Artikel 1 Belastingen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Digitale Snelweg Douane

Als gevolg van meerdere Europese wetgevingstrajecten die tot een groei van onder andere de te verwerken aangiften leiden bij de Douane, wordt een ICT-oplossing ontwikkeld onder de noemer Digitale Snelweg Douane (DSD). Dit programma is gericht op het opschalen en robuust maken van de technische infrastructuur en het optimaliseren van transactiesystemen voor de verwachte volumegroei. In de eerste suppletoire begroting 2021 zijn voor dit programma onder meer middelen gereserveerd op artikel 10. De mutatie betreft de overheveling van middelen naar de Belastingdienst, als ICT-dienstverlener voor de Douane.

Externe inhuur

Op basis van de realisaties tot nu toe en de verwachting voor het restant van het jaar wordt in 2021 een onderuitputting van het budget aan inhuur externen verwacht.

Informatiehuishouding: de basis op orde

In de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend Onrecht» van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) van 15 januari 202195 heeft het kabinet maatregelen aangekondigd om de informatiehuishouding op orde te brengen, zowel intern als extern. De middelen bestemd voor het ministerie van Financiën werden gereserveerd op artikel 10 Nog onverdeeld. De mutatie betreft de overheveling van middelen naar artikel 1 op basis van een actieplan om de informatiehuishouding binnen de Belastingdienst te verbeteren en opgestelde ketenplannen voor de ketens Loonheffing, Omzetbelasting en Gegevens. Modernisering en vernieuwing van deze ketens is randvoorwaardelijk voor een goede dienstverlening en juiste informatievoorziening aan de burger.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2021 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting van Financiën (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Overheveling categoriemanagement

De Belastingdienst sluit abonnementen af voor vakliteratuur voor ruim 60 overheidsorganisaties. Vanaf 2022 wordt deze taak overgeheveld van de Belastingdienst naar het Kerndepartement van Financiën.

Vergroten menselijke maat

In de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend Onrecht» van 15 januari 2021 zijn lessen getrokken: de dienstverlening van de overheid moet sterk worden verbeterd en de menselijke maat moet het leidende principe worden bij het uitvoeren van wetten en regels. De Belastingdienst heeft voor drie jaar budget ontvangen om invulling te geven aan de noodzakelijke verbeteringen die de Kabinetsreactie benoemt, zoals uitbreiden van het huidige Stella-proces, het uitbreiden van mogelijkheden tot persoonlijk contact met de Belastingdienst, het versterken van de kwaliteit van de dienstverlening via de Belastingtelefoon en er wordt een loket «rechtsstatelijkheid» ingericht waar medewerkers met signalen en meldingen terecht kunnen van mogelijke hardheid van regelgeving en werkwijzen die tot onwenselijke situaties voor burgers (en bedrijven) leiden.

Baangerelateerde investeringskorting (BIK)

Op 28 mei 2021 heeft het kabinet besloten de BIK-regeling in te trekken met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 202196. De bijbehorende uitvoeringskosten voor de Belastingdienst van € 9 mln. in de periode 2021-2024 komen daarom te vervallen.

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Douane en artikel Toeslagen

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane en Toeslagen doet, wordt inzicht gegeven in de grotendeels integrale uitgaven die voor de Douane en Toeslagen worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de Belastingtelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft daarom een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 9 Douane en een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 13 Toeslagen. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van de Douane- en/of Toeslagenprocessen. Voor de Douane werden alle indirecte uitgaven reeds in de ontwerpbegroting 2021 toegerekend met uitzondering van IV-kosten. Vanaf voorliggende ontwerpbegroting 2022 worden ook de IV-kosten toegerekend. De toerekening aan Toeslagen vindt vanaf voorliggende ontwerpbegroting 2022 voor het eerst plaats.

Ontvangsten

Verlenging coronamaatregelen

Naar aanleiding van de motie Aartsen97 heeft het kabinet eind juni 2021 besloten de mogelijkheid voor bedrijven voor uitstel van betaling van belastingen met 3 maanden te verlengen tot 1 oktober 202198. Dit werkt door in lagere verwachte ontvangsten van boetes en in lagere verwachte ontvangsten bij de opbrengsten kosten vervolging, omdat de Belastingdienst aan veel belastingplichtigen uitstel van betaling verleent en de invordering tot die tijd opschort.

Belasting- en invorderingsrente

• – Regulier: In 2021 vindt er een ramingsbijstelling van de belasting- en invorderingsrente (BIR) plaats. Op basis van de realisaties tot nu toe worden meer ontvangsten BIR verwacht.

• – Coronagerelateerd: In verband met de effecten van corona kunnen ondernemers tot 1 oktober 2021 betalingsuitstel krijgen bij de Belastingdienst. Vanaf 1 oktober 2022 krijgen ondernemers 5 jaar de tijd dit verleende uitstel af te bouwen. Hierbij loopt de hoogte van het invorderingsrentepercentage stapsgewijs naar 4% in 2024. Op basis van het huidige geschatte afbouwpad van het betalingsuitstel (schuld die is opgebouwd als gevolg van corona) leidt dit tot een verwachte ontvangstenreeks aan invorderingsrente.

Apparaatsontvangsten

Er wordt toegewerkt naar verzakelijking van de opdrachten tussen de Belastingdienst, Douane en Toeslagen. Hiertoe wordt in 2022 een pilot uitgevoerd waarbij de Belastingdienst aan de Douane factureert voor facilitaire werkzaamheden en levering van uniforms. Deze pilot wordt uitgevoerd om te kunnen beoordelen of facturatie de sturing van de DG Douane versterkt. Deze facturatie leidt tot ontvangsten op artikel 1 Belastingen en uitgaven op artikel 9 Douane.

Belastingontvangsten

Zie de Miljoenennota voor een toelichting op de belastingontvangsten.

Artikel 2 Financiële markten

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

UBO-registers

Op grond van een gewijzigde anti-witwasrichtlijn is Nederland verplicht twee registers met uiteindelijk belanghebbenden tot stand te brengen, één voor vennootschappen en andere juridische entiteiten en één voor trusts en soortgelijke juridische constructies. Met deze registers zijn kosten gemoeid voor bouw, vulling, beheer en handhaving. Het ministerie van Financiën en het ministerie van Justitie en Veiligheid delen deze kosten voor de helft. Het ministerie van Financiën draagt hier voor € 4,3 mln. aan bij.

UT beperken contante betalingen tot 3.000 euro

Er wordt een uitvoeringstoets gedaan op het verbod van contante betalingen tot € 3.000,- voor handelaren. De kosten hiervan bedragen € 1,9 mln. Het toezicht wordt uitgeoefend door Bureau Toezicht Wwft van de Belastingdienst.

Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Kasschuif kapitaalinjectie Invest International

De begrotingsreeks voor de kapitaalinjectie Invest International dient te worden getemporiseerd door vertraging in de oprichting van Invest International, voorzien medio 2021. Het deel (€ 117 mln.) dat in 2021 niet nodig is, zal voor een deel (€ 30 mln.) worden doorgeschoven naar 2022. De overige € 87 mln. wordt doorgeschoven naar 2026.

Ontvangsten

Dividenden staatsdeelnemingen

De raming voor het verwachte dividend van de regulier staatsdeelnemingen is geactualiseerd op basis van de meest recente winstverwachtingen van de deelnemingen. De actualisatie geeft voor 2023 en 2024 een positieve bijstelling. Voor 2022 en 2026 is er een correctie naar beneden ten opzichte van de eerdere raming.

Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Bijstelling raming verliezen EGF

De verwachte verliezen van het Europees garantiefonds (EGF) zijn bijgesteld aan de hand van de laatste ramingen van de EIB. De verwachting van in totaal € 260 mln. aan verliezen blijft ongewijzigd. Het zwaartepunt in de verliezen wordt nu voor 2022 en 2023 verwacht. De verwachte verliezen lopen ook nog door na 2026.

Ontvangsten ESM kapitaal

Estland zal naar verwachting in 2022 extra kapitaal inleggen naar aanleiding van het verlopen van de kortingsperiode. Voorheen was deze kapitaalinleg voor 2023 voorzien. Omdat het totale aandelenkapitaal voor het European Stability Mechanism (ESM) vaststaat, betekent dit dat andere lidstaten een deel van het ingelegde aandelenkapitaal terugkrijgen. Doordat Estland in 2022 in plaats van 2023 extra kapitaal inlegt zal de Nederlandse staat al in 2022 een deel van het ingelegde aandelenkapitaal terugkrijgen.

Artikel 5 Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Bijstellen raming schade & garantie voor herverzekering leverancierskredieten

De herverzekering leverancierskredieten was een tijdelijke garantie van de Staat als maatregel in de coronacrisis om te voorkomen dat de kortlopende kredietverlening in de private verzekeringssector stilvalt. Per 1 juli 2021 is de regeling beëindigd. Daarnaast zal de vermoedelijke schade lager uitvallen. Zowel de raming van de schadeuitkeringen als de garantie zijn hiervoor in 2021 en 2022 aangepast.

Ontvangsten

Schaderestituties herverzekering leverancierskredieten

In lijn met het bijstellen van de schaderamingen van de regeling herverzekering leverancierskredieten worden ook de schaderestituties bijgesteld.

Artikel 6 Btw-compensatiefonds

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven en ontvangsten

Bijstelling BCF

Deze mutatie betreft een bijstelling van de raming van het Btw-compensatiefonds (BCF) op basis van de beschikking van het afgelopen jaar, aangevuld met het vierde kwartaal van het afgelopen jaar en driemaal het voorschot van het eerste kwartaal uit het lopende jaar.

Artikel 8 Apparaat kerndepartement

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Overheveling categoriemanagement

De Belastingdienst sluit abonnementen af voor vakliteratuur voor ruim 60 overheidsorganisaties. Vanaf 2022 wordt deze taak overgeheveld van de Belastingdienst naar het Kerndepartement.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2021 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Overig en extrapolatie

De post overig betreft een opsomming van enkele kleinere mutaties, zoals een kasschuif voor het project Schatkistbankieren, de opstartkosten voor de Inspectie belastingen, douane en toeslagen en herschikkingen binnen het apparaatsbudget.

Artikel 9 Douane

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Douane

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane doet, wordt inzicht gegeven in de grotendeels integrale uitgaven die voor de Douane worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de Belastingtelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft daarom een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 9 Douane. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van de Douaneprocessen.Voor de Douane werden alle indirecte uitgaven reeds in de ontwerpbegroting 2021 toegerekend met uitzondering van IV-kosten. Vanaf voorliggende ontwerpbegroting 2022 worden ook de IV-kosten toegerekend.

Overig materieel

Er wordt toegewerkt naar verzakelijking van de opdrachten tussen de Belastingdienst, Douane en Toeslagen. Hiertoe wordt in 2022 een pilot uitgevoerd waarbij de Belastingdienst aan de Douane factureert voor facilitaire werkzaamheden en levering van uniforms. Deze pilot wordt uitgevoerd om te kunnen beoordelen of facturatie de sturing van de DG Douane versterkt. Deze facturatie leidt tot ontvangsten op artikel 1 Belastingen en uitgaven op artikel 9 Douane.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2021 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Versterken integriteit Douane

Er worden steeds hogere eisen gesteld aan de Douane en haar medewerkers op het gebied van integriteit. De Douane zet vanaf medio 2021 een kwetsbaarhedengesprek in bij de selectie van nieuwe medewerkers, zal continue screening invoeren en een VOG Politiegegevens als zelfstandige afwijzingsgrond kunnen inzetten. Het uitgangspunt van de Tweede Kamer, de Staatssecretaris en de DG Douane is dat de nieuwe screeningsmaatregelen (gaan) gelden voor alle medewerkers binnen de Douane. In nagenoeg alle functies zijn in meer of mindere mate risico-elementen aanwezig die ontstaan als gevolg van de toegang tot informatie, bevoegdheden dan wel toegang tot beveiligde terreinen. Alle medewerkers van de Douane zijn om die reden kwetsbaar voor onwenselijke invloeden van derden (of criminele organisaties en malafide bedrijven).

Artikel 10 Nog onverdeeld

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2021 van de loon- en prijsbijstelling is in de 1e suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Digitale Snelweg Douane

Als gevolg van meerdere Europese wetgevingstrajecten die tot een groei van onder andere de te verwerken aangiften leiden bij de Douane, wordt een ICT-oplossing ontwikkeld onder de noemer Digitale Snelweg Douane (DSD). Dit programma is gericht op het opschalen en robuust maken van de technische infrastructuur en het optimaliseren van transactiesystemen voor de verwachte volumegroei. In de eerste suppletoire begroting 2021 zijn voor dit programma onder meer middelen gereserveerd op artikel 10. De mutatie betreft de overheveling van middelen naar de Belastingdienst, als ICT-dienstverlener voor de Douane.

Informatiehuishouding: de basis op orde

In de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend Onrecht» van 15 januari 202199 heeft het kabinet maatregelen aangekondigd om de informatiehuishouding op orde te brengen, zowel intern als extern. De middelen bestemd voor het ministerie van Financiën werden gereserveerd op artikel 10 Nog onverdeeld. De mutatie betreft de overheveling van middelen naar artikel 1 op basis van een actieplan om de informatiehuishouding binnen de Belastingdienst te verbeteren en opgestelde ketenplannen voor de ketens Loonheffing, Omzetbelasting en Gegevens. Modernisering en vernieuwing van deze ketens is randvoorwaardelijk voor een goede dienstverlening en juiste informatievoorziening aan de burger.

Ramingsbijstelling nog onverdeeld

Op basis van de realisaties tot nu toe en de verwachting voor het restant van dit jaar is de verwachting dat niet alle resterende middelen op artikel 10 nodig zijn en valt € 55 mln. aan nog onverdeelde middelen vrij.

Overheveling t.b.v. diverse problematiek binnen begroting IX

Voor diverse budgettaire knelpunten binnen begroting IX, zoals het beheer van de UBO-registers en de bijbehorende handhavingskosten en de versterking van het evaluatiebeleid, worden middelen van artikel 10 overgeheveld naar de desbetreffende artikelen.

Transitie en versterking

In het kader van de ontvlechting worden middelen voor de transitie, versterking en betere dienstverlening van de Belastingdienst, Kerndepartment, Douane en Toeslagen overgeheveld van artikel 10 naar artikelen 1 Belastingen, 8 Apparaat kerndepartement, 9 Douane en 13 Toeslagen.

Kasschuif kindregeling

In de eerste incidentele suppletoire begroting inzake Herstel Toeslagen100 is budget beschikbaar gesteld voor uitvoering van de kindregeling van gedupeerden van de Toeslagenaffaire. De uitvoering hiervan zal pas in 2022 starten en derhalve wordt € 200 mln. kasbudget naar 2022 geschoven.

Kasschuif herstel toeslagen: brede hulp door gemeenten

In de eerste incidentele suppletoire begroting inzake Herstel Toeslagen101 is tevens budget beschikbaar gesteld voor onvoorziene uitgaven. Deze zullen worden ingezet voor ondersteuning door gemeenten middels een specifieke uitkering. Hiervan wordt € 36,1 mln. kasbudget naar 2022 geschoven.

Kasschuif faciliteit fiscale uitvoeringstoetsen

Er is budget gereserveerd voor de uitvoeringskosten van fiscale beleidswijzigingen. De niet-benodigde middelen in 2021 worden doorgeschoven naar 2025 en 2026. Dit zodat ook in deze jaren weer een (beperkte) reservering beschikbaar is voor fiscale uitvoeringskosten.

Artikel 11 Financiering staatsschuld

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven en ontvangsten

De ramingen voor rente en uitgifte schuld zijn bijgesteld als gevolg van een veranderde financieringsbehoefte, nieuwe schulduitgiftes en aangepaste rentepercentages. De financieringsbehoefte in 2021 is met name toegenomen als gevolg van coronamaatregelen.

Artikel 12 Kasbeheer

Toelichting belangrijkste mutaties

Ontvangsten

Rentebaten kasbeheer

De raming voor de rentebaten is bijgesteld als gevolg van nieuw afgesloten leningen en aangepaste rentepercentages.

Aflossingen op leningen

De mutaties in de aflossingen op leningen zijn voornamelijk het gevolg van het verwerken van realisaties van nieuw aangegane leningen.

Mutaties in rekening-courant en deposito's

De mutaties in de rekening-courant en deposito worden vooral veroorzaakt door mutaties in de rekening-courantstand van de sociale fondsen.

Artikel 13 Toeslagen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Toeslagen

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van Toeslagen doet, wordt inzicht gegeven in de grotendeels integrale uitgaven die voor Toeslagen worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de Belastingtelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft daarom een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 13 Toeslagen. De toerekening vindt in voorliggende ontwerpbegroting 2022 voor het eerst plaats en wordt gedaan voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van Toeslagenprocessen.

Vergroten menselijke maat

In de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend Onrecht» van de POK van 15 januari 2021102 zijn lessen getrokken: de dienstverlening van de overheid moet sterk worden verbeterd en de menselijke maat moet het leidende principe worden bij het uitvoeren van wetten en regels. DG Toeslagen heeft voor drie jaar budget ontvangen om de persoonsgerichte dienstverlening te versterken vanuit signalen en analyse, en het versterken van de regie op de burgerprocessen in de hele keten. Lees een uitgebreide toelichting over het vergroten van de menselijke maat in de beleidsagenda, thema 4.

Kasschuif herstel niet-KOT-gedupeerden

In de 1e suppletoire begroting 2021 is budget beschikbaar gesteld voor de verbreding van de compensatie van toeslagengedupeerden van de kinderopvangtoeslag (KOT) naar gedupeerden van ook andere toeslagen (niet-KOT). Het beleid zal naar verwachting pas in 2022 starten en daarom wordt het programmabudget van € 7 mln. en apparaatsbudget van € 4 mln. doorgeschoven van 2021 naar 2022.

Transitie en versterking

De ontvlechting van de Belastingdienst in drie afzonderlijke Directeuren-Generaal heeft gevolgen voor de daarvoor benodigde aansturing, kaderstelling en ondersteuning. Dit heeft personele consequenties bij zowel de te ontvlechten onderdelen en de bijbehorende ondersteunende functies binnen de Belastingdienst als het kerndepartement.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2021 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.