De crisis in de financiële sector manifesteerde zich in Nederland vooral in de laatste vier maanden van 2008. Deze zogenoemde kredietcrisis heeft geleid tot diverse interventies en arrangementen door het Ministerie van Financiën. Een belangrijk deel hiervan is in oktober 2008 tot stand gekomen, gevolgd door interventies later in 2008 en in 2009. Begin 2010 ontstond boven op de kredietcrisis een nieuwe crisis, als uitvloeisel van de zorgelijke financiële situatie in een aantal Europese landen. We duiden deze laatste crisis aan met de term «EU-landencrisis».
Gelijktijdig met de Rapporten bij de Jaarverslagen verschijnt ook onze vijfde rapportage over de interventies en arrangementen van het Ministerie van Financiën in het kader van de kredietcrisis en de EU-landencrisis (Algemene Rekenkamer, 2011d). Door het monitoren van de ontwikkelingen willen wij inzicht geven in de veelheid aan informatie hierover en de daarmee samenhangende risico’s en onzekere factoren. Gelet op de reikwijdte van de problematiek kunnen wij geen zekerheid geven over de volledigheid en juistheid van de informatie.
De vijfde rapportage schetst de ontwikkelingen in het vierde kwartaal van 2010 en het eerste kwartaal van 2011.
Veel, zo niet alle informatie die wij in de rapportages aanbieden is al aan de Tweede Kamer bekend gemaakt, vooral via de minister van Financiën. Het is van belang dat duidelijk is dat de informatiepositie van de Tweede Kamer voor de jaren die nog komen gaan afdoende is gewaarborgd. Daarmee doelen wij vooral op het door de tijd heen in stand houden van een op één leest geschoeid overzicht over de afwikkeling van alle arrangementen, de mate waarin aan alle afspraken rond die arrangementen wordt voldaan en wat verder relevant is.
Onze serie publicaties over de kredietcrisisinterventies is informatief van aard en niet oordelend. Ons oordeel over de verantwoording over en de rechtmatigheid van de interventies vanaf 2008 is te vinden in onze Rapporten bij de Jaarverslagen 2008, 2009 en 2010 van het Ministerie van Financiën (IXB) en het Jaarverslag Nationale Schuld 2008, 2009 en 2010 (IXA). In mei 2011 volgt ons oordeel over het verslagjaar 2010.
Financieel belang kredietcrisis
In 2010 is het bedrag dat uitstaat in de vorm van aandelen, leningen en securities gedaald van ongeveer € 44 miljard per 31 december 2009 naar ongeveer € 41 miljard per 31 december 2010. Als we daarbij de garantieverplichtingen en de participaties in (de verliezen op) portefeuilles optellen, komen we voor de interventies in de financiële sector uit op een totaalbedrag van ongeveer € 95 miljard, 33 waarover de Staat per eind 2010 financieel risico liep.
Financieel belang EU-landencrisis
De volgende tabel geeft een beeld van de financiële omvang van de interventies in het kader van de EU-landencrisis op 31 december 2010.
Bedragen x € 1 miljoen | Stand per 31 december 2010 |
|---|---|
Deelneming European Financial Stability Facility (EFSF) | 1 |
Lening Griekenland | 1 248 |
Europese stabilisatiemechanismen: EFSM en EFSF | 28 818 |
Totaal | 30 067 |
Bron: Ministerie van Financiën
Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar onze vijfde rapportage over de interventies en arrangementen van het Ministerie van Financiën in het kader van de kredietcrisis en de EU-landencris (Algemene Rekenkamer, 2011d), dat u ook kunt vinden op onze website (www.rekenkamer.nl).