Thema | Subthema | Type onderzoek | Afronding | Status | Conclusies/aanbevelingen | Art. |
|---|---|---|---|---|---|---|
Innovatie mbo | Ex-durante | 2021 | Afgerond | In de tussenevaluatie is gekeken naar de kenmerken van de projecten die met subsidie van het Regionaal Investeringsfonds (RIF) zijn gestart. De evaluatie laat zien dat het RIF een belangrijke bijdrage blijft leveren aan het verbeteren van de aansluiting van het mbo op de arbeidsmarkt. In 2024 vindt de eindevaluatie van de regeling plaats waarbij ook in beeld wordt gebracht welke praktijken doorlopen en op welke wijze dergelijke samenwerkingsprojecten naar de toekomst toe het beste in het stelsel kunnen worden geborgd. | 4 | |
Gelijke kansen | Evaluatie wet Doelmatige Leerwegen en herziening kwalificatiestructuur mbo | Ex-durante/Ex-post | 2021 | Afgerond | Uit de beleidsevaluatie Wet doelmatige leerwegen blijkt dat het aantal mbo-studenten die een opleiding in de derde leerweg volgt nog relatief bescheiden is. Ongeveer 30 tot 40 procent van de ondervraagden is positief over de huidige urennormen van bol- en bbl-opleidingen. Verder blijkt dan men vaker tevreden is over de urennorm van de bbl-opleidingen dan van de bol-opleidingen. De respondenten geven aan dat urennormen richting geven maar niet automatisch leiden tot kwaliteit. In het bijzonder blijkt de urennorm vooral te knellen in het eerste studiejaar. De norm ligt daar hoger en betekent dat de student in het eerste jaar minder in aanraking komt met de praktijk. | 4 |
Innovatie mbo | Werkplaats ICT en Werkplaats Burgerschap | Ex-durante/Ex-post | 2022 | Lopend | Uit het onderzoek in de Werkplaats Burgerschap wordt duidelijk dat de kwaliteit van docenten en de plek voor burgerschapsvaardigheden in het curriculum van doorslaggevend belang om studenten te leren samen te leven met respect voor elkaar, voor de democratie en de rechtsstaat en voor de vrijheden die iedereen heeft. De Werkplaats stelt dat een herijking van de kwalificatie-eisen nodig is, waarbij het voor een gezonde democratie belangrijk is om het accent te leggen op open en kritisch burgerschapsonderwijs. | 4 |
Gelijke kansen | Evaluatie Pilots Nazorg van mbo-gediplomeerden, en onderzoek naar de pilot nieuwe vorm van praktijkleren | Ex-durante | 2021 | Afgerond | Vanwege corona is de subsidieregeling voor pilots extra begeleiding en nazorg mbo met twee jaar verlengd. De evaluatie vindt nu in 2026 plaats. Uit onderzoek naar praktijkleren met een praktijkverklaring blijkt dat deelnemers, begeleiders en bedrijven positief zijn over de pilots. De ervaringen laten zien dat het praktijkleren met praktijkverklaring kan functioneren wanneer het gedragen wordt door een regionaal samenwerkingsverband. Om het praktijkleren met praktijkverklaring een stap verder te brengen, wordt aanbevolen om te zorgen voor een betere landelijke inkadering en grotere bekendheid. | 4 |
Gelijke kansen | Ex-durante/Ex-post | 2021 | Afgerond | Met het experiment krijgen deelnemers in het eerste leerjaar onderwijs in de bol en in het laatste leerjaar in de bbl. Het is aan de instelling of de mogelijk tussenliggende leerjaren worden gevolgd in de bol of de bbl. Aan het experiment hebben 450 studenten deelgenomen. Het onderzoek naar het experiment laat zien dat de student beter beslagen ten ijs komt in het leerbedrijf en daar ook beter inzetbaar is. De bol-bbl opzet is vooral voor vakvreemde vmbo-/havo-instroom met een niet-passende vooropleiding, en voor jonge vo-instromers interessant. Zij kunnen zacht landen in de veilige omgeving van de school voordat ze het bedrijf in stappen. | 4 | |
Gelijke kansen | Evaluatie interventies onderwijs_x0002_arbeidsmarkt | Ex-durante | 2022 | Afgerond | Evaluatie experiment keuzedelen. De invoering van keuzedelen is nog in volle gang. De maximale keuzevrijheid van studenten wordt als voordeel ervaren, die ook door de jaren heen toeneemt. De samenwerking met het regionale bedrijfsleven heeft minder vaak een impuls gekregen en de meeste mbo-scholen vinden dat het bedrijfsleven te weinig bij de keuzedelen zijn en worden betrokken. Het onderzoek naar het experiment crossovers toont niet aan dat de kwalificatiestructuur in grote lijnen verkeerd is maar wel dat de wijze waarop de kwalificatiestructuur tot stand komt niet altijd optimaal functioneert. Uit het onderzoek blijkt dat de mbo-certificaten vooral een succes zijn in de zorgsector. Er blijkt verder nog behoorlijk wat onbekendheid bij werkgevers en werkenden. De inzet op opleidingstrajecten voor mbo-certificaten vergt investeringen en veel van de interne organisatie en cultuur, die vaak gericht zijn op diplomagerichte trajecten. | 4 |
Leven Lang Ontwikkelen | Beleidsmonitor Leven Lang Ontwikkelen (LLO) | Ex-durante | 2022 | Lopend | Eerste resultaten worden eind 2023 verwacht. | 4 |
Kwaliteit | Afgerond | Landelijk: Medio 2022 is onderzoek gedaan en advies gevraagd over een passende organisatievorm voor de aanpak van de tekorten in het onderwijs. Dit advies is in december 2022 opgeleverd. In het advies wordt onder andere gesproken over het vormen van een landelijke Realisatie Eenheid met doorzettingsmacht, om te coördineren, te sturen, afspraken te maken, te versnellen en de impact in de praktijk voorop te stellen. De implementatie van het advies en het vormen van een Realisatie Eenheid zal gebeuren in 2023.Voor het mbo ziet het er vooralsnog naar uit dat kan worden voorzien in de benodigde docenten. Wel ligt het voor de hand dat er parallellen met het vo optreden en er sprake zal zijn van tekorten bij de vakken Nederlands en Informatica, die zowel op het vo als op het mbo gegeven worden. Analoog zullen de tekorten die voor bètavakken spelen waarschijnlijk ook hun weerslag hebben op technische vakken in het mbo. Gegeven de tekorten die momenteel spelen in het bedrijfsleven in bijna alle sectoren, zal ook dit zijn effect hebben op de tekorten in de beroepsgerichte vakken in het mbo. | 4 |
Domein beroepsonderwijs en volwasseneneducatie
Grondslag van de gekozen strategische thema’s is een gemeenschappelijke visie op de positie die het beroepsonderwijs in de Nederlandse samenleving inneemt en de richting waarin het mbo zich, gelet op zijn maatschappelijke uitdagingen, zou moeten ontwikkelen.
Thema innovatie mbo
Scholen in het mbo innoveren hun onderwijs voortdurend en dragen op die manier meer bij aan de innovatie van hun werkgebied of aan de ontwikkelingen in hun branches. Hoogwaardig vakmanschap draagt bij aan innovaties. Maatschappelijke ontwikkelingen vragen om mbo-afgestudeerden die vakvaardigheden en zogenoemde 21e eeuwse vaardigheden (zoals samenwerken, communicatie, flexibiliteit) op hoog niveau beheersen. Er wordt daarom gemonitord in hoeverre dit wordt teruggezien in het mbo.
Thema gelijke kansen
Scholen in het mbo bieden gelijke kansen aan alle jongeren om hun persoonlijk talent en burgerschap te ontwikkelen, door te stromen naar een goede positie op de arbeidsmarkt en naar vervolgopleidingen in het mbo en hbo. Het mbo is daarmee de eerste keus voor aanstaande vakmensen en biedt optimale toegang naar de arbeidsmarkt en het vervolgonderwijs.
Het mbo is de onderwijssector die voor jongeren met uiteenlopende talenten het verschil kan maken, ook voor jongeren met een relatief trage start in het onderwijs. Juist deze jongeren gaan veelal van het primair onderwijs naar het vmbo om vervolgens door te stromen naar het mbo. In het mbo hebben zij vervolgens de mogelijkheid om op te klimmen naar mbo-niveaus met betere arbeidsmarktperspectieven en na mbo-4 eventueel door te stromen naar het hbo. Het mogelijk maken van deze emancipatie is een kernfunctie van het mbo en verdient blijvende aandacht, net als doorstroom van het mbo naar de arbeidsmarkt. Ook de kansengelijkheid in overgangsmomenten, bijvoorbeeld van vmbo naar mbo, biedt mogelijkheden voor intensievere (regionale) samenwerking.
Thema Leven Lang Ontwikkelen
Het mbo-onderwijs voor volwassenen gaat qua omvang toenemen, gebruikmakend van de publieke onderwijsinfrastructuur. De arbeidsmarkt verandert steeds sneller onder invloed van onder andere verduurzaming van de economie, robotisering en digitalisering.
Ondernemers en werknemers geven zelf richting aan deze trends, maar werknemers zullen zich ook aan deze veranderingen moeten aanpassen. Voor volwassenen is permanent leren de nieuwe vorm van zekerheid om grip te krijgen op hun loopbaan en hun eigen ontwikkeling. De regie ligt bij de volwassenen en hun werkgevers, ondersteund door een overheid, die faciliteert en stimuleert met extra inzet op kwetsbare, achterblijvende groepen. Het is nodig dat mensen toegerust zijn om met veranderingen om te gaan, zodat zij volwaardig mee kunnen doen aan de maatschappij en duurzaam kunnen bijdragen aan de economische ontwikkeling. Het belang van permanent leren en ontwikkelen neemt naar verwachting in de toekomst alleen maar toe. Een doorbraak op dit terrein is noodzakelijk.