Omdat door de coronamaatregelen het aanbod en de economische activiteit in veel sectoren werden beperkt, waren de automatische stabilisatoren onvoldoende om de economische gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Daarom heeft het kabinet besloten om extra nood- en steunmaatregelen te nemen, zodat het verlies aan economische activiteit deels kon worden gecompenseerd. Op https://www.rijksfinancien.nl/overheidsfinancien-coronatijd worden de individuele maatregelen nader toegelicht.

In totaal bedroegen de uitgaven en minder inkomsten aan coronagerelateerde maatregelen 46,8 miljard euro in 2020. 27,8 miljard euro hiervan waren EMU-relevante uitgaven. Dat is meer dan de omvang van de begrotingen van Justitie en Veiligheid en Defensie bij elkaar. Ook in vergelijking met andere landen heeft Nederland de economie sterk gesteund, zo blijkt onder andere uit de World Economic Outlook van het IMF.3 In paragraaf 2.1.4 worden de coronagerelateerde uitgaven toegelicht.

De stand van het bedrag aan belastinguitstel voor ondernemers bedroeg op 31 december 2020 in totaal 13 miljard euro. De ontwikkeling van de inkomsten wordt besproken in paragraaf 2.2.

Daarnaast heeft het kabinet geprobeerd om door verschillende risicoregelingen onzekerheden in de economie gedeeltelijk weg te nemen. 1,6 miljard euro hiervan waren niet EMU-relevante uitgaven aan leningen. Deze leningen en garanties worden toegelicht in bijlage 8.

In figuur 1.3.1 staan de totalen over 2020 van de verschillende soorten nood- en steunmaatregelen als gevolg van de coronacrisis. De gevolgen voor de overheidsfinanciën worden besproken in het vervolg van dit Financieel Jaarverslag van het Rijk.

Figuur 1.3.1 Coronagerelateerde maatregelen 2020 (in miljarden euro)4