Met het Financieel Jaarverslag Rijk slaan we de bladzijde terug. We kijken niet vooruit, maar achterom. Hoe stonden we er in 2021 voor? Welke keuzes hebben we gemaakt en hebben we dat op verantwoorde wijze gedaan? Het is een noodzakelijke pas op de plaats, op een moment dat veel aandacht in onze maatschappij uitgaat naar het heden. Dat is te begrijpen, zeker nu. Het jaar waarin we leven, 2022, bracht een oorlog op ons continent die nog altijd voortduurt. Mensenlevens worden verwoest en steden vernietigd. Ook de wereldeconomie en onze Nederlandse economie zijn geraakt.
Het zijn urgente tijden, die veel van ons vragen. Toch is terugblikken en verantwoording afleggen in crisisperiodes van groot belang. We dienen op nauwkeurige wijze ons geld te innen en uit te geven. Het gaat immers om geld dat we gezamenlijk opbrengen en dat we uitgeven in het belang van ons allemaal. Voor onszelf en voor volgende generaties, voor onze buurt en voor onze planeet. Juist in moeilijke tijden is reflecteren op onze keuzes cruciaal.
In dit jaarverslag kunt u lezen dat het jaar 2021 nog grotendeels in het teken van corona stond. Van zorgen om zieken en verdriet om overledenen, van dichte scholen en restaurants, van mondkapjes en anderhalve meter afstand. Om getroffen bedrijven te helpen en banen te behouden, bleef de overheid bijspringen met steunpakketten. 31,1 miljard euro van het totaal van 347 miljard euro ging in 2021 naar deze steunpakketten en naar uitgaven ter bestrijding van het coronavirus zoals vaccinaties en testcapaciteit.
Economieën wereldwijd leefden op in 2021 en dat had positieve impact op ons land. Samen met de veerkracht die onze samenleving liet zien, droeg dit bij aan een onverwacht snel economisch herstel. Er waren zelfs meer vacatures dan werkzoekenden en het aantal faillissementen lag lager dan gebruikelijk. Na een krimp in 2020, was er nu sprake van flinke economische groei. Ook de overheidsfinanciën stonden er ondanks de extra uitgaven beter voor dan verwacht.
De coronacrisis vroeg erom dat de overheid snel en onder grote druk handelde. Dit ging in sommige gevallen ten koste van de rechtmatigheid van financiële transacties. Hetzelfde geldt voor de compensatie van gedupeerden in de toeslagenaffaire en voor andere terreinen van de financiën van het Rijk. De gehele rijksoverheid moet hiermee aan de slag. Sterker nog, ik ben hier al mee begonnen door het budgetrecht van de Eerste en Tweede Kamer te benadrukken en een plan op te stellen om de kwaliteit van het financieel beheer te verbeteren. Het is van het grootste belang dat we hier vooruitgang in boeken.
Daarnaast dienen we in het begrotingsproces nauwkeurig de stappen te volgen die we met elkaar hebben afgesproken. Om alle belangen tegen elkaar af te kunnen wegen, is het daarom goed om één moment aan te houden voor besluitvorming over de begroting.
De afgelopen jaren hebben opnieuw laten zien dat crises op onverwachte momenten, onverwachte tijden en in onverwachte hoedanigheden opduiken. Juist daarom dienen we koers te houden en te blijven werken aan een land waarin we nu en in de toekomst in veiligheid, stabiliteit en voorspoed kunnen leven.
De minister van Financiën,Sigrid Kaag