Uitgaven

Mee-en tegenvallers

Vrijval subsidies

De verlaging met 33 miljoen euro heeft diverse oorzaken, maar is vooral een gevolg van een ander kasritme bij de meerjarige subsidies (o.a. Armoedesubsidies; Ontwikkeladvies 45+), van lagere subsidiedeclaraties dan waar eerder rekening mee is gehouden (o.a. Dienstverlening Werkzoekenden en projecten Samenwerking en Regie Arbeidsmarkt) en van subsidievaststellingen naar aanleiding van einddeclaraties die niet meer op tijd konden plaatsvinden (o.a. DWSRA).

Diversen - Rijksbegroting

Dit betreft voornamelijk onderuitputting op de budgetten van verschillende artikelen. Het gaat o.a. om opdrachten budgetten op artikel 1 (arbeidsmarkt), budgetten die vallen onder Inburgering en de budgetten op het apparaatsartikel.

AIO (Aanvullende Inkomensondersteuning Ouderen)

De uitkeringslasten van de AIO zijn hoger uitgevallen doordat zowel het aantal AIO-gerechtigden als de hoogte van de gemiddelde uitkering ten tijde van het opstellen van de begroting is onderschat. Het aantal AIO-gerechtigden valt met name hoger uit door een kleinere uitstroom dan verwacht, daarnaast heeft ook een groter aantal personen een AIO-uitkering aangevraagd dan verwacht. De gemiddelde uitkering valt iets hoger uit door samenstellingseffecten. Door onder andere de afschaffing van de partnertoeslag stromen er steeds meer mensen uit met relatief een lage gemiddelde uitkering (onvolledige AOW met partnertoeslag) en stromen huishoudens in met een relatief hogere gemiddelde uitkering (onvolledige AOW zonder partnertoeslag). Dit effect is iets groter dan verwacht.

Compensatie dagloon

Via een kasschuif was 32,5 miljoen euro naar 2019 verschoven ter dekking van dagloon compensatie. Inmiddels is de inschatting dat compensatie in 2019 1 miljoen euro zal kosten. Het restant van het bedrag is vrijgevallen (-/- 31,5 miljoen euro).

Dienst Uitvoering Onderwijs DUO

De onderbesteding op Leningen van ruim 30 miljoen euro bij DUO is het gevolg van een lager volume inburgeraars dat in 2019 een deel van de toegekende lening heeft opgenomen. Hier zien we dat de nawerking van de tijdelijke sterke toename van asielmigranten in 2015 en 2016 aan het afnemen is. Het gemiddeld opgenomen bedrag valt in 2019 lager uit. Het lijkt erop dat het opnemen van leningen van recentere instromers wat traag op gang komt.

Herstel niet-automatisch herstarten WKB

De Belastingdienst is er bij een onderzoek naar het niet-gebruik van de WKB achter gekomen dat er een groep mensen is die ten onrechte geen WKB heeft ontvangen. Het kabinet gaat deze omissie herstellen voor de periode vanaf 2013 tot en met het lopende toeslagjaar. Dit leidt tot incidentele uitgaven van in totaal naar verwachting 420 miljoen euro verdeeld over 2019 en 2020. De eerste inschatting was dat hiervan in 2019 215 miljoen zou worden uitgekeerd. Bij Najaarsnota 2019 en daarna is deze verdeling tussen 2019 en 2020 nog bijgesteld (zie toelichting onder beleidsmatige mutaties). De uitvoering wordt daarnaast ook naar de toekomst toe aangepast.

Kindregelingen

De neerwaartse bijstelling op de kindregelingen is grotendeels het gevolg van lager dan verwachte uitgaven kinderopvangtoeslag (KOT) en kindgebonden budget (WKB). De bijstelling van de uitgaven KOT is het saldo van verschillende tegengestelde effecten. Het gebruik van kinderopvang is sterker gestegen dan eerder werd verwacht. Daarentegen sluiten de voorschotbetalingen beter aan bij de vastgestelde hoogte van de KOT (beschikkingen) en zijn er minder nabetalingen. Per saldo resulteert een meevaller op de uitgaven KOT. De meevaller bij de WKB wordt deels verklaard door een iets positievere inkomensontwikkeling dan eerder aangenomen. Daarnaast sluiten de voorschotbetalingen beter aan bij de vastgestelde hoogte van het kindgebonden budget (beschikkingen) dan eerder werd verwacht.

Loonkostenvoordeel

De realisatiecijfers van het Loonkostenvoordeel (LKV) over 2018 (uitbetaling in 2019) laten een meevaller in 2019 zien.

Participatiewet

De raming van de Participatiewet heeft betrekking op de Participatiewet, inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) en bijstand voor zelfstandigen voor startende ondernemers (Bbz).

De raming is neerwaarts bijgesteld door de verwerking van de realisatiecijfers over 2018 in de ramingen voor de regelingen IOAW (- 35 miljoen euro), IOAZ (- 2 miljoen euro) en BBZ (- 2 miljoen euro). Daarnaast is er bij de IOAW rekening gehouden met verminderde doorstroom vanuit de WW (- 8 miljoen euro). In de begrotingsregels die door dit kabinet zijn vastgesteld is afgesproken dat het uitgavenplafond wordt aangepast voor de conjuncturele component van de bijstand. Hierdoor valt de verwerking van de realisatiecijfers 2018 in de bijstandsraming onder de technische mutaties.

Toeslagenwet

De uitgaven aan de Toeslagenwet (TW) zijn naar beneden bijgesteld. De neerwaartse bijstelling komt grotendeels door een lager aantal TW-aanvragen bij Wajong-uitkeringen dan oorspronkelijk verwacht.

Wajong

De uitkeringslasten Wajong zijn lager uitgevallen dan van tevoren begroot. Dit komt onder andere doordat er meer Wajongers werken dan verwacht, wat zorgt voor een lagere gemiddelde uitkering.

Diversen - Sociale zekerheid

Diverse mutaties waaronder de verwerking van de realisatiecijfers bij Najaarsnota. Deze leiden bijvoorbeeld tot een opwaartse bijstelling binnen de Wet tegemoetkoming loondomein en neerwaartse bijstellingen op de IOW en TW.

Beleidsmatige mutaties

Kasschuiven uitgavenplafond rijksbegroting

Dit betreffen kleine kasschuiven onder plafond Rijksbegroting. Dit zijn onder andere kasschuiven voor amendementen op de begroting, voor Caribisch Nederland en voor de Inspectie SZW.

Diversen - Rijksbegroting

Hieronder vallen onder andere de dekking afkomstig van de post nominaal onvoorzien (artikel 99), de eindejaarsmarges onder plafond Rijksbegroting, de regeling kansen voor kinderen, tel mee met taal en de veranderopgave inburgering.

Dekking herstel niet-automatisch herstarten WKB

Deze reeks bestaat uit dekking voor de incidentele kosten voor het herstellen van ten onrechte niet ontvangen van kindgebonden budget, in het kader van het hierboven beschreven herstel niet-automatisch herstarten WKB.

Herijking light model

Elk jaar wordt het bekostigingsmodel van het UWV (Light model) herijkt. Deze herijking leidt ieder jaar tot een budgetneutrale schuif tussen premie- en begrotingsgefinancierde uitvoeringskosten.

Inzet voor dekking algemene problematiek

SZW ontvangt in 2019 eenmalig 21,7 miljoen euro terug van de SVB vanwege het exploitatiesaldo over 2018. Een deel hiervan (20,2 mln) is het gevolg van de schikking die de SVB heeft getroffen met Capgemini. Deze teruggave van 21,7 mln wordt ingezet als dekking voor de algemene problematiek waaronder voor onvermijdelijke uitvoeringskosten CIZ.

Kasschuiven uitgavenplafond sociale zekerheid

Hieronder vallen onder andere een kasschuif voor de herziening van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (BBZ), een kasschuif voor de vereenvoudiging van de Wajong en een kasschuif voor een IT-plan bij SVB.

Kindregelingen

In 2019 zijn de verwachte 215 miljoen euro aan uitgaven voor de herstelactie kindgebonden budget (zie eerdere toelichting) op grond van realisaties lager uitgekomen. Deze uitgaven schuiven door naar 2020. Bij Najaarsnota werd een bijstelling van ‒ 83 miljoen euro verwacht. Deze verwachting is op grond van realisaties nog opwaarts herzien met 28 miljoen euro. Deze herziening valt onder de post Diversen.

Uitboeken activeren quotum

Eerder werd gedacht dat de overheid de banenafspraak niet zou halen en hiermee in totaal niet voldoende banen volgens de banenafspraak zouden worden gecreëerd. Hiervoor is een besparingsverlies op de bijstand ingeboekt. Nu blijkt dat de overheid en de markt samen wel voldoende banen hebben gecreëerd. Daarom is het besparingsverlies weer uitgeboekt.

Uitdelen nominalen ontwikkeling

De toegekende loon- en prijsindexatie is verdeeld over de artikelen. Hiermee zijn de begrotingsgefinancierdeuitkeringen op het prijspeil van 2019 gebracht. Zie ook de toelichtingen onder Koppeling uitkeringen.

Diversen - Sociale zekerheid

Hieronder vallen onder andere de eindejaarsmarges onder plafond Sociale Zekerheid, middelen om de OPS-slachtoffers financieel tegemoet te komen en dienstverlening SVB (5 mln).

Technische mutaties

Naar GF: bijdrage maatschappelijke begeleiding

Dit betreft een decentralisatie uitkering die een bijdrage geeft aan het gemeentefonds voor de maatschappelijke begeleiding.

Diversen - Rijksbegroting

Dit betreft een groot aantal overboekingen aan verschillende departementen. Er worden bijvoorbeeld diverse bedragen overgemaakt aan het gemeentefonds om gemeenten te compenseren voor kosten aan uiteenlopende onderwerpen, met name decentralisatie-uitkeringen. Dit betreft onder andere een uitkering aan het gemeentefonds in het kader van Perspectief op Werk (-9 miljoen euro). Vanuit SZW wordt ook bijgedragen aan een Verhoging van het taalniveau van statushouders (-20 miljoen euro).

Participatiewet

De Participatiewet-raming is bijgesteld aan de hand van de werkloosheidscijfers van het CPB (-83 miljoen euro) en de verwerking van realisatiegegevens over 2018 (-117 miljoen euro). In de begrotingsregels is afgesproken dat het SZ-plafond hiervoor wordt aangepast.

Diversen - Sociale zekerheid

Dit betreft onder andere een overboeking aan het gemeentefonds (-27,6 miljoen euro) en een afrekening van SVB over jaar 2018 (21,2 miljoen euro).

Rijksbijdrage vermogenstekort ouderenfonds

Op basis van het Centraal Economisch Plan van het CPB is de raming voor de rijksbijdrage aan het vermogenstekort van het Ouderdomsfonds opwaarts bijgesteld.

Rijksbijdrage zez

De hogere realisatie hangt samen met een hoger dan geraamd aantal uitkeringen van de eenmalige ZEZ-compensatieregeling.

Diversen - Niet relevant voor het uitgavenplafond

Dit betreft onder andere mutaties in de arbeidsongeschiktheidsregelingen.

Niet-belastingontvangsten

Mee- en tegenvallers

Diversen - Rijksbegroting

Het grootste deel van de slotwetmutatie heeft betrekking op de ontvangsten van de Rijksschoonmaakorganisatie (RSO). Dit bedrag heeft betrekking op facturen voor schoonmaakwerkzaamheden, waarvan betaling niet in 2019 zal plaatsvinden maar pas in 2020.

Kindregelingen

De ontvangsten uit terugvorderingen kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget zijn lager uitgekomen dan verwacht. Bij beide regelingen waren er met name over de toeslagjaren 2017 en 2018 minder terugontvangsten. De Belastingdienst heeft wijzigingen in de uitvoering doorgevoerd die gericht zijn op het terugdringen van terugvorderingen. Het effect hiervan op de terugontvangsten treedt sneller op dan verwacht.

Wajong

De ontvangsten betreffen een terugbetaling van het UWV aan te veel ontvangen middelen in 2018. Het voorschot dat in 2018 aan het UWV is overgemaakt met betrekking tot de Wajong en re-integratie Wajong bleek achteraf circa 22 miljoen euro hoger te zijn dan de uitgaven van het UWV in dat jaar. Dit bedrag is in 2019 terugbetaald.

Diversen - Sociale zekerheid

Hieronder vallen verschillende mutaties waaronder de afrekening van het UWV en SVB over 2018 en de ontvangsten op de Toeslagenwet.

Beleidsmatige mutaties

Diversen - Rijksbegroting

Dit betreft de eigen bijdragen van deelnemers die zich inschrijven in het personenregister Kinderopvang. Deze eigen bijdragen worden vanaf 2019 onder de ontvangsten geboekt en niet meer in mindering op de uitgaven gebracht.

Diversen - Sociale zekerheid

Hieronder valt de nominale ontwikkeling van de beleidsmatige mutaties op ontvangsten.

Technische mutaties

Diversen - Rijksbegroting

De raming van de ontvangsten van de schoonmaakorganisatie RSO is aangepast aan nieuwe inzichten over het aansluitschema van de departementen, de dienstverlening en doorontwikkeling van de RSO en het prijsniveau2019 (5 miljoen euro).

Diversen - Sociale zekerheid

De ontvangsten van de SVB vanwege het exploitatiesaldo over 2018 worden ingezet voor budgettaire knelpunten in de uitvoering in latere jaren.

Diversen - Niet relevant voor het uitgavenplafond

Werkgeversbijdragen kinderopvangtoeslag

Deze ontvangsten zijn hoger uitgekomen door een hogere premiegrondslag dan bij begroting was voorzien. Ook betreft dit voor een deel de eindafrekening van UWV over jaar 2018 (8,4 mln).