Gerealiseerde ontvangsten 2005 naar artikel (in € mln)

Gerealiseerde uitgaven 2005 naar artikel (in € mln)

INHOUDSOPGAVE blz.

A ALGEMEEN

1 VOORWOORD

Met het departementale jaarverslag van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het jaar 2005 leg ik mede namens staatssecretaris van Hoof verantwoording af over de behaalde beleidsprestaties in relatie tot de inzet van middelen.

Nieuw beleid 2005

Er is veel op het terrein van de sociale zekerheid, arbeidsmarkt, arbeidsvoorwaarden en arbeid en zorg tot stand gebracht. In het beleidsverslag wordt hier dieper op ingegaan. Hieronder een overzicht van de belangrijkste beleidsprestaties in 2005.

• WIA: Met de afronding van het wetgevingsproces rond de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) is in 2005 een voorname beleidsprioriteit gerealiseerd. Het Wetsvoorstel is in juni door de Tweede Kamer en november door de Eerste Kamer aanvaard. Hierdoor kon de WIA op 29 december 2005 in werking treden.

• VUT/prepensioen: In 2005 is wetgeving tot stand gebracht op grond waarvan met ingang van 1 januari 2006 de fiscale behandeling van vut- en prepensioenregelingen is gewijzigd. In samenhang daarmee is met ingang van 1 januari 2006 de fiscaal gefacilieerde levensloopregeling geïntroduceerd.

• Kinderopvang: Met de invoering van de Wet Kinderopvang per 1 januari 2005 zijn de mogelijkheden tot het combineren van arbeid en zorg sterk verbeterd. Vanaf 2006 wordt nog eens € 200 miljoen extra voor de Kinderopvang beschikbaar gesteld.

• Jeugdwerkloosheid: Dankzij de inspanningen van gemeenten, CWI, MKB actieteams, werkgevers, jongeren en de Taskforce Jeugdwerkloosheid waren tot en met oktober 2005 ruim 24 000 jongeren op een jeugdbaan geplaatst. Daarmee heeft SZW haar doelstelling voor 2005 gerealiseerd.

• WW:In april 2005 heeft de SER advies uitgebracht over de toekomstbestendigheid van de werkloosheidswet (WW). Hierover is een kabinetsstandpunt opgesteld, waarna op basis daarvan in november 2005 een wetsvoorstel tot wijziging van de WW bij het parlement is ingediend. Dit voorstel is in februari 2006 aanvaard door de Tweede Kamer en begin april 2006 door de Eerste Kamer. De nieuwe WW gaat in per 1 oktober 2006.

• Walvis: Middels de Wet Administratieve Lastenverlichting en Vereenvoudiging in de Sociale Verzekeringen (Walvis) heeft de vermindering van de administratieve lasten in 2005 vorm gekregen. Eind 2005 waren de administratieve lasten voor het bedrijfsleven met 15% gereduceerd.

• ESF Het Europees Sociaal Fonds (ESF) is een belangrijk instrument van de EU om op economisch en sociaal gebied meer gelijkheid in kansen voor de burgers van de lidstaten te bevorderen. Het Nederlandse ESF3-programma (periode 2000–2006) was in 2005 zeer succesvol: er werd een recordaantal aanvragen voor ESF3-subsidie ingediend. Op 28 oktober 2005 was de staatssecretaris genoodzaakt het loket voor aanvragen te sluiten vanwege de te verwachten overschrijding van het totale beschikbare ESF3-budget.

• Investeren in vertrouwenIn 2005 hebben kabinet en sociale partners geïnvesteerd in herstel van vertrouwen, waarbij de afspraken uit het Sociaal Akkoord van november 2004 als basis dienden. Als uitvloeisel van het Najaarsoverleg 2005 is op 1 december 2005 de Werktop gehouden. Hierbij hebben het Kabinet en de Sociale Partners afspraken gemaakt aangaande investeren in opleidingen, verhoging van de arbeidsparticipatie en ondernemerschap.

Ook in CAO’s is veel bereikt in 2005: met de laagste stijging van de CAO-lonen in de laatste 20 jaar is in 2005 een stap gezet op weg naar economisch herstel. Daarbij was in 2005 voor het eerst in 10 jaar over de gehele linie sprake van een daling in het beroep op de sociale zekerheid.

2 DECHARGEVERLENING

Verzoek tot dechargeverlening van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid decharge te verlenen over het in het jaar 2005 gevoerde financiële beheer met betrekking tot de uitvoering van de begroting van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Dit verzoek heeft betrekking op het financieel beheer dat samenhangt met de uitvoering van de departementale begroting.

Ten behoeve van de oordeelsvorming van de Staten-Generaal over dit verzoek tot dechargeverlening is door de Algemene Rekenkamer als externe controleur op grond van artikel 82 van de Comptabiliteitswet 2001 een rapport opgesteld van haar bevindingen en haar oordeel met betrekking tot:

a. het gevoerde financieel en materieelbeheer;

b. de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties;

c. de financiële informatie in de jaarverslagen en jaarrekeningen;

d. de departementale saldibalansen;

e. de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

f. de in het jaarverslag opgenomen informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit rapport wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aan de Staten-Generaal aangeboden.

Bij het besluit tot dechargeverlening dienen, naast het onderhavige jaarverslag en het hierboven genoemde rapport van de Algemene Rekenkamer, de volgende, wettelijk voorgeschreven, stukken te worden betrokken:

a. Het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2005; dit jaarverslag wordt separaat aangeboden.

b. De slotwet van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het jaar 2005 en de slotwet van het Spaarfonds AOW over het jaar 2005; de slotwet is als afzonderlijk kamerstuk gepubliceerd.

Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwetten zijn aangenomen;

c. Het rapport van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2005 met betrekking tot de onderzoeken, bedoeld in artikel 83 van de Comptabiliteitswet 2001. Dit rapport, dat betrekking heeft op het onderzoek van de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en van het Financieel jaarverslag van het Rijk, wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aangeboden.

d. De verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot de in het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2005 opgenomen rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk over 2005 alsmede met betrekking tot de Saldibalans van het Rijk over 2005 (de verklaring van goedkeuring, bedoeld in artikel 83, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001);

het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

Dechargeverlening door de Tweede Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal dat de Tweede Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van Tweede Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, ter behandeling doorgezonden aan de voorzitter van de Eerste Kamer.

Dechargeverlening door de Eerste Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal dat de Eerste Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van de Eerste Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, doorgezonden aan de Minister van Financiën.

3 LEESWIJZER

3.1 Opbouw jaarverslag

Het jaarverslag 2005 van SZW bestaat uit vier onderdelen: «Algemeen», «Beleidsverslag», «Jaarrekening» en «Bijlagen».

Het onderdeel «Algemeen» omvat het voorwoord, het verzoek tot dechargeverlening en de leeswijzer.

Het «Beleidsverslag» is opgebouwd uit vier onderdelen:

1. In de paragraaf beleidsprioriteiten wordt van elk van de beleidsdoelstellingen uit de beleidsagenda in de begroting 2005 de stand van zaken weergegeven. Ook van sinds de begroting 2005 nieuw opgekomen beleidsprioriteiten wordt de stand van zaken weergegeven. Met het lezen van deze paragraaf kan worden volstaan als men snel een beeld van de prestaties van SZW in 2005 wil hebben.

2. De beleidsartikelen verantwoorden meer in detail in hoeverre de doelstellingen van SZW zijn behaald. Tevens is hier de financiële toelichting te vinden op opmerkelijke verschillen tussen realisatie en begroting.

3. De niet-beleidsartikelen verantwoorden de financiële afwikkeling van afgesloten regelingen, de apparaatsuitgaven die niet aan de beleidsartikelen zijn toe te rekenen, onvoorziene uitgaven en loon- en prijsbijstellingen.

4. De bedrijfsvoeringsparagraaf bevat de stand van zaken van de bedrijfsvoering van het ministerie van SZW in 2005. Tevens wordt ingegaan op specifieke thema’s uit de bedrijfsvoeringsparagraaf uit de begroting 2005.

De jaarrekening is opgebouwd uit de verantwoordingsstaat van het ministerie van SZW, de samenvattende verantwoordingsstaat van het Agentschap SZW en de Inspectie Werk en Inkomen (IWI), de saldibalans en de bij deze onderdelen behorende financiële toelichtingen.

Tot slot bevat het jaarverslag vier verplichte bijlagen, te weten de bijlagen «Toezichtrelaties», «Zelfstandige bestuursorganen en rechtpersonen met een wettelijke taak», «Aanbevelingen Algemene Rekenkamer» en de bijlage «Publicatieplicht op grond van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens bij het departement van Sociale Zaken en Werkgelegenheid».

3.2 Specifieke aandachtspunten

Nieuwe opzet begroting en jaarverslag in verband met VBTB

Ten opzichte van het jaarverslag 2004 hebben belangrijke aanpassingen plaatsgevonden. In 2005 heeft SZW de doelenbegroting geïntroduceerd. Het belangrijkste kenmerk daarvan is dat verschillende instrumenten, die voorheen vanwege gescheiden financieringsstromen verspreid in de begroting stonden, thans in samenhang onder de onderscheiden SZW-beleidsdoelen zijn samengebracht. Zo is er geen onderscheid meer tussen begrotingsgefinancierde beleidsartikelen en premieartikelen. Premiegefinancierde uitgaven zijn thans geïntegreerd in de beleidsartikelen. Tegen deze achtergrond wijkt het SZW-jaarverslag 2005 qua opzet, artikelindeling en presentatie aanzienlijk af van voorgaande jaarverslagen.

Accountantsverklaring, accountantscontrole

De financiële informatie is opgenomen in de jaarrekening en valt onder de reikwijdte van de accountantsverklaring. Dit geldt ook voor de financiële toelichting bij de budgettaire tabellen die in het beleidsverslag staan.

De niet-financiële informatie valt niet onder de reikwijdte van de accountantsverklaring, maar is wel onderdeel van de accountantscontrole (zie hieronder Kwaliteit van niet-financiële informatie).

De premiegefinancierde sociale zekerheidsuitgaven vallen evenmin onder de reikwijdte van de accountantsverklaring maar vallen wel onder de accountantscontrole. De ZBO’s leggen verantwoording af over de rechtmatigheid van de premiegefinancierde sociale zekerheidsuitgaven. Over de rechtmatigheid van die uitgaven wordt gerapporteerd in bijlage 2 (ZBO’s en RTW’s) van het jaarverslag.

Nieuwe opzet bedrijfsvoeringsparagraaf

Tussen het Ministerie van Financiën en de Algemene Rekenkamer is afgesproken om de Tweede Kamer voor te stellen dat de ministeries voor wie Financiën regelingen uitvoert – voor SZW is dat de kinderopvangregeling – zich met ingang van het verslagjaar 2005 verantwoorden volgens de uitkomsten van IBO-regeldruk en controletoren. Dat betekent dat de bedrijfsvoeringsparagraaf wordt beperkt tot de onderwerpen die IBO minimaal voorschrijft (rechtmatigheid, financieel beheer, materieel beheer en de kwaliteit van de niet financiële beleidsinformatie), eventueel aangevuld met andere bedrijfsvoeringsonderwerpen.

Belastinguitgaven en ESF-middelen

De programma-uitgaven voor ESF-3 en EQUAL afkomstig van de Europese Commissie lopen buiten begrotingsverband en zijn dus niet in de verantwoordingsstaat terug te vinden. De verantwoording over de besteding van deze middelen en toelichtende informatie over sluiting van het loket eind oktober 2005 is terug te vinden in beleidsartikel 23. Ook in de bedrijfsvoeringsparagraaf wordt ingegaan op sluiting van het ESF-loket.

Kwaliteit van niet-financiële informatie, waaronder derden informatie

De motie Mastwijk (Tweede Kamer, vergaderjaar 2004–2005, 29 949, nr. 9) verzoekt de departementale auditdiensten om per beleidsartikel een oordeel te geven over de kwaliteit van het proces van totstandkoming van de niet-financiële en derden informatie. De departementale auditdiensten geven dat oordeel op grond van rapportages van het departementale management over de kwaliteit van de totstandkoming van niet financiële informatie in de bedrijfsvoeringsparagraaf.

Gegevens oude jaren

In de jaarverantwoording worden ook gegevens gepresenteerd over oude jaren. Hierbij wordt uitgegaan van de meest recente informatie. Dit betekent dat deze gegevens kunnen afwijken van gegevens die in vorige jaarverantwoordingen werden gepresenteerd.

Toedeling apparaatsuitgaven naar de beleidsartikelen

In de ontwerpbegroting 2005 heeft een toedeling van de begrote apparaatsuitgaven naar de beleidsartikelen plaatsgevonden. De realisatiegegevens worden op basis van dezelfde verdeelsleutel als bij de begroting 2005 aan de beleidsartikelen in het jaarverslag toegerekend. De uitgaven aan personeel en materieel in 2001 t/m 2004 zijn toegedeeld op artikel 98 Algemeen. Deze uitgaven kunnen door de nieuwe artikelstructuur niet meer worden toegedeeld aan de (oude) artikelen.

Rijksbegrotingvoorschriften

De Rijksbegrotingvoorschriften schrijven voor om bij de beleidsmatige toelichting op de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» een toelichting te verstrekken op de realisatie van nader geoperationaliseerde doelstellingen aan de hand van prestatiegegevens en andere relevante gegevens. Dit voorschrift is aldus geïnterpreteerd dat bij de paragraaf «beleidsmatige informatie» is gekozen voor een opbouw vanuit de operationele doelstellingen. Bij elk van die operationele doelstellingen worden de bijbehorende prestatieindicatoren, kengetallen en eventueel ingezette instrumenten gepresenteerd en van een toelichting voorzien. Ten opzichte van de jaarverslagen uit voorgaande jaren maakt dit de indeling strakker en inzichtelijker vanuit VBTB-oogmerk.

De Rijksbegrotingvoorschriften schreven tevens voor dat prestatiegegevens bij niet financiële informatie worden verstrekt voor het verslagjaar en, indien zinvol en relevant, voor de jaren t-1 tot en met t-4. Hieraan is, met inachtneming van «zinvol en relevant», gevolg aan gegeven behoudens in die gevallen waarin gegevens over eerdere jaren niet beschikbaar zijn.

Advies omtrent kengetallen van departementale auditdienst

Een aantal kengetallen van artikel 34 (Rijksbijdragen aan sociale fondsen en spaarfonds AOW) , die nog wel in de begroting 2005 stonden, komen niet terug in het jaarverslag. De achtergrond hiervan is dat de departementale auditdienst met betrekking tot deze kengetallen tot het oordeel is gekomen dat opname in het jaarverslag niet zinvol is, omdat deze overeenkomen met de gepresenteerde uitgaven in de tabel budgettaire gevolgen van beleid. Bovendien is er sprake van een dubbeling met het spaarfonds AOW.

Redactionele tekens in tabellen

De in dit jaarverslag in de tabellen gebruikte redactionele tekens hebben de volgende betekenis:

– Niet beschikbaar

* Niet van toepassing

Waar in de tabellen «Budgettaire gevolgen van beleid» posities leeg zijn gelaten, betekent dit dat er geen verplichtingen of uitgaven zijn geweest respectievelijk voorzien.

B BELEIDSVERSLAG

4 BELEIDSPRIORITEITEN

4.0 Algemeen

Het creëren van randvoorwaarden voor economisch herstel, verhoging van de arbeidsparticipatie, maatwerk in het bieden van mogelijkheden voor het combineren van arbeid en zorg, een goede uitvoering, controle en toezicht op de naleving van sociale zekerheidsregels en vermindering van administratieve lasten vormden dé prioriteiten van de begroting 2005 van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. «Werk boven inkomen» is en blijft het motto. Niet alleen omdat een hoge arbeidsparticipatie de enige manier is om een solide en solidair sociaal zekerheidsstelsel in stand te houden. Werk is ook een belangrijke, zo niet de belangrijkste manier om mensen er in sociaal opzicht bij te laten horen en een kans te geven op zelfontplooiing.

Voor economisch herstel was en is een verantwoorde loonontwikkeling een noodzakelijke voorwaarde. Door loonmatiging is Nederland er het afgelopen jaar in geslaagd de verslechtering van de concurrentiepositie tot stilstand te brengen. De cao-lonen zijn in 2005 met 0,8 procent gestegen. Daarmee was de stijging de laagste in de afgelopen 20 jaar.

Voor het beleid gericht op verhoging van de arbeidsparticipatie was 2005 een belangrijk jaar. Er zijn belangrijke stappen gezet bij de modernisering van de verzorgingsstaat – iedereen die kan werken wordt daartoe ook aangezet – en bij dynamiseren van de arbeidsmarkt. Vorig jaar is, in samenspraak met het parlement en sociale partners, belangrijke wetgeving gerealiseerd respectievelijk voorbereid op het terrein van VUT en prepensioen, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Met de afschaffing van de aftrekbaarheid van premies voor VUT en prepensioen per 1 januari 2006 wordt langer doorwerken gestimuleerd. Na jarenlange discussie hierover wordt met de invoering van de WIA en WGA een belangrijke stap voorwaarts gezet bij het voorkomen van uitval en het stimuleren van werkhervatting. In de nieuwe arbeidsongeschiktheidswetgeving ligt de focus op wat mensen nog wel kunnen doen in plaats van wat zij niet meer kunnen. Ten slotte heeft het kabinet, in overeenstemming met daarover gemaakte afspraken met sociale partners, in het najaar van 2005 een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend waarbij de duur van de WW wordt beperkt tot maximaal 3 jaar en 2 maanden en de ontslagpraktijk wordt versoepeld. Met dit wetsvoorstel wordt beoogd de dynamiek op de arbeidsmarkt te vergroten door het bieden van een goede balans tussen inkomensbescherming bij werkloosheid en activering. De bedoeling is dat deze nieuwe wet op 1 oktober 2006 in werking treedt.

Een belangrijke stap in het verbeteren van de mogelijkheden tot het combineren van arbeid en zorg is de invoering van de Wet kinderopvang per 1 januari 2005. In 2005 is besloten om met ingang van 2006 nog eens €200 mln. extra uit te trekken voor kinderopvang. Dit maakt werken meer lonend en vormt een stimulans voor de arbeidsparticipatie. Een tweede belangrijke mijlpaal op dit terrein vormt de invoering van de Levensloopregeling per 1 januari 2006.

Vermindering van administratieve lasten heeft in 2005 een belangrijke impuls gekregen door de wet Administratieve Lastenverlichting en Vereenvoudiging in de Sociale Verzekeringen (Walvis) en de gezamenlijke heffing van premies een loonbelasting door de Belastingdienst (SUB).

Tot slot hebben kabinet en sociale partners in de op 1 december 2005 gehouden Werktop een aantal belangrijke afspraken gemaakt op het gebied van investeren in menselijk kapitaal, verhoging van de arbeidsparticipatie en ondernemerschap.

4.1. De economische situatie in 2005

Een haperende economische groei ...

Economisch gezien is 2005 een tussenjaar. Nadat de groei in 2004 uit het dal was geklommen (1,7%), moest de economie in 2005 pas op de plaats maken (0,9%). Bij het opstellen van de begroting was uitgegaan van een groei van 1½%. Een terugval was niet verwacht: een economie die uit laagconjunctuur komt, kenmerkt zich door jaarlijks hogere groeicijfers. Belangrijke redenen voor dit afwijkende conjunctuurpatroon waren de hoge olieprijs, die in augustus een top bereikte van bijna 67 dollar per vat en de achterblijvende consumptie als gevolg van loonmatiging en lastenverzwaringen. Tegelijkertijd zorgde de loonmatiging ervoor dat verslechtering van de concurrentiepositie in 2005 tot staan is gebracht en dat Nederland in 2006 weer meer kan meeprofiteren van het aantrekken van de wereldwijde economische groei. De verslechtering van de afgelopen jaren is echter bij lange na nog niet gecompenseerd, zoals blijkt uit figuur 1.

Figuur 1: Economische groei en arbeidskosten

Economische groei

Arbeidskosten per eenheid produkt in industrie (1998 = 100)

Bron: CBS en CPB

... met verminderde bestedingsmogelijkheden ...

Over de hele linie is de koopkrachtontwikkeling in 2005 negatief. De inflatie is in 2005 uitgekomen op 1,7%, in plaats van de geraamde 1¼%. Dit heeft voor bepaalde groepen geleid tot een verdere bijstelling van de koopkrachtcijfers 2005 met een – ¼%-punt. Hierdoor varieert het totale verschil tussen de raming opgenomen in de begroting 2005 en de realisatie over de hele linie tussen – ¼% en – ¾%-punt.

... nog steeds leunend op de uitvoer ...

De terugval in de groei van de wereldhandel in 2005 betekende een terugval in de uitvoer ten opzichte van 2004. Desalniettemin was de export ook in 2005 de motor van de economische groei. Tegelijkertijd is het positief dat de particuliere consumptie na enkele jaren van stagnatie in 2005 weer is gegroeid. Bij het opstellen van de begroting werd nog rekening gehouden met nulgroei, maar de consumptie steeg in 2005 uiteindelijk met 0,3%. De investeringen zijn daarentegen nauwelijks gegroeid in 2005, terwijl rekening gehouden werd met een kleine plus van ¾%-punt.

... maar de onderliggende ontwikkeling is positief.

Tegelijkertijd is 2005 het jaar van de onderliggende omslag. De werkloosheid is in de loop van het jaar over zijn top heengegaan, de afname van de werkgelegenheid is tot stilstand gebracht (per saldo resulteerde over het hele jaar genomen echter nog een min), de uitkeringsafhankelijkheid is gedaald (in de tweede helft van 2005 is voor het eerst sinds 10 jaar het beroep op de sociale zekerheid over de hele linie gedaald) en het aantal vacatures is fors toegenomen. De wereldwijde economische ontwikkeling trekt aan en het kabinetsbeleid begint zijn vruchten af te werpen, zodat ook ten volle geprofiteerd kan worden van het mondiale herstel.

Figuur 2: Werkloosheid en werkgelegenheid¹, 2003–2005

Werkloosheid (x 1000 personen)

Werkgelegenheid (arbeidsvolume, exclusief zelfstandigen, x 1000)

Bron: CBS en CPB

¹ Als gevolg van de revisie van de Nationale rekeningen die in de zomer van 2005 is doorgevoerd, heeft de werkgelegenheid (arbeidsvolume van werknemers) een opwaartse bijstelling ondergaan van 105 duizend arbeidsjaren vanaf 2001. De MEV2005 is nog gebaseerd op cijfers van voor de revisie. Daarom is dit beeld vertekend.

In tabel 4.1 zijn voor de meest relevante kerngegevens de prognoses van de begroting (MEV 2005) vergeleken met de uiteindelijke realisatie, conform CEP 2006.

Bron: CPB

4.2 Hogere arbeidsparticipatie

Een hogere arbeidsparticipatie wordt bewerkstelligd door belemmeringen die arbeidsdeelname in de weg staan zoveel mogelijk weg te nemen. Primair door algemeen beleid (zie beleidsartikel 22), waar nodig met aanvullende maatregelen. Ook moet ervoor gezorgd worden dat het recht op uitkering bij werkloosheid en arbeidsongeschiktheid zoveel mogelijk worden verbonden met de plicht weer aan het werk te gaan.

Arbeidsparticipatie ouderen

De vergrijzing vraagt om beleidsaanpassingen. Om hetzelfde voorzieningenniveau te kunnen handhaven is het noodzakelijk dat meer mensen meer werken. Daarom streeft de regering naar een toename van de netto arbeidsparticipatie van ouderen (55–64 jaar) tot 40% in 2006. In 2005 is een netto-arbeidsparticipatie van 39,7% gerealiseerd, wat een voortzetting van de in 2004 ingezette stijgende trend in arbeidsparticipatie (39,2%) betekent. Aan deze verdere toename hebben recent ingezette maatregelen bijgedragen:

• premievrijstelling bij in dienst nemen en in dienst houden van oudere werknemers;

• aanpassing fiscale behandeling VUT en prepensioen;

• wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid;

• maatregelen voortvloeiend uit «Kabinetsstandpunt stimuleren langer werken ouderen»: het communicatietraject «SeniorPower: Werken met ervaring» van de Regiegroep GrijsWerkt en de «Tijdelijke subsidieregeling stimuleren leeftijdsbewust beleid».

Etnische minderheden

Na een periode van verbetering is de laatste jaren de positie op de arbeidsmarkt van etnische minderheden weer verslechterd. Onder etnische minderheden is de werkloosheid gestegen van 10% in 2000 naar 16% in 2005. In diezelfde periode is de werkloosheid onder autochtonen gestegen van 3,8% naar 5,2%. De positie van etnische minderheden heeft zich dus een stuk ongunstiger ontwikkeld.

Onderzoek (van Regioplan) heeft uitgewezen dat algemeen arbeidsmarktbeleid voor sommige groepen onvoldoende werkt. Daarom werden in 2005 voor etnische minderheden aanvullende activiteiten ontwikkeld. Met sociale partners, uitvoeringsorganisaties, VNG, minderhedenorganisaties en andere maatschappelijke organisaties zijn in het kader van Breed Initiatief Maatschappelijke Binding afspraken gemaakt over gezamenlijke inzet om de positie van etnische minderheden op de arbeidsmarkt te verbeteren en discriminatie tegen te gaan. De afspraken hebben geleid tot een tiental projecten, die de komende jaren doorlopen. Deze richten zich op bemiddeling naar stages en banen, coaching, empowerment, beeldvorming etc.

Vluchtelingen

De regering heeft in 2005 een aantal maatregelen genomen om de arbeidsmarktpositie voor hoger opgeleide vluchtelingen te verbeteren. Maatregelen zijn genomen om de talenten van hoogopgeleide vluchtelingen in een vroeg stadium te herkennen en erkennen. Daarnaast zijn in 2005 met financiële steun van SZW een projecten ontwikkeld/gestart om de arbeidsparticipatie van vluchtelingen te bevorderen:

• het project «Banenoffensief Vluchtelingen»;

• een project van UAF1 en Verwey-Jonker Instituut om de maatschappelijke participatie van hoog opgeleide vrouwelijke vluchtelingen te stimuleren;

• onderzoek (door Regioplan) naar de arbeidsmarktpositie (om wie gaat het, beroep, opleidingsniveau, etc.) van vluchtelingen in Nederland;

• een voorlichtingscampagne over de mogelijkheden, kansen en belemmeringen van vluchtelingen op de arbeidsmarkt.

• gemeentelijke pilots om ervaring op te doen met de samenloop van inburgering en reïntegratie. Op basis van opgedane ervaringen is voor gemeenten die combinatietrajecten willen ontwikkelen een informatiebrochure opgesteld waarin leerpunten, aanbevelingen en valkuilen verzameld zijn.

• Samen met 30 grote steden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en de vrouwen zelf heeft de commissie PaVEM afspraken gemaakt, instrumenten ontwikkeld en financiering gezocht om ervoor te zorgen dat de participatie van allochtone vrouwen een prioritaire positie zou krijgen in hun beleid. Op grond van een motie van de Tweede Kamer is besloten om aan de commissie PaVEM, een vervolg te geven door een «Regiegroep Allochtone vrouwen en arbeid» in te stellen, die sturend kan optreden bij het vertalen van de PaVEM – afspraken naar concrete resultaten.

Arbeidsmigratie

Binnen de EU is de discussie over een EU-breed arbeidsmigratiebeleid en de overdracht van nationale bevoegdheden in dit verband aan «Brussel» actueel. Tot dat laatste ziet Nederland overigens geen aanleiding.

De tussenevaluatie van het kabinet (voorjaar 2005) van het overgangsregime werknemersverkeer wees uit dat ondanks het overgangsregime het aantal afgegeven tewerkstellingsvergunningen voor MOE-werknemers (werknemers uit de Midden- en Oost-Europese EU-lidstaten) was gestegen van 12 540 in 2003 tot 25 728 in 2004. De tuinbouw en de vleesverwerkende industrie zijn voor meer dan 90% verantwoordelijk voor deze groei.

Per 1 december 2005 is het notificatiesysteem voor grensoverschrijdende dienstverlening ingevoerd. Buitenlandse dienstverleners die werken met werknemers voor wie geen vrij werknemersverkeer geldt, kunnen onder bepaalde voorwaarden worden vrijgesteld van de tewerkstellingsvergunning.

Van grote betekenis voor de handhaving van de Wet arbeid vreemdelingen is de invoering van de bestuurlijke boete voor illegale tewerkstelling per 1 januari 2005. Het aantal controles van de Arbeidsinspectie op illegale arbeid is daarbij van 6300 in 2004 naar ruim 8 500 in 2005 gegaan. Inspecties hebben vooral plaatsgevonden in de land- en tuinbouw, de bouw, de horeca en de uitzendsector. Bij 24% van de controles wordt een overtreding met betrekking tot illegale tewerkstelling geconstateerd. In 2004 was dit nog bij 19% van de controles.

Wsw

In 2004 is gestart met modernisering van de Wsw. Met deze modernisering wordt beoogd om de Wsw zo optimaal mogelijk in zo regulier mogelijke omstandigheden beschikbaar te houden voor mensen die daarop zijn aangewezen. In de eerste fase van de modernisering is de Wsw-indicatiestelling overgedragen aan de Centrale Organisatie voor Werk en Inkomen (CWI). Deze overdracht is sinds 1 januari 2005 een feit. In de tweede fase zijn voorstellen ontwikkeld gericht op het verder bevorderen van het binnen het kader van de Wsw – werken in een zo regulier mogelijke omgeving, het vergroten van de sturing op de Wsw door gemeenten en het verder versterken van de rechten van de Wsw-geïndiceerde cliënt. De voorstellen zijn in 2005 aan de Tweede Kamer voorgelegd en besproken en worden nu omgezet in een wetswijziging die in 2006 aan het parlement zal worden voorgelegd. Beoogde inwerkingtreding van de gemoderniseerde Wsw is 1 januari 2007.

Bestrijding jeugdwerkloosheid

De stijging van de werkloosheid in de afgelopen jaren heeft vooral jongeren getroffen. Aanvullend beleid was nodig om te voorkomen dat de werkloosheid onder jongeren een langdurig karakter zou krijgen. De regering stelde zich ten doel dat de jeugdwerkloosheid niet meer zou zijn dan het dubbele van de totale werkloosheid. In 2005 kwam de werkloosheid onder jongeren van 15–24 jaar uit 13,1%, iets meer dan het dubbele van de totale werkloosheid (6,5%).

Eén van de maatregelen was de instelling van de Taskforce Jeugdwerkloosheid. Deze Taskforce heeft haar doelstelling voor 2005 (22 500 jongeren extra op een jeugdbaan) gerealiseerd; tot en met oktober 2005 zijn 24 218 jongeren op een jeugdbaan geplaatst. Vooral het samen met CWI georganiseerde Lenteoffensief en de Jongeren Actieweek hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het resultaat: het aantal bemiddelingen lag tijdens het offensief 30% hoger dan in de eerste maanden van 2005.

Uit onderzoek van de Taskforce in 2005 blijkt dat er een «harde kern» van ongeveer 35 000 jongeren bestaat, veelal zonder startkwalificatie, die niet eenvoudig aan het werk komt. Met 2e Kans Beroepsonderwijs zou een gedeelte van deze groep alsnog een diploma kunnen behalen. Met Defensie, het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en het O&O Jeugdmodel zijn er mogelijkheden om jongeren een startkwalificatie te laten behalen.

Ook vanuit Operatie jong is aandacht besteed aan de bestrijding van jeugdwerkloosheid met de nadruk op een preventieve aanpak. Dit door te bevorderen dat de hulpverlening aan jongeren beter op elkaar aansluit.

Oprichting projectdirectie Leren en Werken

In maart is de gezamenlijke projectdirectie Leren en werken van de ministeries SZW en OCW van start gegaan. Een belangrijk doel is dat meer mensen hun werk of het zoeken daarnaar combineren met een scholing die tot kwalificaties leidt. De projectdirectie stimuleert partners (werkgevers, scholingaanbieders, kenniscentra, gemeenten, CWI en UWV) om tot samenwerkingsafspraken te komen om duale trajecten te realiseren, in combinatie met afspraken over Elders Verworven Competenties (EVC)-trajecten en het oprichten van een werkloket. In 2005 zijn acht intentieverklaringen getekend.

4.3 Preventie van uitval en hervorming stelsel arbeidsongeschiktheid

Op 17 juni 2005 heeft de SER het advies Evaluatie Arbowet 1998 vastgesteld. Deze evaluatie staat nadrukkelijk in het teken van de stimulering van zelfwerkzaamheid van werkgevers en werknemers. Kernpunten uit het advies zijn dat er een duidelijker scheiding moet komen tussen het publieke en het private domein en dat de (publieke) regelgeving zo concreet mogelijk moet aangeven welk beschermingsniveau van werknemers moet worden bereikt. Daarop is op 8 juli 2005 een reactie op hoofdlijnen aan de Tweede Kamer gezonden. Aanvullend hierop is door de STAR op 13 september 2005 advies gegeven over de «nationale kop». Beoogd wordt om in het eerste kwartaal van 2006 te komen met een wetsvoorstel Herziening Arbowet 1998, en binnen enkele maanden daarna een ontwerpwijziging van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Intentie is inwerkingtreding eind 2006.

In het nieuwe ziekte-en arbeidsongeschiktheidsstelsel ligt de primaire verantwoordelijkheid van de aanpak ziekteverzuim in de eerste twee jaar bij de werkgever en werknemer. Sinds 1 juli 2005 zijn bedrijven met de inwerkingtreding van de Wet maatwerk arbodienstverlening en de bijbehorende lagere regelgeving nog steeds verplicht om zich deskundig te laten ondersteunen bij preventie- en verzuimaanpak, maar zijn er alternatieven voor het contract met een arbodienst. Gepaard aan de inwerkingtreding van de wet is een voorlichtingsplan uitgevoerd om de marktpartijen te informeren. Daarnaast is in het najaar van 2005 gestart met een eerste meting voor tussenevaluatie nog deze kabinetsperiode.

Met de inwerkingtreding van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) en de Wet invoering en financiering wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (IWIA) op 29 december 2005 is hervorming van de arbeidsongeschiktheidsregelingen tot stand gebracht. Het nieuwe stelsel gaat uit van werkhervatting van werknemers die nog tot werk in staat zijn. Voor die werknemers die niet langer tot werken in staat zijn, staat inkomensbescherming voorop. Dit onderscheid heeft vorm gekregen in twee regelingen (de Werkhervattingsregeling gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) en de Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten (IVA).

Met de hervorming is een evenwichtig stelsel van rechten en plichten voor werkgevers en werknemers tot stand gebracht en zijn de verantwoordelijkheden daar gelegd waar ze het best tot hun recht komen en zijn deze verantwoordelijkheden ook verder ingevuld. Ten aanzien van de uitvoering is een stelsel van keuzevrijheid voor de werkgever vormgegeven. De werkgever kan kiezen voor die uitvoerder die in zijn ogen de beste resultaten kan leveren met betrekking tot werkhervatting. Met de inwerkingtreding van de WIA is één van de belangrijke hervormingsvoorstellen va het kabinet gerealiseerd.

Met betrekking tot de duur van het eigenrisicodragen in de WGA is voor het jaar 2006 de bestaande praktijk gecontinueerd; dat betekent dat deze duur voor 2006 vier jaren bedraagt. Voor de zomer van 2006 zal een definitief besluit worden genomen over de duur van het eigenrisicodragen voor de jaren vanaf 2007.

Een beleidsdoelstelling van de WIA is het beperken van de instroom van volledig en duurzaam arbeidsongeschikten vanaf 2006 tot maximaal 25 000 per jaar.

De instroom van volledig en duurzaam arbeidsongeschikten zal zorgvuldig worden gemonitord. Medio 2007 zal worden bezien of de doelstelling, gebaseerd op het 12-maands voortschrijdend gemiddelde, is gehaald. Is dat het geval, dan zal Pemba worden afgeschaft en zullen de uitkeringen voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten worden verhoogd naar 75% van het laatstverdiende loon.

4.4 Reïntegratie

Het kabinet wil meer mensen aan het werk. Reïntegratie is daarbij een belangrijk onderdeel. De belangrijkste kabinetsdoelstelling op het terrein van reïntegratie is dat iedere uitkeringsgerechtigde of werkloze die dat niet op eigen kracht kan, ondersteuning krijgt bij het verkleinen van de afstand tot regulier werk. De bedoeling is dat iedereen, tenzij geïndiceerd voor de WSW, uitzicht heeft om dichter bij de arbeidsmarkt te komen en uiteindelijk een reguliere baan te vinden. Plaatsing van werkzoekenden in reguliere banen vormt de kern en de toetssteen van het reïntegratiebeleid. Het kabinet heeft als beleidsdoelstelling om de uitstroom naar regulier werk vanuit een reïntegratietraject in 2007 met een kwart verhoogd te hebben ten opzichte van 2004. Uit de nulmeting bleek dat in 2004 26 procent van de personen na een reïntegratietraject doorstroomde naar regulier werk. Voorlopige cijfers van de éénmeting laten zien dat tot en met 2005 34% van de trajecten die in 2003 zijn gestart, heeft geresulteerd in regulier werk. Dit is een stijging van 30% ten opzichte van de nulmeting. Hierbij past wel de kanttekening dat ook plaatsingen in reguliere arbeid met behulp van de nieuwe loonkostensubsidies onder de WWB worden meegerekend als uitstroom naar regulier werk.

De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het reïntegratiebeleid is gelegd bij gemeenten, UWV en werkgevers. Bij het decentraliseren van deze verantwoordelijkheden hoort het creëren van financieel belang dan wel aansturen en bijsturen op resultaat.

De financiële prikkels van de WWB bewerkstelligen een preventief én op uitstroom gericht reïntegratiebeleid door gemeenten. Met het flexibel reïntegratiebudget hebben gemeenten meer mogelijkheden gekregen voor het bieden van maatwerk bij reïntegratie. De positieve resultaten die gemeenten boeken bij de sluitende aanpak van bijstandsgerechtigden en de stabilisatie (tegen de economische verwachting in) van het volume WWB-uitkeringen moeten worden gezien tegen de achtergrond van de verantwoordelijkheid die gemeenten met de introductie van de WWB hebben gekregen. De reïntegratieverordeningen die gemeenten opstellen en de gesprekken met gemeenten, onder meer in het kader van de Agenda voor de Toekomst, bevestigen dat gemeenten hun reïntegratiebeleid actief en pro-actief invullen. Zo is de sluitendheid van de aanpak van volwassen bijstandsgerechtigden gestegen van 57% in 2004 naar 64% in 2005 en van bijstandsgerechtigde jongeren van 46% naar 63%. De sluitende aanpak van WW-ers is in 2005 gestabiliseerd, die van arbeidsongeschikten is gestegen van 80% in 2004 naar 99% in 2005.

Het UWV wordt beoordeeld op resultaat door kwantitatieve prestatieafspraken op het terrein van reïntegratie. Naast afspraken omtrent sluitende aanpak, zijn dat ook afspraken over het snel starten van reïntegratietrajecten. In 2005 is hieraan door UWV de nodige aandacht besteed om de prestaties verder te verbeteren. De realisatie snelle start WW was in 2004 slechts 25%. Door het verbeteren van werkprocessen (o.a. de invoering van de reïntegratiecoach) is de prestatie in 2005 al verbeterd tot 42%.

Het jaar 2005 stond in het teken van het zelfstandig ondernemerschap. Een inventarisatie van knelpunten heeft geleid tot een aantal wijzigingsvoorstellen in de WW die het starten als zelfstandig ondernemer vergemakkelijken. Zo wordt de mogelijkheid gecreëerd om voor een periode van 6 maanden met behoud van uitkering te starten als zelfstandig ondernemer. Eventuele inkomsten in deze 6 maanden worden voor 70% verrekend met de uitkering. Voorts wordt de termijn waarbinnen een startende zelfstandige kan terugvallen op de WW gekoppeld aan de duur van het WW-recht. Met name voor oudere WW-gerechtigden zal dit een verlenging van deze termijn inhouden. Naar verwachting zullen deze wijzigingen van de WW per 1 juli 2006 inwerking treden.

Ook is in 2005 de herbeoordeling van arbeidsongeschikten door UWV op gang gekomen. In 2005 hebben er 117 000 herbeoordelingen plaatsgevonden (waarvan 87 000 de WAO betroffen). Deze herbeoordelingen leiden in 38,5% van de gevallen tot een verlaging of beëindiging van de uitkering (WAO: 47%). UWV biedt al deze mensen ondersteuning bij reïntegratie. De afspraken hierover worden vastgelegd in de reïntegratievisie. De groep valt uiteen in drie groepen:

• Ca. 1/3 van de herbeoordeelden werkt al op het moment van de herbeoordeling. Een deel van deze groep benut op dat moment ook al nagenoeg de resterende verdiencapaciteit. De rest zal in samenspraak met de werkgever streven naar uitbreiding van het lopende dienstverband.

• Ca. 10 800 herbeoordeelden maakt gebruik van een reïntegratietraject (regulier ingekocht of IRO).

• Ca. 9 000 herbeoordeelden maakt (nog) geen gebruik van reïntegratie-ondersteuning door UWV. Zij gaan in bezwaar of beroep, zij zoeken zelf of zij stellen zich niet meer beschikbaar voor de arbeidsmarkt.

Tijdens de werktop op 1 december 2005 heeft het kabinet met sociale partners nogmaals expliciet een aantal afspraken gemaakt over de reïntegratie van herbeoordeelden. Sociale partners hebben de afspraak bevestigd dat zij in eerste instantie verantwoordelijk zijn voor de reïntegratie van de groep herbeoordeelden die al een dienstverband heeft tijdens de herbeoordeling. Ook hebben zij toegezegd het instrument proefplaatsing breder onder de aandacht te brengen van werkgevers en werknemers.

Nogmaals is afgesproken dat alle herbeoordeelden die niet aansluitend op de herbeoordeling werk vinden, recht hebben op een reïntegratietraject.

Om de reïntegratie van herbeoordeelden maximaal kans van slagen te geven zullen sociale partners en kabinet samen de knelpunten in het reïntegratieproces inventariseren en deze zo mogelijk wegnemen. Ook zullen goede voorbeelden bij reïntegratie worden geïnventariseerd en breder verspreid. Een belangrijke rol hierbij heeft de afgesproken beeldvormingcampagne. Deze campagne is gericht op het verbeteren van de beeldvorming over gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers. Deze campagne is een vervolg en intensivering van reeds bestaande voorlichtingsactiviteiten van bijvoorbeeld UWV en de Commissie het Werkend Perspectief.

4.5 Inspelen op individuele wensen en behoeften

Verlof

De wet ter introductie van een recht op langdurend zorgverlof voor werknemers die hulp bieden aan hun levensbedreigend zieke partner, kind en ouder is per 1 juni 2005 in werking getreden. Dit is vijf maanden na de in de begroting 2005 genoemde datum. Oorzaak van deze vertraging was onder meer, dat de Tweede Kamer alvorens het wetsvoorstel te willen behandelen meer inzicht wenste in de relatie tussen de nieuwe levensloopregeling en het recht op langdurend zorgverlof.

Levensloopregeling

In 2005 is het wetgevingstraject voor de levensloopregeling afgerond, inclusief de uitvoeringsregeling. In het najaar is een brede voorlichtingscampagne gevoerd over de levensloopregeling. Onderdeel hiervan was een «levensloopwijzer»: een rekentool waarmee werknemers kunnen uitrekenen met welke inleg welke periode van (gedeeltelijk) onbetaald verlof gefinancierd kan worden.

Arbeid en zorg

De Wet kinderopvang is op 1 januari 2005 ingevoerd. De wet regelt de financiering en kwaliteit van kinderopvang. De toegankelijkheid van kinderopvang voor ouders is met de wet verbeterd. Ouders staan als marktpartij centraal, zij sluiten zelf een overeenkomst met een kindercentrum en kiezen de kinderopvang die zij wensen. De bedoeling is dat werkgevers (gezamenlijk) een derde deel van de kosten vergoeden. Ouders die arbeid en zorg combineren of tot een doelgroep behoren zoals omschreven in de Wet kinderopvang kunnen een inkomensafhankelijke bijdrage van de overheid krijgen in de kosten van formele kinderopvang.

Ontwikkelingen die in gang zijn gezet door middel van projecten Dagindeling vergemakkelijken op vele terreinen een goede combinatie van arbeid en zorg. Voorbeelden zijn dagarrangementen voor 0–12 jarigen, arrangementen gericht op flexibele werktijden, thuiswerken en ondersteunende diensten voor mantelzorgers. Resultaten van projecten Dagindeling zijn verspreid en geïmplementeerd.

Om de implementatie van de resultaten van de projecten dagarrangementen verder vorm te geven is in 2005 gestart met de voorbereidingen voor het programma Dagarrangementen en Combinatiefuncties. Dit programma wordt begin 2006 voor projecten opengesteld. Met het programma wordt ingezet op een verdubbeling van 500 naar 1200 samenwerkingsprojecten(brede scholen) in 2010 met gemeenten en organisaties rondom de lokale sociale infrastructuur en het creëren van 1000 combinatiefuncties in onderwijs, opvang, welzijn en sport. Het bereiken van «Samenhang in voorzieningen voor 0- tot 12-jarigen» staat als een van de thema’s op de Jeugdagenda van Operatie Jong.

Ouderdomspensioen

Eind december is het wetsvoorstel «Regels betreffende pensioenen» (Pensioenwet) ingediend bij de Tweede Kamer. Werknemers en gepensioneerden krijgen meer zekerheid over de (toekomstige) uitbetaling van hun pensioen. Daarvoor worden er eisen gesteld aan de omvang van het eigen vermogen van de pensioenfondsen. Ook krijgen pensioendeelnemers een wettelijk recht op goede voorlichting over hun pensioen. Verder mogen bedrijfspensioenregelingen geen toetredingsleeftijd hanteren van hoger dan 21 jaar (nu bouwen in een aantal bedrijfspensioenregelingen werknemers pas vanaf hun 25ste jaar pensioen op). Het kabinet streeft ernaar de nieuwe wet uiterlijk per 1 januari 2007 in te voeren.

In mei 2005 diende de Nederlandse regering het wetsvoorstel «Implementatie richtlijn pensioeninstellingen» in. Doel van de Europese richtlijn van 23 september 2003 is een eerste stap te zetten naar een Europese markt voor bedrijfspensioenvoorzieningen. Nadere regels worden gesteld aan het onderbrengen van pensioentoezeggingen bij een pensioeninstelling in een andere lidstaat van de Europese Unie en het uitvoering geven aan een buitenlandse pensioenregeling door een Nederlandse pensioeninstelling. De pensioeninstelling moet aan een pensioenregeling uitvoering geven overeenkomstig het sociale en arbeidsrecht uit de lidstaat waarin de pensioentoezegging is gedaan. De invoeringsdatum van 23 september 2005 is niet gehaald.

4.6 Uitvoering, controle en toezicht

In 2005 is over de prestaties van de SUWI-ZBO’s verslag gelegd via kwartaalrapportages. Deze rapportages zijn met het oordeel van de bewindslieden van SZW reeds in de loop van 2005 aan de Tweede Kamer gezonden. Het definiteve oordeel over de kwaliteit van de uitvoering in 2005 wordt gegeven bij de aanbieding van de jaarverslagen van de SUWI-ZBO’s aan de Tweede Kamer. Dit zal medio mei gebeuren.

In 2006 wordt de SUWI-evaluatie uitgevoerd. Met de SUWI-evaluatie wordt bezien in hoeverre het SUWI-stelsel daadwerkelijk vorm en inhoud heeft gekregen en wat de prestaties binnen het SUWI-stelsel zijn. De SUWI-evaluatie zal met het oordeel van de bewindslieden aan de beide Kamers worden aangeboden.

Transformatie UWV en CWI

Met de invoering van SUWI in 2002 is een belangrijk veranderproces in gang gezet. Met name UWV en CWI hebben veel geïnvesteerd en programma’s opgezet die de kwaliteit van de dienstverlening op een hoger plan moeten brengen, dan wel veranderingen in de dienstverlening vorm moeten geven. Voor UWV is in 2005 besloten de prioriteit te leggen bij de voortgang van going concern en de invoering van het beleidsprogramma (bijvoorbeeld de WIA). Dit betekent voor het transformatieproces dat projecten deels getemporiseerd zijn. In 2005 heeft UWV in diverse aanbestedingsrondes voor doelgroepen zoals jong- en auditief/visueel gehandicapten en uitkeringsgerechtigden van allochtone afkomst reïntegratietrajecten aanbesteed.

De voortgang van CWI bij de nog lopende transformatieprojecten in 2005 was grotendeels conform plan. Een enkel project heeft vertraging opgelopen maar dit heeft geen grote gevolgen voor de dienstverlening, waarmee in 2005, aldus CWI, de transformatie kan worden afgerond.

Voor het realiseren van de doelstelling «Werk boven uitkering» heeft CWI de dienstverlening ingericht op het voorkomen van instroom en het bevorderen van uitstroom in het eerste halfjaar dat de klant van een uitkering afhankelijk is.

Ketensamenwerking

In 2005 hebben de ketenpartners stappen vooruit gezet met de ketensamenwerking. De gezamenlijke partners hebben het ketenprogramma 2005 opgesteld. Ook is de structuur van het Algemeen Keten Overleg (AKO) gewijzigd. Op regionaal niveau experimenteren de ketenpartners met verschillende vormen van samenwerking (onder meer via zogenaamde toonkamers). De ontwikkeling van bedrijfsverzamelgebouwen heeft zich in 2005 voort gezet. De keteninitiatieven worden gevolgd en beschreven door de zogenaamde monitorgroep.

Uiteindelijk draait het in de dienstverlening van de uitvoeringsorganisaties om de klant. Daarom voeren de uitvoeringsorganisaties om de twee jaar klanttevredenheidsonderzoek uit.

UWV voerde in 2005 het tweejaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek uit. Eind 2005 is het veldwerk verricht. De uitkomsten worden momenteel verwerkt en geanalyseerd. De resultaten zullen via het tweede kwartaalverslag UWV in 2006 beschikbaar komen. Naast het tweejaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek heeft UWV de Klantgerichtheidsmonitor ontwikkeld. De monitor wordt elk kwartaal uitgevoerd. De monitor onderzoekt op aspecten van klantgerichtheid, persoonlijke aandacht, snelheid, kwaliteit van de reactie en kwaliteit van de bereikbaarheid/toegankelijkheid. Het belangrijkste resultaat van de 0-meting in 2005 is dat 63% van de klanten (zeer) tevreden is over de dienstverlening.

CWI heeft in 2005 een klantonderzoek gehouden onder bezoekers van de CWI-vestigingen. De bezoekers zijn meer tevreden dan in 2003 op onder andere het onderdeel van het nakomen van afspraken door CWI. Uit het onderzoek blijkt verder dat vooral klanten met een vast contactpersoon meer tevreden zijn.

In 2006 houdt de SVB opnieuw het tweejaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek.

4.7 Armoedeval

Bevordering van het arbeidsaanbod vormt een centraal onderdeel van het kabinetsbeleid. De armoedeval is één van de factoren die daarbij een belemmering vormt, en bestrijding van de armoedeval is daarom een belangrijke component van het arbeidsmarktbeleid.

Bij de bestrijding van de armoedeval moet het kabinet constant een afweging maken tussen de gewenste bestrijding van de armoedeval, het streven naar een evenwichtige inkomensontwikkeling en het streven naar gezonde overheidsfinanciën.

Naast de aandacht voor de werkloosheidsval (de beperkte inkomstenstijging bij overgang van uitkering naar werk) heeft het kabinet zich gericht op verlaging van de marginale druk voor de middeninkomens. In termen van arbeidsaanbod en het verbeteren van financiële stimulansen valt veel winst te behalen bij de middeninkomens. Deze groep is de afgelopen jaren veelal de betaler geweest van de solidariteit met de laagste inkomens. Vooral de marginale druk voor gezinnen met kinderen kan sterk oplopen.

Daarom heeft het kabinet in 2005 maatregelen voorbereid om per 1 januari 2006 de lastendruk voor gezinnen met kinderen te verlagen. Hierbij kan gedacht worden aan de verhoging van de bijdrage van de overheid aan kinderopvang, verhoging van de arbeidskorting, de verschillende fiscale kinderkortingen worden geïntegreerd en gestroomlijnd om grote inkomensvallen bij het overschrijden van een bepaalde inkomensgrens te voorkomen, verhoging van de aanvullende combinatiekorting, het vervallen van de OZB-gebruikersheffing en het afschaffen van het lesgeld voor 16- en 17-jarigen (deze maatregel is in 2005 doorgevoerd).

Naast de hierboven genoemde meer financiële prikkels heeft het kabinet ook maatregelen genomen om inkomensafhankelijke regelingen eenvoudiger en transparanter te maken. Zo zorgt de AWIR ervoor dat vanaf januari 2006 alleen de Belastingdienst Toeslagen verantwoordelijk is voor de uitvoering van de huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en de zorgtoeslag. Met ingang van 2006 zal de aanspraak voor huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en de zorgtoeslag gebaseerd zijn op het actuele inkomen. De voordelen vanuit armoedevalperspectief liggen vooral op het vlak van de transparantie en het beter in beeld komen van de armoedevalproblematiek.

4.8 Reductie administratieve lasten

Het realiseren van de kabinetsdoelstelling van 25% administratieve lastenverlichting (AL) in deze kabinetsperiode voor zowel bedrijven als burgers is op de beleidsterreinen van het ministerie van SZW in 2005 concreet in zicht gekomen. De plannen voor administratieve lastenverlichting voor bedrijven tellen bij SZW inmiddels op tot € 684 miljoen. Dit komt neer op een vermindering van bijna 27%. Daarvan is eind 2005 € 388 miljoen, ofwel 15,3%-punt gerealiseerd.

Begin 2005 zijn ook de administratieve lasten voor burgers in kaart gebracht. Deze bedroegen aan het begin van de kabinetsperiode circa 15 miljoen uur en ruim € 6 miljoen aan out-of-pocket kosten. Eind 2005 is aan een extern bureau de opdracht verstrekt om ook de administratieve lasten van de Wet Kinderopvang in kaart te brengen, die per 2005 in werking is getreden. In het burgertraject tellen bij SZW de reductieplannen inmiddels op tot 32% vermindering in tijdsbesteding (uitgedrukt in uren) en 37% in out of pocket kosten (uitgedrukt in euro). 17% van de vermindering in tijdsbesteding en 11% vermindering in out of pocket kosten worden veroorzaakt door volume-effecten (minder instroom in uitkeringen en daardoor minder administratieve lasten).

4.9 Vijf beleidsprioriteiten

In deze alinea worden de in 2005 behaalde resultaten op de vijf beleidsprioriteiten uit de beleidsagenda in tabelvorm weergegeven. De behaalde resultaten worden daarbij afgezet tegen de voorgenomen maatregelen uit de beleidsagenda.

¹ TK 2004/05, 29 800, nr. 29.

² TK 2004/05, 30 048, nrs. 2–3.

³ TK 2004/05, 30109, nr. 1.

4.10 Budgettaire consequenties

In tabel 4.7 is aangeven welk budgettair beslag de beleidsmaatregelen op het beleidsterrein van SZW met zich mee brengen.

5 BELEIDSARTIKELEN

BELEIDSARTIKEL 21 INKOMENSBELEID

21.1 Algemene doelstelling

SZW streeft naar een inkomensontwikkeling die én evenwichtig en activerend is.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Het bereiken van een zo gelijkmatig mogelijk over de verschillende inkomensgroepen gespreide inkomensontwikkeling.

2. In stand houden en verbeteren van financiële prikkels voor werkaanvaarding (beperken armoedeval).

21.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie.

21.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

De budgettaire gevolgen van beleid betreffen uitsluitend de apparaatsuitgaven.

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1: Het bereiken van een zo gelijkmatig mogelijk over de verschillende inkomensgroepen gespreide inkomensontwikkeling (evenwichtige inkomensontwikkeling).

^a Voor de met een * gemerkte groepen kan het koopkrachtbeeld 0,4% à 0,8%-punt negatiever uitkomen vanwege de bezuinigingen in de huursubsidie.

Bron: SZW

Tabel 21.1 presenteert het standaard overzicht zoals ook opgenomen in de begroting 2005 (kolom 1). In kolom 2 staat de laatste stand van het koopkrachtbeeld 2005 zoals deze aan de Kamer is gemeld (Kamerstukken II, 2004–2005, 29 800, nr. 34). In deze brief is gemeld dat vanwege de hogere raming van de particuliere ziektekostenpremies en de nominale ZFW-premie voor een deel van de groepen de koopkrachtraming met een ¼%-punt is bijgesteld. Deze cijfers zijn gebaseerd op een verwachte inflatie van 1¼%. De meest recente raming laat een inflatie zien van 1,7%. Dit heeft voor bepaalde groepen geleid tot een verdere bijstelling van de koopkrachtcijfers 2005 met een ½%-punt (kolom 3). Hierdoor varieert het totale verschil tussen de raming opgenomen in de begroting 2005 en de realisatie over de hele linie tussen – ¼% en ¾%-punt (kolom 4).

Niet standaard koopkrachteffecten

In zijn brief van 3 oktober 2005 heeft de minister van SZW aangegeven in het jaarverslag naast de beoordeling van de generieke koopkrachtontwikkeling ook afwijkingen ten opzichte van de raming te benoemen van de in de begroting gepresenteerde specifieke effecten van maatregelen. Over de uitwerking van het merendeel van de in de bijlage Inkomensbeleid bij de begroting van SZW over 2005 opgenomen maatregelen bestaan geen nieuwe inzichten. Op enkele onderdelen is wel sprake van andere effecten dan welke ten tijde van het opstellen van de begroting verwacht werden:

Herbeoordelingoperatie WAO: de genoemde leeftijdsgrens is van 50 jaar verhoogd naar 55 jaar. Dit betekent dat in plaats van 500 000 zo’n 330 000 arbeidsongeschikten worden herbeoordeeld. De huidige raming is nu dat circa 115 000 à 125 000 personen met een lagere uitkering geconfronteerd worden.

Verhoging collegegeld: bij nota van wijziging (29 800 VIII, nr. 26) is de voorgenomen verhoging van het collegegeld komen te vervallen. Dit betekent dat de hiervoor geschetste inkomenseffecten (negatief inkomenseffecten van €100 voor studenten in het hoger onderwijs) niet zijn opgetreden.

Er hebben inmiddels twee maatregelen doorgang gevonden die niet in de genoemde bijlage Inkomensbeleid waren opgenomen:

De uitkering van een eenmalig bedrag van € 30 per huursubsidiegerechtigde. Het budget hiervoor is beschikbaar gesteld door verhuurders. De kamer is hierover geïnformeerd in de brief van 19 maart 2004, «Huurbeleid» (27 926, nr. 22).

De afschaffing van het lesgeld voor leerlingen in het voortgezet onderwijs en leerlingen van 16 en 17 jaar in de beroepsopleidende leerweg van het mbo per september 2005. De inkomenseffecten hiervan zijn beschreven in de bijlage Inkomensbeleid bij de begroting SZW 2006, maar gezien de invoeringsdatum slaat een deel van de effecten al neer in 2005.

Operationele doelstelling 2: In stand houden en verbeteren van financiële prikkels voor werkaanvaarding (beperken armoedeval)

¹ De hier getoonde cijfers geven de procentuele mutatie in het besteedbaar inkomen bij het aanvaarden van een baan op het niveau van het minimumloon vanuit een uitkering op het niveau van het sociaal minimum. De cijfers zijn berekend inclusief het gemiddelde effect van gemeentelijke regelingen en huursubsidie.

² Dit cijfer laat de procentuele toename in het huishoudeninkomen zien van een gezin waarbij één partner werkt tegen het minimumloon en de niet-verdienende partner een baan aanvaard met een inkomen op ½*minimumloon.

Bron: SZW

Tabel 21.3 laat de hoogte van de werkloosheidsval bij het in 2005 actuele beeld van belastingen, premies en inkomensafhankelijke regelingen zien voor drie verschillende huishoudcategorieën: de alleenverdiener met kinderen, de alleenstaande en de alleenstaande ouder.

Voor de alleenverdiener met kinderen is de werkloosheidsval met ruim 2%-punt verbeterd. De verklaring hiervoor is dat de exacte bedragen voor kwijtschelding en bijzondere bijstand ten tijde van begroting nog niet bekend waren; de raming van deze bedragen is hoger dan de realisatie. Hierdoor is de overgang naar werk op basis van de meest recente cijfers minder negatief. Voor de alleenstaande ouder is de werkloosheidsval negatiever dan geraamd. De oorzaak hiervoor ligt in het feit dat in de nieuwe ramingen de gemiddelde franchise voor de berekening van de pensioenpremies lager is. Dit betekent dat werknemers ook bij een inkomen rond het minimumloon al pensioenpremies betalen. Dit verslechtert de werkloosheidsval.

De marginale druk cijfers in tabel 21.3 presenteren het verlies in inkomen als gevolg van het in 2005 actuele beeld van belastingen, premies en inkomensafhankelijke regelingen bij een bruto inkomensstijging van 3%. Een marginale druk van 76% betekent dat bij een bruto-inkomensverbetering met € 100 er netto € 24 overblijft. De marginale druk is gestegen voor de alleenverdiener met kinderen ten opzichte van de raming in begroting 2005. Dit komt doordat het verlies aan huursubsidie bij een inkomensverbetering van 3% hoger is dan was geraamd. Voor de alleenverdiener met kinderen en een inkomen rond modaal is de marginale druk opvallend gedaald naar 81¼% ten opzichte van de raming. In de berekeningen opgenomen in de begroting 2005 was de raming voor modaal hoger, waardoor de alleenverdiener met kinderen een groter deel van zijn bedrag aan aanvullende kinderkorting verloor. Vanaf 2006 zijn de kinderkortingen geïntegreerd waardoor dit soort inkomensvallen bij het overschrijden van een bepaalde inkomensgrens niet meer optreden. De marginale druk van de tweeverdiener met kinderen en een inkomen van 1½*minimumplus is gestegen ten opzichte van de raming met 25½%-punt. Deze stijging is toe te schrijven aan de berekening van de marginale druk voor kinderopvangkosten. In de meest actuele raming overschrijdt dit huishouden bij een inkomensstijging van de minstverdienende partner met 3% net een inkomensgrens in de tabel. In de raming ten tijde van de begroting 2005 was dat niet het geval.

21.4 Evaluatieonderzoek

Jaarlijks vindt een evaluatie plaats van het inkomensbeleid doordat de gerealiseerde inkomensontwikkelingen in het jaarverslag worden samengevat in de dan beschikbare kengetallen. De resultaten hiervan staan in de tabellen 21.2 (Operationele doelstelling 1) en 21.3 (Operationele doelstelling 2).

BELEIDSARTIKEL 22 ACTIVEREND ARBEIDSMARKTBELEID

22.1 Algemene doelstelling

Zorgdragen voor een toename van de arbeidsparticipatie

De algemene doelstelling «toename van de arbeidsparticipatie» duidt op het vergroten van het volume. In 2005 zijn hiervoor diverse maatregelen ingezet, waaronder fiscale maatregelen, het verminderen van de administratieve lasten voor bedrijven, het bevorderen van startkwalificaties, maatregelen ter bestrijding van jeugdwerkloosheid, het stimuleren van langer doorwerken, en het verhogen van aandeel ingeschrevenen bij CWI dat wordt bemiddeld naar werk.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Beheerste ontwikkeling van de arbeidskosten.

2. Stijging van het aandeel werkenden en werklozen in de beroepsbevolking met een startkwalificatie.

3. Wegnemen van factoren die de arbeidsparticipatie belemmeren.

4. Verhogen van het aandeel ingeschrevenen bij de Centrale Organisatie Werk en Inkomen dat wordt bemiddeld naar werk.

22.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie.

Bron: Belastingdienst

22.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

Stimulering arbeidsparticipatie

In de begroting 2005 was € 18,3 mln beschikbaar voor stimulering van de arbeidsparticipatie. Van dit budget is € 5 mln overgeboekt ten behoeve van de projectdirectie Leren en Werken voor Duale Trajecten. Uiteindelijk is € 3,4 mln niet tot betaling gekomen. Dit betreft uitgaven voor de stimuleringsregeling leeftijdbewust beleid, pilots mobiliteit en de activiteiten voor breed initiatief maatschappelijke binding. Deze activiteiten zijn in 2005 verplicht en grotendeels bevoorschot. In 2006 en latere jaren worden de verplichtingen uitgefinancierd.

Budget CWI

De begroting CWI wijkt op bijna € 30 miljoen af van de vastgestelde SZW-begroting. Hiervan hangt circa € 25 miljoen samen met een aantal bijstellingen. Deze bijstellingen betreffen:

• Loon- en prijscompensatie (€ 5 miljoen)

• Project Digitaal Klantdossier (€ 5 miljoen)

• Boedelscheiding van de voormalige Arbeidsvoorzieningsorganisatie (€ 8 miljoen)

• Drempelslechting (€ 8 miljoen)

• Programma Matchen op competenties (€ 3 miljoen)

• Werkhervattingadviseur (– € 4 miljoen)

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1: Beheerste ontwikkeling van de arbeidskosten

Bron: Centraal Planbureau; SZW-cijfers op basis van standaard kostenmodellen.

Loonkosten per eenheid product

De indicator in de tabel betreft de loonkosten per eenheid product voor de industrie. Deze loonkosten zijn na een daling in 2004 (– 1,4%) in 2005 weer licht gestegen (+ 0,3%). Voor 2006 verwacht het CPB een verdere daling (– 3½%). Ondanks de stijging van de loonkosten per eenheid product in 2005, is de verslechtering van de concurrentiepositie die zich gedurende de afgelopen jaren voordeed vrijwel tot stilstand gebracht. De concurrentiepositie wordt gemeten als de loonkosten per eenheid product ten opzichte van alle concurrenten. In 2005 is nog sprake van een lichte verslechtering (– 0,2%). Voor 2006 verwacht het CPB een verbetering met 3¼%.

De ontwikkeling van de loonkosten per eenheid product is de resultante van de ontwikkeling van loonsom per werknemer (die in hoge mate wordt bepaald door de ontwikkeling van de contractlonen) en arbeidsproductiviteit. Uit het CEP blijkt dat de contractloonstijging in de marktsector sinds 2003 duidelijk meer beheerst is. In 2005 heeft deze ontwikkeling zich voortgezet. De contractloonstijging bedroeg in 2005 gemiddeld 0,8%, de laagste stijging in bijna 20 jaar. De arbeidsproductiviteit in de marktsector is in 2005 met 2,1% gestegen. De sector industrie is een onderdeel van de marktsector.

Wig

Het verschil met de gerealiseerde wig in 2004 is het resultaat van ontwikkelingen in de belasting- en premietarieven en pensioenpremies. De stijging van het EMU-tekort tot boven de kritische grens van 3% in 2003 dwong het kabinet tot extra maatregelen die o.a. in 2005 tot uitdrukking kwamen in een stijging van de wig. De inmiddels verbeterde economische situatie maakt voor 2006 lastenverlichting mogelijk met een duidelijke daling van de wig zonder dat het EMU-tekort een stijging te zien geeft. De resulterende ontwikkeling van de wig is dus een stabilisatie van de wig die ook in de streefcijfers was opgenomen, zij het op een hoger niveau. Belangrijk is dat niet alleen overheidsbeleid direct van invloed is op de wig, maar ook het beleid van de sociale partners ten aanzien van de pensioenpremies.

In 2006 wordt een aantal concrete maatregelen genomen die de wig verkleinen. Het kabinet verhoogt de arbeidskorting, aanvullende combinatiekorting en de algemene heffingskorting. Verder worden de belastingtarieven voor de eerste en tweede schijf verlaagd. Deze maatregelen passen ook binnen het beleid gericht op het vergroten van het arbeidsaanbod.

Operationele doelstelling 2: Stijging van het aandeel werkenden en werklozen in de beroepsbevolking met een startkwalificatie.

¹ Betreft een gemiddelde van de jaren 2001 en 2002.

Bron: CBS, EBB (bewerking SZW)

Het hebben van een startkwalificatie wordt beschouwd als een belangrijke voorwaarde voor duurzame arbeidsparticipatie. Streven is dat in 2010 tenminste 80% van de beroepsbevolking van 25–64 jaar in het bezit is van een startkwalificatie, dus tenminste een havo- of mbo-2-opleiding heeft afgerond (in 2002 was dat 74%). Om deze doelstelling te behalen is geraamd dat het aantal startkwalificaties jaarlijks met gemiddeld 50 000 zou moeten toenemen. Deze 50 000 extra is een streefgetal en kan bereikt worden door enerzijds wijziging in de samenstelling van de beroepsbevolking (bv. doordat de instroom in de beroepsbevolking gemiddeld hoger is opgeleid dan de uitstroom) en anderzijds door (postinitiële) scholing van personen in de beroepsbevolking.

In de afgelopen drie jaar is de doelstelling ruimschoots gehaald. Dit is waarschijnlijk zowel te danken aan postinitiële scholing (CBS-cijfers laten een toename zien van het aantal deelnemers aan postinitiële scholing) als aan in- en uitstroom uit de beroepsbevolking (zoals de verminderde uitstroom van met name ouderen mét startkwalificatie). Wanneer deze upgrading van de beroepsbevolking zich blijft voortzetten, zal de doelstelling van 80 procent al vóór 2010 bereikt worden.

Om deze positieve ontwikkeling voort te zetten, moet voorkomen worden dat jongeren de school verlaten zonder startkwalificatie. Echter, ook volwassenen zullen geschoold moeten worden. Om het leren van volwassenen een extra impuls te geven is de Projectdirectie Leren & Werken opgericht door de bewindslieden van OCW en SZW. De projectdirectie stimuleert de samenwerking tussen partijen die betrokken zijn bij de scholing en stimuleert waar nodig de inzet van instrumenten, waaronder fiscale faciliteiten. Het Plan van aanpak van de projectdirectie Leren en Werken is op 3 juni 2005 naar de Tweede Kamer gegaan (Kamerstukken II, 2004–2005, 27 406, nr. 3).

In 2005 zijn door de projectdirectie 8 intentieverklaringen met partijen over duale en over elders verworven conpetenties (evc)-trajecten tot stand gebracht. Daarin is afgesproken om 9 850 duale trajecten, 6 500 evc-trajecten en 5 leerwerkloketten te realiseren.

Operationele doelstelling 3: Wegnemen van factoren die de arbeidsparticipatie belemmeren

¹ Doelgroep jongeren buiten het regulier onderwijs

² De meting van het nalevingniveau van de wet arbeid vreemdelingen betreft een eerste meting onder werkgevers. De marges waarmee betrouwbare uitspraken worden gedaan zijn bij deze meting ruimer dan gebruikelijk. De uitkomsten zijn dan ook met onzekerheden omgeven. Gepland is om eind 2006 een vervolgonderzoek uit te voeren.

Bron: CBS: EBB; SZW/AI rapportages Arbeidsinspectie; Regioplan

Etnische minderheden

De werkloosheid onder etnische minderheden is de laatste jaren veel harder gestegen dan onder autochtonen. Om de belemmeringen bij arbeidsdeelname voor etnische minderheden weg te nemen heeft het kabinet een aantal maatregelen genomen. Met sociale partners, uitvoeringsorganisaties, VNG, minderhedenorganisaties en andere maatschappelijke organisaties zijn in het kader van het «Breed Initiatief Maatschappelijke Binding» afspraken gemaakt over een gezamenlijke inzet om de positie van etnische minderheden op de arbeidsmarkt te verbeteren. Voor een tiental projecten is in totaal 4,5 miljoen euro aan subsidie verleend. Omdat de projecten nog niet zijn afgerond zijn nog geen resultaten te presenteren.

Maatregelen ter bestrijding van de Jeugdwerkloosheid

De jeugdwerkloosheid onder de doelgroep jongeren (15–22 jarigen buiten het reguliere onderwijs) is vooral in 2003 en 2004 sterk gestegen. Ook in 2005 steeg de jeugdwerkloosheid nog licht, waar de totale werkloosheid gelijk bleef op 6,5 procent. In 2005 is de jeugdwerkloosheid, met 15,0 procent ruim twee keer zo hoog als de totale werkloosheid, maar blijft nog net binnen de gestelde bovenlimiet van 15 procent. Naar verwachting zal ook de werkloosheid onder de doelgroep jongeren in 2006 gaan dalen.

Door de inspanningen van gemeenten, CWI, MKB actieteams, werkgevers, jongeren en de Taskforce Jeugdwerkloosheid zijn tot en met oktober 2005 24 218 jongeren geplaatst op een jeugdbaan. Daarmee heeft SZW haar doelstelling voor 2005 gerealiseerd: 22 500 jongeren extra op een jeugdbaan.

Stimuleren langer werken van ouderen

Voor de arbeidsparticipatie van ouderen geldt de doelstelling de daling van de netto arbeidsparticipatie van ouderen (55–64 jaar), die gezien de stand van de conjunctuur in 2004 kan worden verwacht, te keren. Het kabinet streeft hierbij naar een netto arbeidsparticipatie van 40% in 2007. In 2005 is een netto-arbeidsparticipatie gerealiseerd van 39,7%. Ten opzichte van 2004 (39,2%) is dit een verdere stijging met 0,5%.

Het beleid ten aanzien van de arbeidsparticipatie ouderen heeft een bredere invalshoek dan het ontmoedigen van vroegtijdige uittreding. Versterken van leeftijdsbewust beleid, stimuleren van intersectorale mobiliteit en bevorderen van bewustwording zijn belangrijke aanvullende maatregelen:

– stimuleringsregeling: het kabinet stelt in de periode 2004–2007 middelen ter beschikking om leeftijdsbewust beleid in bedrijven te stimuleren en een brede toepassing van instrumenten mogelijk te maken. De belangstelling van bedrijven, branche- en bedrijfstakorganisaties in 2005 is boven verwachting. Met het beschikbare budget voor 2005 zijn door het Agentschap SZW 120 aanvragen positief beschikt. Vanwege het bereiken van het subsidieplafond zijn 563 aanvragen afgewezen.

– landelijk meerjaren communicatietraject: door de «Regiegroep GrijsWerkt» die in november 2004 is ingesteld, is een communicatiestrategie ontwikkeld die zich vooral richt op werkgevers en intermediairs. De naam van de campagne is «Senior Power; Werken met ervaring». Om informatie, kennis en inzicht en goede voorbeelden op het terrein van leeftijd in relatie tot arbeid te hebben wordt door de regiegroep samengewerkt met Regionale Platforms Arbeidsmarktbeleid (RPA’s) waarin gemeenten, CWI, UWV, werkgevers, werknemers en het onderwijs regionale afstemming en acties bevorderen.

In oktober 2005 is een nulmeting uitgevoerd naar houding en gedrag onder de beroepsbevolking en werkgevers ten aanzien van de arbeidsparticipatie van ouderen. De resultaten van dit onderzoek geven aan dat meer aandacht voor de sense of urgency nodig blijft. Het onderzoek van Ecorys is in november 2005 aan de Tweede Kamer aangeboden.

pilots mobiliteit: eind 2005 zijn 12 experimenten gestart waarbij (oudere) werknemers die lang in sectoren hebben gewerkt waar veel zwaar lichamelijk werk of geestelijk eentonige arbeid voorkomt, tijdelijk of blijvend kunnen overstappen naar andere bedrijfstakken. In april 2005 is een eerste verkenning naar mogelijkheden en belemmeringen gedaan door CINOP (in juli 2005 bij Voortgangsrapportage aan de Tweede Kamer aangeboden).

Commissie PaVEM

De commissie Participatie van Vrouwen uit Etnische Minderheidsgroepen (PaVEM) heeft met 30 grote steden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en de vrouwen zelf afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat de participatie van allochtone vrouwen een prioritaire positie zou krijgen in hun beleid. Ook is er een landelijk participatieteam geïnstalleerd met dertig succesvolle vrouwen uit etnische minderheidsgroepen die als gesprekspartners van gemeenten kunnen optreden. De commissie heeft zich ook sterk gemaakt voor een Nationaal Actieplan Taal Totaal, gericht op een versnelde inburgering (uiterlijk in 2010) van de 240 000 allochtone vrouwen met een taalachterstand.

Het kabinet heeft op zich genomen om de resultaten en projecten van de commissie te continueren en uitvoering van de door haar gemaakte afspraken te bewaken.

Handhaving

De bestuurlijke boete voor illegale tewerkstelling is per 1 januari 2005 ingevoerd. Een werkgever krijgt per illegale werknemer € 8 000 boete voor de eerste overtreding. Voor particulieren is dit per illegale werknemer € 4 000. De periode dat een sanctie wordt opgelegd is door de overgang van een strafrechtelijke naar een bestuursrechtelijke sanctie sterk bekort, waardoor het boetebeleid een lik-op-stuk karakter heeft gekregen. Het aantal controles van de Arbeidsinspectie op illegale arbeid is daarbij van 6300 in 2004 naar ruim 8 500 in 2005 gegaan. Inspecties hebben vooral plaatsgevonden in de land- en tuinbouw, de bouw, de horeca en de uitzendsector. Door gerichter controleren slaagt de Arbeidsinspectie er in om bij meer inspecties illegale werknemers aan te treffen. Bij 24% van de controles wordt een overtreding met betrekking tot illegale tewerkstelling geconstateerd. In 2004 was dit nog bij 19% van de controles.

Eind 2005 waren ruim 1 100 beschikkingen vastgesteld. Er is reeds voor € 13 mln aan boetes opgelegd. In een groot aantal zaken is daarnaast nog geen beschikking vastgesteld. De verwachting is dat het totale opgelegde boetebedrag van de in 2005 geconstateerde overtredingen zal oplopen tot meer dan € 20 mln. Deze boetes zijn vanwege betalingstermijnen, betalingsregelingen en nog uitstaande aanmaningen en dwangbevelen ten dele geïnd. Het geïnde bedrag is € 4,6 miljoen.

In 2005 werd een onderzoek aanbesteed naar de mate waarin werkgevers de Wet arbeid vreemdelingen naleven. Uit het onderzoek blijkt dat in een periode van twaalf maanden ongeveer 19 procent van de werkgevers op enig moment een of meerdere vreemdelingen heeft laten werken zonder dat deze werkgever over de vereiste tewerkstelingsvergunning (twv) beschikte. Zoals aangegeven in de brief die 20 januari 2006 naar de Tweede Kamer is gestuurd (Kamerstukken II, 2005–2006, 28 442, nr. 12), heeft het onderzoek cijfers opgeleverd die met de nodige nuancering moeten worden bezien. Eind 2006 zal een vervolgonderzoek worden uitgevoerd.

Operationele doelstelling 4: Verhogen van het aandeel ingeschrevenen bij de Centrale Organisatie Werk en Inkomen dat wordt bemiddeld naar werk.

Bron: CWI jaarverslag/jaarplan

CWI is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een organisatie die de SUWI-doelen – landelijk gezien – voldoende uitvoert. Dit was in 2005 ook het geval: de prestatie-indicatoren werden op de hoofdtaken ruimschoots gehaald.

In 2005 leek de economie zich langzaam te herstellen. Dit heeft nog niet geleid tot een daling van het aantal werklozen vanwege de nog steeds dalende werkgelegenheid.

Het jaar 2005 was behalve een jaar met goede prestatie voor CWI ook het jaar van veel vernieuwingen: nieuw automatiseringssysteem (Sonar), de introductie van de elektronische intake, het opzetten van telefonische dienstverlening en steeds verdergaande samenwerking op de werkvloer met de ketenpartners. Het aantal (pilot) competentietestcentra nam toe; competentietesten geven werkzoekenden meer inzicht in de eigen kwaliteiten bij de zoektocht naar werk.

Het aantal vervulde vacatures waarvoor CWI voorwerk heeft verricht is fors gestegen. Totaal zijn 90 891 vacatures vervuld.

In 2005 zijn verdere stappen gezet en voorbereidingen getroffen om vorm te geven aan verdergaande samenwerking tussen de ketenpartners m.b.t. geïntegreerde en parallelle dienstverlening (gemeenschappelijk dienstverleningsconcept en gemeenschappelijke klantbenadering) waarbij de inzet van elkaars instrumentarium een belangrijk onderdeel is. Er wordt van uit gegaan dat CWI in 2006 het werken volgens de routeringsmethodiek van werk kunnen zoeken (route A, persoonlijke dienstverlening van CWI) of geen werk kunnen zoeken (route B, ondersteuning door een reïntegratietraject nodig, onmiddellijke overdracht naar verantwoordelijke ketenpartner) landelijk zal uitrollen. Hierover zijn afspraken gemaakt met UWV en gemeenten.

Door toenemende verbeterde internetdienstverlening wordt vanaf 2006 ook meer ruimte verwacht om aandacht te besteden aan de werkzoekende, die persoonlijke bemiddeling nodig heeft. Op deze manier kan CWI maatwerk leveren; dit maatwerk is afhankelijk van zelfredzaamheid klant of behoefte aan intensieve hulp.

22.4 Evaluatieonderzoek

1. Beleidsartikel 23 Reïntegratie

23.1 Algemene doelstelling

Inschakeling in reguliere arbeid en voorkomen van uitval uit arbeid, van hen die dat niet op eigen kracht kunnen.

Het kabinet wil meer mensen aan het werk. Reïntegratie is daarbij een belangrijk onderdeel.

Dit artikel kent één operationele doelstelling:

1. Het toeleiden naar (reguliere) arbeid en voorkomen van uitval uit arbeid van hen die dat niet op eigen kracht kunnen door het bieden van reïntegratievoorzieningen.

Het aan de slag helpen van de grote groep werklozen en arbeidsongeschikten vereist een stevige inspanning. De belangrijkste kabinetsdoelstelling op het terrein van reïntegratie is dat iedere uitkeringsgerechtigde of werkloze die dat niet op eigen kracht kan, ondersteuning krijgt bij het verkleinen van de afstand tot regulier werk. Plaatsing van werkzoekenden in reguliere banen vormt de kern en de toetssteen van het reïntegratiebeleid. Het kabinet stelt hiervoor niet alleen middelen beschikbaar, maar schept ook voorwaarden die zorgen voor een efficiënte aanpak van reïntegratie die aansluit bij wat mensen nodig hebben. Daarbij staan twee begrippen centraal: decentralisatie en maatwerk. Door decentralisatie wordt de mogelijkheid geboden maatwerk te leveren. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het reïntegratiebeleid ligt in hoofdzaak bij UWV, gemeenten en werkgevers. SZW heeft met UWV kwantitatieve prestatieafspraken op het terrein van reïntegratie gemaakt. De financiële prikkels van de WWB leiden voor gemeenten tot een op uitstroom gericht reïntegratiebeleid. Een heldere scheiding tussen opdrachtgevers (gemeenten, UWV en werkgevers) en uitvoerders (reïntegratiebedrijven) draagt bij aan een transparante reïntegratiemarkt.

23.2 Budgettaire gevolgen van beleid

¹ De REA-begrotingsgefinancierde uitgaven in 2001 (€ 52,8 mln.) en 2002 (€ 49,9 mln.) zijn conform eerdere jaarverslagen integraal verantwoord in de tabel voor de premiegefinancierde REA-uitgaven (tabel 23.2).

Bron: SZW-Administratie

Zie ook voetnoot bij tabel 23.1.

Bron: UWV Jaarverslag

Het UWV legt verantwoording af over de premie-uitgaven REA. Voor de rechtmatigheid daarvan wordt verwezen naar bijlage 2 bij dit jaarverslag.

23.3 Toelichting op de tabellen 23.1 en 23.2 budgettaire gevolgen van beleid; begrotingsuitgaven en premieuitgaven

Financiële informatie

Flexibel reïntegratiebudget

Het flexibel reïntegratiebudget is in de begroting 2005 vastgesteld op € 1 600,5 mln. De realisatie van de uitgaven bedraagt € 1 618,5 mln. Het verschil van € 18 mln. wordt veroorzaakt door:

• een neerwaartse bijstelling van € 9,7 mln. in verband met een mutatie ten gunste van het Gemeentefonds voor uitvoeringskosten van gemeenten voor onder meer niet-uitkeringsgerechtigden,

• nabetalingen op afrekeningen over oude jaren van de voorlopers van het flexibel reïntegratiebudget en

• door correctie van de geparkeerde dekking in verband met het amendement Smilde (€ 20 mln.).

Agenda voor de Toekomst

Het verschil van € 23,7 mln. tussen de realisatie van € 45,5 mln. en het vastgestelde begrotingsbedrag van € 21,7 mln. hangt vooral samen met de correctie van de bij Nota van wijziging geparkeerde reïntegratietaakstelling van € 25 mln. (motie Verhagen), een eindejaarsmargemutatie (€ 4,3 mln.), prijsbijstelling en onderbenutting van € 8,3 mln. op de Tijdelijke stimuleringsregeling samenwerking Abw (TSSA).

RSP

Het verschil van € 1,3 mln. tussen de vastgestelde begroting van € 7,8 mln. en de realisatie van € 6,5 mln. is vooral een gevolg van lagere declaraties van RSP-bedrijven. Dit had te maken met het faillissement van één van de bedrijven en mogelijk met minder werknemers/arbeidsuren bij andere bedrijven.

Stimuleringsregeling ID-banen

Het verschil van € 36,9 mln. tussen de realisatie van € 73,1 mln. en de vastgestelde begroting van € 36,1 mln. is veroorzaakt doordat na een trage aanloop in de realisatie van de ID-banen in eerdere jaren, er in 2005 aanzienlijk meer subsidie is verleend dan aanvankelijk werd begroot. De middelen hiervoor zijn via de eindejaarsmarge beschikbaar gekomen.

SZW cofinanciering Equal

Het verschil tussen de vastgestelde begroting van € 6,8 mln. en de realisatie van € 0,7 mln. heeft twee oorzaken. Zo is er vertraging opgetreden bij de einddeclaraties van de projecten uit de eerste tranche die met dit budget gecofinancierd worden. Deze projecten komen dus later tot realisatie. Voorts is er onderuitputting opgetreden, omdat voor de tweede tranche Equal externe partijen geen beroep meer kunnen doen op SZW-cofinanciering.

Praktijkscholing

Het verschil van € 5,2 mln. tussen de begroting en de realisatie hangt samen met onderrealisatie van de HVS-subsidies aan de ROC (€ 2,7 mln.) en met de meevallende afwikkelingskosten voor de Stichting Centrum Vakopleiding (€ 2,5 mln.) die ultimo september 2005 is geliquideerd.

RWI/SVWW

Het verschil van € 9,9 mln. tussen de vastgestelde begroting van € 24,2 mln. en de realisatie van € 14,3 mln. wordt veroorzaakt doordat de middelen voor de uitfinanciering van de SVWW anders over de jaren verdeeld worden en er in totaal minder budget nodig is dan in 2003 werd geraamd.

REA uitkeringslasten (begrotings- en premiegefinancierd)

De REA uitkeringslasten in 2005 waren circa € 55 mln. hoger dan begroot, waarvan circa € 5 mln. vanuit begrotingsgelden en € 50 mln. (incl. nominaal) vanuit premiegelden. Hogere uitgaven aan subsidies voor arbeidsgehandicapten is de belangrijkste reden. Daarnaast zijn er meer uitkeringen REA uit het Reïntegratiefonds gefinancierd. De uitgaven aan trajecten waren eveneens hoger dan begroot. Vanuit de post extra reïntegratie Wajong zijn diverse initiatieven voor verbetering van de reïntegratie van jonggehandicapten uitgevoerd1.

REA uitvoeringskosten (begrotings- en premiegefinancierd)

Op grond van realisaties in het jaarverslag UWV over 2004 is de toedeling van de uitvoeringskosten over 2005 herzien, met als gevolg dat de REA -uitvoeringskosten circa € 21 mln. hoger zijn dan begroot.

In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de totale uitgaven REA.

Bron: SZW-administratie en UWV Jaarverslag.

Reïntegratie WW

Naast de in tabel 23.2 gepresenteerde premie-uitgaven REA is in 2005 € 167 mln. uitgegeven aan reïntegratie WW2. Dat is een overschrijding met € 87 mln. van het in de begroting 2005 opgenomen budget van € 80 mln. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat het UWV de doelgroep voor reïntegratie steeds beter weet te bereiken in samenhang met het relatief hoge niveau van de werkloosheid op dit moment. Daarnaast zijn meer individuele reïntegratieovereenkomsten (IRO’s) ingezet dan verwacht. De IRO is in vergelijking met een regulier traject een relatief duur instrument. Tenslotte is gebleken dat trajecten uit voorgaande jaren in 2005 tot meer uitgaven hebben geleid dan eerder verwacht.

Beschikbare reïntegratie- en uitvoeringsmiddelen ESF

Naast de in de begroting genoemde reïntegratiemiddelen konden gemeenten en bedrijven in 2005 ook een beroep doen op de ESF-subsidies. Door de enorme toename van de aanvragen was het noodzakelijk om eind oktober 2005 het loket te sluiten (Kamerstukken II, 2005–2006, 26 642, nrs. 74 en 75). De eindstand van de aangevraagde bedragen bedroeg toen€ 2 845,8 mln.

In 2005 is ook het Enig programmeringsdocument (EPD) aangepast, zodat door overheveling van de verwachte onderbenutting op technische bijstand (uitvoeringskosten) thans € 1 494,6 mln. beschikbaar is voor subsidies in de lopende programmaperiode (2000–2006). Ten opzichte van het in de begroting voor 2005 genoemde bedrag van € 253 mln. kan meegedeeld worden dat dit bedrag volledig is benut en bij de EC is gedeclareerd, zodat er geen onderbenutting op dat bedrag heeft plaatsgevonden.

Ontvangsten

Het verschil van € 63,1 mln. tussen de realisatie van € 102,8 mln. en de vastgestelde begroting van € 39,7 mln. wordt vooral veroorzaakt door vaststellingen van de WIW (die is opgegaan in het flexibel reïntegratiebudget) over voorgaande jaren.

Beleidsmatige informatie

¹ Het cijfer van 2003 is niet vergelijkbaar met dat van 2004 en 2005 vanwege verschillen in definitie en/of methode.

² Percentages zijn vanwege verschillende definitie en/of methode opgebouwd uit niet vergelijkbare cijfers over gemeentelijk en UWV-domein.

³ Als prestatie-indicator voor handhaving hanteert SZW het nalevingsniveau. Bij reïntegratie wordt dit omschreven als naleving van de verplichting tot deelname aan een traject. In 2005 is het validatieonderzoek meting nalevingniveaus gestart. Onderdeel van deze studie vormt ook de wijze waarop het nalevingniveau bij deelname aan een traject kan worden gemeten. Als betrouwbare meting mogelijk blijkt wordt de meting van het nalevingsniveau deelname aan een traject voor eind 2006 geprogrammeerd.

Bron: CBS Cijferonderzoek Sluitende Aanpak; UWV Rapportage Sluitende Aanpak; CBS Uitstroom naar werk; UWV Uitstroom naar werk (alle bewerking SZW).

Het bereiken van de operationele doelstelling wordt gemonitored aan de hand van de prestatie-indicatoren: de mate van sluitendheid en het percentage uitstroom naar regulier werk na het volgen van een reïntegratie traject. De mate van sluitendheid geeft aan in hoeverre er een sluitende aanpak gerealiseerd is. Doel van de sluitende aanpak is het voorkomen van de instroom in de langdurige werkloosheid. Mensen die niet op eigen kracht uit de werkloosheid kunnen stromen, moeten van de uitvoerders binnen 12 maanden een aanbod voor een reïntegratieactiviteit ontvangen. Het percentage uitstroom naar regulier werk na het volgen van een reïntegratie traject geeft aan in welke mate reïntegratietrajecten hebben geleid tot regulier werk. In tabel 23.4 zijn de prestatie-indicatoren voor het totaal van het gemeentelijk domein en het UWV-domein gekwantificeerd.

Mate van sluitendheid

De streefwaarde voor 2005 is niet gehaald. Dit wordt voor een belangrijk deel verklaard doordat intensieve bemiddelingsactiviteiten van het CWI nog niet in het realisatiepercentage van de sluitende aanpak zijn meegenomen. De mate van sluitendheid voor volwassenen (vanaf 2005 inclusief ouder dan 57,5 jaar) is in 2005 ten opzichte van 2004 met 4 procentpunten gestegen van 85 procent naar 89 procent.

Uit onderzoek is gebleken dat het voor de tijdigheid van het aanbod voor een reïntegratietraject nadelig is om gedurende de periode van werkloosheid van de ene naar de andere uitkeringsinstantie te worden overgedragen. De ketenpartners zijn zich hiervan bewust en hebben in 2005 afspraken gemaakt om de overdracht van de bemiddeling c.q. reïntegratieverantwoordelijkheid voor de fase-1-populatie te verbeteren. UWV en CWI zijn overeengekomen Signaleringslijsten Sluitende Aanpak te implementeren: fase-1 klanten worden voordat zij 12 maanden werkloos zijn geselecteerd en ontvangen vóór het verstrijken van die termijn een reïntegratieaanbod van het UWV. Naar verwachting verbetert hierdoor de sluitendheid aanzienlijk.

Percentage uitstroom naar regulier werk

Het kabinet heeft als doelstelling de uitstroom naar regulier werk na een reïntegratietraject in 2007 met een kwart te verhogen ten opzichte van 2004. De nulmeting m.b.t. deze 25%-doelstelling laat zien dat 26 procent van de trajecten die in 2002 zijn gestart, na maximaal 24 maanden heeft geresulteerd in een reguliere werkplek. De uitkomst van de voorlopige éénmeting laat zien dat 34% van de trajecten die in 2003 zijn gestart binnen 24 maanden resulteert in een reguliere werkplek. Dit is een stijging van ca. 30% ten opzichte van de nulmeting. Hierin is instroom in arbeid met loonkostensubsidies onder de WWB (ook nieuwe contracten voor oude gesubsidieerde banen worden hier toegerekend) vanaf 2004 meegerekend als uitstroom naar regulier werk. Instroom in gesubsidieerde arbeid telt (in de nulmeting) niet als uitstroom naar regulier werk. De definitieve cijfers van de éénmeting komen beschikbaar in september 2006. Dan zal ook worden bezien hoe de inzet van loonkostensubsidies bij plaatsingen in regulier werk doorwerkt in de uitkomsten.

Agenda voor de Toekomst

In het kader van de Agenda voor de Toekomst zijn onder meer prestatieafspraken gemaakt over de te realiseren trajecten en over uitstroom uit trajecten naar werk: gemeenten konden tot en met 2005 de afgesproken aantallen trajecten realiseren en hebben tot en met 2006 om de afgesproken uitstroomaantallen te behalen. Medio 2006 ontvangt de Tweede Kamer een afsluitende rapportage over de Agenda voor de Toekomst, waarin onder meer over de prestaties in 2004 en 2005 wordt gerapporteerd.

¹ Het cijfer van 2003 is niet vergelijkbaar met dat van 2004 en 2005 vanwege verschillen in definitie en/of methode.

² Percentages zijn vanwege verschillen in definitie en/of methode opgebouwd uit niet vergelijkbare cijfers over gemeentelijk en UWV-domein.

Bron: CBS Cijferonderzoek Sluitende Aanpak en UWV Rapportage Sluitende Aanpak (bewerking SZW)

De kengetallen specificeren de sluitende aanpak naar enerzijds volwassenen en jongeren en anderzijds naar bijstandsgerechtigden, Anw-/niet-uitkeringsgerechtigden en WW-gerechtigden.

Volwassenen (incl. ouder dan 57,5 jaar)

In 2005 was de mate van sluitendheid van bijstandsgerechtigde volwassenen 64%, voor niet-uitkeringsgerechtigden (Nug) 88% en voor de WW-populatie 88%.

De stijging in de cijfers wordt in belangrijke mate veroorzaakt door verbeterde resultaten binnen het gemeentelijke domein. De mate van sluitendheid voor de bijstandsgerechtigden is in 2005 ten opzichte van 2004 met 7 procentpunten gestegen, van 57% naar 64%. Deze meting is uitgevoerd op de instroom van bijstandsgerechtigden en Nug-gers in het eerste jaar (2004) van werking van de WWB. De toename moet dan ook mede worden gezien in het licht van de prikkelwerking van de Wet Werk en Bijstand (WWB). De WWB biedt gemeenten immers een veel grotere (financiële) stimulans om een actief reïntegratiebeleid te voeren.

Jongeren

In 2005 komt de mate van sluitendheid voor jongeren na 6 maanden uit op 84%. Bij gemeenten is het percentage sluitende aanpak voor jongeren aanmerkelijk gestegen. Hierin weerspiegelen zich ondermeer de invoering van de WWB en de resultaten van de Taskforce Jeugdwerkloosheid (zie artikel 22).

¹ Gerealiseerde percentages betreffen vanaf 2004 tussenstanden. De finale realisatie per kalenderjaar is met een vertraging van ruim 2 jaar bekend door de maximale trajectduur van 2 jaar. In tabel 23.9 Trajecten, plaatsingen en uitgaven reïntegratie is de huidige stand van trajecten en plaatsingen weergegeven.

² Dit cijfer is gebaseerd op uitstroom uit de WW, terwijl mate van sluitendheid WW Volwassenen gebaseerd is op uitstroom uit de werkloosheid

Bron: UWV Jaarverslag (bewerking SZW)

Het UWV zet reïntegratiemiddelen in voor WW-gerechtigden en gedeeltelijk arbeidsgeschikten die er niet in slagen zonder hulp van het UWV de weg naar werk te vinden. Zij worden bij de reïntegratie-inspanningen ondersteund, bijvoorbeeld met behulp van de reïntegratiecoach of een traject. Gedeeltelijk arbeidsgeschikten komen in aanmerking voor ondersteuning bij reïntegratie ten behoeve van het benutten van hun resterende verdiencapaciteit.

Om de inzet van reïntegratietrajecten te volgen zijn prestatieafspraken met het UWV gemaakt die in tabel 23.6 zijn terug te vinden. Indien een cliënt is aangewezen op ondersteuning bij reïntegratie gelden de volgende afspraken:

1. de benodigde ondersteuning start tijdig (kengetal snelle start, sinds begroting 2004);

2. sluitende aanpak;

3. de ondersteuning leidt zoveel mogelijk tot duurzame arbeid (kengetal plaatsingspercentage).

Snelle start reïntegratie WW en AG

In 2004 was de realisatie snelle start WW 25%. Door UWV is in 2005 de nodige aandacht besteed aan het verbeteren van deze prestatie. Door het verbeteren van de werkprocessen (o.a. de invoering van de reïntegratiecoach) is de realisatie in 2005 verbeterd: in 2005 werd tot 42% van de WW-cliënten binnen 4 weken na ontvangst van de reïntegratievisie van het CWI door UWV aangemeld bij een reïntegratiebedrijf. UWV geeft aan dat mede door het uitlopen van de selectieprocedure van de reïntegratiecoaches het gewenste niveau nog niet is bereikt maar in 2006 is verdere verbetering te verwachten.

De snelle start reïntegratie van arbeidsgehandicapten betrof in 2005 vooral de reïntegratie van herbeoordeelde gedeeltelijk arbeidsgeschikten van wie de uitkering is verlaagd of beëindigd. De afhandelingstermijn tussen beslissing na herbeoordeling en aanmelding van het reïntegratiebedrijf mag maximaal 8 weken bedragen. UWV realiseert dit bij 85% van de herbeoordeelde cliënten.

Plaatsingsresultaten WW en AG

De trajecten die zijn gestart in 2003 zijn vrijwel volledig afgerond en kunnen slechts marginaal wijzigen. Van de WW-trajecten die zijn gestart in 2003 heeft eind 2005 32% geresulteerd in een duurzame plaatsing. Dit resultaat valt onder meer ten gevolge van conjuncturele ontwikkelingen echter lager uit dan de norm (40 procent). Van de AG-trajecten die zijn gestart in 2003 heeft 29% geresulteerd in plaatsing. Daarmee is de norm voor AG van 30 procent vrijwel gerealiseerd.

De voor 2003 gerealiseerde plaatsingspercentages zijn vergelijkbaar met de resultaten van de trajecten gestart in 2002. Voor zowel AG als WW geldt echter dat in 2003 beduidend meer trajecten zijn ingezet. Het absolute aantal plaatsingen is ten opzichte van 2002 gestegen tot 12 293 plaatsingen voor arbeidsgehandicapten en 9 262 plaatsingen voor WW-gerechtigden. Als gevolg van de trajectduur van maximaal 2 jaar zijn de plaatsingspercentages van trajecten gestart in 2004 en 2005 tussenstanden.

Sluitende aanpak WW en AG

Wat betreft de sluitende aanpak WW is de realisatie achtergebleven bij de norm (95%). Op basis van het aanbieden van een reïntegratietraject is de gerealiseerde sluitendheid 88%. Indien ook de dienstverlening door de reïntegratiecoach hierin wordt betrokken bedraagt de Sluitendheid 93%.

De realisatie van de sluitende aanpak AG van 99% is ruim hoger dan de norm (90%). Voor AG betreft dit de mate waarin reïntegratievisies worden opgesteld voor herbeoordeelden van wie de uitkering is verlaagd of beëindigd.

Naast de inzet van reïntegratietrajecten stimuleert SZW werkgevers om arbeidsgehandicapten in dienst te nemen en/of te houden en arbeidsgehandicapten om hun arbeidsmogelijkheden optimaal te benutten door het bieden van andere reïntegratie-instrumenten (tabel 23.7).

Bron: UWV Jaarverslag

Met betrekking tot het gebruik van bovenstaande reïntegratie-instrumenten gelden, anders dan bij trajecten, geen prestatieafspraken met het UWV.

Bron: SZW-administratie

Hoewel het voornemen bestond de RSP met ingang van 1 juli 2005 af te bouwen, is deze voortgezet. De verwachting is dat het uiteindelijke perspectief voor de Regeling schoonmaakdiensten particulieren (RSP) eindig is. De regeling blijft echter voortbestaan totdat er in overleg met de Tweede Kamer een alternatief is voor het stimuleren van de markt voor persoonlijke dienstverlening, hetzij de conclusie is getrokken dat er geen alternatief voorhanden is.

Recapitulatie

In tabel 23.9 worden het totaal aantal plaatsingen en de uitgaven per jaar (excl. uitvoeringskosten) aan een cohort gestarte trajecten gepresenteerd. Bijvoorbeeld aan het cohort gestarte trajecten 2002 is door gemeenten (inclusief gestarte gesubsidieerde banen) tot en met 2005 in totaal ca. € 1,3 miljard uitgegeven. De optellingen in de uitgaven per jaar komen niet overeen met de totale jaarlijkse uitgaven aan reïntegratie omdat de uitgaven aan trajecten gestart eerder dan het jaar 2002 niet in de tabel worden gepresenteerd. Door onvolledige beschikbaarheid van gegevens is aanvullend gebruik gemaakt van ramingen, die uiteraard met onzekerheden zijn omgeven.

¹ Exclusief gegevens van in eerste kwartaal 2002 gestarte trajecten AG en WW.

² Financiële gegevens gemeenten zijn niet te splitsen naar ABW en Nug

³ Dit betreft voor trajecten AG en WW niet alle uitgaven, omdat niet alle kosten te koppelen zijn aan individuele trajecten en kalenderjaar.

Bron: UWV, SZW en CBS Uitstroom naar werk (bewerking SZW)

23.4 Evaluatieonderzoek

BELEIDSARTIKEL 24 SOCIALE WERKVOORZIENING

24.1 Algemene doelstelling

Het bevorderen van arbeidsparticipatie van personen met lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen.

De Wet sociale werkvoorziening (Wsw) biedt de mogelijkheid tot aangepaste werkgelegenheid aan personen die vanwege lichamelijke, verstandelijke of psychische handicaps uitsluitend onder aangepaste omstandigheden tot regelmatige arbeid in staat zijn. Op basis van deze wet is aan gemeenten de zorgplicht toebedeeld om de benodigde arbeidsplaatsen voor personen die tot de Wsw zijn toegelaten tot stand te brengen. Het jaar 2005 stond in het teken van de tweede fase van de modernisering van de Wsw.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Het realiseren van aangepaste arbeid voor degenen die hiervoor zijn geïndiceerd.

2. Het bevorderen van de arbeidsbekwaamheid van de sw-werknemer.

24.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie

24.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

Uitgaven Wsw

De middelen voor de Wsw zijn voor 2005 met € 34,7 mln. verhoogd in vergelijking met de stand van de begroting 2005. De Wsw-middelen zijn met € 33,9 mln. verhoogd in verband met de loon- en prijsbijstelling. Verder is ca € 1 mln. overgeheveld van 2004 naar 2005.

Ontvangsten

De ontvangsten Wsw bestaan uit terugontvangsten op grond van de uitvoering van de Wsw en uit de anticumulatiebaten.

De Wsw-ontvangsten op grond van de uitvoering in het jaar 2005 betreffen voornamelijk de terugontvangsten op basis van de in 2005 verstuurde vaststellingsbeschikkingen over het subsidiejaar 2003. De totale terugontvangsten op de twee vaststellingsgronden 2003, te weten onderrealisatie Wsw-arbeidsplaatsen en overschrijding van de Wsw-herindicatietermijnen, bedroeg ruim € 35,4 mln. Het overgrote deel van deze terugontvangsten (circa € 30 mln.) vond zijn herkomst in de onderrealisatie van Wsw-arbeidsplaatsen.

Voor Wsw-werknemers met recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering draagt UWV de vrijvallende uitkeringen wegens samenloop met Wsw loon af aan SZW (anticumulatiebaten). De gerealiseerde ontvangsten in 2005 bedragen € 424,2 miljoen en zijn daarmee € 6,6 miljoen hoger dan geraamd (€ 417,7 miljoen). De realisatie met betrekking tot de anticumulatiebaten 2005 is conform de raming. De hogere ontvangstenrealisatie 2005 wordt verklaard uit:

• Hogere ontvangsten bij de anticumulatiebaten Wsw-Wajong als gevolg van de definitieve vaststelling 2003 (ca. € 6,7 miljoen). De definitieve vaststelling 2003 leidde voor de onderdelen Wsw-WAO en Wsw-WAZ tot een vordering op het UWV van in totaal € 27,5 miljoen. De vordering, die ultimo 2005 in de vorderingenadministratie is opgenomen, is inmiddels in februari 2006 ontvangen.

• Lagere ontvangsten bij de anticumulatiebaten Wsw-WAO en Wsw-WAZ als gevolg van de nadere kasafrekening 2003 (ca. € 0,1 miljoen).

Beleidsmatige informatie

Algemene doelstelling

Bijgaande tabel laat voor de periode 2001–2005 de prestatie-indicatoren zien, die bij de algemene doelstelling zijn geformuleerd.

¹ Voorlopig cijfer

Bron: Verslag Over De Uitvoering, Voorlopige Volume Opgave, jaarlijkse toekenningen, SZW-administratie, Wsw-monitor

a). De effectindicator a geeft het jaargemiddelde weer van het aantal personen in het Wsw-werknemersbestand als percentage van de totale doelgroep (werknemersbestand plus wachtlijst). In de begroting is op basis van ultimo jaarstanden gerapporteerd.

b). De prestatie-indicator b toont de realisatie van arbeidsplaatsen in relatie tot het aantal waarvoor subsidie is toegekend. Arbeidsplaatsen worden gerekend in standaardeenheden (se’s). Een se komt overeen met 1 fte van een Wsw-er ingedeeld in de arbeidshandicapcategorie matig of licht. Voor 1 fte van iemand ingedeeld in ernstig wordt 1,25 SE gerekend. Voor 2005 is er voor 89 817 se’s aan taakstelling toegekend. Het voorlopige realisatiecijfer voor 2005 bedraagt 90 235 se’s. Een van de maatregelen om de taakstelling maximaal te benutten is de intercollegiale ruil: gemeenten met een overschot aan te realiseren arbeidsplaatsen kunnen een deel van de taakstelling overdragen aan gemeenten die extra taakstelling willen inzetten. In 2005 zijn hiermee circa 175 arbeidsplaatsen herverdeeld.

c.) In de doelmatigheidsindicator c wordt het beleidsmatige doel – het faciliteren van Wsw-plaatsen – gepaard aan de middelen die daartoe zijn ingezet. Om de inzichtelijkheid te vergroten is de vormgeving van de doelmatigheidsindicator ten opzichte van die in de begroting aangepast. De doelmatigheidsindicator drukt het aantal Wsw-plaatsen uit in se’s, dat per miljoen euro aan toegekende subsidie is gefaciliteerd. Omwille van de vergelijkbaarheid is de doelmatigheidsindicator gecorrigeerd voor inflatie. De indicator laat zien, dat in de jaren 2001 t/m 2005 een nagenoeg constant aantal Wsw-plaatsen met de Rijkssubsidie is gefaciliteerd.

Operationele doelstelling 1: Het realiseren van aangepaste arbeid voor degenen die hiervoor zijn geïndiceerd.

Modernisering Wsw

In 2005 is verder vorm gegeven aan de modernisering van de Wsw. De eerste fase van de modernisering was erop gericht maatregelen te nemen om de Wsw te behouden voor de Wsw-doelgroep. Belangrijkste maatregel in deze fase is geweest om de Wsw-indicatiestelling over te dragen aan CWI. Deze overdracht is met ingang van 1 januari 2005 gerealiseerd. In de tweede fase worden maatregelen genomen om het werken in een zo regulier mogelijke omgeving, binnen het kader van de Wsw, te bevorderen. Daartoe zijn in 2005 voorstellen gepresenteerd aan en besproken met het parlement. In 2006 zal een wetsvoorstel bij het parlement worden ingediend waarmee de voorstellen, voor zover de Tweede Kamer hiermee heeft ingestemd, worden gerealiseerd.

Bron: Wsw-monitor, Research voor Beleid

De omvang van de wachtlijst is in de eerste helft van 2005 verder toegenomen. Op basis van cijfers over de eerste helft van 2005 stonden medio 2005 14 850 personen op de wachtlijst. Eind 2004 waren dat 13 000 personen. Het jaargemiddelde over 2005 bedraagt 14 250 personen. De gemiddelde wachtduur bedroeg in de eerste helft van 2005 10 maanden, hetzelfde gemiddelde als in 2004. Voorlopige cijfers over heel 2005 laten een toename van de gemiddelde wachtduur zien. Het kabinet informeert de Tweede Kamer in het Kwartaalbericht september over de definitieve cijfers over heel 2005. Met ingang van 1 januari 2005 is een aanpak ontwikkeld om de maximale wachtduur niet langer te laten zijn dan 12 maanden. Personen die, vanaf 2005, ten onrechte langer dan twaalf maanden op de wachtlijst staan worden niet langer meegerekend bij het vaststellen van de hoogte van de taakstelling per gemeente/werkvoorzieningschap voor het daaropvolgende jaar, mits de gemeente/het werkvoorzieningschap over voldoende taakstelling beschikt. De resultaten over de eerste helft van 2005 zijn bekend: ongeveer 10 000 personen op een totale wachtlijstomvang van 14 850 stonden medio 2005 korter dan 12 maanden op de wachtlijst. Dat is 68%.

¹ Voorlopig cijfer

Bron: Wsw-monitor, Verslag Over De Uitvoering, Voorlopige Volume Opgave, jaarlijkse toekenningen, SZW-administratie

Operationele doelstelling 2: Het bevorderen van de arbeidsbekwaamheid van de sw-werknemer.

Bron: Wsw-monitor

Begeleid werken

Het streven is dat gemeenten jaarlijks ten minste 25% van het aantal nieuwe plaatsingen vanaf de wachtlijst realiseren in de vorm van begeleid werken. Slechts weinig gemeenten zijn hierin de afgelopen jaren geslaagd, ook niet in 2005. Wel is er sprake van een duidelijke groei van het aantal nieuwe plaatsingen in begeleid werken in 2005. In 2005 was 14% van het aantal nieuwe plaatsingen vanaf de wachtlijst of vanuit een dienstbetrekking een begeleid werkenplaats. Hiermee wordt de trend van 2004 voortgezet. Toen was er sprake van een toename van 6% naar 9%. De groei in plaatsingen begeleid werken heeft wellicht te maken met het feit dat sw-bedrijven en andere organisaties zich met ingang van 1 januari 2005 ook als begeleidingsorganisatie mogen opwerpen. Dit vergroot de variëteit aan begeleidingsmogelijkheden voor gemeenten en kan de inzet van begeleid werken bevorderen. Ook zijn de risico’s ten aanzien van loondoorbetaling bij ziekte en premiedifferentiatie bij arbeidsongeschiktheid voor werkgevers die een Wsw-geïndiceerde in dienst nemen verder verkleind, om de drempels bij werkgevers weg te nemen.

24.4 Evaluatieonderzoek

De wettelijk geagendeerde evaluatie van de Wsw in 2005 is gebruikt om een aantal onderzoeken uit te voeren naar elementen van de uitvoering van de Wsw die de basis hebben gevormd voor de totstandkoming van de moderniseringsvoorstellen.

De onderzoeken die in dit kader zijn uitgevoerd zijn:

• onderzoek naar de kosten per sw-plaats (SEOR, 2005),

• onderzoek naar goede praktijkvoorbeelden in de Wsw (Berenschot, 2005) en

• onderzoek naar de ontwikkelingen in en toepassing van de Wsw-cao (bestaande uit drie deelonderzoeken van resp. SEOR, ministerie van SZW en Arbeidsinspectie, 2005).

Deze onderzoeken zijn in juni 2005 gezamenlijk aan de Tweede Kamer aangeboden met een brief waarin de voorstellen voor modernisering van de Wsw, die mede op basis van deze (evaluatie-) onderzoeken tot stand zijn gekomen, werden uitgewerkt (brief van 15 juni 2005).

De voorstellen zijn inmiddels met de Tweede Kamer besproken. Op basis van het overleg met de Kamer zullen de voorstellen nu worden omgezet in een wetsvoorstel, dat volgens planning in het voorjaar van 2006 aan de Tweede Kamer zal worden aangeboden.

BELEIDSARTIKEL 25 ARBEID EN ZORG

25.1 Algemene doelstelling

Bevorderen dat werknemers arbeid en zorg kunnen combineren.

Het arbeid&zorgbeleid is erop gericht dat werknemers die arbeid en zorg willen combineren, dat ook feitelijk kunnen. De overheid ondersteunt de combinatie van arbeid en zorg met mogelijkheden voor verlof, financiering van verlof, en met kinderopvang.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Zorgdragen voor een adequaat stelsel van verlofarrangementen.

2. Zorgdragen voor een stelsel van toegankelijke en verantwoorde kinderopvang.

25.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie

Bron: Belastingdienst

25.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

De grootste programma-uitgaven betreffen die voor kinderopvang. Deze uitgaven hebben in 2005 betrekking op de tegemoetkoming kinderopvang uit hoofde van de Wet kinderopvang, subsidies in het kader van de Subsidieregeling kinderopvang, de verlenging van de Rkb-regeling en de KOA-regeling.

Ouders die gebruik maken van formele kinderopvang en werken, dan wel tot een doelgroep behoren zoals omschreven in de Wet kinderopvang, kunnen een inkomensafhankelijke bijdrage van het Rijk ontvangen in de kosten voor formele kinderopvang. Deze tegemoetkoming kinderopvang wordt door de Belastingdienst/Toeslagen uitgekeerd. Met het in werking treden van de Wet kinderopvang op 1 januari 2005 is een fundamentele systeemwijziging voor de financiering van kinderopvang doorgevoerd. De kosten voor de tegemoetkoming kinderopvang werden voor 2005 geraamd en begroot op € 769 mln. De uitgaven voor de Wet kinderopvang bedroegen in 2005 uiteindelijk € 667 mln. Het verschil tussen raming en realisatie van € 101 mln. is het resultaat van een groot aantal factoren:

• het aantal gebruikte uren kinderopvang en de verdeling in het gebruik tussen inkomensgroepen;

• een groter aantal gebruikers dat naar verwachting pas in 2006 de tegemoetkoming kinderopvang over 2005 aanvraagt;

• een deel van de aanvragers in 2005 bleek een te hoog toetsingsinkomen te hebben opgegeven (door aftrekposten zoals hypotheekrente e.d. niet in mindering te brengen) waardoor de voorlopige tegemoetkoming te laag is vastgesteld. Een deel van de voor 2005 geraamde uitgaven valt daardoor niet in 2005 maar pas in 2006.

• een groep werknemers die niet als werknemer onder de Wet kinderopvang valt maar vanwege een sociaal-medische indicatie van de (niet werkende) partner is aangewezen op kinderopvang op sociaal-medische indicatie via de gemeenten. Deze werknemers zijn ten onrechte in de ramingen meegenomen.

• het uitstel van de Wet inburgering heeft tot een beperkte vrijval geleid.

• het aantal ex-subsidiegebruikers, waarvoor een overgangsmaatregel met een extra bijdrage geldt, blijkt lager dan geraamd.

Definitieve gegevens over het gebruik van de Wet kinderopvang in 2005 komen beschikbaar na de verwerking van de definitieve opgaaf tegemoetkoming kinderopvang in 2006. Dan kan een volledige analyse van het verschil tussen raming en realisatie worden gegeven.

In 2005 is de uitkering in het kader van de Regeling uitbreiding kinderopvang en buitenschoolse opvang (Rkb) bij 99,2% van alle gemeenten vastgesteld. Slechts 6 gemeenten konden nog niet worden afgehandeld als gevolg van nader accountantsonderzoek. 19 gemeenten hebben een bezwaarschrift ingediend; bij 3 gemeenten is een nieuwe primaire beslissing genomen als gevolg van vaststelling op onjuiste gegevens. Bij 6 gemeenten wordt de gelegenheid geboden een nieuwe verantwoording in te dienen. Met de vaststelling van de Rkb wordt ruim € 30 mln. (van de € 628 mln.) teruggevorderd.

Voor de financiële afwikkeling van de Rkb in 2005 was bij gelegenheid van Voorjaarsnota 2005 een bedrag van € 4 mln. gereserveerd. Mede door vertragingen in de vaststellingen (zie brief van de minister van SZW over de evaluatie van de Rkb van 27 februari 2006, Kamerstukken II, 2005–2006 28 447, nr. 127) is in 2005 € 2,9 mln. uitgegeven. Het resterende bedrag wordt naar verwachting in 2006 uitgegeven.

De realisatie op de Subsidieregeling kinderopvang is € 2,95 mln., € 0,5 miljoen lager dan het budget van € 3,44 mln. Dit komt omdat één van de oorspronkelijk goedgekeurde projecten door de aanvrager is ingetrokken en omdat van sommige projecten de begroting naar beneden is bijgesteld.

De Regeling kinderopvang en buitenschoolse opvang voor alleenstaande ouders in de bijstand (de KOA-regeling) is in 2005 in de Wet kinderopvang opgegaan. De uitgaven in 2005 betreffen de afwikkeling van de KOA van de afrekeningen van gemeenten over de jaren tot en met 2004. Bij gelegenheid van Voorjaarsnota 2005 is hiervoor voor 2005 € 10 mln. gereserveerd. Door vertraging in de vaststellingen is hiervan € 4,9 mln. uitgegeven. Het resterende bedrag wordt naar verwachting in 2006 uitgegeven.

Er geldt een bescheiden realisatie Rijksbijdrage Financieringsregeling loopbaanonderbreking (Finlo) voor het jaar 2005 (€ 0,1 mln.). Bij het opstellen van de Begroting 2005 was voor het jaar 2005 niets meer ingeboekt, omdat er van uit werd gegaan dat de regeling op 1 januari 2005 zou zijn vervallen.

Beleidsmatige informatie

Algemene doelstelling

Bron: CBS, Monitor Arbeid en Zorg, voorlopige cijfers.

Het percentage personen dat arbeid en zorg wil combineren maar dat (nog) niet doet, op het totaal aantal personen dat wil combineren bedraagt 19% in 2005. Het gaat hier zowel om personen die op dit moment arbeid verrichten (>= 12 uur per week) maar geen zorg kunnen verlenen, als om personen die zorgtaken verrichten maar nog geen betaalde arbeid (>= 12 uur per week) verrichten terwijl ze dat wel wensen.

Operationele doelstelling 1: Zorgdragen voor een adequaat stelsel van verlofarrangementen.

Bron: CBS, Monitor Arbeid en Zorg, voorlopige cijfers.

Het percentage werknemers dat in 2005 ouderschapsverlof op wilde nemen maar dat niet heeft gedaan, op het totaal aantal werknemers dat behoefte had aan ouderschapsverlof bedraagt 54%.

De prestatie-indicatoren voor kortdurend zorgverlof en langdurend zorgverlof komen op respectievelijk 32% en 56%. Deze percentages kunnen worden beschouwd als de nulmeting voor de streefcijfers in 2009.

Bron: UWV jaarverslag, januarinota 2006; CBS (Statline).

Met de Wet arbeid en zorg is het recht op verlof geregeld en voor een aantal verlofvormen ook de financiering daarvan. Elke werknemer in Nederland heeft op basis van de Wet arbeid en zorg recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof, adoptieverlof en kraamverlof, ouderschapsverlof, calamiteitenverlof en kort verzuimverlof, kortdurend zorgverlof en langdurend zorgverlof. Behalve het ouderschapsverlof en het langdurend zorgverlof worden al deze verlofvormen (gedeeltelijk) doorbetaald. Het gebruik van deze regelingen blijkt nog niet optimaal, zoals het kabinet aangaf in het kabinetsstandpunt Evaluatie Wet arbeid en zorg van februari 2005. Dit komt voor een belangrijk deel door onbekendheid met de regelingen, maar is waarschijnlijk ook gevolg van het feit dat het in sommige bedrijfsculturen ongebruikelijk is voor deze doeleinden verlof op te nemen. Het kabinet geeft verlofregelingen meer bekendheid en beoogt daarmee het gebruik ervan binnen bedrijven te bevorderen. Voorlichting over de verlofregelingen vond in 2005 plaats via het magazine Toptijd, de site www.Toptijd.nu en via een themapagina op de SZW-site: www.verlofregelingen.szw.nl.

In 2005 is het wetgevingstraject voor de levensloopregeling afgerond, inclusief de uitvoeringsregeling. De levensloopregeling is 1 januari 2006 in werking getreden. Daarmee krijgt iedere werknemer het recht fiscaal ondersteund te sparen voor verlof. In het najaar 2005 is een brede voorlichtingscampagne gevoerd over de levensloopregeling. Onderdeel hiervan was een «levensloopwijzer»: een rekentool waarmee werknemers kunnen uitrekenen met welke inleg welke periode van (gedeeltelijk) onbetaald verlof gefinancierd kan worden.

De wet ter introductie van een recht op langdurend zorgverlof voor werknemers die hulp bieden aan hun levensbedreigend zieke partner, kind en ouder is op 1 juni 2005 in werking getreden. Dit is vijf maanden na de in de begroting 2005 genoemde datum. Oorzaak van deze vertraging was onder meer, dat de Tweede Kamer alvorens het wetsvoorstel te willen behandelen meer inzicht wenste in de relatie tussen de nieuwe levensloopregeling en het recht op langdurend zorgverlof.

Tegelijkertijd met de introductie van het recht op langdurend zorgverlof is de financieringsregeling loopbaanonderbreking op 1 juni 2005, behoudens een overgangsbepaling, afgeschaft.

Operationele doelstelling 2: Zorgdragen voor een stelsel van toegankelijke en verantwoorde kinderopvang.

¹ Bron: SZW. Geraamde realisatie.

² Deze gegevens komen een jaar na dato beschikbaar op basis van de definitieve opgaaf tegemoetkoming kinderopvang in 2006.

³ De prestatie-indicator is geformuleerd voor het jaar 2008.

Bron: SZW

De Wet kinderopvang is op 1 januari 2005 ingevoerd. De wet regelt de financiering en kwaliteit van kinderopvang. De ouders staan centraal: zij sluiten zelf een overeenkomst met een kindercentrum en kunnen als marktpartij invloed uitoefenen. De toegankelijkheid van kinderopvang voor ouders is daarmee verbeterd. Uitgangspunt bij de financiering is gedeelde verantwoordelijkheid van ouders, werkgevers en overheid. De bedoeling is dat een derde deel van de kosten door de werkgevers wordt vergoed. Ouders die arbeid en zorg combineren of tot een doelgroep horen zoals in de wet omschreven kunnen een inkomensafhankelijke bijdrage van de overheid krijgen in de kosten van formele kinderopvang. De overheid compenseert daarnaast deels een ontbrekende werkgeversbijdrage. De hoogte daarvan is afhankelijk van het gezinsinkomen. Met de wet is de financiële toegankelijkheid voor de lagere inkomens verbeterd. Voor midden- en hogere inkomens (vanaf 1,5 modaal) werden de kosten voor kinderopvang in 2005 vaak hoger in vergelijking met 2004. Het aantal huishoudens dat eind 2005 gebruik maakte van formele kinderopvang is nog niet bekend. Gegevens daarover komen beschikbaar bij de Belastingdienst/Toeslagen na de verwerking van de definitieve opgaaf tegemoetkoming kinderopvang in 2006. Uit gebruikersonderzoek (Vyvoj: De klant in beeld, effecten van de Wet kinderopvang op de gebruikers, feb. 2006) blijkt een beperkte afname van het gebruik in 2005, mede wegens hogere kosten voor kinderopvang. Om met name de midden- en hogere inkomens tegemoet te komen is per 1 januari 2006 een intensivering met € 200 miljoen doorgevoerd, waarvan € 130 miljoen voor een hogere kinderopvangtoeslag. De kwaliteit van kinderopvang is geregeld met een uniform toezichtssysteem voor kinderopvangcentra en gastouderbureaus en een aantal landelijke kwaliteitseisen: de kwaliteitsnormen waar de kinderopvang aan moet voldoen zijn vastgelegd in de Wet kinderopvang en de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang. Deze Beleidsregels zijn één opéén gebaseerd op de normen van het Convenant kwaliteit kinderopvang dat de kinderopvangwerkgevers en ouders hebben afgesproken.

Het percentage werknemers dat aanspraak kan maken op een werkgeversbijdrage voor kinderen tot en met de basisschoolleeftijd ligt in juli 2005 op 69,1%. In juli 2004 was dat 66,1%. De ambitie van de regering is dat in 2008 90% van de werknemers aanspraak kan maken op een volwaardige werkgeversbijdrage voor kinderen tot en met de basisschoolleeftijd. Bij de evaluatie van de werkgeversbijdrage in 2006 zal beoordeeld worden of de dan bekende gegevens voldoende uitzicht bieden op het halen van de ambitie voor 2008.

25.4 Evaluatieonderzoek

Op 10 februari 2005 is de Kamer het kabinetsstandpunt aangeboden over de evaluatie van de Wet arbeid en zorg. Het kabinet concludeerde dat de wet tegemoetkomt aan behoeften aan verlof van werknemers om (dringend) noodzakelijke zorg te kunnen verlenen. Naar verwachting zal het gebruik van de wettelijke regelingen verder toenemen naarmate de wet beter bekend wordt. Verdere inspanningen ten behoeve van de bevordering van de adequate werking van de Wet arbeid en zorg zullen gericht worden op nadere voorlichting over deze wet. Het proces van verdere implementatie van de Wet arbeid en zorg zal gevolgd worden aan de hand van de gegevens van de Monitor combineren arbeid en zorg, die het CBS vanaf 2005 in opdracht van het ministerie van SZW uitvoert.

Op 27 februari 2006 is de evaluatie van de Regeling uitbreiding kinderopvang en buitenschoolse opvang (Rkb) de Kamer toegezonden. Conclusie daarvan is dat de doelstelling om de opvangcapaciteit met ruim 82000 plaatsen uit te breiden, is gehaald. De complexiteit van de regeling en de keuze voor een zorgvuldige vaststelling hebben geleid tot het niet halen van het tijdigheidsaspect bij de vaststelling, als onderdeel van de rechtmatigheid.

BELEIDSARTIKEL 26 OVERLEGSTRUCTUREN, COLLECTIEVE ARBEIDSVOORWAARDENVORMING EN MEDEZEGGENSCHAP

26.1 Algemene doelstelling

Het bevorderen van stabiele en evenwichtige arbeidsverhoudingen.

In het Nederlandse systeem van arbeidsverhoudingen is de zelfregulering door sociale partners een belangrijk uitgangspunt. Op het terrein van de collectieve arbeidsverhoudingen hebben zich in 2005 belangrijke ontwikkelingen voorgedaan.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Het bevorderen van zelfregulering door sociale partners.

2. Afstemmen en onderling coördineren van overheidsbeleid en het beleid van sociale partners.

26.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie.

26.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

Budgettaire gevolgen van beleid betreffen vrijwel uitsluitend apparaatsuitgaven. Door de intrekking van de WMW zijn geen voorlichtingsuitgaven voor de WMW gerealiseerd.

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1. Het bevorderen van zelfregulering door sociale partners.

Mede naar aanleiding van de procedure van algemeenverbindendverklaring (AVV) en het afhandelen van de daarmee gepaard gaande dispensatieverzoeken met betrekking tot de CAO Uitzendkrachten en het dispensatieverzoek betreffende de CAO Arbeidsbemiddeling Buitenlandse Werknemers is in 2005 begonnen met het opnieuw bezien van de toepassing van het huidige dispensatiebeleid.

In 2005 heeft tweemaal een algemeen overleg plaatsgevonden met de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tijdens het eerste AO is met name gesproken over de rapportage CAO-fondsen en de monitor CAO-afspraken 2005. In het tweede AO is onder andere het onderzoek naar de kwaliteit van de representativiteitsgegevens bij AVV-verzoeken aan bod gekomen.

Bron: Voorjaarsrapportages CAO-Afspraken SZW.

Medezeggenschap van werknemers

In mei 2005 heeft de Tweede Kamer voorrang verleend aan de behandeling van het wetsvoorstel Harrewijn (Kamerstukken II, 2001–2002, 28 163, nrs. 1–3). Momenteel is dit wetsvoorstel aanhangig bij de Eerste Kamer. Als het wetsvoorstel ook daar wordt goedgekeurd zal één van de hoofdpunten uit het wetsvoorstel Wet medezeggenschap werknemers (WMW, Kamerstukken II, 2004–2005, 29 818, nrs. 1–3), op 5 oktober 2004 bij de Kamer ingediend, zijn afgehandeld.

In oktober 2005 bleek dat het maatschappelijk debat over de overige knelpunten van de medezeggenschap en de hoofdlijnen van een toekomstbestendige medezeggenschap sinds de indiening van het wetsvoorstel pas echt op gang is gekomen. Dit heeft geleid tot nieuwe inzichten in de samenleving, het medezeggenschapsveld en in de Kamer. Deze nieuwe inzichten nopen tot bezinning op de uitgangspunten die in 2002 zijn gekozen voor het wetsvoorstel WMW. Derhalve is het wetsvoorstel WMW en het wetsvoorstel Invoeringswet WMW (Kamerstukken II, 2005–2006, 29 818, nr. 28 herdruk) ingetrokken. In de brief die hierover aan de Kamer is gezonden is toegezegd dat de Kamer in de loop van 2006 een discussienota over een toekomstbestendig medezeggenschapsstelsel zal ontvangen.

Het in 2003 gestarte project Kwaliteitsbevordering Medezeggenschap heeft in 2005 onder andere geleid tot de voorbereiding van een Ambassadeursnetwerk Medezeggenschap, ORakel genoemd. Dit ambassadeursnetwerk zal bestaan uit ondernemers die de meerwaarde van medezeggenschap binnen hun onderneming weten te realiseren. Zij laten andere ondernemers die meer uit medezeggenschap willen halen profiteren van hun kennis en ervaring. In het eerste kwartaal van 2006 zal het ambassadeursnetwerk van start gaan.

Op 25 november 2005 is bij de Tweede Kamer het wetsvoorstel ingediend tot wijziging van de Wet rol werknemers bij de Europese vennootschap inverband met de uitvoering van richtlijn nr 2003.72.EG van de Raad van de Europese Unie van 22 juli 2003 tot aanvulling van het Statuut van een Europese Coöperatieve Vennootschap met betrekking tot de rol van de werknemers (Kamerstukken II, 2005–2006, 30 386, nrs. 1–3). Kern van de wetswijziging is dat, evenals bij een Europese vennootschap, ook de oprichters van een grotere Europese coöperatieve vennootschap (50 en meer werknemers in ten minste twee lidstaten) en (vertegenwoordigers van) werknemers een overeenkomst sluiten over informatie, raadpleging en medezeggenschap op het internationale niveau van de vennootschap.

Bron: Research voor Beleid: Naleving van de Wet op de Ondernemingsraden, stand van zaken 2005. Meting van dit kengetal vindt om de drie jaar plaats.

Wet WBO

Naar aanleiding van de laatste evaluatie van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie (PBO) heeft het kabinet de schappen gevraagd om voor 1 januari 2006 een toekomstvisie op te stellen. Het opstellen van deze toekomstvisies is gecoördineerd door de Sociaal-Economische Raad. Daarnaast heeft het kabinet de SER gevraagd een eigen visie te geven op de toekomst van de PBO. Mede op basis van de visies van de schappen en de SER zal het kabinet voor het zomerreces van 2006 hierover een kabinetsstandpunt innemen. De SER heeft eind 2005 de toekomstverkenningen en draagvlakonderzoeken van de product- en bedrijfschappen, voorzien van een overkoepelende samenvatting, aan de minister van SZW aangeboden.

Operationele doelstelling 2: Afstemmen en onderling coördineren van overheidsbeleid en het beleid van sociale partners.

In 2005 hebben kabinet en sociale partners na het rumoerige jaar 2004 veel geïnvesteerd in herstel van vertrouwen. De basis hiervoor was het Sociaal Akkoord van november 2004. Het kabinet heeft uitvoering gegeven aan de afspraken uit het Sociaal Akkoord en ook in CAO’s is veel bereikt in 2005.

Met name het Voorjaarsoverleg stond in het teken van vertrouwensherstel. In het Najaarsoverleg is met name afgesproken om op een werktop te kijken naar afstemming en uitvoering van bestaande maatregelen en voornemens ter vergroting van de arbeidsdeelname. Op 1 december 2005 heeft deze werktop plaatsgevonden. Sociale partners en kabinet hebben gezamenlijk afspraken gemaakt om bestaande instituties op het grensvlak van werken en leren beter te laten functioneren. Aan de werktop lag een tripartiete tekst ten grondslag. De totstandkoming van deze tripartiete tekst in een relatief korte periode lijkt het herstel van vertrouwen tussen sociale partners en kabinet te onderstrepen.

26.4 Evaluatieonderzoek

BELEIDSARTIKEL 27 REGULERING VAN INDIVIDUELE ARBEIDSRELATIES

27.1 Algemene doelstelling

Bescherming van werknemers binnen een arbeidsrelatie onder waarborging van voldoende flexibiliteit voor de werkgever.

Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan goede, stabiele en evenwichtige arbeidsverhoudingen. Het primaat hiervoor ligt in beginsel bij sociale partners waarbij de overheid verantwoordelijk is voor een minimumniveau aan arbeidsrechtelijke bescherming en ordening (waaronder gelijke behandeling en arbeids- en rusttijden).

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Bevordering van gelijke kansen op (toegang tot) de arbeidsmarkt door bescherming te bieden tegen ongelijke behandeling bij arbeid en beroep.

2. Zorgdragen voor een goede balans tussen rechten en plichten van werkgevers en werknemers voortvloeiend uit de arbeidsovereenkomst.

3. Zorgdragen voor een adequaat normstelsel voor arbeids- en rusttijden.

27.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW administratie

27.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

Budgettaire gevolgen van beleid betreffen vrijwel uitsluitend apparaatsuitgaven.

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1: Bevordering van gelijke kansen op (toegang tot) de arbeidsmarkt door bescherming te bieden tegen ongelijke behandeling bij arbeid en beroep.

Het wetsvoorstel ter implementatie van de herziene tweede richtlijn (gelijke behandeling m/v) is aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II, 2005–2006, 30 237, nrs. 1–2). Het wetsvoorstel zal zo spoedig mogelijk na aanname door het parlement in werking treden. Het kabinet heeft besloten ook de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (Wgb m/v) te betrekken in de voorgenomen samenvoeging van de gelijke behandelingswetgeving. Een wetsvoorstel voor een Algemene wet gelijke behandeling wordt naar verwachting begin april 2006 voor advies naar de Raad van State gezonden. Op 8 december 2005 is er in de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken een akkoord tot stand gekomen over de zogeheten«recast»-richtlijn, waarmee een aantal gelijke behandelingsrichtlijnen m/v geïntegreerd worden in één richtlijn.

Om de naleving van de wettelijke normen betreffende gelijke behandeling te bevorderen zijn diverse activiteiten verricht, waaronder:

• voorlichting in de vorm van attenderingsrondes met informatie op de website van SZW, factsheets en artikelen;

• het project «Vacatures voor alle leeftijden», dit project wordt met subsidie van SZW uitgevoerd door het Expertisecentrum Leeftijd in samenwerking met de Commissie gelijke behandeling. Dit project is begin 2006 afgerond;

• het «1+1-project», heeft tot doel het verankeren van gelijke behandeling en diversiteit in het P&O-beleid en wordt met subsidie van SZW uitgevoerd door het COC. Het project biedt praktische informatie aan P&O-managers;

• de campagne «Discriminatie? Niet met mij!», is uitgevoerd door o.a. het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie (LBR) en gefinancierd door subsidie vanuit Europa en van een aantal departementen, waaronder SZW. Het project is onder andere gericht op het vergroten van de weerbaarheid van slachtoffers van discriminatie. Het project wordt in het eerste kwartaal 2006 afgerond.

In de vijfde Voortgangsbrief gelijke beloning is de Kamer geïnformeerd over de kabinetsreactie op de adviezen uit gebracht door de Commissie gelijke behandeling, de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid en de Stichting van de Arbeid met betrekking tot het onderwerp gelijke beloning (Kamerstukken II, 2005–2006, 27 099, nr. 13). De werkgroep «Gelijke beloning, dat werkt!» gaat de bekendheid met en de naleving van de wettelijke regels over gelijke beloning en gelijke behandeling bij de arbeidsvoorwaarden bevorderen.

Ter bevordering van een zorgvuldig werving- en selectiebeleid zijn door het LBR met subsidie van SZW richtlijnen voor het gebruik van psychologische tests ontwikkeld gericht op het waarborgen van gelijke kansen van etnische minderheden. Deze publicatie is de Kamer aangeboden (brief van 23 augustus 2005). In het voorjaar van 2005 de Leidraad Aanstellingskeuringen afgerond als de opvolger van de Algemene Richtlijn Aanstellingskeuringen. De Leidraad is gedurende 2005 ruim verspreid onder bedrijfsartsen.

Operationele doelstelling 2: Zorgdragen voor een goede balans tussen rechten en plichten van werkgevers en werknemers voortvloeiend uit de arbeidsovereenkomst.

a. Kabinetsreactie naar aanleiding van het rapport van de Adviescommissie Duaal Ontslagstelsel (Commissie Rood).

De SER heeft in het advies over de toekomstbestendigheid van de WW aangegeven het ontslagrecht, waaronder ontslagprocedure en systematiek van ontslagvergoedingen, nader te willen analyseren en te betrekken bij de advisering over het sociaal-economisch beleid op middellange termijn. Naar aanleiding daarvan heeft het kabinet in het op 29 april 2005 verzonden kabinetsstandpunt WW en ontslagrecht (Kamerstukken II, 2004–2005, 30 109, nr. 1) aangegeven de standpuntbepaling over de duale inrichting van het ontslagstelsel in beraad te houden totdat het betreffende SER-advies is ontvangen. Het kabinetsstandpunt WW en ontslagrecht is op 1 september 2005 tijdens een algemeen overleg in de Tweede Kamer besproken.

b. Kabinetsreactie op de evaluatie van de Wet Flexibiliteit en Zekerheid.

De kabinetsreactie op de evaluatie van de Wet Flexibiliteit en Zekerheid is op 29 april 2005 verzonden en op 8 september 2005 in een algemeen overleg met de Tweede Kamer besproken.

c. Heroverweging van het bij bedrijfseconomische ontslagen te hanteren lifo-beginsel.

Naar aanleiding van de door de Tweede Kamer aanvaarde motie Verburg, Weekers, Bakker en Noorman-den Uyl (Kamerstukken II, 2003–2004, 29 200 XV, nr. 48) zijn in de notitie «Heroverweging van het last in, first out-beginsel bij bedrijfseconomisch ontslag» (Kamerstukken II, 2003–2004, 29 200 XV, nr. 87) de beweegredenen aangegeven om het lifobeginsel te vervangen door het afspiegelingsbeginsel en de mogelijkheid om hiervan bij CAO af te wijken. Bij het kabinetstandpunt WW en ontslagrecht is de Kamer op 29 april 2005 bij brief (Kamerstukken II, 2004–2005, 30 109, nr. 1) geïnformeerd over het uiteindelijke standpunt van het kabinet met betrekking tot de heroverweging van het lifobeginsel. Dit heeft inmiddels geleid tot een aanpassing van het Ontslagbesluit (Staatscourant 13 december 2005, nr. 242) en indiening op 17 november 2005 van het wetsvoorstel tot wijziging van de Werkloosheidswet en enige andere wetten in verband met de wijziging van het WW-stelsel en wijziging van het ontslagrecht (Kamerstukken II, 2004–2005, 30 370).

Operationele doelstelling 3: Zorgdragen voor een adequaat normstelsel voor arbeids- en rusttijden.

In 2005 is verder gewerkt aan de voortgang van drie prioritaire projecten: vereenvoudiging van de Arbeidstijdenwet, bestuurlijke boete en herziening Europese richtlijn.

Over het kabinetsvoorstel tot vereenvoudiging van de Arbeidstijdenwet heeft de SER op 15 februari 2005 advies uitgebracht. Over de precieze uitwerking van het advies in een wetsontwerp heeft vervolgens nog een aantal keren overleg plaatsgevonden met sociale partners omdat het kabinet groot belang hecht aan een juiste verwerking van de opvattingen van werkgevers en werknemersorganisaties. Het wetsvoorstel zal naar verwachting voor de zomer 2006 de Kamer kunnen worden aangeboden.

De Wet bestuurlijke boete Arbeidstijdenwet was al op 1 oktober 2004 in werking getreden met uitzondering van de bepalingen betreffende de vervoerssectoren. Op 1 juni 2005 is de wet ook voor de transportsectoren van kracht geworden. De latere inwerkingtreding was noodzakelijk omdat meer tijd nodig bleek voor een zorgvuldige implementatie bij de Inspectie Verkeer en Waterstaat.

In 2005 is onder het Luxemburgs en het Britse Voorzitterschap geen overeenstemming bereikt over het voorstel tot aanpassing van de Europese richtlijn betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeid (Richtlijn 2003/88/EG).

In verband met het uitblijven van een aanpassing van de richtlijn heeft het kabinet alsnog besloten de regelgeving over aanwezigheidsdiensten in het Arbeidstijdenbesluit aan te passen. Hierdoor wordt de strijdigheid met het Europese recht weggenomen en wordt het de desbetreffende sectoren weer duidelijk welke normen in acht moeten worden genomen. Door rechterlijke uitspraken was hierover onduidelijkheid ontstaan. Het gewijzigde Arbeidstijdenbesluit is op 6 december 2005 gepubliceerd (Stb. 605) en zal op 1 juni 2006 in werking kunnen treden.

27.4 Evaluatieonderzoek

Eind 2005 is de evaluatie van het Besluit aanstellingskeuringen afgerond. Deze evaluatie zal in het voorjaar van 2006 de Kamer worden aangeboden.

BELEIDSARTIKEL 28 PENSIOENBELEID

28.1 Algemene doelstelling

Bevorderen en beschermen van arbeidspensioenen.

Doel van het pensioenbeleid is te waarborgen dat in het kader van de arbeidsvoorwaarden overeengekomen toezeggingen over pensioenen worden nagekomen. De overheid beoogt te bewerkstelligen dat het overeenkomen en uitvoeren van pensioenregelingen gebeurt op een wijze die aansluit bij maatschappelijke ontwikkelingen en die rekening houdt met andere aspecten van sociaal-economisch beleid (loonontwikkeling, lange termijn betaalbaarheid). In december is het wetsvoorstel Regels betreffende pensioen (Pensioenwet) bij de Tweede Kamer ingediend. Daarin zijn ook de afspraken met sociale partners, pensioenuitvoerders en toezichthouder over het Financieel Toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen nader uitgewerkt. De Wet verplichte beroepspensioenregeling is in werking getreden.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Vergroten van het bereik van aanvullende pensioenen.

2. Verbeteren van de houdbaarheid van het stelsel van aanvullende pensioenen.

3. Verbeteren van de betrokkenheid van deelnemers bij hun pensioenvoorziening.

28.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie

28.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

De budgettaire gevolgen van beleid bestaan uitsluitend uit apparaatsuitgaven.

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1: Vergroten van het bereik van aanvullende pensioenen.

De parlementaire behandeling van de Wet verplichte beroepspensioenregeling is afgerond. De wet is op 6 oktober 2005 gepubliceerd in het Staatsblad (Stbl. 2005, 526). Daarmee is het kader voor verplichte deelname van vrije beroepsbeoefenaren aan een aanvullende pensioenregeling gemoderniseerd. Zo worden nieuwe eisen gesteld aan de representativiteitseisen van beroepsverenigingen, is gelijke behandeling naar geslacht en leeftijd doorgevoerd en zijn medische toelatingskeuringen verboden.

Bron: Witte vlekken op pensioengebied,Research voor Beleid in opdracht van SER en SZW, Den Haag, 1997.

De meting van omvang en karakteristieken van de witte vlek in 2006 zal in 2006 worden voorbereid, begin 2007 worden uitgevoerd en in de tweede helft van 2007 worden gepubliceerd. Het onderzoek zal aansluiten op vorige onderzoeken over de omvang van de witte vlek in 1985 en 1996.

Bron: DNB

In 2005 zijn weinig veranderingen opgetreden in de toetredingsleeftijd in pensioenregelingen. In de Pensioenwet wordt in verband met het voorkomen van het ongeoorloofd maken van onderscheid naar leeftijd voorgesteld te verbieden dat in een pensioenregeling een toetredingsleeftijd hoger dan 21 jaar wordt opgenomen. Daarmee wordt tevens het bereik van aanvullende pensioenen vergroot.

Operationele doelstelling 2: Verbeteren van de houdbaarheid van het stelsel van aanvullende pensioenen.

In 2005 zijn de pensioenpremies voor bedrijfstakpensioenfondsen (voeren voor ongeveer 80% van de deelnemers de pensioenregeling uit) gestegen. Bij ondernemingspensioenfondsen is sprake van stabilisatie of een lichte daling van de pensioenpremies. De meeste pensioenfondsbesturen hebben voor 2005 besloten tot een gedeeltelijke indexatie van de opbouw en de uitkeringen.

De ombouw van pensioenregelingen van eindloon naar middelloon zette in 2005 door. In middelloonregelingen is de indexering zowel van belang voor de pensioenopbouw als voor de pensioenuitkering.

Bron: DNB, bewerking SZW.

Het Financieel Toetsingskader (FTK) heeft dit jaar verder vorm en inhoud gekregen. In het FTK zijn de uitgangspunten vastgelegd aan de hand waarvan De Nederlandsche Bank het toezicht uitoefent op pensioenfondsen om te beoordelen of pensioenfondsen de aangegane pensioenverplichtingen kunnen nakomen. In intensief overleg met sociale partners en pensioenuitvoerders is ten behoeve van het toezicht een indexatiematrix opgesteld. Daarmee wordt het voor ook deelnemers inzichtelijk hoe pensioenfondsen omgaan met waardevermindering van de pensioenaanspraken en pensioenuitkeringen door inflatie en prijsstijgingen.

Operationele doelstelling 3: Verbeteren van de betrokkenheid van deelnemers bij hun pensioenvoorziening.

Het Coördinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) voerde het door SZW gesubsidieerde project kwaliteitsverbetering van de medezeggenschap door gepensioneerden bij de uitvoering van aanvullende pensioenregelingen uit. In het kader van dit project is bij een aantal bedrijfstakpensioenfondsen een vertegenwoordiging van gepensioneerden in de medezeggenschap gerealiseerd. Ook is een aantal kaderleden van ouderenbonden geschoold in het besturen van een pensioenfonds. Er is voorlichting gegeven aan ouderenbonden en pensioenfondsen over het convenant tussen CSO en Stichting van de Arbeid over medezeggenschap van gepensioneerden bij pensioenfondsen. Het project krijgt over de periode 2005–2007 een vervolg.

Op verzoek van de minister heeft de Stichting van de Arbeid in goed overleg met pensioenfondsen, verzekeraars en het CSO principes voor goed pensioenfondsbestuur (Pension Fund Governance) opgesteld. De komende 2 jaar krijgen pensioenfondsen en verzekeraars de tijd om hun bestuur en beheer volgens deze principes vorm te geven. CSO en Stichting van de Arbeid spraken tevens af het convenant ter bevordering van de kwaliteit van de medezeggenschap van gepensioneerden bij de uitvoering van aanvullende pensioenregelingen tot 2008 te verlengen en dit dan in samenhang met de evaluatie van de principes voor goed pensioenfondsbestuur te evalueren.

Ter vergroting van het pensioenbewustzijn organiseerde de Pensioenkijker mede met subsidie van SZW naast de reguliere voorlichting twee themacampagnes gericht op de doelgroepen vrouwen en jongeren. De koepels van pensioenuitvoerders zijn er in geslaagd afspraken te maken over een uniform pensioenoverzicht. Dit overzicht sluit goed aan op de eisen die daaraan gesteld worden in het wetsvoorstel Pensioenwet. De koepels gaan bevorderen dat pensioenfondsen en verzekeraars dit uniform pensioenoverzicht vanaf 1 januari 2007 gaan gebruiken in de communicatie met hun deelnemers.

28.4 Evaluatieonderzoek

De tussentijdse evaluatie van het convenant tussen STAR en CSO over medezeggenschap van gepensioneerden bij de uitvoering van aanvullende pensioenregelingen is uitgevoerd. In vergelijking met een meting in 2001 hadden veel meer pensioenfondsen invulling gegeven aan medezeggenschap. Het vooraf overeengekomen percentage pensioenfondsen dat voldoet aan de afspraken in het convenant van 65% werd echter niet gehaald: ongeveer 40% van de pensioenfondsen voldeed aan het criterium.

BELEIDSARTIKEL 29 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN, ARBOZORG EN VERZUIM

29.1 Algemene doelstelling

Bevorderen van veilige en gezonde arbeidsomstandigheden en goede arbozorg, mede om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid te beperken.

Werkgevers, werknemers en overheid hebben belang bij goede arbeidsomstandigheden. Het gaat ook om terugdringen van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid, bijdragen aan arbeidsproductiviteit en groei van ondernemingen, en het voorkomen van incidenten met een maatschappelijk ontwrichtend karakter. De overheid activeert zelfwerkzaamheid en stuurt op ernstige risico’s met stimuleringsbeleid, vraaggestuurde informatie en in regelgeving en handhaving. Daaraan inherente verlaging van regeldruk en lasten neemt weerstand weg en vergroot kansen op effectief beleid in bedrijven.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Beperken van de arbeidsrisico’s waaraan werknemers zijn blootgesteld.

2. Het stimuleren en ondersteunen van beleid in arbeidsorganisaties om het ziekteverzuim te beperken en de instroom in de arbeidsongeschiktheidsregelingen te beperken.

29.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie

29.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

OD1: Ten behoeve van de uitvoering van de subsidies die onder deze doelstelling vallen zijn er middelen verschoven vanuit de betreffende subsidiebudgetten naar primair proces.

Op subsidies heeft een onderuitputting plaatsgevonden die vrijwel volledig is toe te schrijven aan de FARBO regeling. Omdat deze regeling in 2005 gestart is heeft er enerzijds een vertraging plaatsgevonden in de uitbetaling; anderzijds loopt de regeling door tot 1 april 2006. De onderuitputting zal zeer waarschijnlijk voor deze datum tot uitbetaling komen. Het budget onderzoek is gedurende het jaar opgehoogd met middelen uit de departementale middelen voor onderzoek.

OD2: Op het budget ARBOconvenanten is sprake van een substantiële onderuitputting. Reden is de herziene prognose van de sectoren, wat betreft de benodigde financiële middelen en de daarmee samenhangende neerwaartse bijstelling van de bevoorschotting op langlopende projecten. Bij najaarsnota is daarom ca € 5 miljoen ingeleverd. Daarnaast is ongeveer € 3 miljoen ingezet om problematiek elders binnen artikel 29 op te lossen. Uiteindelijk is de onderuitputting beperkt gebleven tot ongeveer € 0,7 miljoen.

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1: Beperken van de arbeidsrisico’s waaraan werknemers zijn blootgesteld.

¹ Zie toelichting onder tabel 29.3a

Bron: (TNO) NEA, CBS, EBB-module arbo en SZW en Arbeidsinspectie

Voor de arbeidsrisico’s «geluid» en «kracht zetten» gelden streefcijfers voor het jaar 2006, nl. 2,3% en 15,4%. Voor 2005 zijn geen specifieke streefcijfers geformuleerd.

Op grond van de realisatie in 2005 (5%) wordt voor het arbeidsrisico «geluid» verwacht dat de reductie in de blootstelling met 50% in 2006 niet wordt gehaald. Belangrijke reden is dat het metaalconvenant is mislukt. In reactie hierop heeft de Arbeidsinspectie in 2004 in deze sector verscherpt gehandhaafd, waarbij verschillende knelpunten zijn gesignaleerd. De sector is aangesproken op het maken van een plan van aanpak. De Tweede Kamer is hierover in maart 2005 geïnformeerd.

Voor het arbeidsrisico kracht zetten zijn in veel convenanten afspraken gemaakt en worden maatregelen uitgevoerd. In de meeste convenanttrajecten is men positief over het uitvoeren van de maatregelen en het bereiken van reducties.

Daarnaast is het programma Versterking Arbeidsomstandighedenbeleid Stoffen (VASt) gestart. Hiermee wil SZW het bedrijfsleven, in het bijzonder het MKB, stimuleren en faciliteren bij de adequate beheersing van de blootstelling van werknemers aan stoffen. Doelstelling is dat in 2007 minimaal 10 brancheplannen en 3 keten-actieplannen zijn uitgevoerd. Vanwege het grote aantal branches dat een inhoudelijk goed actieplan heeft ingediend (24), is bovenop het reeds beschikbare subsidiebudget van 2,5 mln euro dit jaar een extra budget van 1,3 mln euro vrijgemaakt voor subsidiëring van de uitvoering van actieplannen. De doelstelling van VASt (13 actieplannen) is vorig jaar al ruim gehaald.

Het programma Versterking Arbeidsveiligheid richt zich op het verminderen van het aantal arbeidsongevallen. Naast de ontwikkeling van een methodiek voor kwantitatieve analyse van arbeidsrisico’s en de bouw van een database met gegevens over arbeidsongevallen is de doelstelling vóór 2007 in totaal 20 veiligheidsverbetertrajecten te starten. Door de positieve reactie van het bedrijfsleven op deze aanpak is deze doelstelling al in 2005 gehaald: in totaal zijn nu 21 veiligheidsverbetertrajecten gestart.

Bron: AI

De Arbeidsinspectie handhaaft regels op arboterrein door inspecties en het openbaar maken van inspectieresultaten. Daarmee draagt de AI aan een veilig en gezond werkklimaat. Voor de inspectieprojecten wordt op basis van risicoanalyse prioriteit gegeven aan branches en bedrijven met de hoogste arborisico’s en de laagste naleving.

Bij de representatieve aselecte steekproef van de jaarlijkse arbomonitor blijken in 2003 circa 48% van de bedrijven zodanige tekortkomingen te bestaan dat een handhavingsinstrument (waarschuwing, stillegging, boete) is ingezet. De AI wil haar capaciteit zoveel mogelijk inzetten in situaties die ongunstiger zijn dan het «gemiddelde». Dat doet de AI door een zodanige selectie voor inspectie dat er «wordt gevist waar vis zit». Daarnaast is het van belang om inzicht te geven in de effectiviteit van het handhavingsinstrumentarium op arbeidsomstandigheden.

Voor 2005 was het de bedoeling om door juiste projectkeuzes minstens 10% hoger uit te komen dan het aangegeven percentage van bedrijven met problematiek volgens de Arbomonitor. De gedachte daarachter is dat het «vissen waar vis zit» een hoger handhavingpercentage geeft dan bij willekeurig inspecteren. Ook wordt het gerealiseerde percentage sterk beïnvloed door een wijziging van het handhavingsbeleid ri&e. In 2004 is het handhavingsbeleid van de AI mbt de ri&e versoepeld, waardoor o.a. in de arbomonitor niet langer werd geïnspecteerd (behalve op ernstige misstanden). Vanaf 2004 zijn daarom de arbomonitorprojecten buiten het handhavingspercentage gelaten. Hierdoor treedt er in tabel 29.3b een trendbreuk op tussen 2003 en 2004. Het lagere percentage wordt mede veroorzaakt doordat in sectoroverstijgende projecten zoals«Vakantiewerk» of «Jeugdigen» relatief weinig handhaving is. Die projecten zijn vooral van belang geweest vanwege hun preventieve uitstraling.

¹ Gemeten in jaar van vervolginterventie

Bron: SZW

Operationele doelstelling 2: Het stimuleren en ondersteunen van beleid in arbeidsorganisaties om het ziekteverzuim te beperken en de instroom in de arbeidsongeschiktheidsregelingen te beperken.

¹ Realisatie 2005 arbeidsgehandicapten zal augustus 2006 bekend worden.

Bron SZW, Jaarrapportage arboconvenanten 2004 en CBS, EBB-module arbeidgehandicapten

RI&E

De risico-inventarisatie en -evaluatie (ri&e), betreft een verplichting voor nagenoeg alle werkgevers: een basis voor systematische aanpak van arbeidsomstandigheden en verzuim. Realisatiecijfers komen pas later in het jaar beschikbaar. Inmiddels is over 2004 duidelijk geworden dat er een steekproef- en waarnemingsproblematiek is; veel meer dan eerder gemeten ontbreekt het vooral kleine bedrijven aan dit document. De jaarlijkse publicatie Arbobalans zal een verantwoording en zo goed mogelijke nieuwe cijfers bevatten.

Arboconvenanten

In 2005 zijn de 6 laatste (tweedefase-)convenanten getekend. Het totaal aantal arboconvenanten komt daarmee uit op 69, waarvan 50 eerstefasetrajecten en 19 tweedefasetrajecten. Hiermee is het streven gehaald. In de convenanten worden afspraken gemaakt op het gebied van preventie van arbeidsrisico’s, reductie van ziekteverzuim en reïntegratie van arbeidsongeschikten. Met het realiseren van de ambitie ligt thans het accent op implementatie, waarmee minder verzuim en lagere WAO-instroom kan worden gerealiseerd. Met al deze trajecten gezamenlijk wordt meer dan de helft van de werkzame beroepsbevolking in Nederland bereikt.

In 2005 hebben 8 convenanttrajecten het einde van de looptijd bereikt; in de daaraan voorafgaande jaren liepen 12 trajecten af.

Arbeidsgehandicapten

Om te stimuleren dat arbeidsgehandicapten aan het werk blijven of weer aan het werk komen is de Commissie Het Werkend Perspectief ingesteld. Deze richt zich met name op het stimuleren van de beeldvorming over arbeidsgehandicapten. Over de werkzaamheden van de Commissie wordt afzonderlijk gerapporteerd aan het Parlement.

Soms zijn aanpassingen aan de werkplek, de werkomgeving of de werkorganisatie nodig. De laatste jaren is het percentage aanpassingen aan het werk dat nog nodig is volgens werkzame arbeidsgehandicapten gelijk gebleven.

Bron: SZW, Arbeidsinspectie en NCvB

RI&E

Zie toelichting onder tabel 29.4

FARBO

Tussen haakjes staan de aanvragen die nog open staan. Tot 2005 gold de fiscale regeling; vanaf 2005 de subsidieregeling. Aanvragen kunnen voor 2005 nog ingediend worden tot 1 april 2006. Het bedrag dat bedrijven onder de subsidieregeling uitgekeerd kunnen krijgen ligt ongeveer een factor 3 hoger dan onder de voorgaande regeling (sterkere stimulans voor bedrijven). Omdat het totale budget gelijk is gebleven betekent dat de uiteindelijke FARBO producten onder de subsidieregeling ongeveer een factor 3 lager zal liggen dan onder de voorgaande regeling.

Beroepsziektemeldingen: Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) registreert de meldingen van beroepsziekten door bedrijfsartsen. Het percentage beroepsziektenmeldingen dat conform richtlijnen was en door het NCvB is geaccepteerd, bedraagt 92%. Daarmee is het streefcijfer gehaald. De kwaliteit van beroepsziektenmeldingen is hiermee naar behoren.

29.4 Evaluatieonderzoek

Er is in 2005 geen evaluatieonderzoek geweest.

BELEIDSARTIKEL 30 INKOMENSBESCHERMING MET ACTIVERING

30.1 Algemene doelstelling

Zorgdragen voor adequate bescherming met activerende voorwaarden tegen de financiële risico’s bij inkomensverlies.

Het gaat hier om de inkomensbescherming van personen die gerekend worden tot de (potentiële) beroepsbevolking en op basis van de onderliggende regelgeving in beginsel een inspanningsverplichting hebben om betaalde arbeid te verkrijgen waarmee zo mogelijk zelfstandig in het levensonderhoud voorzien kan worden.

In dit beleidsartikel wordt verantwoording afgelegd over het inkomens deel van de Wet werk en bijstand (WWB), de Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers respectievelijk zelfstandigen (IOAW en IOAZ), het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz), de Werkloosheidswet (WW), de Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK), de Tijdelijke wet beperking inkomensgevolgen arbeidsongeschiktheidscriteria (BIA) en de Tijdelijke regeling inkomensgevolgen herbeoordeelde arbeidsongeschikten (TRI). De WW is een sociale verzekering (premiegefinancierd) en de andere artikelonderdelen zijn sociale voorzieningen (begrotingsgefinancierd).

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan mensen die niet zelf (volledig) kunnen voorzien in hun levensonderhoud.

2. Zorgdragen dat een tijdelijke en activerende inkomensvoorziening wordt verstrekt aan werknemers die werkloos zijn geworden.

3. Zorgdragen dat een tijdelijke financiële tegemoetkoming in de kosten van het bestaan wordt verstrekt aan beroepsmatig actieve kunstenaars die niet over voldoende middelen kunnen beschikken om te voorzien in hun levensonderhoud.

4. Zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan oudere herkeurde arbeidsongeschikten.

5. Zorgdragen dat een tijdelijke tegemoetkoming wordt verstrekt aan bepaalde arbeidsongeschikten die herbeoordeeld zijn in de zg. herbeoordelingsoperatie.

30.2 Budgettaire gevolgen van beleid

¹ De onderverdeling voor de jaren 2001 en 2002 van WWB/Abw, IOAW, IOAZ en Bbz is voorhands niet te herleiden

Bron: SZW-administratie

Bron: Jaarverslag UWV 2005

Het UWV legt verantwoording af over de uitgaven WW. Voor de rechtmatigheid daarvan, wordt verwezen naar bijlage 2 bij dit jaarverslag

30.3 Toelichting op de tabellen budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

WWB

De onderuitputting van circa € 281 miljoen ten opzichte van de oorspronkelijke begroting is veroorzaakt door een meevallend beroep op de bijstand. Dit kwam tot uitdrukking in lagere realisatiecijfers over 2004 en een gunstigere ontwikkeling van de conjunctuureffecten op de bijstand dan aanvankelijk door het Centraal Planbureau was geraamd. De ontwikkeling van de WWB uitgaven kan niet los worden gezien van de wet zelf. Voor 2005 bedroeg het geraamde effect van de WWB op de bijstandsuitgaven door gemeenten € 50 miljoen (cumulatief € 200 miljoen). Op basis van uitvoeringsgegevens over 2005 is becijferd dat gemeenten circa € 235 miljoen minder bijstandsuitgaven hebben dan er door het rijk aan budget beschikbaar was gesteld. In totaal hebben gemeenten sinds de invoering van de gedeeltelijke budgettering in 2001 € 820–830 miljoen overgehouden (zie brief aan Tweede Kamer, 9 december 2005).

Bijstand zelfstandigen

De realisatie op de BBZ is € 50 miljoen hoger dan geraamd. De uitgaven aan de BBZ zijn sinds 2001 telkens toegenomen. Een toename is te zien bij alle belangrijke rubrieken, namelijk de bijstand om niet, verstrekkingen bedrijfskapitaal en renteloze leningen. Hier stond geen wezenlijke stijging van de ontvangsten uit eerder verstrekte kredieten tegenover. De bevoorschotting is hier in 2005 op aangepast. Aangenomen wordt dat de toenemende uitgaven verband houden met de economische situatie. De economie presteert sinds 2001 lager dan gemiddeld. Het is aannemelijk dat dit leidt tot meer bijstandsuitkeringen, meer leningen/kredieten en minder terugbetalingen op eerder verstrekte kredieten/leningen.

Bijstand overig

De overschrijding van € 15 miljoen is met name veroorzaakt door onvoorziene nabetalingen als gevolg van toegekende bezwaarschriften over de periode voor de WWB en de lasten van aanvullende uitkeringen voor enkele gemeenten met tekorten op het WWB I-deelbudget.

Handhaving

Uit het budget voor handhaving zijn diverse activiteiten gefinancierd die gericht zijn op de ondersteuning en facilitering van gemeenten op het handhavingsdomein. De onderuitputting van € 6 miljoen wordt deels veroorzaakt doordat het SZW handhavingsprogramma 2003–2006, onderdeel gemeenten, met minder middelen is gerealiseerd. Daarnaast kon in 2005 de afwikkeling van de Tijdelijke Stimuleringsregeling Hoogwaardig Handhaven niet voor alle deelnemende gemeenten plaatsvinden i.v.m. onvolledig ontvangen verantwoordingsinformatie. Bij deze gemeenten is aanvullende informatie opgevraagd.

BIA

De daling van de uitkeringslasten, als gevolg van de volumedaling, wordt deels teniet gedaan door een stijging van de gemiddelde uitkering. Het totale effect is dat de uiteindelijke gerealiseerde uitkeringslasten 5% lager zijn dan in 2004.

De lagere uitvoeringskosten BIA worden verklaard door de herziene toedeling van uitvoeringskosten op grond van realisaties jaarverslag UWV 2004.

TRI

De totale begrote uitgaven aan de TRI bedroegen € 16 miljoen. Na de begroting zijn deze uitgaven gesplitst in uitkeringslasten en uitvoeringskosten. De gerealiseerde uitgaven liggen circa € 1,5 miljoen lager dan in de ontwerpbegroting opgenomen.

WW

Tabel 30.2 laat zien dat de gerealiseerde uitkeringslasten WW (€ 4 511 miljoen) € 369 miljoen lager zijn dan de raming uit de Begroting 2005. Dit is het gevolg van een gunstige volume-ontwikkeling.

De uitvoeringskosten zijn daarentegen circa € 67 miljoen hoger dan begroot. De reden hiervoor is een aantal bijstellingen in het budget. Deze bijstellingen betreffen:

• De uitvoeringskosten KDU (€ 8,13 miljoen)

• De uitvoeringskosten wekeneis (€ 2,86 miljoen)

• SER-pakket (€ 26,8 miljoen)

• WALVIS/SUB (€ 7 miljoen)

• De herziene toedeling van uitvoeringskosten op grond van realisaties jaarverslag UWV 2004 en 2005 (€ 29,8 miljoen)

• Frictiekosten (€ 16,4 miljoen)

• Daling uitvoeringskosten door volume aanpassingen (– € 24,2 miljoen)

Ontvangsten

Ontvangsten ontstaan als gevolg van de afrekening tussen Rijk en gemeenten van verstrekte voorschotten op de declaratiedelen. Dit speelt onder andere bij de BBZ dat een grillig uitgavenpatroon kent (€ 20 miljoen ontvangsten). De grootste post ontvangsten ligt op het terrein van de BBZ (45%). De ontvangsten WWIK betreffen 12% van het totaal.

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1: Zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan mensen die niet zelf (volledig) kunnen voorzien in hun levensonderhoud

Bron: SZW

Bron:

¹ CBS bijstandsuitkeringenstatistiek.

² SZW-administratie

³ SZW POROSZ (dit onderzoek kent een tweejaarlijkse cyclus, daarom is het niet mogelijk in het jaarverslag 2005 cijfers over het jaar 2005 te presenteren)

⁴ CBS fraude- en debiteurenstatistiek

⁵ Het nalevingniveau van de opgave van inkomsten was bij begroting 2005 nog een prestatie-indicator, maar is met ingang van begroting 2006, als kengetal opgenomen. De reden hiervan is dat, is dat de Minister weliswaar systeemverantwoordelijkheid voor de WWB draagt, doch niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de resultaten van gemeentelijk handhavingsbeleid.

⁶ Dit gegeven is voor 2005 niet beschikbaar omdat de registratiesystematiek bij de gemeenten nog niet is aangepast aan de organisatorische ontwikkelingen die onder meer verband houden met de invoering van het hoogwaardig handhaven.

WWB

Het bijstandsvolume (jaargemiddelde) is, ondanks de relatief ongunstige conjunctuur, sinds de introductie van de WWB licht gedaald. In 2005 trad er zelfs een maandelijkse daling op van het bijstandsvolume. Dit is mede het gevolg van de prikkelwerking die van de wet uitgaat. Het macrobudget WWB is voor 2005 naar verwachting meer dan toereikend; volgens de huidige inzichten zullen gemeenten samen per saldo circa 235 miljoen euro overhouden. Volgens de procesbeschrijving WWB zal met de VNG in april 2006 aan de hand van de voorlopige VODU’s (Verslag Over De Uitvoering) worden bekeken of het macrobudget in 2005 inderdaad toereikend is geweest.

IOAW

Naar aanleiding van het advies van de Sociaal Economische Raad over de toekomstbestendigheid van de WW heeft het kabinet besloten het wetsvoorstel tot aanpassing van de IOAW op het vlak van leeftijdsgrenzen aan te houden tot na de evaluatie in 2010 van de door de Sociaal Economische Raad voorgestelde Inkomensvoorziening voor oudere werklozen (IOW)1.

Handhaving

De Tijdelijke stimuleringsregeling Hoogwaardig Handhaven is in 2003 in het leven geroepen om gemeenten door middel van een subsidie te ondersteunen bij het ontwikkelen en implementeren van het concept Hoogwaardig Handhaven. Hiermee wordt bedoeld een samenstel van activiteiten gericht op het voorkomen en bestrijden van fraude en het verhogen van de nalevingsbereidheid van de regelgeving van klanten in het kader van de Wet werk en bijstand (WWB). Hierbij wordt gebruik gemaakt van vier visie-elementen te weten: vroegtijdig informeren, optimaliseren dienstverlening, controleren op maat en daadwerkelijk sanctioneren. De onderhavige regeling is per 1 april 2005 geëxpireerd.

Naar de resultaten van de Tijdelijke stimuleringsregeling Hoogwaardig Handhaven is een inventariserend onderzoek1 verricht. Het onderzoek geeft antwoorden op de vraag: wat is de stand van zaken anno 2005 bij gemeenten? Verder doet het onderzoek aanbevelingen per visie-element hoe gemeenten nu verder kunnen doorpakken. Vastgesteld wordt dat op de hiervoor genoemde vier visie-elementen forse kwalitatieve vooruitgang is geboekt.

Voor de overig bereikte resultaten op het gemeentelijke handhavingsdomein, zie de Integrale Handhavingsrapportage 2004, aangeboden aan de Kamer op 30 september 2005 (kenmerk HAL/05/76959).

In 2005 heeft het Inlichtingenbureau succesvol de nieuwe applicatie Sectorloket gemeenten (SLOG) in gebruik genomen. Op dit moment vindt de gegevensuitwisseling en de uitwisseling van samenloopsignalen tussen IB en gemeenten volledig plaats via de nieuwe Sectorloket-applicatie.Tevens zijn in 2005 een aantal nieuwe aansluitingen/uitwisselingen op de Sectorloketapplicatie gerealiseerd. Hiermee is één van de belangrijkste opdrachten van het IB gerealiseerd en draagt dit bij aan een succesvolle verbetering van de dienstverlening van IB.

Operationele doelstelling 2: Zorgdragen dat een tijdelijke en activerende inkomensvoorziening wordt verstrekt aan werknemers die werkloos zijn geworden.

Bron:

¹ UWV jaarverslag

² UWV: berekening op basis van bestandsgegevens; 2004 en 2005 zijn voorlopige cijfers

³ SZW POROSZ (dit onderzoek kent een tweejaarlijkse cyclus, daarom is het niet mogelijk in het jaarverslag 2005 cijfers over het jaar 2005 te presenteren)

De prestatie-indicatoren in tabel 30.5 geven een beeld van de mate waarin werknemers die werkloos geworden zijn voldoen aan specifieke verplichtingen en zodoende terecht een uitkering ontvangen.

Bron:

¹ Kerncijfers Werknemersverzekeringen UWV, UWV jaarverslag

² SZW-administratie

³ SZW POROSZ (dit onderzoek kent een tweejaarlijkse cyclus, daarom is het niet mogelijk in het jaarverslag 2005 cijfers over het jaar 2005 te presenteren)

⁴ UWV jaarverslag

In 2005 is er een einde gekomen aan een lange periode van toename van het aantal WW-uitkeringen. In februari piekte het aantal op 340 duizend, sindsdien heeft er een geleidelijke daling ingezet. Ultimo 2005 werden er 307 duizend WW-uitkeringen verstrekt. Het gemiddelde WW-volume – zowel in aantal uitkeringen als in uitkeringsjaren – in 2005 laat nog wel een stijging zien ten opzichte van 2004. In 2005 is er onder invloed van de aantrekkende conjunctuur en de werking van een aantal recente beleidsmaatregelen (m.n. de afschaffing van de vervolguitkering) een einde gekomen aan een lange periode van toename van het aantal WW-uitkeringen.

Met het oog op de versterking van het activerende karakter van de Werkloosheidswet (WW) zijn in 2005 diverse maatregelen in gang gezet.

Naar aanleiding van twee SER-adviezen is in november 2005 het wetsvoorstel Wet wijziging WW-stelsel en ontslagrecht ingediend. Hierin wordt voorgesteld de maximale duur van de WW-uitkering te beperken tot 38 maanden en de uitkeringsduur meer rechtstreeks te koppelen aan het feitelijk arbeidsverleden1. De kortdurende WW-uitkering wordt met dit voorstel omgezet in een loongerelateerde uitkering van drie maanden. Verder wordt de hoogte van de WW-uitkering tijdens de eerste twee maanden verhoogd naar 75% van het dagloon. Het wetsvoorstel tot aanscherping van de wekeneis in de WW is in overeenstemming gebracht met het SER-advies.

Verder heeft het kabinet ingestemd met het advies om meer maatwerk te leveren bij de toepassing van de sollicitatieplicht. In de aanloop naar 1 januari 2007 zal al voor een deel van de werklozen maatwerk worden geleverd. Vanaf 1 januari 2007 zal het UWV voor alle werklozen die op of na die datum instromen in de WW de sollicitatieplicht afstemmen op de individuele mogelijkheden en omstandigheden.

Het streven naar vereenvoudiging en deregulering van de WW is in 2005 onverminderd voortgezet. Zo is met ingang van 2005 het verzorgingsforfait eenvoudiger uitvoerbaar gemaakt en toetst het UWV bij de uitvoering van de WW niet langer aan het weerlegbare rechtsvermoeden van artikel 7:610b van het Burgerlijk Wetboek. Het bovengenoemde wetsvoorstel bevat voornemens tot een verdergaande vereenvoudiging en deregulering van de WW.

Per 1 januari 2005 is de koppeling van de duur van de uitkering aan het arbeidsverleden versterkt. Vanaf 2005 wordt deze duur in beginsel afgeleid van het aantal jaren waarin de werknemer feitelijk arbeid heeft verricht.

Reïntegratie

Op 4 mei 2005 is het «tijdelijk besluit experimenten stageplaatsen voor jongeren in de WW» inwerking getreden1. Door dit WW-experiment kunnen jongeren tot 23 jaar 3 maanden stage lopen bij een werkgever met behoud van WW-uitkering.

Vanaf 1 juli 20052 kan het UWV voor werknemers die met werkloosheid worden bedreigd tot 4 maanden vóór de vermoedelijke ontslagdatum reeds reïntegratie-instrumenten inzetten voor potentiële WW-gerechtigden die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Hiermee wordt het voor betrokken partijen mogelijk om de overgang van de outplacementverantwoordelijkheid van de werkgever naadloos over te laten gaan in de reïntegratieverantwoordelijkheid van het UWV.

Operationele doelstelling 3: Zorgdragen dat een tijdelijke financiële tegemoetkoming in de kosten van het bestaan wordt verstrekt aan beroepsmatig actieve kunstenaars die niet over voldoende middelen kunnen beschikken om te voorzien in hun levensonderhoud.

Bron:

¹ SZW-administratie

² CBS

³ Het betreft hier een voorlopig cijfer. Het cijfer geeft een indicatie: het gaat om de uitstroom uit de (W)WIK in het jaar 2004 verminderd met het deel dat in 2004 in de bijstand is gestroomd. Verondersteld wordt dat de uitstroom uit de (W)WIK die niet naar de bijstand gaat, zich zelfstandig in levensonderhoud kan voorzien.

De Wet Werk en Inkomen Kunstenaars (WWIK) geldt per 1 januari 2005. Op basis van de activerende bepalingen in de WWIK wordt verwacht dat meer kunstenaars dan onder de Wet Inkomensvoorziening Kunstenaars (WIK) erin zullen slagen om – na maximaal 48 maanden inkomensondersteuning binnen een tijdsbestek van 10 jaar – zelfstandig in het bestaan te voorzien.

De WWIK staat open voor verlaters van kunstacademies, maar ook voor gevestigde kunstenaars die geconfronteerd worden met een tijdelijke terugval in inkomsten. Voorwaarde is wel dat de 4 uit 10 jaartermijn, die als maximaal uitkeringsrecht voor de WWIK geldt, nog niet is verbruikt.

Als indicator voor de werking van de wet is een kengetal geformuleerd, namelijk dat deel van de uitstroom dat gedurende tenminste een half jaar in het eigen levensonderhoud kan voorzien. In de begroting 2005 werd overigens nog gesproken over een prestatie-indicator in plaats van een kengetal. De term prestatie-indicator is niet juist, omdat de bedoelde indicator niet geheel aansluit op de doelstelling van de wet.

In tabel 30.7 wordt het feitelijke gebruik van de WWIK gepresenteerd. De stichting Kunstenaars, Cultuur en Onderneming adviseert de centrumgemeenten door het uitvoeren van zogenaamde beroepsmatigheidstoetsen: bij aanvraag van een WWIK-uitkering door middel van het entree-onderzoek en na respectievelijk 13, 25 en 37 maanden WWIK-uitkering door middel van heronderzoeken. In de heronderzoeken wordt onder andere het progressie-vereiste betrokken. In 2005 heeft Kunstenaars & CO 3 453 declarabele beroepsmatigheidtoetsen gedeclareerd. Dit betroffen 1 577 entree-onderzoeken en 1 876 heronderzoeken. In circa 11% van de gevallen werd door Kunstenaars & CO een negatief advies aan de centrumgemeenten afgegeven. Om de bekendheid van de WWIK te bevorderen zijn in 2005 door Kunstenaars & CO diverse activiteiten ontplooid, onder meer het geven van voorlichting aan studenten van de kunstacademies, het uitgeven van voorlichtingsmateriaal, een telefonische helpdesk en verschillende websites. Kunstenaars & CO voert tevens het zogenaamd flankerend beleid WWIK uit, dat wordt gefinancierd door het ministerie van OCW.

Operationele doelstelling 4: Zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan oudere herkeurde arbeidsongeschikten

Bron: SZW-administratie, UWV jaarverslag

De Bia is een overgangsregeling voor een steeds kleiner wordende groep uitkeringsgerechtigden. Voor het recht op uitkering is onder andere het geboortejaar van belang. Ultimo 2016 zal het uitkeringsrecht op grond van de Bia vervallen. Het gemiddelde jaarvolume neemt dan ook langzaam af. De stijging van de gemiddelde uitkering wordt vermoedelijk veroorzaakt door een gewijzigde bestandsamenstelling waarbij het gemiddelde arbeidsongeschiktheidspercentage is gedaald.

Operationele doelstelling 5: Zorgdragen dat een tijdelijke tegemoetkoming wordt verstrekt aan bepaalde arbeidsongeschikten die herbeoordeeld zijn in de zgn. herbeoordelingoperatie

Voor die personen die geen arbeidsinkomen hebben dat een verminderde of verloren arbeidsongeschiktheidsuitkering als gevolg van herkeuringen compenseert, die geen recht op WW hebben of recht op WW gedurende een kortere periode dan zes maanden, is een tijdelijke financiële tegemoetkoming gecreëerd, in de vorm van de Tijdelijke Regeling Inkomensgevolgen herbeoordeelde arbeidsongeschikten (TRI). De TRI-regeling is in 2005 aangepast (Stcrt. 2005, nr. 127). Personen die een scholing zijn begonnen die langer duurt dan de TRI-periode, kunnen net zolang TRI ontvangen als de scholing duurt, met een maximum van twee jaar. In verband hiermee is de looptijd van de TRI verlengd tot 1 januari 2010.

Het aantal nieuwe TRI-uitkeringen bedroeg circa 4 400 in 2005. Eind 2005 waren er circa 2 400 lopende TRI-uitkeringen. Gezien de geringe aantallen gerechtigden, het geringe uitkeringsbedrag en de relatief korte looptijd van de regeling (de herbeoordelingoperatie wordt volgens de huidige inzichten medio 2007 afgerond) zijn geen indicatoren en kengetallen geformuleerd. Ook zal om die redenen geen evaluatieonderzoek plaatsvinden.

30.4 Evaluatieonderzoek

BELEIDSARTIKEL 31 INKOMENSBESCHERMING EN ARBEIDSONGESCHIKTHEID

31.1 Algemene doelstelling

Zorgdragen voor adequate bescherming met activerende voorwaarden tegen de financiële risico’s bij arbeidsongeschiktheid.

Het wettelijke stelsel beschermt werknemers, personen die met werknemers worden gelijkgesteld en jonggehandicapten tegen het risico van gebrek aan inkomen als gevolg van ziekte en arbeidsongeschiktheid. Deze bescherming wordt geboden door verschillende wettelijke regelingen.

Dit artikel kent de volgende operationele doelstellingen:

1. Zorgdragen dat een loongerelateerde tijdelijke inkomensvoorziening wordt verstrekt aan arbeidsongeschikte werknemers.

2. Zorgdragen dat een aanvulling tot inkomen op minimumniveau wordt verstrekt aan jonggehandicapten.

31.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bron: SZW-administratie.

Bron: SZW administratie UWV jaarverslag

Het UWV legt verantwoording af over de uitgaven WAO, ZW en WAZ. Voor de rechtmatigheid daarvan, wordt verwezen naar bijlage 2 bij dit jaarverslag

31.3 Toelichting op tabel budgettaire gevolgen van beleid

Financiële informatie

In 2004 vond er voor de Wajong uitkeringslasten een éénmalige nabetaling plaats van ca. € 80 miljoen. Hiervoor gecorrigeerd bedragen de uitkeringslasten Wajong in 2004 ca. € 1 600 miljoen.

De gerealiseerde uitkeringslasten 2005 bedragen € 1 669 miljoen en zijn daarmee ca. € 69 miljoen gestegen ten opzichte van 2004. Deze stijging dient nog te worden gecorrigeerd voor incidentele extra uitgaven van € 6,7 miljoen als gevolg van de vaststelling van de anticumulatiebaten WSW over 2003, zodat er een toename van ca. € 62 miljoen resteert.

De uitkeringshoogte in 2005 is niet veranderd ten opzichte van 2004 omdat geen indexatie heeft plaatsgevonden. De stijging van de uitkeringslasten is dan ook volledig veroorzaakt door een stijging van het aantal uitkeringen. In 2005 was er sprake van een duidelijke toename van de instroom. De hogere uitstroom als gevolg van de herkeuringen heeft deze toegenomen instroom niet kunnen compenseren. De toename van de instroom heeft ertoe geleid, dat de uitkeringslasten € 55 miljoen hoger zijn dan begroot.

In 2005 vond voor de uitvoeringskosten en uitkeringslasten de afrekening plaats over 2004, wat geleid heeft tot een terugbetaling van € 5,4 miljoen aan uitvoeringskosten en een nabetaling van € 1 miljoen aan uitkeringslasten.

De uitkeringslasten WAO vallen ruim € 158 miljoen lager uit dan begroot. Het aantal herbeoordelingen is in 2005 aanmerkelijk lager uitgevallen dan waar in de Begroting 2005 van werd uitgegaan. Daar staat echter tegenover dat de herbeoordelingsoperatie gemiddeld per beoordeling effectiever uitviel dan gedacht. Daarnaast blijft de gemiddelde uitkering van WAO’ers iets lager uit te vallen dan geraamd. Dit is een gevolg van de lage instroom van de laatste jaren, waardoor het aandeel hogere loon gerelateerde uitkeringen in het WAO bestand licht gedaald is.

De uitkeringslasten WAZ vallen ruim € 32 miljoen lager uit dan begroot. De WAZ is per 1 augustus 2004 afgeschaft voor nieuwe gevallen. Zelfstandigen die voor 1 augustus 2004 ziek werden, kunnen gezien de wachttijd van één jaar, nog wel een beroep doen op de WAZ. Een hogere uitstroom dan geraamd is de oorzaak van de lagere uitkeringslasten.

De uitkeringslasten van de Ziektewet (inclusief de WAZO) vallen € 55 miljoen (3,3%) hoger uit dan was begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger volume bij de ZW als gevolg van de invoering van de Wet Verlenging loondoorbetalingsverplichting bij ziekte (VLZ).

De uitvoeringskosten WAO zijn circa € 83 miljoen lager dan begroot. De reden hiervoor is een aantal bijstellingen in het budget. Deze bijstellingen betreffen:

• De implementatie WIA (€ 37 miljoen)

• Walvis/SUB (€ 7,3 miljoen)

• Frictiekosten (€ 16,4 miljoen)

• De herziene toedeling van uitvoeringskosten op grond van realisaties jaarverslag UWV 2004 en 2005 (– € 144,7 miljoen)

De lagere uitvoeringskosten WAZ worden voor het grootste deel veroorzaakt door de herziene toedeling van uitvoeringskosten op grond van realisaties jaarverslag 2004 en 2005.

Uitvoeringskosten

De hogere uitvoeringskosten ZW worden voor het grootste deel veroorzaakt door de herziene toedeling van uitvoeringskosten op grond van realisaties jaarverslagen 2004 en 2005.

Beleidsmatige informatie

Operationele doelstelling 1: Zorgdragen dat een loongerelateerde tijdelijke inkomensvoorziening wordt verstrekt aan arbeidsongeschikte werknemers (ZW/WAO)

De inkomensbescherming voor werknemers die arbeidsongeschikt zijn, wordt gegarandeerd uit hoofde van de WAO. De WAO blijft voor deze werknemers van toepassing zolang zij (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn.

De WAO kent een loongerelateerde uitkering en een vervolguitkering. De loongerelateerde uitkering bedraagt 70% van het laatstverdiende loon; de duur van de loongerelateerde uitkering is afhankelijk van de leeftijd op het moment van het ontstaan van de uitkering.

Na afloop van de loongerelateerde uitkering heeft een arbeidsongeschikte werknemer recht op een WAO-vervolguitkering; de hoogte van deze uitkering is eveneens afhankelijk van de leeftijd en ligt tussen 70% van het minimumloon en 70% van het laatstverdiende loon.

In 2005 is het wetgevingstraject voor de invoering van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) afgerond. Deze Wet vervangt met ingang van 29 december 2005 de WAO voor werknemers die op of na 1 januari 2004 ziek zijn geworden. De inkomensbescherming in de WIA wordt geboden uit hoofde van twee regelingen, de Inkomensvoorziening volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA) en de Werkhervattingregeling gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA).

Bron: SZW POROSZ (dit onderzoek kent een tweejaarlijkse cyclus, daarom is het niet mogelijk in het jaarverslag 2005 cijfers over het jaar 2005 te presenteren)

De prestatie-indicatoren in tabel 31.3 geven een beeld van de mate waarin arbeidsongeschikte en zieke werknemers voldoen aan specifieke verplichtingen en zodoende terecht een uitkering ontvangen.

Bron: UWV Jaarverslag

Het aantal WAO-uitkeringen is in 2005 scherp gedaald van 766 000 naar 703 000. Voor deze daling is een aantal oorzaken aan te geven. De laatste jaren is het aantal aanvragen gedaald door een actiever verzuim- en preventiebeleid en de resultaten van de Wet verbetering poortwachter. Daarnaast resulteert zoals verwacht, de per 1-1-2004 ingevoerde Wet Verlenging Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte (VLZ), per 2005 in een versterkte afname van het aantal nieuwe WAO-aanvragen. Bij ongewijzigd beleid zou deze lagere instroom ook een neerwaarts effect hebben gehad op de uitstroom, gegeven het feit dat een belangrijk deel van de WAO-gerechtigden binnen een jaar weer arbeidsgeschikt wordt verklaard. Desondanks blijkt dat de uitstroom uit de WAO op ongeveer hetzelfde niveau als in de voorgaande jaren doorzet, hetgeen voornamelijk mag worden toegeschreven aan de herbeoordelingoperatie, waarbij sterker de nadruk is gelegd op de arbeidsmogelijkheden van uitkeringsgerechtigden.

De herbeoordelingoperatie blijkt tot betere resultaten te leiden dan verwacht. Dit wordt met name veroorzaakt door de sterker dan verwachte daling in het aantal arbeidsongeschiktheidsklassen.

Het tempo is echter achtergebleven bij de oorspronkelijke planning. De reden hiervoor is dat UWV, om maatwerk te garanderen, meer tijd heeft uitgetrokken voor de individuele beoordeling door verzekeringsarts en arbeidsdeskundige. Om die reden is medio 2005 87 mln extra uitgetrokken voor een kwalitatieve verbetering van het hele proces. Dit biedt ruimte om meer professionals in te schakelen.

Bron: UWV Jaarverslag

Het aantal WAZ-uitkeringen is in 2005 licht gedaald van 55 500 naar 53 400. Sinds 1 augustus 2005 vindt er geen nieuwe instroom meer plaats in de WAZ. Wel is er nog sprake van instroom van rechten die voor 1 augustus 2005 zijn ontstaan, maar pas na 1 augustus 2005 formeel worden toegekend.