Toelichting

Subsidies

Het verplichtingenbudget van subsidies op dit artikel viel € 671,1 mln. Lager uit dan met Najaarsnota geraamd. De uitgaven worden verlaagd met € 106,9 mln.

De voornaamste oorzaak hiervoor zijn de lager aangegane verplichtingen voor de landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (LBV) en LBV-plus (€ 577,2 mln.). Om voldoende verplichtingruimte te hebben voor de LBV-plus was eerder in 2023 het verplichtingenbudget flink opgehoogd (€ 800 mln.). Dit bleek uiteindelijk niet allemaal benodigd in 2023, waardoor het budget moet worden verlaagd. Ook het uitgavenbudget voor de LBV(-plus) is in 2023 niet volledig tot besteding gekomen, omdat voorziene betalingen pas in 2024 gedaan kunnen worden (€ 25,4 mln.). Het betreft de LBV die in december 2023 is gesloten en de LBV-plus die nog open staat.

Voor de regeling Energie-efficiëntie glastuinbouw (EG) heeft laat in 2023 een openstelling en ophoging van het plafond plaatsgevonden. Hierdoor wordt uiteindelijk een deel van de verplichtingen pas in 2024 aangegaan, waardoor het verplichtingenbudget in 2023 met € 35,0 mln. daalt. Een deel van de uitgaven wordt ook pas in 2024 gedaan, waardoor het uitgavenbudget in 2023 met € 19,5 mln. daalt.

Met betrekking tot waterbassins mest is het verplichtingenbudget met € 34,0 mln. verlaagd. De reden hiervoor is dat de regeling vanwege onvoldoende onderbouwing van de doeltreffendheid geen doorgang heeft gevonden in 2023. Er wordt verder onderzoek gedaan naar de effectiviteit van vergelijkbare maatregelen die mogelijk in de toekomst kunnen plaatsvinden. Het uitgavenbudget daalde hierdoor met € 34,6 mln.

Verder is er in 2023 een start gemaakt aan het Actieplan biologische landbouw. Hier werden minder verplichtingen in 2023 voor aangegaan wat leidt tot een verlaging van het budget met € 8,4 mln. Omdat 2023 een opstartjaar was, hebben er minder uitgaven plaatsgevonden dan verwacht. Zo zou er worden gestart met een marktontwikkelingsprogramma maar kwamen er nog geen voorstellen (vanuit de sector) die uitgevoerd konden worden. Dit leidt tot een verlaging van het uitgavenbudget met € 10,5 mln.

Garanties

De lagere verplichtingenstand (€ 107,4 mln.) komt voor € 102,8 mln. doordat in 2023 minder garanties op leningen zijn afgegeven bij de Borgstelling MKB Landbouw (BL) dan het huidige LNV-plafond (€ 120,0 mln.) toelaat.

Ontvangsten

De ontvangsten op artikel 21 waren € 10,1 mln. hoger dan eerder geraamd. Dit komt voornamelijk door de hogere terugontvangen subsidievoorschotten (€ 7,9 mln.). Dit betreft met name ontvangsten in het kader van de Ongedekte vaste kosten land- en tuinbouw (OVK) die generaal terugvloeien en daarom niet mee zijn genomen in de raming bij Najaarsnota en de EG-regeling waarbij meer subsidievoorschotten zijn terugontvangen dan bij de Najaarsnota geraamd.