 763, nr. 132). Zo vond het BIT dat de KMar te veel uitgaat van nieuwe of technisch ingewikkelde oplossingen, dat er te weinig zicht is op zowel de stand van zaken als de kosten van projecten en dat de inrichting van de programmaorganisatie en inkoopfunctie niet bijdragen aan de slagvaardigheid van de organisatie. Inmiddels zijn aan de hand van de adviezen van het BIT maatregelen genomen om dit te verbeteren.

Het programma Grensverleggende IT (GrIT) is nog niet in bovenstaande tabel opgenomen omdat het programmabudget nog moet worden bepaald aan de hand van de uitkomsten van de lopende dialoog met twee geselecteerde marktpartijen. Zoals gemeld in de laatste voortgangsrapportage IT is er wel een reservering voor de IT-vernieuwing van in totaal € 201,8 miljoen opgenomen, onder meer voor dubbele beheerslasten in de jaren dat de oude en de nieuwe IT-infrastructuur naast elkaar moeten bestaan. De belangrijkste risico’s zijn eerder naar voren gekomen in het BIT-advies (zie Kamerstuk 31 125, nr. 68). Over de wijze waarop deze en andere risico’s worden gemitigeerd wordt verslag gedaan in de halfjaarlijkse voortgangsrapportages over IT (zie Kamerstukken 31 125, nrs. 72 en 76). Eind 2017 is een nieuw BIT-advies voorzien. Er wordt actief gestuurd op het mitigeren van de risico’s, die inherent zijn aan een dergelijk complex programma. Daarbij is ook de Landsadvocaat intensief betrokken.

Projecten in planning met verwachte uitgaven in 2018

Vervanging ESM-capaciteiten KL EOV-systeem

Electronic Support Measures (ESM-) capaciteiten van 102 Elektronische Oorlogvoering Compagnie (EOV Cie) worden gebruikt voor het opsporen, peilen/locatie bepalen, afluisteren en het uitvoeren van technische analyse van radiozenders en radioverbindingen. Hiermee worden eenheden voorzien van operationeel noodzakelijke inlichtingen die uit het elektromagnetisch spectrum worden verworven. Vervanging is noodzakelijk vanwege de ouderdom van de huidige systemen.

Vernieuwing IT

De reservering van € 201,8 miljoen voor de vernieuwing IT bestaat uit de vanaf de begroting van 2016 gereserveerde € 40,2 miljoen, de in de begroting van 2017 toegevoegde voorziening voor dubbele beheerslasten, transitie en migratie van € 117,0 miljoen en de recent toegevoegde vrijval van € 44,6 miljoen omdat er minder in legacy-systemen hoeft te worden geïnvesteerd. De fasering van de reeks is daarbij in lijn gebracht met de huidig verwachte realisatie van het project.

Bij het project Vernieuwing TITAAN zijn geen wezenlijke veranderingen opgetreden ten opzichte van vorig jaar.

Bekostiging Wetenschappelijk onderzoek

Het centrale kennis- en technologiebudget voor wetenschappelijk onderzoek wordt gebruikt om een defensiespecifieke kennisbasis op te bouwen en in stand te houden. Hiermee kan Defensie wetenschappelijk worden ondersteund in haar taakuitvoering. Het budget wordt ook ingezet om innovatieve operationele capaciteiten, werkwijzen of concepten in de defensieorganisatie mogelijk te maken waarmee het operationeel handelingsvermogen wordt vergroot, verbeterd of tegen lagere (levensduur)kosten beschikbaar komt. Met de uitvoering van onderzoekprogramma’s en -projecten wordt tevens invulling gegeven aan de prioriteiten uit de Strategie-, Kennis- en Innovatieagenda 2016 – 2020.

Programmafinanciering TNO (inclusief MARIN) en het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR)

De uit te voeren onderzoeksprogramma’s bouwen een defensiespecifieke kennisbasis op bij TNO (inclusief kennisinstituut MARIN) en het NLR en houden deze in stand conform de Herijking Kennisportfolio Defensie (HKD). Om praktische redenen wordt het budget voor MARIN toegevoegd aan dat van TNO. Voor 2018 betreft het € 1 miljoen. Naar verwachting zal er ook de komende jaren budget worden besteed aan een defensiespecifieke kennisbasis bij MARIN. Programmatisch onderzoek betreft investeringen in een kennisbasis die niet binnen Defensie aanwezig is en die zonder een gerichte financiële inspanning van Defensie niet beschikbaar komt of toegankelijk is. Met de opgebouwde kennis laat Defensie zich vervolgens adviseren en ondersteunen bij de beleidsvorming, verwerving en onderhoud van materieel, opleiding en training, bedrijfsvoering en operationeel optreden. De advisering richt zich onder meer op noodzakelijke verbeteringen en innovatieve vernieuwingen op deze gebieden. De programmafinanciering bedraagt in 2018 ongeveer € 37 miljoen.

Contractonderzoek technologieontwikkeling

Voor technologieontwikkeling is in 2018 € 18 miljoen beschikbaar. Deze projectmatige uitgaven worden ingezet waar technologie een oplossing kan bieden voor (operationele) tekortkomingen, de (operationele) output van Defensie kan verbeteren of tot besparingen kan leiden. De uitvoering gebeurt vaak binnen de gouden driehoek van overheid, industrie en kennisinstituten. Dit instrument draagt bij aan de versterking van het innovatief vermogen van de Nederlandse defensie-gerelateerde industrie en daarmee aan de doelstelling van de Defensie Industrie Strategie (DIS; Kamerstuk 31 125, nr. 20) en het Rijksbrede topsectorenbeleid. In de begrotingsafspraken van oktober 2013 is een bezuiniging doorgevoerd op subsidies in het kader van het bedrijfsleven-beleid. De defensiebijdrage hieraan in 2018 bedraagt € 1 miljoen en is in deze reeks verwerkt. De technologieprojecten worden, indien van toepassing, interdepartementale (topsectorenbeleid) en internationaal (NAVO en European Defence Agency, EDA) afgestemd en ingebed.

Bijdragen en contractonderzoek kennistoepassing

De toepassing van (met centrale middelen) opgebouwde kennis, wordt primair gefinancierd uit de decentrale budgetten van de behoeftestellende defensieonderdelen. Op centraal niveau is nog een beperkt budget beschikbaar voor acute, onvoorziene kennisondersteuning. De meeste interdepartementale bijdragen aan de instandhouding van grote experimentele onderzoeksfaciliteiten bij TNO en het NLR worden uit de centrale middelen betaald. In 2018 is hiervoor € 5 miljoen beschikbaar.

Overig Wetenschappelijk onderzoek

Onder Overig Wetenschappelijk onderzoek vallen de uitgaven die niet direct toe te schrijven zijn aan technologieontwikkeling en kennistoepassing. Het betreft hier onder andere zaken als sociale innovatie en het investeren in en onderhouden van innovatie- en kennisnetwerken.

Bijdragen aan de NAVO

De uitgaven hebben betrekking op de Nederlandse bijdrage in gemeenschappelijk gefinancierde NAVO-investeringsprogramma’s. Ook de investeringsuitgaven voor de AWACS-vliegtuigen zijn hierin opgenomen.

CODEMO

De CODEMO-regeling (Commissie Defensie Materieel Ontwikkeling) is een aansprekend instrument dat vooral wordt ingezet voor innovatieve productontwikkeling met het Midden- en Kleinbedrijf (MKB). Defensie neemt, van goedgekeurde projectvoorstellen, 50 procent van de ontwikkelingskosten voor haar rekening. Eventuele opbrengsten voor Defensie in de vorm van royalty’s over de verkoop van de ontwikkelde producten zijn beschikbaar voor nieuwe ontwikkelingsvoorstellen. Defensie heeft € 10 miljoen beschikbaar gesteld voor de CODEMO-regeling. In totaal is voor een bedrag van € 8,8 miljoen aan projectvoorstellen goedgekeurd. Tot op heden is € 3,3 miljoen aan royalty’s ontvangen die ten goede komen aan het fonds.

Als antwoord op de motie Günal-Gezer/Eijsink (Kamerstuk 33 750-X, nr. 24) is onderstaande tabel weergegeven.

De gehonoreerde voorstellen betreffen twintig Midden- en Klein Bedrijven (MKB) en drie grootbedrijven. Drie projectvoorstellen zijn nog in behandeling.

Verkoopopbrengsten Groot Materieel

Het uitgavenkader wordt aangepast vanwege bijgestelde ontvangsten. De wijzigingen in de ontvangsten betreffen de opwaartse bijstelling van de verkoopopbrengsten van groot materieel onder meer door de verkoop van de Leopard I Bergings- en Genietank (€ 2,0 miljoen) en de Pantserrupsvoertuigen (€ 3,4 miljoen).

Afstotingen

Het volgende materieel is nog beschikbaar om verkocht te worden:

• • De Pantserhouwitser 2000 (PzH2000) en mijnenbestrijdingsvaartuigen: Dit betreft afname van deze capaciteit conform eerder genomen maatregelen;

• • Pantserrupsvoertuigen, M-577 en voorraad wielvoertuigen: Dit betreft de reguliere vervanging en invoering van nieuwe wielvoertuigen conform het project DVOW;

• • Overtollige voorraden, onderdelen, etc.: Dit betreft het doelmatig afstoten van voorraden die de Nederlandse krijgsmacht niet meer nodig heeft, maar die voor andere landen wel bruikbaar zijn.

Verkoopopbrengsten Infrastructuur

De Verkoopopbrengsten Infrastructuur hebben betrekking op de opbrengsten van de af te stoten objecten. Het overtollig vastgoed wordt inmiddels in vrijwel alle gevallen eerst op basis van het Kader Overname Rijksvastgoed (KORV) door het RVB ingekocht. Incidenteel vinden nog verkopen onder het oude regime plaats.

2.2.7. Beleidsartikel 7: Ondersteuning krijgsmacht door Defensie Materieel Organisatie

Algemene doelstelling

De Defensie Materieel Organisatie (DMO) zorgt voor de verwerving van modern, robuust en kwalitatief hoogwaardig en inzetbaar materieel en de beschikbaarstelling van IT-middelen, brandstof, munitie, kleding en uitrusting aan de defensieonderdelen.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

De Minister is verantwoordelijk voor de aanschaf en de instandhouding van materieel en de afstoting van overtollig materieel van de krijgsmacht.

Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op programma-uitgaven voor levering van goederen en/of diensten waarvoor Defensie een overeenkomst is aangegaan en op de apparaatsuitgaven die voor het merendeel uit personele uitgaven bestaan. Voor 2018 gaat het om 45 procent. Het betreft verplichtingen die zijn aangegaan voor de apparaatsuitgaven, de aanschaf van munitie, brandstof en instandhoudingsuitgaven.

Toelichting op de instrumenten

Programma-uitgaven

Gereedstelling

De uitgaven voor gereedstelling bestaan vooral uit brandstof voor varend, rijdend en vliegend materieel en munitie. Dit betreft uitgaven voor Defensiebrede contracten.

Instandhouding

De uitgaven voor instandhouding betreffen vooral grote wapensystemen en eenheden van de operationele commando’s. In de doelstellingenmatrices bij de beleidsartikelen van de operationele commando’s staan de wapensystemen vermeld waarvoor uitgaven worden geraamd.

Toelichting op de apparaatsuitgaven

Personele uitgaven

De apparaatsuitgaven bevatten vooral personele uitgaven. Deze uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit salarissen, sociale lasten en uitgaven voor toelagen en reiskosten woon-werkverkeer. De personele uitgaven zijn bedoeld voor de volgende aantallen (formatie):

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de personeelsrapportage die periodiek aan de Tweede Kamer wordt aangeboden en het niet-beleidsartikel 10 (Centraal apparaat).

Materiële uitgaven (waarvan bijdragen aan SSO’s)

IT-uitgaven

De uitgaven voor de exploitatie IT zijn met ingang van 2013 voor alle defensieonderdelen verantwoord op dit artikel. Dit betreffen uitgaven voor de werkplekdiensten en het onderhoud van IT-systemen.

Materiële uitgaven (waarvan bijdragen aan SSO’s)

Om de apparaatsuitgaven binnen de baten-lastendiensten beter te laten aansluiten bij de uitgavenbegroting, worden Rijksbreed de betalingen aan de baten-lastendiensten zichtbaar gemaakt in de uitgavenbegroting onder de noemer «waarvan bijdragen aan SSO’s (shared service organisation)». Het betreft voor 2018 uitgaven aan de Defensie Telematica Organisatie (DTO) (€ 182,2 miljoen) en Paresto (€ 1 miljoen).

De overige exploitatie is voor het grootste deel persoonsgebonden. Deze uitgaven bestaan voornamelijk uit opleidingen, werving, dienstreizen, kleding en uitrusting en overige materiële uitgaven.

2.2.8. Beleidsartikel 8: Ondersteuning krijgsmacht door Commando DienstenCentra

Algemene doelstelling

Het Commando DienstenCentra (CDC) voorziet in een doelmatige en doeltreffende ondersteuning van de krijgsmacht. Het CDC draagt zorg voor de levering van ondersteunende diensten aan de krijgsmacht. Een groot deel van de ondersteuning levert het CDC zelf, een deel van de ondersteuning wordt geleverd door organisaties buiten het Ministerie van Defensie. Het CDC is daarbij de verbindende schakel tussen vraag en aanbod.

De ondersteuning van het CDC is ingedeeld in drie categorieën, te weten normgestuurd (vast, zoals vastgoed, gezondheidszorg), capaciteitgestuurd (semi-flexibel, zoals opleidingen) en budgetgestuurd (flexibel, zoals transport en media). De drie categorieën zijn nader onderverdeeld in achttien dienstenclusters.

Rol en verantwoordelijkheid Minister

De Minister is verantwoordelijk voor een doeltreffende en doelmatige dienstverlening binnen Defensie waaraan het CDC een bijdrage levert.

Budgettaire gevolgen van het beleid en budgetflexibiliteit

Het aandeel «juridisch verplicht» heeft betrekking op de apparaatsuitgaven die merendeel uit materiële en personele uitgaven bestaan. Voor 2018 gaat het om 51 procent.

Toelichting op apparaatsuitgaven

Personele uitgaven

De apparaatsuitgaven bevatten personele uitgaven. Deze uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit salarissen, sociale lasten en uitgaven voor toelagen en reiskosten woon-werkverkeer. De personele uitgaven zijn bedoeld voor de volgende aantallen (formatie):

Voor een nadere toelichting op de apparaatsuitgaven wordt verwezen naar de personeelsrapportage die periodiek aan de Tweede Kamer wordt aangeboden en het niet-beleidsartikel 10 Centraal apparaat.

Materiële uitgaven (waarvan bijdragen aan SSO’s)

De materiële uitgaven betreffen uitgaven voor Huisvesting & Infrastructuur, overige exploitatie, bijdragen aan SSO, attachés en departementsbrede uitgaven.

De ondersteuning die het CDC levert is voornamelijk voor de defensieonderdelen en haar personeel in het Koninkrijk der Nederlanden en het buitenland. De ondersteuning bestaat uit de volgende activiteiten:

• • Verzorgen van catering en voeding;

• • Verzorgen van facilitaire diensten zoals centraal wagenparkbeheer en audiovisuele diensten;

• • Verzorgen van P&O diensten voor circa 52.500 defensiemedewerkers;

• • Verzorgen van gezondheidsdiensten voor circa 40.000 militairen;

• • Verzorgen van wereldwijd vervoer van personen en goederen;

• • Leveren van producten op het gebied van kennis, opleiding en ontwikkeling.

Het CDC levert daarnaast, in samenwerking met het RVB, alle ondersteuning op het gebied van het vastgoed van Defensie. Defensie beschikt momenteel over circa 34.749 hectare terreinoppervlak en 5.808.000 m² bruto vloeroppervlak gebouwen. De ondersteuning bestaat uit de volgende activiteiten:

• • Het onderhoud van alle vastgoedobjecten;

• • Beheer van alle huurobjecten en PPS-constructies alsmede het leveren van Rijkshuisvesting in het buitenland;

• • Facilitaire ondersteuning voor het vastgoed zoals beveiliging en schoonmaak;

• • Zorg voor nutscontracten.

De bijdrage aan het agentschap RVB (€ 208,6 miljoen) respectievelijk de SSO Paresto (€ 28,8 miljoen) zijn onderdeel van de bovengenoemde uitgaven Huisvesting & Infrastructuur en Overige Exploitatie.