Wanneer er sprake is van grenseffecten van een maatregel, wordt dat hieronder toegelicht. Wordt een maatregel niet toegelicht in deze paragraaf, dan zijn er geen noemenswaardige grenseffecten.
Accijnstarieven voor alcoholhoudende producten
In het algemeen geldt dat de accijns op bier en wijn in buurlanden België en Duitsland lager is dan in Nederland. Voor tussenproducten zoals port geldt ongeveer hetzelfde accijnstarief in de buurlanden. Voor overige alcoholhoudende producten geldt dat de accijns in België substantieel hoger is dan in Nederland, maar in Duitsland weer lager.
Door de verhoging nemen de grensverschillen met buurlanden toe. De daadwerkelijke invloed op de grenseffecten is mede afhankelijk van maatregelen die onze buurlanden nemen. Ten tijde van indiening van onderhavig wetsvoorstel is niet bekend of, en zo ja welke maatregelen, buurlanden nemen.
In de tabel hieronder is een vergelijking opgenomen van de alcoholaccijnstarieven in Nederland en buurlanden. Hierbij dient rekening te worden gehouden met het feit dat lidstaten een verschillende grondslagen kunnen hanteren voor de wijze van berekenen van de accijns. In de tabel staat de informatie die in augustus 2023 bekend was over het accijnsbeleid voor het jaar 2023 in België en Duitsland.
| Tarief per hectoliter | Nederland 2023 | Nederland 2024 | België 2023 | Duitsland 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Bier | Op basis van graden Plato: | € 8,70 per volumeprocent | € 2 per graad Plato | € 0,79 per graad Plato | |
| < 7 | € 8,83 | ||||
| 7 tot 11 | € 28,49 | ||||
| 11 tot 15 | € 37,96 | ||||
| > 15 | € 47,48 | ||||
| Wijn (niet-mousserend met > 8,5% vol) | € 88,30 | € 102,60 | € 74,90 | € 0,00 | |
| Tussenproducten (> 15% vol) | € 149,30 | € 173,49 | € 157,78 | € 153 | |
| Overige alcoholhoudende dranken (per volumeprocent alcohol) | € 16,86 | € 19,59 | € 29,93 | € 13,03 | |
De hoogte van de accijns is in de buurlanden als volgt voor de hieronder genoemde producten.
| Product | Nederland 2023 | Nederland 2024 | België 2023 | Duitsland 2023 |
|---|---|---|---|---|
| Fles bier 33cl 5% of 12 graden Plato | € 0,13 | € 0,15 | € 0,08 | € 0,03 |
| Fles wijn 75cl > 8,5% | € 0,66 | € 0,77 | € 0,56 | € 0,00 |
| Fles port 75cl 19% | € 1,12 | € 1,30 | € 1,18 | € 1,15 |
| Fles sterke drank 70cl 48% | € 5,66 | € 6,58 | € 10,06 | € 4,38 |
Verhoging accijns dieselvervangende stookolie
Zware stookolie heeft in de ons omringende landen een relatief laag accijnstarief. In de tabel hieronder zijn de huidige (augustus 2023) tarieven in Nederland en buurlanden opgenomen per 1.000 kg zware stookolie. Door de maatregel wordt het accijnstarief voor zware stookolie in Nederland substantieel verhoogd. Deze maatregel kan daarom leiden tot een forse toename in grenseffecten. Door het hoge accijnstarief in Nederland en het lage(re) accijnstarief in buurlanden wordt het voor gebruikers van zware stookolie financieel aantrekkelijker om zware stookolie in buurlanden te tanken.
Verhoging tabaksaccijns
Grenseffecten zullen mogelijk groter worden aangezien Nederland nu al hogere tabaksprijzen kent dan zijn buurlanden en dit verschil door de maatregel zal toenemen. Dit komt omdat bij een groter prijsverschil met buurlanden het meer loont om tabaksproducten over de grens aan te schaffen. Deze grenseffecten kunnen nadelig van invloed zijn op de doeltreffendheid.
Daadwerkelijke invloed op de grenseffecten is mede afhankelijk van maatregelen die onze buurlanden nemen. Ten tijde van indiening van onderhavig wetsvoorstel is niet bekend of, en zo ja welke maatregelen, buurlanden nemen.
De prijs (inclusief belastingen) van een pakje sigaretten en een pakje rooktabak in Nederland en buurlanden is opgenomen in de tabel hieronder. De prijzen zijn gebaseerd op de gewogen gemiddelde kleinhandelsprijs over 2022.149 Bij deze prijzen is de verhoging van de tabaksaccijns per 1 april 2023 niet inbegrepen:
| Land | Sigaretten (20 stuks) | Rooktabak (50 gram |
|---|---|---|
| Nederland | € 7,56 | € 13,37 |
| België | € 7,29 | € 11,19 |
| Duitsland | € 6,65 | € 8,84 |