INHOUDSOPGAVE blz.

A. ALGEMEEN

1. Voorwoord

De Fes-begroting 2005 is opgesteld door het Kabinet Balkenende II. In 2005 viel, namens dit Kabinet, de uitvoering van de begroting onder onze verantwoordelijkheid. Derhalve bieden wij u hierbij het Jaarverslag 2005 van het Fes aan.

2. Dechargeverlening

Verzoek tot dechargeverlening van de Staatssecretaris van Economische Zaken en de Ministers van Economische Zaken en Financiën aan de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoeken wij de beide Kamers van de Staten-Generaal de Staatssecretaris van Economische Zaken en de Ministers van Economische Zaken en Financiën decharge te verlenen over het in het jaar 2005 gevoerde financiële beheer met betrekking tot de uitvoering van de begroting van het Fonds economische structuurversterking (Fes).

Ten behoeve van de oordeelsvorming van de Staten-Generaal over dit verzoek tot dechargeverlening is door de Algemene Rekenkamer als externe controleur op grond van artikel 82 van de Comptabiliteitswet 2001 een rapport opgesteld van haar bevindingen en haar oordeel met betrekking tot:

a. het gevoerde financieel en materieelbeheer;

b. de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties;

c. de financiële informatie in het jaarverslag;

d. de saldibalans;

e. de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

f. de in het jaarverslag opgenomen informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoeringvan het Fes.

Dit rapport wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aan de Staten-Generaal aangeboden.

Bij het besluit tot dechargeverlening dienen, naast het onderhavig jaarverslag en het hierboven genoemde rapport van de Algemene Rekenkamer, de volgende, wettelijk voorgeschreven, stukken te worden betrokken:

a. Het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2005. Dit jaarverslag wordt separaat aangeboden.

b. De slotwet van het Fes over het jaar 2005. De slotwet is als afzonderlijk kamerstuk gepubliceerd.

c. Het rapport van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2005 met betrekking tot de onderzoeken, bedoeld in artikel 83 van de Comptabiliteitswet 2001. Dit rapport, dat betrekking heeft op het onderzoek van de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en van het Financieel jaarverslag van het Rijk, wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aangeboden.

d. De verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot de in het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2005 opgenomen rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk over 2005, alsmede met betrekking tot de Saldibalans van het Rijk over 2005 (de verklaring van goedkeuring, bedoeld in artikel 83, derde lid, van de

Comptabiliteitswet 2001). Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

Dechargeverlening door de Tweede Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal dat de Tweede Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van Tweede Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, ter behandeling doorgezonden aan de voorzitter van de Eerste Kamer.

Dechargeverlening door de Eerste Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal dat de Eerste Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van de Eerste Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, doorgezonden aan de Minister van Financiën.

B. JAARREKENING

1. Verantwoordingsstaat

1.1. De verantwoordingsstaat van het Fonds economische structuurversterking voor de uitgaven en de ontvangsten

Verantwoordingsstaat 2005 van het Fonds economische structuurversterking Bedragen in € 1000

* De gerealiseerde uitgavenbedragen zijn steeds naar boven afgerond (€ 1000). De gerealiseerde ontvangstenbedragen zijn steeds rekenkundig afgerond (€ 1000).

Ons bekend,

De Staatssecretaris van Economische Zaken,

De Minister van Economische Zaken,

De Minister van Financiën,

2 Financiële toelichting bij de verantwoordingsstaten

Algemeen

I. Inleiding

In 2005 is vanuit het fonds € 1 856,0 mln aan bijdragen verstrekt aan de diverse begrotingen en is € 3 071,9 mln ontvangen.

Dit overzicht is exclusief de voordelige- en nadelige begin- en eindsaldi. Deze saldi houden (boekhoudkundig) de ontvangsten en de uitgaven per jaar in evenwicht. Het cumulatieve eindsaldo van het fonds ultimo 2005 is € 2 516,7 mln.

Bijdragen aan begrotingen worden verstrekt op basis van door de fondsbeheerders verstuurde toezeggingsbrieven. In deze brieven is in totaal ultimo 2005 € 21 601,9 mln toegezegd, waarvan tot en met 2005 € 17 320,5 mln is verrekend met het fonds.

II. Financieel beheer

Het Fes is een verdeelfonds dat bijdragen verstrekt aan de begrotingen van de vakdepartementen ten behoeve van economische structuurversterkende projecten. Ten laste van het fonds komen derhalve geen directe betalingen aan projecten. De feitelijke projectuitgaven worden verantwoord in de jaarverslagen van de desbetreffende vakdepartementen. Deze departementen zijn verantwoordelijk voor de rechtmatigheid en doelmatigheid van de met Fes-bijdragen gedekte uitgaven. Wel stuurt de eerstverantwoordelijke ICRE-bewindspersoon (de Staatssecretaris van Economische Zaken) periodiek een globale monitoringsrapportage naar de Tweede Kamer. Daarin wordt op hoofdlijnen de voortgang van de uit het Fes gefinancierde projecten weergegeven.

III. Grondslagen van de financiële verantwoording

De financiële verantwoording is opgesteld overeenkomstig de Comptabiliteitswet. In de instellingswet van 21 december 1995 is opgenomen dat in afwijking van de Comptabiliteitswet de begroting en de financiële verantwoording van het Fes uitsluitend op kasbasis worden gepresenteerd. De uitgaven en ontvangsten worden middels verrekeningen ten laste, respectievelijk ten gunste van het Fes gebracht. Bepalend voor het dienstjaar waarin de verrekeningen worden geboekt is de valutadatum waarop de boeking door de Rijkshoofdboekhouding (RHB) is verwerkt.

In afwijking van de Wet Fonds economische structuurversterking en op basis van de eerste suppletore begrotingswet 2005, zijn de aardgasbaten die ten gunste van het Fes komen, vastgesteld op 42,4% van de totale aardgasbaten (excl. vennootschapsbelasting) die door EZ zijn ontvangen. De EZ-ontvangsten van Energie beheer Nederland (EBN) B.V., voortkomend uit de verwerving van de certificaten EBN, hoeven o.b.v. dezelfde suppletore begrotingswet in 2005 niet te worden uitgezonderd voor de berekening van de voeding Fes. Daarnaast worden in het jaar 2005 de aardgasbaten welke door het Rijk worden terugontvangen van het bruto aankoopbedrag van het transportbedrijf Gasunie uitgezonderd voor de berekening van de voeding Fes.

De realisatie 2005 van de aardgasbaten is als volgt:

2.1 Toelichting bij de uitgavenartikelen

01 Bijdragen van het fonds aan andere begrotingen

Artikel 01.01 Bijdragen aan de begroting van het Infrastructuurfonds in het kader van verkeer & vervoer

Op dit artikel worden de bijdragen verantwoord die zijn verrekend met het Infrastructuurfonds ten behoeve van het onderdeel Verkeer & Vervoer en de Enveloppe Mobiliteit. De kleine mutatie betreft een technische correctie als gevolg van afrondingsverschillen.

Artikel 01.03 Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van de kennisinfrastructuur

Op dit artikel wordt de bijdrage aan het project Kenniswijk EZ geraamd. De betalingen voor dit project zijn lager dan oorspronkelijk geraamd doordat de beoordeling van een aantal ingediende aanvragen in 2005 niet meer plaats heeft kunnen vinden. Hierdoor zijn minder verplichtingen aangegaan dan oorspronkelijk verwacht werd.

Artikel 01.04 Overige bijdragen vanuit het fonds

Op dit artikel worden de bijdragen aan het Infrastructuurfonds verantwoord voor de Betuweroute en de Hogesnelheidslijn (HSL). Op dit artikel is met ingang van de begroting 1998 tevens een raming opgenomen voor de prijsontwikkeling. De beschikbare prijsbijstelling maakt deel uit van de (gerealiseerde) bijdragen aan de HSL en Betuweroute.

Het verschil wordt veroorzaakt doordat een deel van de beschikbare prijsbijstelling Betuweroute en HSL dit jaar niet aan de projecten is toegevoegd.

Artikel 01.05 Investeringsimpuls 2005

Op dit artikel worden de bijdragen verantwoord in het kader van de derde investeringimpuls in de kennisinfrastructuur (ICES/KIS-3).

De diverse mutaties worden allemaal veroorzaakt door het sneller of trager verlopen van de desbetreffende ICES/KIS-3 projecten.

Artikel 01.07 Projecten in voorbereiding

Op het artikel «Projecten in voorbereiding» worden bijdragen geraamd aan projecten waarvoor door de Fes-beheerders aan de betrokken departementen nog geen daadwerkelijke (definitieve) toezegging heeft plaatsgevonden, omdat deze projecten nog in de voorbereidende fase zijn. Daarnaast worden op dit artikel alle middelen geraamd die wel zijn toegezegd, maar nog niet zijn overgeheveld naar de desbetreffende departementale begrotingen. Voor zover middelen niet in 2005 worden aangewend, schuiven ze ten behoeve van die projecten door naar latere jaren.

De voornaamste mutaties zijn:

1. Bij Voorjaarsnota 2005 is € 95,4 mln doorgeschoven uit 2004.

2. Bij Najaarsnota 2005 zijn de volgende mutaties verwerkt:

• Reservering voor het project Topintsituut Farma (Investeringsimpuls 2005) t.w.v. € 10 mln.

• Een bedrag van € 42,8 mln van het onderdeel BIRK&Saneringsconcept is overgeheveld naar de post BIRK op artikel 01.09/Investeringsimpuls 2001 en hiermee beschikbaar gesteld aan de VROM-begroting. Het beschikbaar gestelde bedrag betreft de volgende projecten: Hart voor Dieren (€ 3,2 mln), Arnhem Rijnboog (€ 11,6 mln), Enschede muziekkwartier (€11,2 mln), Hasselt (€0,4 mln), Spoorwegenplacement Venlo (€4,0 mln), Zaanstad Inverdan (€ 11,2 mln) en Vlietproject Hoekse Waard (€ 1,2 mln).

• Een bedrag van € 17,0 mln is beschikbaar gesteld aan VROM voor het project Nieuwe Sleutelprojecten (Den Haag).

• Een bedrag van € 17,0 mln is beschikbaar gesteld aan VROM voor de projecten in het kader van ICES/KIS-3.

3. De overige middelen (€ 176,9 mln) worden bij Slotwet 2005 doorgeschoven naar latere jaren. De slotwetmutatie betreft voornamelijk middelen voor de projecten Vitaliteit Steden/Sleutelprojecten (€ 98,6 mln), BIRK&Saneringsconcept (€ 56,2 mln), Topinstituut Farma (€ 9,0 mln) en ICES/KIS-3 (€ 6,4 mln).

Artikel 01.08 Investeringsimpuls 1998

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd voor projectvoorstellen van de Investeringsimpuls 1998, die door de Interdepartementale Commissie voor Ruimtelijke Economie (ICRE) zijn goedgekeurd. De verschillen tussen raming en realisatie worden in onderstaande tabel gepresenteerd.

De belangrijkste verschillen zijn:

Ad.2. V&W heeft de geraamde prijsbijstelling niet verrekend. De middelen schuiven door naar latere jaren.

Ad.3. Bij de Najaarsnota 2005 is een bedrag van € 17,0 mln overgeheveld vanuit artikel 01.07/Projecten in voorbereiding ten behoeve van de Nieuwe Sleutelprojecten (Den Haag). Omdat de gemeente Den Haag niet tijdig een aantal stukken heeft kunnen overleggen die essentieel zijn voor uitbetaling, is in 2005 € 9,0 mln gerealiseerd. Het resterende bedrag van € 8,0 mln schuift bij de Slotwet 2005 door naar latere jaren.

Ad.5. Van de uit 2004 doorgeschoven middelen (€ 5,1 mln) is € 1,8 mln daadwerkelijk gerealiseerd (waardoor er in totaal € 3,0 mln is gerealiseerd).

Ad. 8. Het verschil wordt met name veroorzaakt door de doorwerking van de Slotwet 2004 in 2005 (versnelling van 2005 naar 2004).

Artikel 01.09 Investeringsimpuls 2001

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd voor projectvoorstellen van de Investeringsimpuls 2001, die door de Interdepartementale Commissie Ruimtelijke Economie (ICRE) zijn goedgekeurd. Ook wordt op dit artikel de bijdrage geraamd aan het Infrastructuurfonds voor reeds bestaande Fes-waardige projecten die voorheen ten laste van de reguliere Rijksbegroting werden gefinancierd (het zogenaamde Fes-bruggetje).

De voornaamste mutaties:

Ad.3. De mutatie wordt met name veroorzaakt doordat de kasuitgaven voor het project Bedrijventerreinen minder snel verlopen dan geraamd.

Ad.4. De mutatie wordt met name veroorzaakt door een snellere uitfinanciering door EZ in het kader van het project Kennis, Onderzoek&Innovatie dan geraamd.

Ad.6. De mutatie is grotendeels te verklaren door het overhevelen van een bedrag van € 42,8 mln vanuit artikel 01.07/Projecten in voorbereiding ten behoeve van de BIRK&Saneringsconcept projecten bij de Najaarsnota 2005. Deze middelen zijn in 2005 gerealiseerd.

Ad.7 Deze mutatie betreft de doorwerking in 2005 van een technische correctie als gevolg van de bij Miljoenennota 2005 verlaagde Vpb. Door de Vpb-verlaging trad een verschuiving op binnen de totale ontvangsten uit aardgas. De Vpb-component werd lager en de niet-belastingontvangsten hoger. Hierdoor ontstond een onbedoelde ontvangst voor het Fes. Deze onbedoelde ontvangst is gecorrigeerd bij Miljoenennota 2005 middels een verhoging van de Fes-brug. Deze verhoging van de Fes-brug is bij Voorjaarsnota 2005 teruggedraaid. De correctie van de onbedoelde ontvangst vindt conform de eerste suppletore begroting 2005 plaats via de wijziging van het Fes voedingspercentage van niet-belastingontvangsten uit aardgas.

Artikel 01.10 Investeringsimpuls 2005

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd voor projectvoorstellen van de Investeringsimpuls2005. De mutatie is veroorzaakt door de verwerking van de toezeggingen voor het project Restauratie Rijksmonumenten (OCW) en voor het project Topinstituut Farma (VWS).

Saldi

Artikel 02.01 Voordelig eindsaldo/beginsaldo

Het voordelig eindsaldo is gelijk aan het positieve verschil in enig jaar tussen de ontvangsten (eventueel inclusief batig beginsaldo) en de uitgaven (eventueel inclusief nadelig beginsaldo).

Het verschil tussen de stand in de vastgestelde begroting 2005 en de realisatie ontstaat door mutaties bij de ontvangsten en de uitgaven en de uiteindelijke realisatie van het eindsaldo 2004. Lagere uitgaven en hogere ontvangsten leiden daarbij tot een hoger voordelig eindsaldo en omgekeerd.

De mutatie in het voordelig beginsaldo is het gevolg van de realisatie 2004 die na Miljoenennota 2005 tot stand is gekomen.

2.2 Toelichting bij de ontvangstenartikelen

01 Ontvangsten van het fonds

Artikel 03.01 Overige ontvangsten uit aardgas

Vooral vanwege de sterk toegenomen olieprijzen vallen de gasbaten voor het Fes aanzienlijk hoger uit.

Artikel 03.02 Rentebesparingen uit incidentele besparingen

Ontvangstenraming vastgestelde begroting versus realisatie (x € 1000)

Volledigheid ontvangsten

De over 2005 gerealiseerde vervreemdingen van staatsdeelnemingen en veilingen van rechten alsmede de hiermee gemoeide verkoopkosten zijn gebaseerd op de beschikbare en door de departementen verstrekte en door hun Departementale Accountantsof Auditdiensten (DAD’s) gecontroleerde opgaven. Op basis van deze opgaven is de omvang van de in 2005 gerealiseerde rentevrijval bepaald. Voorzover nagekomen informatie bijstellingen noodzakelijk maakt, zullen deze in 2006 worden verwerkt.

Berekeningswijze Fes-voeding

De netto hoofdsom van vervreemdingen van staatsdeelnemingen wordt in mindering gebracht op de staatsschuld, gerekend vanaf de dag waarop deze hoofdsom daadwerkelijk op een rekening van het Rijk is bijgeschreven. De rentevrijval die dit tot gevolg heeft, wordt berekend vanaf de dag van ontvangst, verminderd met eventuele dividendderving. De dividendderving wordt vastgesteld conform de van de departementen ontvangen en door de DAD’s gecontroleerde opgave. De netto opbrengst van veilingen wordt ten gunste van het Fes gebracht via een annuïteit met een looptijd die overeenkomt met de looptijd van de geveilde vergunning.

Realisatie 2005

Een belangrijk deel van de ontvangsten in 2005 bestaat uit de doorwerking van vervreemdingen en veilingen in voorgaande jaren (€ 486,8 mln). Daarnaast is in 2005 een deel van het belang van het Rijk in TPG vervreemd (€ 7,5 mln) en is een deel van het belang in KPN (€ 5,9 mln) en in Pink (€ 0,6 mln) vervreemd. Verder zijn er zero base en PAMR frequenties geveild (€ 3,7 mln) en is de opbrengst uit Common Area Baten € 5,1 mln.

Voor de opbrengsten uit de PAMR veiling zal begin 2006 een herberekening plaatsvinden voor wat betreft kosten en looptijd. Dit zal overigens slechts leiden tot een zeer geringe bijstelling.

3 Saldibalans

Omdat regelgeving op het punt van autorisatie voorschrijft dat uitgaven in de jaarrekening altijd naar boven worden afgerond, is de optelling van de uitgaven in de jaarrekening altijd hoger dan de werkelijke begrotingsbelasting. Daardoor zijn de saldo’s rekening-courant in werkelijkheid iets hoger dan in de jaarrekening. Zodra dit verschil significant wordt, zal hiervoor de Fes-begroting worden gecorrigeerd.

Toelichting (bedragen x € 1000)

Uitgaven ten laste van de begroting (€ 1 856 024)

Betreft de in 2005 verrekende bijdragen aan andere departementen.

Rekening-courant RIC ultimo 2005 (€ 2 516 704)

Saldo op valutadatum 31 december 2005.

Ontvangsten ten gunste van de begroting (€ 3 071 876)

Betreft de in 2005 verrekende ontvangsten.

Rekening-courant RIC ultimo 2004 (€ 1 300 851)

Saldo op valutadatum 31 december 2004.