Monitoringsrapportage Fes 2007(periode 2005 tot en met 2007)
Met uit het Fes gefinancierde bereikbaarheidsmaatregelen wordt onder meer beoogd de bereikbaarheid en de leefbaarheid in Nederland en meer specifiek de Randstad te verbeteren. Als gevolg van de economische groei en de toegenomen mobiliteit staat deze bereikbaarheid continu onder druk.
Het pakket van bereikbaarheidsmaatregelen behelst o.a. de volgende onderdelen:
1. Investeringsimpuls 1994 (V&W/IF)
2. Samenwerking aan Bereikbaarheid en Transport in Balans (SWAB/TIB) (V&W/IF)
3. Impulsbrief 1998 (V&W/IF)
4. Investeringsimpuls Regeerakkoord 1998 (V&W/IF)
5. Bereikbaarheid en stedelijke ontwikkeling (V&W/IF)
6. Enveloppe Mobiliteit (V&W/IF)
7. Amendement Snijder-Hazehoff (V&W/IF)
8. Project Mainport Rotterdam (PMR/IF)
9. Programma filevermindering (V&W/IF)
10. Dynamische Verkeersmanagement (V&W/IF)
Projecten waar de planning afwijkt en/of belangrijke budgettaire verandering op zijn getreden:
Ad 9. Programma filevermindering (V&W/IF)
Bestuurlijke afstemming met de regio en langere voorbereidingstijd in verband met het innovatieve karakter van de deelprojecten (o.a. maatregelen Ring A10) leidt tot vertraging.
Ad 10. Dynamische Verkeersmanagement (V&W/IF)
De landelijke en regionale projecten zijn vertraagd. Uitwerking, contracteren, marktfase en realisatie van deze grootschalige projecten vergen meer tijd dan voorzien.
Het investeringsthema Vitaliteit Steden heeft als doelstelling de economische structuur in de steden te versterken en de leefbaarheid in de steden te vergroten.
Vitaliteit Steden behelst o.a. de volgende onderdelen:
1. Sleutelprojecten (VROM)
2. Natuur, milieu en stedelijke ontwikkeling (EZ)
3. BIRK (VROM en V&W/IF)
Projecten waar de planning afwijkt en/of belangrijke budgettaire verandering op zijn getreden:
De onderhandelingen tussen de gemeente, Rijk en NS duren langer dan voorzien. De onzekerheid in verband met moment van oprichting NV Zuidas speelt mee.
Ad 2. BIRK A2 Maastricht (V&W/IF)
De lagere uitgaven wordt veroorzaakt door een gewijzigde planning van de onroerend goedaankopen.
Bij het investeringsthema Milieu en Water is sprake van o.a. de volgende uiteenlopende programma’s:
1. Bodemsanering (VROM)
2. Milieutechnologie: IS-regeling en ProMT-regeling (EZ, VROM)
3. Luchtkwaliteit (VROM, V&W, LNV)
4. Groninger pijpleiding (VROM)
Projecten waar de planning afwijkt en/of belangrijke budgettaire verandering op zijn getreden:
De wijzigingen in de uitvoering van het programma bodemsanering zijn substantieel. Locaties zijn geïdentificeerd maar overeenkomst tussen het bevoegd gezag en de betrokken partijen vergt meer tijd dan voorzien.
Ad 3. Luchtkwaliteit (roetfilters) (V&W)
Het budget voor roetfilters is onderuitgeput. Dit komt omdat er minder roetfilters zijn ingebouwd dan voorzien. Een deel van het beschikbaar budget is bij Najaarsnota ingeleverd (€ 2,5 mln EUR).
Westerschelde (inrichting EHS) (LNV)
Er is vertraging opgestreden naar aanleiding van het debat over het natuurherstelplan in de Tweede Kamer (dec. 2007) waarbij door de Tweede Kamer is aangegeven dat grondverwerving op vrijwillige basis plaats moet vinden. Vrijwillige grondverwerving kost meer tijd.
Ruimtedruk & ruimtelijk kwaliteit
Het investeringsthema Ruimtedruk en kwaliteit bestaat uit de volgende projecten/programma’s:
1. Glastuinbouw (LNV)
2. Reconstructie/ kwaliteitsimpuls zandgronden (LNV)
3. Malta (OCW)
Projecten waar de planning afwijkt en/of belangrijke budgettaire verandering op zijn getreden:
De invoering van het verdrag van Malta in Nederland heeft verdere politieke vertraging gekend. Uiteindelijk is de wet op 1 september 2007 in werking getreden. De besteding van de middelen voor excessieve opgravingskosten als gevolg van dit verdrag is ook vertraagd ten opzichte van de oorspronkelijke raming.
Het investeringsthema Duurzame energie bestaat uit de volgende projecten/programma’s:
1. Duurzaamheid -biobrandstoffen, UKR (V&W, EZ)
2. MEP (EZ)
Projecten waar de planning afwijkt en/of belangrijke budgettaire verandering op zijn getreden:
De MEP-bijdragen zullen in latere jaren plaatsvinden, aansluitend bij de liquiditeitsbehoefte.
In een kenniseconomie wordt de mate waarin welvaart wordt voorgebracht voor een belangrijk deel bepaald door de kwaliteit en productiviteit van onderwijs, wetenschap en technologie. Belangrijk daarbij zijn de kwaliteit van de beroepsbevolking, de kwaliteit van en de vernieuwing in het wetenschappelijk onderzoek, maar ook de mate waarin dat onderzoek wordt geabsorbeerd door innoverende ondernemingen.
Het pakket Onderwijs, Kennis & Innovatie bestaat o.a. uit de volgende onderdelen:
1. ICT en Onderwijs (OCW)
2. Kaderregeling Technocentra (OCW)
3. Kennis, Onderzoek en Innovatie (EZ, OCW)
4. Kenniswijk (EZ)
5. Funderend onderwijs (OCW, LNV, EZ)
6. Innovatieprogramma en toponderzoek (diverse departementen)
7. Vitale Infrastructuur projecten (diverse departementen)
8. MS&ICT (OCW, VWS, V&W)
9. Diverse onderwijs programma’s (OCW, EZ, LNV)
10. Sleutelgebieden (EZ)
11. Overige (diverse departementen)
Projecten waar de planning afwijkt en/of belangrijke budgettaire verandering op zijn getreden:
Het project is vertraagd. De vertraging is veroorzaakt door opstartproblemen: o.a. het aannemen van personeel heeft extra tijd gekost. Een verdere vertraging wordt niet verwacht. Het programma ligt inhoudelijk nu goed op koers.
Ad 5. VMBO/Funderend onderwijs/ Voortgezet onderwijs (OCW)
Het betreft hier het bedrag van in totaal € 300 mln met de bestemming praktijkgerichte leeromgeving en brede scholen (€ 150 mln in 2006 en € 150 mln in 2007). Het grootste gedeelte van dit bedrag is primair gereserveerd voor het inrichten van een praktijkgerichte leeromgeving in VMBO en praktijkonderwijs(€ 237 mln). Voorts is € 36 mln besteed aan de stimulering van Brede scholen in het PO en € 27 mln voor praktijklokalen in het Voortgezet speciaal onderwijs. Van het eerstgenoemde bedrag bleef na uitvoering van de regeling € 37 mln over.
1) € 12 mln hiervan is besteed aan een regeling in het vmbo voor de achterblijvers. Met andere woorden, vmbo-scholen die onder de doelgroep van de primaire regeling vallen, maar geen aanvraag hebben ingediend.
2) € 2 mln is besteed aan Brede scholen PO.
3) Het resterende bedrag van € 23 mln is bij Voorjaarsnota 2007 aangevuld met € 17 mln (dus totaal € 40 mln). De € 40 mln is besteed aan Genomics en beschikbaar gesteld aan de stimulering van Brede scholen in het PO. Het feitelijk stimuleren van Brede scholen in het PO, o.a. het creëren van 2500 combinatiefuncties, zal vanaf 2008 plaatsvinden.
Ad 6. Innovatie programma’s en toponderzoek -WCFS+ (EZ)
De start van het WCFS+/TopInstituut Food and Nutrition (TIFN) heeft eind 2006 plaatsgevonden. De start is enigszins vertraagd ten opzichte van de oorspronkelijke planning van WCFS+/TIFN vanwege het kabinetsbesluit op basis van de beoordelingen door het CPB en de Commissie van Wijzen ICES/KIS begin december 2005 dat een verbeterd projectplan moest worden ingediend. Op basis van dit verbeterde projectplan heeft het kabinet eind april 2006 besloten onder voorwaarden Fes-middelen toe te kennen aan WCFS+/TIFN. Eén van de Fes-voorwaarden was het met voorrang voltooien van het plan voor Food & Nutrition Delta fase 2 voor kennisuitwisselingen met bedrijven die niet deelnemen aan het TIFN programma, waaronder het MKB. Dit plan is eind juni 2006 ingediend en in juli positief beoordeeld. Op basis daarvan is het WCFS+/TIFN in oktober 2006 door EZ gecommitteerd. De planning van de Fes-middelen is vervolgens in lijn gebracht met de nieuwe TIFN-begroting en dit is verwerkt in de EZ-begroting voor 2008.
Ad 6. Innovatie programma’s en toponderzoek -Topinstituut Pharma (VWS)
Er is vertraging opgetreden omdat de opstartfase langer heeft geduurd dan voorzien. Met name de juridische contracten hebben meer tijd gevergd. Per 1 januari 2008 zijn 41 van de 44 projectcontracten getekend.
Ad 6. Innovatie programma’s en toponderzoek -scheidingstechnologie (EZ)
Er is vertraging opgetreden omdat de opstartfase langer heeft geduurd. Onder andere de juridische contracten en het opzetten van de organisatie vergden meer tijd. Wat betreft het laatste is voor het PPS Scheidingstechnologie een nieuwe organisatie (DSTI) opgezet, met noodzakelijke activiteiten m.b.t. de inrichting van de organisatiestructuur, de huisvesting, de voorzieningen en bestuurlijk-organisatorische aangelegenheden.
Ad 6. Innovatieprogramma’s en toponderzoek – TTI Groene Genetica (LNV)
Er is vertraging opgetreden bij de uitvoering van een voorhang procedure, waarbij het parlement toestemming moet verlenen voor de oprichting van de Stichting Groene Genetica.
Ad 6. Innovatie programma’s en toponderzoek – Haaglanden (V&W/IF)
Dit project heeft enige vertraging opgelopen door aanbestedingsproblemen bij de gemeente Haaglanden.
Ad 6. Innovatie programma’s en toponderzoek – VIA (ICTschil CT infobox) (BZK)
In het algemeen geldt dat de voortgang van het programma nog enigszins achterblijft op de prognoses. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door de nogal moeizame samenwerking tussen de projecten Kennisontwikkeling in Modellen (KiM) en Patroonherkenning.
De businesscases van de projecten zijn ongewijzigd gebleven, maar projectspecifiek vindt er momenteel een verschuiving in de focus en scope van de projecten plaats, wat consequenties heeft voor de planning (tijd, geld en kwaliteit).
Onlangs is besloten de projecten KiM en Patroonherkenning meer snelheid te laten maken. Na een lange aanloop bij het project KiM bevindt het merendeel van de deelprojecten zich in een startfase. Aandachtspunten bij dit project zijn dan ook het «doorpakken» op de deelprojecten en deze naar de initiatiefase trekken en daarnaast het beheersen van de afhankelijkheid naar de operationele diensten. Vanuit de leiding van het KLPD is hier meer aandacht voor gekomen.
Ook in financieel opzicht is er sprake van een achterblijven op de prognose voor 2007. In 2007 zijn nog geen middelen aangewend.
Ad 7. Vitale Infrastructuur – bescherming tegen elektronische aanvallen (BZK)
Een van de belangrijkste problemen op het gebied van ICT beveiliging is het duiden van het actuele dreigingniveau. Project BEA realiseert technische middelen om de benodigde gegevens te verzamelen. Het gaat hierbij om verdere ontwikkeling van het open source product Argos; een systeem dat zich opzettelijk laat aanvallen om aanval en aanvaller te bestuderen. Argos is ontwikkeld aan de Vrije Universiteit te Amsterdam (VU).
Het project heeft vertraging opgelopen in verband met langdurige onderhandelingen met de VU en afwezigheid/wisseling van projectleiders. Besloten is om de onderhandelingen met de VU stop te zetten en over te gaan naar een aanbestedingstraject.
Door de afgebroken onderhandelingen is het budget in 2007 niet aangesproken en wordt het doorgeschoven naar 2008.
Ad 7. Vitale Infrastructuur – National adviescentrum vitale infrastructuur (NAVI) (BZK)
Het NAVI kent een FES-budget van € 5 mln voor de periode 2005–2009. In 2006 en begin 2007 zijn voorbereidingen getroffen voor de oprichting van het NAVI. In november 2007 is het NAVI geopend door de Minister van BZK. Door het laat in 2007 operationeel worden van het NAVI is slechts een deel van het budget voor 2007 uitgeput. Aangezien 2008 en 2009 de eerste jaren zullen zijn dat het NAVI volledig operationeel zal zijn, zullen de resterende middelen uit 2007 (ca. € 1 mln) alsnog in 2008 (en later) noodzakelijk zijn voor verbetering en verbreding van het producten- en dienstenpakket.
Ad 7. Vitale Infrastructuur – XIRAF (Justitie)
De oorzaak van de onderuitputting ligt in het feit dat het erg lang heeft geduurd voordat er voor enkele posities binnen het onderzoeksteam geschikte kandidaten gevonden waren. Redenen hiervoor zijn het gewenste opleidings- en kennisniveau, maar ook de verplichte screening van nieuwe collega’s.
Ad 7. Vitale Infrastructuur – 3D-camerabeelden (Justitie)
De onderuitputting en de kleine achterstand in de planning wordt veroorzaakt door 2 factoren:
1. Het heeft lang geduurd voordat de opdrachtbeschrijving voor het fundamentele onderzoek voldoende is ingebed in de wetenschappelijke onderzoeksprogramma’s van de projectpartners om tot aanstelling over te kunnen gaan van promovendi.
2. Het heeft lang geduurd om duidelijk te krijgen hoe en bij welke projectpartners de projectmedewerkers het beste ingezet kunnen worden.
Ad 7.Vitale Infrastructuur – Project CBRN-security (Justitie)
In 2007 heeft de nadruk in het project CBRN-security gelegen op het starten van de invoering van proportionele maatregelen bij risicovolle CBRN-onderzoeksinstellingen gericht op bescherming van opslag en transport van CBRN-agentia en bescherming van CBRN-kennis. Na identificatie van deze instellingen in 2005 en 2006 zijn de verschillende verantwoordelijke ministeries gestart met het maken van afspraken met de instellingen over de treffen maatregelen (210 000 RIVM in 2005). In een aantal instellingen is reeds gestart met het treffen van deze maatregelen. Om de juiste maatregelen te kunnen vaststellen is in 2006 een aantal standaard maatregelenpakketten voor bepaalde type instellingen (zoals ziekenhuizen, laboratoria, universiteiten) ontwikkeld (225 000 CAP etc in 2006).
In 2007 is de ministeries van VWS, VROM en LNV financiële ondersteuning geboden om de projecten gericht op het treffen van maatregelen bij CBRN-instellingen onder condities de juiste impulsen op gebied van projectmanagement en kennis te geven. De NCTb heeft in 2007 de trajecten security onderzoeksinstellingen, informatie, voorlichting en grenscontrole verder vormgegeven. Ook is in 2007 in nauwe samenwerking met de EC en de EU een vertrouwelijke CBRN-werkconferentie georganiseerd waarin producten zijn uitgewisseld en waarin intelligence is gedeeld. Gevolg van deze conferentie is dat vele producten, zoals opleidingsmodules, niet meer ontwikkeld hoeven te worden, maar kunnen worden verkregen van buitenlandse collega’s.
Ad 7. Vitale Infrastructuur – Compartimentering dijken (V&W/IF)
Er is een vertraging in de aanbesteding opgetreden o.a. door een nieuwe werkwijze van de Delta Instituut.
Ad 9. Leren door te Experimenteren (OCW)
Voorjaar/zomer 2007 is een drietal onderzoeken/experimenten gestart in het kader van dit programma onder andere t.a.v. ICT en de werkdruk van leraren. De doelstellingen van experimenten ten behoeve van evidence based onderwijsbeleid, te weten efficiency en hoogbegaafdheid zijn gekoppeld aan de onderwijsthema’s uit de kabinetsbeleidsagenda die medio 2007 bekend werden. Deze koppeling heeft enige vertraging veroorzaakt. Het uitzetten van experimenten wordt via de Europese aanbestedingsvorm van een prijsvraag nu opgepakt.
Ad 9. Rendement & excellentie (OCW)
Dit project gaat vertraagd in uitvoering (2008 in plaats van 2007). Het project heeft vertraging opgelopen omdat er meer tijd nodig was voor de preciese invulling van het project. Uitstel is veroorzaakt door een discussie tussen OCW en EZ over de reikwijdte van de toe te passen ruimte voor collegegelddifferentiatie en selectie binnen de voorstellen. Discussie is beslecht en is overgegaan tot een subsidieregeling.
Ad 9. Beelden voor de Toekomst (OCW)
De uitvoering van het project Beelden voor de Toekomst zou begin 2007 van start gaan maar is met een half jaar vertraagd. Dit komt door overleg tussen OCW en het uitvoerende consortium over de oprichting van het consortium en de formulering van de precieze voorwaarden voor de subsidieverlening. Begin juli 2007 is een consortiumovereenkomst getekend, is de subsidie toegekend en is het project van start gegaan.
Ad 11. Transitie samenwerking Technische Universiteiten (OCW)
Project gaat één jaar vertraagd in uitvoering (2007 in plaats van 2006) o.a. in verband met het laat aantrekken van hoogleraren eind 2006. Er zijn hierdoor dus ook amper kosten gemaakt in 2006. De looptijd zal ook een jaar verschuiven naar 2011 in plaats van 2010. Inmiddels is tussen EZ, CFI en de drie TU’s in 2007 akkoord bereikt op alle onderdelen van het project en is samenwerking van start gegaan.
Ad 11. TTI Watertechnologie (EZ)
De behandeling van de aanvraag is verlaat waardoor het project vertraging heeft opgelopen.
Ad 11. Centre for Translational Molecular Medicine (EZ)
Het Centre for Molecular en Translational Medicine (CTMM) is in september 2007 van start gegaan. Bij het opstellen van de definitieve subsidieaanvraag heeft CTMM een vertraging opgelopen van zes maanden. Met name de onderhandelingen met de kennisinstellingen over de verdeling van de met het CTMM-onderzoek te verwerven octrooirechten hebben veel tijd in beslag genomen. Dit tijdrovende traject is in september 2007 afgerond met het versturen van de subsidiebeschikking door SenterNovem. CTMM heeft sindsdien verder gewerkt volgens planning. Medio november jl. is de eerste tender afgesloten; in het komend voorjaar zal door het CTMM het besluit worden genomen over de toekenning van de eerste serie projecten. Hiermee ligt dan de inzet van de eerste tranche, waarvoor een subsidie van € 75 mln beschikbaar is, vast. Op basis van dit eerste resultaat kan een besluit worden genomen over de vrijgave van de reservering van de tweede subsidietranche van € 75 mln.
Ad 11. Biomedical materials (EZ)
De besluitvorming over de inzet van de Fes-middelen voor kennis en innovatie is ten tijde van de Kabinetswisseling vertraagd, waardoor het kabinetsbesluit om BMM te ondersteunen pas op Prinsjesdag 2007 bekend is gemaakt. BMM heeft in januari 2008 de eerste call geplaatst en is dus momenteel geheel operationeel.