Opbouw begroting
De begroting van SZW is vormgegeven conform de Rijksbegrotingsvoorschriften (RBV). Na deze leeswijzer volgen hoofdstukken met de beleidsagenda, de beleidsartikelen en de niet-beleidsartikelen. Hoofdstuk 5 bevat paragrafen met departementspecifieke informatie, hoofdstuk 6 de bijlagen.
Beleidsagenda
In de paragraaf beleidsprioriteiten van de beleidsagenda worden de hoofdlijnen van het beleid van SZW in de huidige kabinetsperiode beschreven. In de daarop volgende paragrafen wordt ingegaan op de budgettaire ontwikkelingen van de uitgaven die onder het kader Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt (SZA) vallen en zijn enkele ingevolge de RBV verplichte tabellen opgenomen en toegelicht.
Beleidsartikelen
De beleidsdoelstellingen van SZW zijn in afzonderlijke beleidsartikelen opgenomen. De begroting van SZW bestaat uit 13 beleidsartikelen. Alle beleidsartikelen hebben dezelfde opbouw. Allereerst wordt de algemene doelstelling en de rol en verantwoordelijkheid van de Minister toegelicht. Daarna komen de beleidswijzigingen 2018 aan de orde. Vervolgens worden de budgettaire gevolgen van beleid in tabelvorm vermeld. In zes van de dertien artikelen is naast begrotingsuitgaven sprake van premiegefinancierde uitgaven, welke eveneens in tabelvorm worden weergegeven. Ten slotte wordt in elk artikel een toelichting gegeven op de financiële instrumenten. Hierbij wordt gefocust op:
-
• het doel van het financiële instrument;
-
• wie er voor in aanmerking komen;
-
• de financiële regeling;
-
• de budgettaire ontwikkeling;
-
• de beleidsrelevante kerncijfers.
De begrotingsuitgaven en premiegefinancierde uitgaven luiden in constante prijzen. In de Miljoenennota 2018 is een voorziening gecreëerd voor de loon- en prijsbijstellingen op alle begrotingshoofdstukken. De hiervoor gereserveerde middelen worden via de eerste suppletoire wetten 2018 naar de departementale begrotingen overgeboekt. Bij de premiegefinancierde uitgaven wordt het effect van deze loon- en prijsstijging op een afzonderlijke regel «nominaal» in de tabellen van deze begroting opgenomen.
Niet-beleidsartikelen
De begroting van SZW bevat drie niet-beleidsartikelen. Deze artikelen bevatten de apparaatsuitgaven en de middelen die niet rechtstreeks aan een beleidsdoelstelling kunnen worden gekoppeld.
Departementspecifieke informatie
Voor de paragrafen «Sociale fondsen SZW» en «Koopkracht en specifieke inkomenseffecten» zijn geen RBV-modellen voorgeschreven. De horizontale overzichtsconstructie integratiebeleid etnische minderheden bevat een interdepartementaal overzicht van doelstellingen op dit beleidsterrein en is op de RBV gebaseerd, hoewel voor deze bijlage geen model is voorgeschreven.
Bijlagen
De begroting van SZW bevat zes bijlagen. De eerste vijf van deze bijlagen zijn op basis van de RBV verplicht. Deze bijlagen betreffen de Rechtspersonen met een Wettelijke Taak en de Zelfstandige Bestuursorganen, het Verdiepingshoofdstuk, de bijlage Moties en Toezeggingen, het Subsidieoverzicht en het overzicht Evaluaties en Overig Onderzoek. De lijst van afkortingen is niet verplicht.
Agentschap SZW
Per 1 januari 2018 wordt het baten-lasten agentschap van SZW (Agentschap SZW) omgevormd tot een directie binnen het kerndepartement. Nu de programmaperiode ESF 2007–2013 is afgerond, is de omvang van de orderportefeuille afgenomen. De agentschapstatus is daardoor minder passend. In deze begroting wordt daarom geen begrotingsstaat voor het agentschap en geen afzonderlijke agentschapsparagraaf meer opgenomen. De apparaatskosten van de directie worden vanaf de begroting voor 2018 opgenomen op artikel 96. In het SZW-jaarverslag over 2017 zal voor de laatste keer de agentschapsparagraaf voor AGSZW worden opgenomen. Hierin worden de baten en lasten 2017 en de balanspositie per 31 december 2017 gepresenteerd.
De opheffing van de agentschapstatus vindt plaats conform de in artikel 8 van de Regeling Agentschappen voorgeschreven procedure. Conform deze procedure is het Ministerie van Financiën ingelicht over het voornemen tot opheffing en wordt de Tweede Kamer na afronding van de procedure achteraf geïnformeerd bij de formele publicatie van de opheffing in de Staatscourant.
Begrotingsgefinancierde en premiegefinancierde regelingen en SZA-kader
De Minister van SZW is beleidsverantwoordelijk voor de begrotingsgefinancierde regelingen zoals opgenomen in deze begroting. Hij is daarnaast ook beleidsverantwoordelijk voor een aantal regelingen die niet begrotings- maar (grotendeels) premiegefinancierd zijn. In de begrotingen en de jaarverslagen van het Ministerie van SZW wordt daarom gerapporteerd over zowel begrotingsgefinancierde als premiegefinancierde regelingen. In de beleidsartikelen waar premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten voorkomen zijn deze opgenomen in een afzonderlijke budgettaire tabel. In de beleidsagenda (in de paragraaf SZA-kader) en in het verdiepingshoofdstuk wordt ingegaan op de ontwikkeling van het totaal van deze uitgaven.
Groeiparagraaf
Indicatoren
De in de brief «Indicatoren in de SZW-begroting» van 3 juni 2016 aangekondigde trajecten voor indicatoren op de langere termijn zijn als volgt verwerkt:
-
• Artikel 1 «Arbeidsmarkt» geeft cijfers over Inspectie SZW en over zelfstandigen.
-
• Artikel 11 «Uitvoering» bevat voortaan voor het UWV en de SVB indicatoren over doelmatigheid en klantgerichtheid naast de al eerder opgenomen indicator voor rechtmatigheid.
-
• Een toelichting over de meetbaarheid van beleidseffecten van het re-integratiebeleid staat in de paragraaf beleidsprioriteiten. Hier staan ook de uitkomsten uit het onderzoek naar het handhavingsbeleid op de sociale zekerheidswetten.
In reactie op het onderzoek van de Algemene Rekenkamer over Inburgering heeft de Minister van SZW toegezegd de aanbeveling van de AR rondom de structurele toevoeging van informatie over leningen en kwijtscheldingen te verwerken in de begroting. Artikel 13 «Integratie en maatschappelijke samenhang» presenteert deze nieuwe kengetallen. Ook presenteert artikel 13 nieuwe indicatoren over integratie.
Fiscale regelingen
In de artikelen 1, 3, 4 en 8 wordt een overzicht gegeven van fiscale regelingen die betrekking hebben op het beleidsterrein van SZW. De Minister van Financiën is hoofdverantwoordelijk voor de wetgeving en uitvoering van deze regelingen en voor de budgettaire middelen. De cijfers zijn ontleend aan de corresponderende bijlage «Fiscale regelingen» in de Miljoenennota.
Aflopende regelingen
Artikel 97 «Aflopende regelingen» komt niet voor in de RBV en is met ingang van begroting 2018 vervallen. Vanaf deze begroting worden de eventuele budgettaire effecten van aflopende regelingen geboekt op het artikel waar deze regelingen zijn opgenomen. Naar huidige inzichten zijn deze budgettaire effecten overigens nihil.
Wet tegemoetkomingen loondomein
De Wet tegemoetkomingen loondomein (Wtl) en onderliggende regelingen staan vanaf heden niet langer onder Artikel 99, maar onder Artikel 1 «Inkomensoverdrachten». Het betreft de volgende regelingen:
-
• Lage-inkomensvoordeel (LIV);
-
• Loonkostenvoordelen (LKV);
-
• Tegemoetkoming verhoging minimumjeugdloon (Jeugd-LIV).
Koopkracht
De koopkrachtparagraaf bevat nu inzichten in de zogenoemde «doorgroeival». Dit is toegezegd in de Kamerbrief (Tweede Kamer, 2016–2017, 34 550-XV, nr. 71) die reageert op de motie van Tweede Kamerlid Van Weyenberg (Tweede Kamer, 2016–2017, 34 550-XV, nr. 44).
Rol en verantwoordelijkheid: taakverdeling Minister en Staatssecretaris
In de Comptabiliteitswet (CW) is in artikel 19 geregeld dat de Minister verantwoordelijk is voor het beheer van de begroting(en) van een ministerie. Daarom wordt de begrotingswet ook ondertekend door de Minister. Dit komt in de beleidsartikelen tot uitdrukking onder het kopje «Rol en verantwoordelijkheid Minister». De Staatssecretaris wordt hier niet genoemd. Het begrip Staatssecretaris komt in de CW niet voor. De verhouding tussen Minister en Staatssecretaris is in de Grondwet (artikel 46) geregeld. De Staatssecretaris wordt belast met een deel van de taken van de Minister. Minister en Staatssecretaris verdelen de taken onderling op aanwijzing van de Minister. Voor SZW betekent dit dat de Staatssecretaris verantwoordelijk is voor een groot aantal beleidsinstrumenten die in de begroting zijn opgenomen, zoals in de beleidsartikelen 2 (o.a. Macrobudget participatiewetuitkeringen), 4 (Wajong), 8 (AOW, pensioenbeleid), 9 (Anw) en 11 (uitvoeringskosten SVB). Dit ongeacht het feit dat de verantwoordelijkheid van de Staatssecretaris in de beleidsartikelen niet expliciet bij «Rol en verantwoordelijkheid» wordt vermeld.
Bronvermelding tabellen met kerncijfers
In tabellen waarin realisatiegegevens van kerncijfers zijn opgenomen wordt in noten onder de tabel verwezen naar de bron van deze gegevens. Hierbij wordt uitgegaan van de meest recente informatie. Dit betekent dat deze cijfers kunnen afwijken van gegevens die in vorige publicaties werden gepresenteerd. Ramingen van de kerncijfers komen – tenzij anders vermeld – voor rekening van het Ministerie van SZW.
Motie Schouw
In juni 2011 is de motie Schouw ingediend en aangenomen. Deze motie zorgt ervoor dat de landenspecifieke aanbevelingen van de Europese Raad op grond van de nationale hervormingsprogramma's een eigenstandige plaats krijgen in de departementale begrotingen. In de beleidsagenda wordt ingegaan op de uitwerking van de aanbevelingen.