Artikel 1 Gemeentefonds

Toelichting algemeen

Het kabinet heeft een tweede pakket maatregelen getroffen om gemeenten en provincies te compenseren voor de financile gevolgen van de coronacrisis. In tabel 2 zijn deze maatregelen opgenomen, voor zover de financiering direct via het gemeentefonds verloopt. Onder de tabel worden de verschillende maatregelen kort toegelicht. Een uitgebreide toelichting is opgenomen in de kamerbrief Compensatiepakket coronacrisis medeoverheden augustus 2020.

Toelichting mutaties

1) Inkomstenderving precariobelasting en markt- en evenementenleges

Door de corona-maatregelen waren er in de periode van 1maart tot 1juni geen terrassen opgesteld en zijn er geen markten- en evenementen geweest. Gemeenten zijn daardoor geconfronteerd met een terugval van inkomsten uit terrasprecario en uit markt- en evenementenleges. Het kabinet heeft besloten de gemeenten voor de periode van 1maart 2020 tot en met 1juni 2020 voor dit doel te compenseren voor een bedrag van 20 mln. Dit bedrag wordt uitgekeerd in de vorm van een decentralisatie-uitkering.

2) Lokale culturele voorzieningen

Eerder heeft het kabinet de gemeenten, voor de periode van medio maart tot en met 1juni 2020, 60 mln. verstrekt voor de borging van de lokale en regionale culturele infrastructuur. Deze organisaties missen onder andere inkomsten uit kaartverkoop en horeca, terwijl de vaste lasten zoals huisvesting en beveiliging doorlopen. Het kabinet stelt aan gemeenten nogmaals 60 mln. beschikbaar voor de periode van 1juni tot en met 31december 2020. Dit bedrag zal worden toegevoegd aan de algemene uitkering.

3) Buurt- en dorpshuizen

Het kabinet stelt 17 mln. voor 2020 beschikbaar om gemeenten te compenseren voor de extra uitgaven voor de dorps- en buurthuizen. De extra uitgaven bestaan onder andere uit het kwijtschelden van huur en het compenseren van tegenvallende inkomsten uit bijvoorbeeld horeca en zaalverhuur van buurt- en dorpshuizen. Dit bedrag zal worden toegevoegd aan de algemene uitkering.

4) Toezicht en handhaving

Het kabinet stelt 50 mln. voor 2020 beschikbaar om gemeenten te compenseren voor de extra toezicht- en handhavingskosten als gevolg van onder andere de extra inzet van boas en de extra verkeersmaatregelen. Ook dit bedrag zal worden toegevoegd aan de algemene uitkering.

5) Vrijwilligersorganisaties Jeugd

Het kabinet stelt 7,3 miljoen beschikbaar om lokale vrijwilligersorganisaties, zoals de scouting en speeltuinen, te compenseren. Hiermee wordt opvolging gegeven aan de motie van het lid Peters c.s. Dit bedrag zal worden toegevoegd aan de algemene uitkering.

6) Verkiezingen

Het kabinet stelt 29 mln. beschikbaar om gemeenten te compenseren voor de extra kosten bij de herindelingsverkiezingen in november 2020 en de Tweede Kamer-verkiezing in 2021 als gevolg van de corona-maatregelen. De extra kosten hangen onder meer samen met aanvullende kosten voor de inrichting van stemlokalen, voor het mogelijk moeten huren van alternatieve locaties die in de coronacrisis beter geschikt zijn om als stemlokaal in te richten, voor toegankelijkheid van die locaties en voor de aanvullende werkzaamheden die gemeenten moeten doen ter voorbereiding van de verkiezingen. Dit bedrag wordt uitgekeerd in de vorm van een decentralisatie-uitkering.

7) Sociale werkbedrijven

Eerder heeft het kabinet de gemeenten, voor de periode van 1maart tot 1juni 2020, 90 mln. verstrekt voor het opvangen van de exploitatietekorten van de Sociale Werkbedrijven. Het kabinet stelt voor ditzelfde doel aanvullend 50 mln. beschikbaar voor de periode van 1juni tot en met 31december 2020. Dit bedrag zal worden toegevoegd aan de integratie-uitkering Participatie via een verhoging van de Rijksbijdrage Wsw.

8) Incidenteel schrappen opschalingskorting

Gezien de toegenomen financile druk bij gemeenten door corona heeft het kabinet besloten de oploop in de opschalingskorting voor gemeenten in de jaren 2020 en 2021 incidenteel te schrappen. Dit leidt tot een verhoging van de algemene uitkering van het gemeentefonds van 70 mln. in 2020 en 160 mln. in 2021.