Uitgaven

Mee-en tegenvallers

Belasting- en invorderingsrente

De uitgaven voor de belasting- en invorderingsrente (BIR) zijn per saldo 4 miljoen euro hoger dan verwacht. Dit valt uiteen in twee aspecten. Enerzijds zijn de uitgaven ca. 29 miljoen euro hoger dan verwacht, met name het gevolg van hogere belastingteruggaven. Dit zie je terug in deze mutatie. Daarnaast heeft de als gevolg van de coronacrisis genomen maatregel om de belastingrente te verlagen naar 0,01 procent daarentegen juist een neerwaarts effect gehad op de uitgaven (begrote omvang: 25 miljoen euro). De geraamde effecten van de coronamaatregelen staan onder technische mutaties. In dit geval onderdeel van de post Diversen onder Technische mutaties Rijksbegroting.

Bijdragen aan gemeenten en kaderwetgebieden

De bijdrage aan gemeenten is ca. 77 miljoen euro lager uitgevallen dan geraamd, omdat gemeenten minder btw gedeclareerd hebben dan verwacht.

Bijdrage aan provincies

De bijdrage aan provincies is ca. 31 miljoen euro lager uitgevallen dan geraamd, omdat provincies minder btw gedeclareerd hebben dan verwacht.

Eigen personeel

Met de aanvullende middelen die beschikbaar zijn gesteld voor 'de Belastingdienst op orde', is de formatie van de Belastingdienst en Douane uitgebreid. De werving is, mede door de coronacrisis, vertraagd waardoor de bezetting nog niet geheel in lijn met de beoogde formatie is en de uitgaven lager zijn uitgevallen.

Overig materieel

Een deel van de uitgaven die begroot waren onder overig materieel zijn gerealiseerd en verantwoord onder Bijdrage SSO en Overige bijdrage ZBO's en RWT's. Daarnaast vallen de uitgaven voor Facilitaire Dienstverlening en Organisatie en Personeel lager uit als gevolg van de lagere bezetting. Dit heeft in 2020 geleid tot lagere uitgaven op Overig materieel.

Schade-uitkering ekv - afgesloten dossiers (r)

Na de revisie van de nationale rekeningen verwerkt het CBS de schadeuitkeringen van de exportkredietverzekering (ekv) als financiële transacties. Pas bij het sluiten van de polis wordt schade geboekt ten laste van het uitgavenplafond. De verhouding tussen de definitieve en voorlopige schades wordt bijgesteld; het totaal aan definitieve en voorlopige schades blijft gelijk.

Storting begrotingsreserve EKV

De begrote storting in de begrotingsreserve is gelijk aan de raming van de premies, conform de systematiek sinds de revisie van de nationale rekeningen door het CBS in 2019. De begrote onttrekking uit de begrotingsreserve is gelijk aan de raming van de uitvoeringskosten van Atradius, overige kosten en definitieve schades. Per saldo neemt naar verwachting de begrotingsreserve met ca. 70 miljoen euro structureel toe, met name doordat de verhouding tussen definitieve en voorlopige schades is bijgesteld ten gunste van de definitieve schades.

Diversen

Deze post bestaat uit diverse mee- en tegenvallers die onder de ondergrens vallen, waaronder een tegenvaller bij de Belastingdienst als gevolg van hoger uitgevallen ICT uitgaven.

Beleidsmatige mutaties

Bijdrage aan SSO's

De geraamde overheadkosten zoals huisvesting, facilitair, ICT en de werkplek vallen 17,5 miljoen euro lager uit, vanwege onderbezetting en vertraging in de werving. Dit komt onder andere door de coronacrisis, waardoor de extra middelen die zijn toegekend, niet geheel tot besteding komen.

Bijstelling BCF

De bijdrage aan gemeenten is in 2020 ca. 132 miljoen euro hoger uitgevallen dan geraamd, omdat gemeenten meer BTW gedeclareerd hebben dan verwacht. De bijdrage aan provincies is in 2020 ca. 5 miljoen euro hoger uitgevallen dan geraamd, omdat provincies meer btw gedeclareerd hebben dan verwacht.

Borgen stabiliteit cruciale processen Belastingdienst

De Belastingdienst wil nieuwe problemen voorkomen door de druk op cruciale processen te verlagen en door de uitvoeringscapaciteit op gelijk niveau te houden. Het betreft met name middelen voor de belastinginning en de ICT-dienstverlening.

Eigen personeel

Met name de reiskosten die onder eigen personeel begroot waren vallen lager uit als gevolg van de coronacrisis. Daarnaast vallen loonkosten lager uit aangezien de werving van nieuw personeel achter blijft bij de geraamde ontwikkeling.

Eindejaarsmarge

De eindejaarsmarge is toegevoegd aan de begroting van het ministerie van Financiën.

Herstellen toeslagen

Er zijn structureel middelen toegekend om een verbetering in de uitvoering van Toeslagen mogelijk te maken. Daarnaast worden middelen beschikbaar gesteld voor de ontvlechting van de Belastingdienst.

Inhuur externen

Mede als gevolg van de coronacrisis vallen de uitgaven van de Belastingdienst aan externe inhuur lager uit (ca.59 miljoen euro). Ondanks de coronacrisis gaan dienstverlening en processen zoveel mogelijk door, maar is ook besloten om bepaalde activiteiten tijdelijk te stoppen of te verminderen. Dit om bedrijven te ontzien (bijvoorbeeld met de uitstelregeling betaling belastingschulden en het pauzeren van invorderingsprocessen), maar ook omdat voor bepaalde taken fysiek contact nodig is. Door contactbeperkende maatregelen kan de Belastingdienst bijvoorbeeld minder makkelijk op bezoek (zoals een bedrijfsbezoek en een boekenonderzoek) bij ondernemers. De extra toegekende budgetten aan de Belastingdienst worden daarom niet geheel benut.

Inzet aanvullende post beheerst vernieuwen

De resterende middelen op de aanvullende post voor Beheerst Vernieuwen zijn overgeheveld naar de begroting van het ministerie van Financiën en ingezet ter dekking van problematiek bij de Belastingdienst.

Inzet eindejaarsmarge

De toegevoegde eindejaarsmarge is ingezet ter dekking van problematiek bij de Belastingdienst.

Kasschuif toeslagen (compensatie ouders)

Bij de herstelbetalingen van Toeslagen staat zorgvuldigheid voorop: ouders moeten zo veel mogelijk in een keer goed geholpen zijn. Ook is het essentieel om goede dienstverlening aan ouders te bieden, waarbij de verhalen van de ouders centraal staan. De grote complexiteit van de dossiers maakt het noodzakelijk om het ritme van de betalingen aan te passen, waardoor een deel van de middelen wordt doorgeschoven naar 2021 en 2022.

Kasschuiven

Middels enkele kasschuiven worden middelen in 2020 naar 2021 en verder geschoven. Er zijn een aantal kasschuiven ingediend om de resterende middelen op de Aanvullende Post voor Beheerst vernieuwen in het gewenste ritme te plaatsen na overheveling naar de Financiën-begroting. Deze kasschuiven zorgen voor een nieuwe en juiste verdeling van de middelen in de jaren 2020 en verder.

Onvoorzien

Deze middelen op artikel 10 zijn niet aangewend in 2020 en daarmee vrijgevallen.

Toeslagen (compensatie ouders en uitvoeringskosten)

Het kabinet heeft in het voorjaar van 2020, zoals aangegeven in de «Kabinetsreactie op het eindrapport van de Adviescommissie Uitvoering Toeslagen, het rapport van de ADR en het Zwartboek» van 13 maart jl., middelen beschikbaar gesteld om de erfenis van een onredelijk hard toeslagenstelsel zo veel mogelijk te repareren.

Verbeteren dienstverlening Belastingdienst

Burgers en bedrijven moeten op de dienstverlening van de Belastingdienst kunnen vertrouwen. De middelen die hiervoor zijn vrijgemaakt geven onder andere een impuls voor de bereikbaarheid en klantgerichtheid van de Belastingtelefoon en tijdige afhandeling van bezwaren en aangiften voor Erf- en Schenkbelasting. Daarnaast wordt gestart met een cultuurtraject binnen de Belastingdienst.

Diversen

Dit betreft een som van meerdere mutaties, waaronder een bijdrage aan gemeenten voor schuldhulptrajecten ten behoeve van de toeslagengedupeerden. 

Technische mutaties

Herverzekering leverancierskredieten

Dit betreft een coronamaatregel waarbij de Staat voorkomt dat de kortlopende kredietverlening in de private verzekeringssector stilvalt.

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2020 is toegevoegd aan de departementale begroting.

Overboeking bcf wbi (eerste tranche) 2020

Voor Woningbouw Impuls (WBI) is de eerste tranche van 290 miljoen euro aan specifieke uitkeringen uitgekeerd en daarnaast 35 miljoen afgedragen aan het BTW-compensatiefonds.

Diversen

Deze post betreft met name afdrachten aan het BTW-compensatiefonds. 

Afname munten in circulatie (niet relevant voor uitgavenplafond)

Het afgelopen jaar zijn er via De Nederlandsche Bank (DNB) minder munten in omloop gebracht, dan dat er uit omloop zijn teruggekomen. Als gevolg daarvan heeft DNB het afgelopen jaar per saldo een bedrag van ca. 32 miljoen euro aan nominale waarde van in de markt uitgezette munten uit de schatkist onttrokken.

Kapitaalinjectie Invest-NL (niet relevant voor uitgavenplafond)

Eind 2019 is Invest-NL N.V. opgericht. Invest-NL ontvangt verspreid over enkele jaren een kapitaalinjectie (ter waarde van 1,7 miljard euro) waarvan 330 miljoen euro in 2020 beschikbaar was gesteld. Invest-NL heeft in 2020 nog geen aanvullend kapitaal nodig gehad bovenop de 50 miljoen euro die bij oprichting in 2019 beschikbaar was gesteld.

Lening KLM (niet relevant voor uitgavenplafond)

Middels een Kamerbrief (Kamerstukken II 2019/20, 29 232 nr. 41) en incidentele suppletoire begroting (Kamerstukken II 2019/20, 35 505 nr. 1) heeft het kabinet op 26 juni 2020 het parlement geïnformeerd over de steunmaatregelen KLM. Onderdeel van deze steunmaatregelen is een directe lening aan KLM door de Nederlandse staat met een omvang van maximaal 1 miljard euro. De lening is een achtergestelde lening. Dit betekent dat wanneer KLM haar crediteuren niet kan terugbetalen, deze lening (en daarmee de Nederlandse staat) pas als laatste wordt terugbetaald. Daarmee neemt de Nederlandse staat relatief veel risico op zich via deze lening, hetgeen weerspiegeld wordt door de eveneens relatief hoge rente die KLM op deze lening betaalt (zie begrote ontvangsten in de Ontwerpbegroting 2021). De omvang van de daadwerkelijke in 2020 door de Staat aan KLM verstrekte lening bedraagt 277,1 miljoen euro.

Diversen

Deze mutatie betreft onder andere de betaling van de vermogensbelasting van 7,8 miljoen euro als gevolg van de fusie tussen Alawwal Bank en de Saudi British Bank (SABB). De belastingplicht van de consortiumpartners (waarvan de Staat één van de partners is) loopt via de vennootschap NWM (het huidige consortiumvehikel). Bij deze vennootschap is reeds een voorziening getroffen voor deze vermogenswinstbelasting, die vrijvalt. Hierdoor heeft het betalen van deze belasting per saldo geen effect. Het aandeel van de Staat hierin betreft 7,8 miljoen euro en is als desaldering verwerkt bij zowel de uitgaven als ontvangsten.

Niet-belastingontvangsten

Mee- en tegenvallers

Belasting- en invorderingsrente

Bij de belasting- en invorderingsrente (BIR) wordt een structurele ramingsbijstelling verwerkt van de ontvangsten. Dit wordt met name veroorzaakt door de stijging van het aantal (belastingplichtige) bedrijven en burgers in de afgelopen jaren. Dit heeft positieve gevolgen voor de belastingbasis en daarmee de grondslag voor de meerjarige BIR-raming. Ook is sprake van gewijzigde verdeelsleutels van de BIR, waardoor bij de renteontvangsten de verhouding tussen het belasting- en het premiedeel verschuift ten faveure van eerstgenoemde en daarmee de Financiënbegroting. Tevens zijn a.g.v. de Coronamaatregelen de ontvangsten naar beneden bijgesteld. Deze coronamutaties van de niet-belastingontvangsten: Belasting- en invorderingsrente, doorbelasten kosten vervolging en Ontvangsten boetes en schikkingen staan begroot in de tabel onder Technische toelichtingen Rijksbegroting onder Coronamaatregelen en Verlenging Coronamaatregelen en worden verderop en in de Bijlage Overzicht Coronasteunmaatregelen in het Jaarverslag Financiën 2020 nader toegelicht.

Dividenden staatsdeelnemingen - deelnemingen

De coronacrisis heeft geleid tot een neerwaartse bijstelling van het ontvangen dividend bij de reguliere staatsdeelnemingen.

Doorbelasten kosten vervolging

Aan belastingschuldigen worden de kosten doorberekend van invorderingsmaatregelen. Op basis van de realisatiecijfers zijn de ontvangsten voor kostenvervolging in 2020 opwaarts bijgesteld. Tevens zijn a.g.v. de coronamaatregelen de ontvangsten naar beneden bijgesteld. Deze coronamutaties van de niet-belastingontvangsten: Belasting- en invorderingsrente, doorbelasten kosten vervolging en Ontvangsten boetes en schikkingen staan begroot in de tabel onder Coronamaatregelen en Verlenging Coronamaatregelen en worden verderop en in de Bijlage Overzicht Coronasteunmaatregelen in het Jaarverslag Financiën 2020 nader toegelicht.

Onttrekking begrotingsreserve EKV

Vanaf de eerste suppletoire begroting 2020 en verder worden de toevoegingen aan de begrotingsreserve EKV als uitgaven weergegeven en de onttrekkingen uit de begrotingsreserve als ontvangsten. De geraamde onttrekking uit de begrotingsreserve is gelijk aan de geraamde uitvoeringskosten van Atradius, schades die definitief worden afgeschreven en overige kosten. Een onttrekking uit de begrotingsreserve is een ontvangst voor de Financiën-begroting.

Ontvangsten boetes en schikkingen

De raming voor boetes en schikkingen is opwaarts bijgesteld als gevolg van hogere realisatiecijfers. Tevens zijn a.g.v. de Coronamaatregelen de ontvangsten naar beneden bijgesteld. Deze coronamutaties van de niet-belastingontvangsten: Belasting- en invorderingsrente, doorbelasten kosten vervolging en Ontvangsten boetes en schikkingen staan begroot in de tabel onder Coronamaatregelen en Verlenging Coronamaatregelen en worden verderop en in de Bijlage Overzicht Coronasteunmaatregelen in het Jaarverslag Financiën 2020 nader toegelicht.

Winstafdracht DNB

De winstafdracht 2020 is naar boven bijgesteld vanwege het feit dat DNB in 2019 meer winst maakte dan verwacht en is het gevolg van wijzigingen in het monetaire beleid. Hieronder valt onder andere: 1) het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB), waarin extra staats- en bedrijfsobligaties beschikbaar zijn gekomen, en 2) de ontwikkeling in de rentecurve, waardoor DNB in 2019 een lagere voorziening voor het renterisico aan diende te houden en er in 2020 een deel van de voorziening is vrijgevallen. Doordat het de winstafdracht betrof over de gerealiseerde winst in 2019 had de coronacrisis dus nog geen invloed.

Diversen

Dit betreft een som van meerdere mutaties. Zo wordt zijn de ontvangsten voor de EKV-premies hoger dan verwacht. Door de coronacrisis is er een grotere behoefte aan het afdekken van betalingsrisico’s en vinden er meer EKV-transacties plaats met meer premieopbrengsten als gevolg.

Beleidsmatige mutaties

Vrijval begrotingsreserve garantie TenneT

In 2010 heeft de Staat een garantie van 300 miljoen euro voor 10 jaar afgegeven aan TenneT. Als vergoeding voor deze garantie heeft TenneT in totaal 48 miljoen euro aan premies betaald. De Staat heeft deze premies in een begrotingsreserve gestort ter dekking van eventuele schade. De garantie is in 2020 komen te vervallen zonder dat er een claim heeft plaatsgevonden. Het opgebouwde bedrag van 48 miljoen euro uit de reserve valt daarom nu vrij.

Diversen

Deze post bestaat uit beleidsmatige mutaties die onder de ondergrens vallen.

Technische mutaties

Coronamaatregelen

Het kabinet heeft 17 maart (Kamerstuk 2019-2020, 35-420, nr. 14), besloten de liquiditeit van de ondernemers te ondersteunen door tijdelijk –gedurende drie maanden- zowel de belasting- als de invorderingsrente naar 0,01 procent te verlagen. Dit leidt tot lagere rente-ontvangsten. Daarnaast is het kabinet ondernemers tegemoetgekomen door het tijdelijk - gedurende drie maanden - achterwege laten of terugdraaien van betaalverzuimboetes. Deze maatregel heeft daarnaast een neerwaarts effect op de opbrengsten van de kosten van vervolging, wat tot lagere boete-ontvangsten leidt. De som van deze eerste set van maatregelen is begroot op 165 miljoen euro in 2020.

Herverzekering leverancierskredieten

De herverzekering leverancierskredieten betreft een coronamaatregel waarbij de Staat voorkomt dat de kortlopende kredietverlening in de private verzekeringssector stilvalt. De schaderestituties en premieontvangsten voor de herverzekering van de leverancierskredieten komen ten gunste van de Staat.

Recuperaties ekv

Argentinië heeft aangegeven de openstaande vordering van 140 miljoen euro niet te kunnen voldoen en heeft herstructurering aangevraagd bij de Club van Parijs. De uiterste betaaldatum voor deze vordering verstrijkt in 2021, waardoor vooralsnog de voor 2020 geraamde ontvangst wordt geraamd voor 2021. Daarnaast is bij invoering van de nieuwe begrotingssystematiek voor de EKV in 2019 per abuis de plafondaanduiding van de schaderestituties voor en na 1999 verwisseld. Restituties van polissen na 1999 hadden conform nieuwe systematiek buiten het uitgavenplafond moeten vallen en restituties van polissen van voor 1999 hadden binnen het uitgavenplafond moeten vallen. Deze mutatie van 151,7 miljoen euro corrigeert voor deze verwisseling van verwerking.

Verlenging coronamaatregelen

Het kabinet heeft 28 augustus 2020 aangegeven de maatregelen rondom de belasting- en invorderingsrente te verlengen tot en met 31 december 2021. Daarnaast is de belastingrente per 1 oktober 2020 weer verhoogd tot het niveau van 4 procent. Voor alle belastingsoorten met uitzondering van de vennootschapsbelasting komt deze 4 procent overeen met het percentage zoals dat oorspronkelijk, voorafgaand aan de Coronacrisis, gold. Het percentage voor de vennootschapsbelasting bedroeg oorspronkelijk 8 procent, maar zal vanaf 1 oktober 2020 tot en met 31 december 2021 op het lagere niveau van 4 procent (gelijk aan de andere belastingsoorten) liggen. Tot slot, komt het kabinet ondernemers tegemoet door het tijdelijk achterwege laten of terugdraaien van betaalverzuimboetes. Deze verzuimboete brengt de Belastingdienst normaliter in rekening als een belastingplichtige niet (tijdig) betaalt. Deze verlenging leidt tot derving in de niet-belastingontvangsten; bij de Belasting- en invorderingsrente, doorbelasten kosten vervolging en Ontvangsten boetes en schikkingen.

Diversen

Deze post bestaat uit technische mutaties die onder de ondergrens vallen.

Dividenden staatsdeelnemingen - financiële deelnemingen (niet relevant voor het uitgavenplafond)

De nieuwste winstramingen van de staatsdeelnemingen leiden tot een lagere dividendraming. De dividenduitkeringen van financiële instellingen zijn tot en met 31 december 2020, op aanbeveling van de ECB, uitgesteld.

Verkoop SABB en RFS (niet relevant voor het uitgavenplafond)

De Staat heeft zijn resterende belang in de Saudi British Bank (SABB) en RFS Holdings afgewikkeld. De opbrengst van de verkoop betreft ca. 31 miljoen euro.

Winstafdracht DNB (niet relevant voor het uitgavenplafond)

De winstafdracht 2020 is naar boven bijgesteld vanwege het feit dat DNB in 2019 meer winst maakte dan verwacht en is het gevolg van wijzigingen in het monetaire beleid. Hieronder valt onder andere: 1) het opkoopprogramma van de ECB, waarin extra staats- en bedrijfsobligaties beschikbaar zijn gekomen, en 2) de ontwikkeling in de rentecurve, waardoor DNB in 2019 een lagere voorziening voor het renterisico aan diende te houden en er in 2020 een deel van de voorziening is vrijgevallen. Doordat het de winstafdracht betrof over de gerealiseerde winst in 2019 had de coronacrisis dus nog geen invloed.

Diversen (niet relevant voor het uitgaven plafond)

Dit betreft een som van meerdere mutaties met als belangrijkste de desaldering van de vermogensbelasting van 7,8 miljoen euro met betrekking tot de fusie tussen Alawwal Bank en de Saudi British Bank (SABB).