Mee- en tegenvallers

Sociale zekerheid

AIO

De uitkeringslasten voor de Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO) worden met de nieuwe raming opwaarts bijgesteld. Dit is met name het gevolg van een opwaartse bijstelling van het aantal AIO-huishoudens in de komende jaren. Daarnaast is de hoogte van de gemiddelde aanvulling opwaarts bijgesteld als gevolg van uitvoeringsinformatie.

IOW

De uitgaven voor de Inkomensvoorziening Oudere Werkloze (IOW) zijn voor de eerste jaren opwaarts en vanaf 2021 neerwaarts bijgesteld. De gemiddelde hoogte van de IOW-uitkering is op basis van uitvoeringsinformatie meerjarig opwaarts bijgesteld. De lagere werkloosheidsverwachtingen van het CPB werken met vertraging door in de IOW en leiden vanaf 2021 tot een lager aantal IOW-gerechtigden.

Kinderbijslag

De raming van de uitkeringslasten kinderbijslag (AKW) is neerwaarts bijgesteld. Dit is vooral het gevolg van de aangepaste volumeprognose van de SVB. Volgens de nieuwe raming worden er minder kinderen geboren dan eerder werd aangenomen.

Kinderopvangtoeslag

De uitgaven aan de kinderopvangtoeslag zijn opwaarts bijgesteld. Het gebruik van kinderopvang is in 2017 sterker gestegen dan ten tijde van de begroting 2018 werd verwacht; dit werkt structureel door. Daarnaast stijgt het gebruik van kinderopvang in 2018 en verder sterker dan eerder geraamd als gevolg van gunstigere verwachtingen over de conjuncturele ontwikkeling.

Kindgebonden budget

Bij het kindgebonden budget (WKB) treedt een meevaller op. De gunstigere economische ontwikkeling leidt tot hogere inkomens en daarmee lagere uitgaven aan het kindgebonden budget. De beschikkingen over 2016 zijn bij definitief vaststellen na afloop van het toeslagjaar (grotendeels afgewikkeld na ruim 2 jaar) meer naar beneden bijgesteld dan eerder was verondersteld. Deze bijstelling werkt naar verwachting grotendeels structureel door. Het niveau van nabetalingen is ook naar beneden bijgesteld.

Leningen inburgering

De instroom van asielmigranten is hoger omdat de ramingen zijn aangepast als gevolg van nieuwe uitvoeringsgegevens, hierdoor wordt er meer uitgegeven aan leningen.

Participatiewet

De raming van de Participatiewet heeft betrekking op de bijstand, inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) en bijstand voor zelfstandigen (Bbz). Deze post betreft voornamelijk de doorwerking van het Regeerakkoord op de uitgaven in de bijstand. Daarnaast is de raming neerwaarts bijgesteld door de verwerking van de realisatiecijfers over 2017 in de ramingen voor de regelingen IOAW, IOAZ en Bbz. In de begrotingsregels die door dit kabinet zijn vastgesteld is afgesproken dat de conjuncturele component van de bijstand en WW buiten het uitgavenplafond zijn geplaatst. Hierdoor valt de verwerking van de realisatiecijfers 2017 in de bijstandsraming onder de technische mutaties.

Toeslagenwet

Dit betreft gedeeltelijk de doorwerking van het Regeerakkoord op de Toeslagenwet (TW)-uitgaven. Als gevolg van onder andere de maatregelen in het Regeerakkoord zijn er minder werklozen en daarmee minder mensen met een WW-uitkering. Daardoor zijn er ook minder toeslagen op WW-uitkeringen. Daarnaast is het TW-volume neerwaarts bijgesteld op basis van uitvoeringsinformatie.

Uitvoeringskosten UWV

De uitvoeringskosten van het UWV volgen de ontwikkelingen op de «moederwetten». Lagere volumes in deze moederwetten leiden tot lagere uitvoeringskosten van het UWV en hogere volumes tot hogere uitvoeringskosten. Deze reeks betreft het begrotingsgefinancierde deel van de uitvoeringskosten UWV.

Wajong

Op basis van realisatiegegevens van het UWV zijn de uitkeringslasten Wajong neerwaarts bijgesteld. Zo is de raming van het aantal personen met een Wajong-uitkering licht naar beneden bijgesteld. Daarnaast is ook de gemiddelde uitkering van werkende Wajongers licht gedaald.

Diversen

Hieronder vallen onder andere meevallers op het budget van het COA en de remigratievergoeding.

Beleidsmatige mutaties

Rijksbegroting

Dekking onverdeeld

De dekking voor de beleidsmatige reeksen op hoofdstuk 15 van de SZW-begroting is afkomstig van de post onverdeeld (artikel 99).

EJM Sectorplannen

Dit betreft het via de eindejaarsmarge van 2017 naar 2018 doorgeschoven budget voor de Sectorplannen, dit is inclusief de DWSRA-subsidie (dienstverlening werkzoekenden en projecten samenwerking en regie arbeidsmarkt).

Matchen op werk

Matchen op werk is een programma gericht op het aan het werk krijgen van mensen met een uitkering, en mensen en banen beter bij elkaar te brengen. Ten behoeve hiervan wordt 35 miljoen euro in 2019 en 2020 ingezet voor het versterken van de werkgeversdienstverlening in de arbeidsmarktregio’s en 5 miljoen euro in 2019 voor een regionaal ondersteuningstraject.

Diversen

Hieronder vallen onder andere de veranderopgave nieuwkomersbeleid, verdere integratie op de arbeidsmarkt, de overige eindejaarsmarges onder plafond Rijksbegroting en de Rijksschoonmaakorganisatie (RSO).

Sociale zekerheid

Compensatieregeling ZEZ

Tussen 2004 en 2008 hebben zelfstandigen die zwanger waren ten onrechte geen uitkering gekregen. De uitbetaling van de compensatie ZEZ vindt in 2019 plaats. Deze mutatie betreft de overboeking van deze compensatie van begrotingsgefinancierd naar premiegefinancierd.

Dekking beleidsbrief

De dekking voor de beleidsmatige reeksen op de SZW-begroting loopt via de post onverdeeld (artikel 99).

Eindejaarsmarge

Dit betreft de toevoeging van de eindejaarsmarge 2017 die valt onder uitgavenplafond Sociale Zekerheid aan de begroting van SZW.

Financieringssystematiek maatschappelijke begeleiding

In het vervolg krijgen gemeenten middelen voor maatschappelijke begeleiding via een decentralisatie-uitkering. Dat geschiedt op basis van realisatiecijfers en leidt daardoor tot een verschuiving van uitbetalingen in de tijd.

I77 IOW 4 jaar verlengen en koppeling AOW-leeftijd

Op basis van het Regeerakkoord wordt de Wet Inkomensvoorziening voor oudere werklozen (IOW) met vier jaar verlengd. De minimumleeftijd om voor de IOW in aanmerking te komen wordt hierbij gekoppeld aan de AOW-leeftijd.

I84 loondoorbetaling bij ziekte kleine werkgevers voor nieuwe gevallen

Op basis van het Regeerakkoord wordt het tweede loondoorbetalingsjaar voor kleine werkgevers (tot 25 werknemers) gecollectiviseerd.

I90 loondispensatie i.p.v. loonkostensubsidie

In het Regeerakkoord is opgenomen dat in de Participatiewet het instrument van loonkostensubsidies wordt vervangen door de mogelijkheid tot loondispensatie in de Participatiewet. Inmiddels heeft het kabinet besloten loondispensatie niet door te voeren en een offensief te starten meer mensen met een beperking aan het werk te helpen. Na uitwerking van de maatregelen zal dit budgettair worden verwerkt.

I91 20.000 extra beschutte werkplekken

In het Regeerakkoord is de besparing als gevolg van het invoeren van loondispensatie in de Participatiewet gekoppeld aan de extra middelen voor activering en dienstverlening door gemeenten en de mogelijkheid voor beschut werk. Omdat het kabinet heeft besloten loondispensatie niet door te voeren, zal ook deze maatregel (I91) geen doorgang vinden. Na uitwerking van de maatregelen zal dit budgettair worden verwerkt.

I94 aanscherpen schattingsbesluit WIA

Op basis van het Regeerakkoord zal voor personen die in de toekomst instromen in de WIA, scherper gekeken worden naar geschikt werk bij de vaststelling van de mate van arbeidsongeschiktheid (het schattingsbesluit). Het betreft hier de kosten van weglek naar de bijstand en Toeslagenwet van deze maatregel.

Kasschuiven plafond Sociale Zekerheid

Hieronder vallen verschillende kasschuiven onder het uitgavenplafond Sociale Zekerheid. Dit betreft onder andere de voorfinanciering bijstand 2017 (bestuursakkoord verhoogde instroom asiel 2015). Deze kent een grote onderuitputting omdat gemeenten maar beperkt gebruik hebben gemaakt van deze regeling. Om deze voorfinanciering mogelijk te maken zijn eerder middelen van de bijstand middels een kasschuif naar voren gehaald. De niet aangevraagde middelen op de rijksbegroting worden conform afspraak weer in de oorspronkelijke jaren teruggezet door middel van een tegengestelde kasschuif. Tevens zijn er onder andere kasschuiven die betrekking hebben op de uitvoering van het amendement Van Weyenberg t.a.v. scholingstrajecten richting een kansberoep en de juridische verplichting vanuit de vorige kabinetsperiode voor de uitbetaling van de compensatieregeling zwangerschaps- en bevallingsuitkering zelfstandigen (ZEZ).

Loondispensatie

In het Regeerakkoord is de besparing als gevolg van het invoeren van loondispensatie in de Participatiewet gekoppeld aan de extra middelen voor activering en dienstverlening door gemeenten en de mogelijkheid voor beschut werk. In het voorjaar is deze besparing gedeeltelijk weer uitgeboekt op basis van de uitwerking van de loonaanvullingsystematiek in de Participatiewet. Inmiddels heeft het kabinet besloten loondispensatie niet door te voeren en een offensief te starten meer mensen met een beperking aan het werk te helpen. Na uitwerking van de maatregelen zal dit budgettair worden verwerkt.

Motie Siderius

De motie Siderius vraagt om een voorziening te treffen waarmee ernstig meervoudig beperkte leerlingen tijdens hun studie aanspraak kunnen maken op een uitkering op basis van de Wajong 2015. Hier wordt invulling aan gegeven door vanaf 2020 studie als uitsluitingsgrond voor toegang tot de Wajong 2015 te schrappen. Dit leidt tot een stijging in de uitkeringslasten (14,4 mln.) en de uitvoeringskosten (0,8 mln.).

M136 kindgebonden budget later afbouwen

Op basis van het Regeerakkoord wordt de inkomensgrens waarna de inkomensafhankelijke afbouw van het kindgebonden budget voor paren begint, verhoogd.

M136 kindgebonden budget later afbouwen afboeken

Bij verdere uitwerking zijn de effecten van maatregel M136 uit het Regeerakkoord nader verdeeld over uitgaven en ontvangsten. De nieuwe uitgaven- en ontvangstenreeksen worden verderop in de tekst toegelicht. Daarmee komt de oorspronkelijke reeks te vervallen.

M136 kindgebonden budget later afbouwen nadere uitwerking RA

Oorspronkelijk waren alle effecten van de intensivering uit het Regeerakkoord als uitgaven verwerkt. Verdere uitwerking leidt tot een nadere verdeling tussen uitgaven en ontvangsten. Deze mutatie is derhalve gekoppeld aan de beleidsmatige mutatie bij de niet-belastingontvangsten kindgebonden budget.

M136 kindgebonden budget later afbouwen verschil nadere uitwerking RA

Door bijstelling van de conjuncturele ontwikkeling verschillen de effecten van de verhoging van de inkomensgrens ten opzichte van het Regeerakkoord.

M137 verhogen kinderopvangtoeslag

Op basis van het Regeerakkoord wordt de kinderopvangtoeslag verhoogd.

M137 verhogen kinderopvangtoeslag nadere uitwerking RA

Oorspronkelijk waren alle effecten van de intensivering uit het Regeerakkoord als uitgaven verwerkt. Verdere uitwerking leidt tot een nadere verdeling tussen uitgaven en ontvangsten. Deze mutatie is derhalve gekoppeld aan de mutatie bij de niet-belastingontvangsten van de kinderopvangtoeslag.

M137 verhogen kinderopvangtoeslag verschil nadere uitwerking RA

Bij nadere uitwerking verschillen de effecten van de verhoging van de kinderopvangtoeslag in de eerste jaren ten opzichte van het Regeerakkoord.

M138 Verhogen kinderbijslag

Op basis van het Regeerakkoord wordt de kinderbijslag verhoogd.

Niet uitdelen van LPO aan UWV

De LPO voor het UWV wordt niet uitgekeerd voor het jaar 2018.

Nominale ontwikkeling

De toegekende loon- en prijsindexatie is verdeeld over de artikelen. Hiermee worden de begrotingsgefinancierde uitkeringen op het prijspeil van 2018 gebracht.

Participatiewet

De systematiek wordt onder andere aangepast voor de verwerking van statushouders in de bijstandsraming zodat de verhoogde instroom van statushouders al in het uitvoeringsjaar in het macrobudget Participatiewet uitkeringen wordt verwerkt. Hierdoor is er in de eerste jaren een tegenvaller. In latere jaren treden meevallers op. Hierbij is rekening gehouden met de nieuwste cijfers over de instroom van statushouders.

Re-integratie Wajong

Vanuit het re-integratiebudget koopt het UWV trajecten en voorzieningen in voor de re-integratie van arbeidsgehandicapten en Wajongers. Besloten is een gedeelte van het budget in te zetten voor andere doeleinden.

Wet tegemoetkomingen loondomein

Bij Startnota zijn de budgetten voor het lage-inkomensvoordeel (LIV), de tegemoetkoming verhoging minimumjeugdloon (Jeugd-LIV) en het loonkostenvoordeel (LKV) onder het uitgavenplafond Sociale Zekerheid geplaatst. Hiervoor vielen deze budgetten onder het lastenkader. Hiermee heeft het kabinet het advies van de Studiegroep Begrotingsruimte gevolgd.

Wijziging EU WW-verordening

In de EU-verordening 883/2004 zijn nieuwe afspraken vastgelegd over de coördinatie van de sociale zekerheid binnen de EU. De afspraken met betrekking tot de WW leiden per saldo tot hogere uitgaven. Het gaat dan bijvoorbeeld om de introductie van wachttijd voordat recht op een uitkering bestaat.

Diversen

Hieronder vallen onder andere de uitwerking van de sociaaleconomische agenda op het gebied van kinderopvang Caribisch Nederland en verschillende uitvoeringskosten.

Technische mutaties

Rijksbegroting

Amendement scholingstrajecten

In december 2017 is er door Kamerlid Van Weyenberg een amendement scholingstrajecten ingediend om werklozen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie beter te begeleiden naar werk. Hiervoor wordt in de WW de mogelijkheid geboden voor scholingstrajecten naar kans-beroepen waar veel vraag naar personeel is. Deze reeks betreft de dekking uit de Sectorplannen.

Dekking onverdeeld

De dekking voor de beleidsmatige reeksen op de SZW-begroting is afkomstig van de post onverdeeld (artikel 99).

I89 Extra budget voor Inspectie SZW

Het kabinet Rutte-III stelt extra middelen beschikbaar voor de handhavingsketen van de Inspectie SZW, conform het Inspectie Control Framework (ICF). Het bedrag dat ter beschikking wordt gesteld loopt stapsgewijs op van 13 mln. euro in 2018 naar 50 mln. structureel vanaf 2022. Daarmee wordt de Inspectie in staat gesteld beter toezicht te houden op het wettelijk minimumloon en intensiever schijnconstructies, onveilige en ongezonde arbeidsomstandigheden en uitbuiting tegen te gaan.

I92 bestrijden schulden en armoede

Op basis van Regeerakkoord trekt het kabinet 80 mln. euro uit voor de bestrijding van schulden en armoede bij gezinnen met kinderen. Het grootste deel hiervan zal conform bestuurlijke afspraken via het gemeentefonds aan gemeenten worden overgemaakt middels een decentralisatie-uitkering.

Overboeking ZBO naar medeoverheden

Dit betreft een overboeking van het COA naar gemeenten

Diversen

Dit zijn onder andere de dekking voor het schakelpunt landelijke werkgevers, de kabinetsreactie op het onderzoek van Regioplan naar bestaanszekerheid op Caribisch Nederland, overboekingen naar andere departementen, en de uitbreiding voor de examencapaciteit van DUO en de verlenging van de Tijdelijke Subsidieregeling Ontwikkeladvies Vijfenveertigplussers (TSOV).

Sociale zekerheid

Amendement scholingstrajecten

In december 2017 is er door Kamerlid Van Weyenberg een amendement scholingstrajecten ingediend om werklozen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie beter te begeleiden naar werk. Hiervoor wordt in de WW de mogelijkheid geboden voor scholingstrajecten naar kansberoepen waar veel vraag naar personeel is.

Dekking beleidsbrief

De dekking voor de beleidsmatige reeksen op hoofdstuk 15 van de SZW-begroting loopt via de post onverdeeld (artikel 99).

I80 i81 meer face-to-face UWV

Op basis van Regeerakkoord investeert het kabinet in totaal 70 miljoen euro per jaar in extra persoonlijke begeleiding door het UWV. De totale reeks van 70 mln. wordt gedeeltelijk overgeboekt naar het begrotingsgefinancierde hoofdstuk 15 (onderdeel Wajong), en gedeeltelijk naar het premiegefinancierde hoofdstuk 40 van de SZW-begroting (onderdelen WW en WGA).

I93 taalles bij integratie

Alle asielzoekers met grote kans op inwilliging en alle statushouders in de opvang van het COA krijgen vanaf dag één taalles. De taaleis wordt aangescherpt van niveau A2 naar B1. Hiertoe wordt ook taalles op niveau B1 gefinancierd door de rijksoverheid.

Overboeking ZBO naar medeoverheden

Dit betreft een overboeking van het COA naar gemeenten.

Participatiewet

Het macrobudget Participatiewetuitkeringen is bijgesteld aan de hand van de werkloosheidscijfers van het CPB (neerwaarts) en de verwerking van realisatiegegevens over 2017 (opwaarts). In de begrotingsregels is afgesproken dat het SZ-plafond hiervoor wordt aangepast.

Diversen

Hiertoe behoren onder andere de bijdrage aan het schakelpunt landelijke werkgevers, de uitbreiding van de examencapaciteit van DUO en diverse overboekingen met departementen.

Niet tot een ijklijn behorend

Bikk AOW

In de cijfers van het Centraal Economisch Plan van het CPB is de raming voor de inkomsten van heffingskortingen verlaagd. De bijdrage in de kosten van de heffingskortingen (Bikk) daalt mee met de heffingskortingen en wordt daarom ook verlaagd.

I88 intrekken wetsvoorstel uitbreiding kraamverlof

Op basis van Regeerakkoord wordt het reeds ingediende wetsvoorstel «uitbereiding kraamverlof» dat van 2 naar 5 dagen zou gaan (uitgekeerd door UWV), ingetrokken. In plaats hiervan wordt per 1 januari 2019 het huidige recht op kraamverlof voor partners van twee naar vijf dagen verlengd, waarbij werkgevers het volledige loon doorbetalen.

Rijksbijdrage compensatieregeling ZEZ

Betreft de rijksbijdrage voor de uitbetaling van de compensatieregeling voor de zwangerschaps- en bevallingsuitkering voor zelfstandigen. Deze vindt niet plaats in 2018 maar in 2019.

Rijksbijdrage Transitievergoeding

Dit betreft zowel een aanpassing als het toevoegen van de nominale ontwikkeling 2018 aan de Rijksbijdrage Transitievergoeding.

Rijksbijdrage vermogenstekort Ouderdomsfonds

Op basis van het Centraal Economisch Plan van het CPB is de raming voor de rijksbijdrage aan het vermogenstekort van het Ouderdomsfonds opwaarts bijgesteld.

Wet tegemoetkomingen loondomein

Bij Startnota zijn de budgetten voor het lage-inkomensvoordeel (LIV), de tegemoetkoming verhoging minimumjeugdloon (Jeugd-LIV) en het loonkostenvoordeel (LKV) onder het uitgavenplafond Sociale Zekerheid geplaatst. Hiervoor vielen deze budgetten onder het lastenkader. Hiermee heeft het kabinet het advies van de Studiegroep Begrotingsruimte gevolgd.

Diversen

Dit betreft onder andere de uitvoeringskosten van de ZEZ-compensatieregeling.

XV SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID: NIET-BELASTINGONTVANGSTEN

Mee- en tegenvallers

Sociale zekerheid

Kinderopvangtoeslag

De lagere ontvangsten voor 2018 hangen samen met een lager dan verwacht tempo waarin terugvorderingen binnenkomen en met een lager niveau van terugvorderingen dan eerder is aangenomen. Meerjarig is er een meevaller op de ontvangsten door hogere beschikkingen waardoor de grondslag voor de ontvangsten groter is.

Kindgebonden budget

Meerjarig zijn de terugvorderingen neerwaarts bijgesteld. De verwachte lagere beschikkingen leiden tot minder terugvorderingen (kleinere grondslag). Daarnaast is het niveau van terugvorderingen neerwaarts bijgesteld. Dit leidt tot minder ontvangsten.

Wajong

De ontvangsten betreffen een terugbetaling van het UWV van te veel ontvangen middelen in 2017. Het voorschot dat in 2017 aan het UWV is overgemaakt met betrekking tot de Wajong en re-integratie Wajong bleek achteraf circa € 25,6 miljoen hoger te zijn dan de uitgaven van het UWV in dat jaar. Dit bedrag is in 2018 door het UWV terugbetaald.

Diversen

Hieronder vallen verschillende mutaties waaronder de afrekening van het UWV en SVB over 2017.

Beleidsmatige mutaties

Sociale zekerheid

M136 kindgebonden budget later afbouwen nadere uitwerking RA

Oorspronkelijk waren alle effecten van de intensivering uit het Regeerakkoord als uitgaven verwerkt. Verdere uitwerking leidt tot een nadere verdeling tussen inkomsten en uitgaven. Deze mutatie is derhalve gekoppeld aan de beleidsmatige mutatie bij de uitgaven aan het kindgebonden budget.

M137 kinderopvangtoeslag verhogen nadere uitwerking RA

Oorspronkelijk waren alle effecten van de intensivering uit het Regeerakkoord als uitgaven verwerkt. Verdere uitwerking leidt tot een nadere verdeling tussen uitgaven en ontvangsten. Deze mutatie is derhalve gekoppeld aan de mutatie bij de uitgaven aan de kinderopvangtoeslag.

Diversen

Hieronder valt onder andere de nominale ontwikkeling van de beleidsmatige mutaties op ontvangsten.

Technische mutaties

Rijksbegroting

Diversen

Dit betreft onder andere het aanpassen van de begrotingen van het UVB en de RSO en het afboeken van de BRZO.

Niet tot een ijklijn behorend

Diversen

Dit betreft onder andere over afrekeningen van het UWV en de werkgeversbijdrage kinderopvangtoeslag.