Het ministerie van BZK heeft in 2021, naast de reeds lopende trajecten tot verbetering van de informatiehuishouding en het transparanter maken van de organisatie, nieuwe initiatieven hiertoe in gang gezet. Dit naar aanleiding van het rapport ‘Ongekend Onrecht’, het ongevraagd advies van de Raad van State over ministeriële verantwoordelijkheid, de monitoring van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed en de aanname van de wetsvoorstellen voor een open overheid door de Eerste Kamer.

Lopende trajecten

Het reeds bestaande Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI) ondersteunt de rijksoverheid om bij het hele Rijk de digitale informatiehuishouding op orde te brengen en duurzaam toegankelijk te maken. Dit doet het programma onder meer door kaders en handreikingen te bieden, met Rijksbrede generieke voorzieningen te komen en kennis- en informatie-uitwisseling te stimuleren en bevorderen. De RDDI-projecten zien onder meer toe op een betere archivering van e-mails en berichten in berichtenapps als WhatsApp, SMS en Signal en het stimuleren van actieve openbaarmaking door overheidsorganisaties.

Nieuwe initiatieven

Binnen het ministerie van BZK is het programma BZK Transparant in 2021 gestart. Het programma heeft als doel het verbeteren van de informatiehuishouding en informatievoorziening en de implementatie van de Wet open overheid (Woo). Het programma bestaat uit een compact team van 15 collega’s en ondersteunt alle (beleids)onderdelen, agentschappen en uitvoeringsorganisaties van BZK met betrekking tot het doel dat overheidsinformatie publieke informatie is, en daarom voor iedereen toegankelijk moet zijn. Het programma streeft ernaar informatie intern én extern goed doorzoekbaar en makkelijk vindbaar te maken.

Vanuit het programma BZK Transparant wordt gewerkt aan de uitvoering van het generieke actieplan Open op Orde. Dit gebeurt langs vier actielijnen. Er wordt allereerst geïnvesteerd in kennis en capaciteit van de informatieprofessionals die het informatiebeheer inrichten en uitvoeren. Daarnaast wordt inzichtelijk gemaakt welke informatie het ministerie van BZK heeft, moet bewaren en moet vernietigen. Tevens wordt ingezet op een verbetering van de informatiesystemen. Tot slot wordt gewerkt aan instrumenten voor een heldere sturing op de informatiehuishouding opdat verantwoording kan worden afgelegd aan Bureau Regeringscommissaris, de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed en aan burgers, bedrijven, parlement en journalisten.

Eén van de projecten binnen het programma is het project Openbaarmaking. Vanuit dit project wordt meegewerkt aan een transparanter BZK door middel van het bieden en regelen van kaders, instructies en ondersteuning. Dit project heeft de volgende deelresultaten:

Ten eerste de implementatie van de interdepartementale beleidslijn om beslisnota’s bij Kamerstukken actief openbaar te maken. Sinds 1 juli 2021 worden beslisnota’s bij Kamerstukken over beleidsvorming en wetgeving meegestuurd naar de Kamer. Hiervoor is onder meer een instructie opgesteld. Medio september 2022 wordt dit uitgebreid naar Kamerstukken over voortgang, kennisdeling, begroting en internationale en Europese onderhandelingen.

Een tweede implementatie betreft de invoering van de Wet open overheid binnen het ministerie. Belangrijk doel is om de (beleids)directies te ondersteuning in de voorbereidingen op de openbaarmaking van de verplichte openbaar te maken categorieën. Daarnaast zal vanuit dit traject een aansluiting worden gemaakt naar het rijksbrede platform voor openbare overheidsinformatie (PLOOI). Ook het proces voor passieve openbaarmaking wordt doorontwikkeld.

Een derde aandachtspunt vanuit het project openbaarmaking is de uitvoering van enkele pilots met het actief openbaar maken van dossiers. Het doel van deze pilots is om i.s.m. beleidsdirecties ervaring op te doen met het actief openbaar maken van een verzameling documenten die inzicht geven in de ontwikkeling van het dossier en/of totstandkoming van beleid.