Gerealiseerde uitgaven 2007 (bedragen in miljoen €)

Totaal € 5 925,3 miljoen

Gerealiseerde ontvangsten 2007 (bedragen in miljoen €)

Totaal € 1 132,1 miljoen

INHOUDSOPGAVE

A ALGEMEEN

HOOFDSTUK 1 – VOORWOORD

Met dit jaarverslag over de Justitiebegroting 2007 geef ik inzicht in de resultaten die zijn bereikt bij de uitvoering van het beleid in het jaar 2007. In dit jaarverslag maakt Justitie, volgens de regels van de beleidsverantwoording, inzichtelijk in hoeverre eerder aangekondigde doelen zijn gerealiseerd en welke financiële gevolgen daaraan verbonden zijn. Daarnaast is ook de financiële verantwoording over het jaar 2007 in de vorm van een jaarrekening in dit departementale jaarverslag opgenomen.

HOOFDSTUK 2 – AANBIEDING VAN HET JAARVERSLAG EN VERZOEK TOT DECHARGEVERLENING

Aanbieding van het jaarverslag en verzoek tot dechargeverlening van de Minister van Justitie aan de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Hierbij bied ik, mede namens de Staatssecretaris van Justitie, het departementale jaarverslag over het jaar 2007 van het ministerie van Justitie aan.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Justitie decharge te verlenen over het in het jaar 2007 gevoerde financiële beheer met betrekking tot de uitvoering van de begroting van het ministerie van Justitie.

Ten behoeve van de oordeelsvorming van de Staten-Generaal over dit verzoek tot dechargeverlening is door de Algemene Rekenkamer als externe controleur op grond van artikel 82 van de Comptabiliteitswet 2001 een rapport opgesteld van haar bevindingen en haar oordeel met betrekking tot:

a. het gevoerde financieel en materieelbeheer;

b. de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties;

c. de financiële informatie in het jaarverslag;

d. de departementale saldibalans;

e. de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

f. de in het jaarverslag opgenomen informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

van het ministerie van Justitie. Dit rapport wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aan de Staten-Generaal aangeboden.

Bij het besluit tot dechargeverlening dienen, naast het onderhavige jaarverslag en het hierboven genoemde rapport van de Algemene Rekenkamer, de volgende, wettelijk voorgeschreven, stukken te worden betrokken:

a. het Financieel Jaarverslag van het Rijk over 2007; dit jaarverslag wordt separaat aangeboden;

b. de slotwet van het ministerie van Justitie over het jaar 2007; de slotwet is als afzonderlijk kamerstuk gepubliceerd. Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen;

c. het rapport van de Algemene Rekenkamer over het jaar 2007 met betrekking tot de onderzoeken, bedoeld in artikel 83 van de Comptabiliteitswet 2001. Dit rapport, dat betrekking heeft op het onderzoek van de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en van het Financieel Jaarverslag van het Rijk, wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aangeboden;

d. de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot de in het Financieel Jaarverslag van het Rijk over 2007 opgenomen rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk over 2007 alsmede met betrekking tot de Saldibalans van het Rijk over 2007 (de verklaring van goedkeuring, bedoeld in artikel 83, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001); het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

Dechargeverlening door de Tweede Kamer

Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal dat de Tweede Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van Tweede Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, ter behandeling doorgezonden aan de voorzitter van de Eerste Kamer.

Dechargeverlening door de Eerste Kamer Onder verwijzing naar artikel 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verklaart de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal dat de Eerste Kamer aan het hiervoor gedane verzoek tot dechargeverlening tegemoet is gekomen door een daartoe strekkend besluit, genomen in de vergadering van

De Voorzitter van de Eerste Kamer,

Handtekening:

Datum:

Op grond van artikel 64, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, doorgezonden aan de Minister van Financiën.

HOOFDSTUK 3 – LEESWIJZER

Algemeen

In dit departementaal jaarverslag 2007 legt het ministerie van Justitie verantwoording af over het gevoerde beleid, de bereikte resultaten van dit beleid en de kosten van het beleid in 2007.

Dit jaarverslag valt uiteen in:

– deel A Algemeen;

– deel B Beleidsverslag;

– deel C Jaarrekening;

– deel D Bijlagen.

Deel A – Algemeen

In deel A zijn opgenomen het voorwoord van de Minister van Justitie alsmede het verzoek tot dechargeverlening aan de Voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer van de Staten-Generaal en deze leeswijzer.

Deel B – Beleidsverslag

In deel B wordt ingegaan op de beleidsmatige resultaten. Hoofdstuk 4 Beleidsprioriteiten geeft inzicht in de voortgang van de doelstellingen uit het kabinetsprogramma 2007–2011. Hoofdstuk 5 Beleidsartikelen schetst per beleidsartikel de resultaten van het in 2007 gevoerde beleid. Hierbij is nadrukkelijk gekeken naar de doelstellingen uit de begroting 2007. De realisatie van deze doelstellingen wordt in dit jaarverslag toegelicht, evenals de politiek en maatschappelijk relevante resultaten. Hoofdstuk 6 bevat de niet-beleidsartikelen. In deel B zijn tevens opgenomen de Bedrijfsvoeringsparagraaf (hoofdstuk 7), het overzicht toezichtrelatie ZBO/RWT (hoofdstuk 8) en het hoofdstuk Raad voor de rechtspraak (hoofdstuk 9).

De indeling van de beleidsartikelen volgt de indeling van de begroting 2007, te weten:

11 Nederlandse rechtsorde;

12 Rechtspleging en rechtsbijstand;

13 Rechtshandhaving, criminaliteitsbestrijding en terrorismebestrijding;

14 Jeugd;

15 Vreemdelingen;

16 Integratie;

17 Internationale rechtsorde.

Naast deze beleidsartikelen kent Justitie ook een drietal niet-beleidsartikelen, te weten:

91 Algemeen;

92 Nominaal en onvoorzien;

93 Geheim.

Bij de coalitievorming van het kabinet Balkenende IV is besloten tot benoeming van een programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI). De programmaminister zal met ingang van het begrotingsjaar 2008 het beheer gaan voeren over een eigen programmabegroting. Voor het begrotingsjaar 2007 is om praktische redenen besloten om nog geen afzonderlijke programmabegroting op te stellen. Besloten is de programma- en daarmee samenhangende apparaatsgelden voor 2007 bij de 2^e suppletoire begroting 2007, met terugwerkende kracht, formeel over te hevelen van de begroting 2007 van Justitie naar de begroting 2007 van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM). In het Justitiejaarverslag 2007 wordt bij artikel 16 Integratie geen beleidsmatige noch financiële verantwoording afgelegd over de uitgaven op dit terrein. Verantwoording hierover vindt plaats in het jaarverslag 2007 van het ministerie van VROM.

Voorts is besloten tot benoeming van een programmaminister voor Jeugd en Gezin. De programmaminister voor Jeugd en Gezin had in 2007 nog geen aparte begroting. Wel was hij beleidsmatig verantwoordelijk voor een aantal onderdelen van de begroting 2007 van het ministerie van Justitie, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De programmaminister voor Jeugd en Gezin legt over zijn beleidsterrein apart beleidsmatig verantwoording af in een eigen beleidsverslag.

In dit jaarverslag wordt wel financieel verslag gedaan over die onderdelen van de begroting 2007 die betrekking hebben op het beleidsterrein van de programmaminister voor Jeugd en Gezin. De verplichtingen, uitgaven en ontvangsten die namens de programmaminister voor Jeugd en Gezin zijn gedaan én behoorden tot de begroting 2007 van Justitie vallen daardoor onder de accountantscontrole van dit jaarverslag. Op deze manier blijft in de financiële verantwoording het verband met de begroting 2007 behouden en wordt tegelijkertijd invulling gegeven aan de verantwoordelijkheid van de programmaminister voor Jeugd en Gezin voor zijn eigen beleidsterrein. Het betreft de volgende operationele doelstellingen van beleidsartikel 14 Jeugd:

– 14.1.1 Raad voor de Kinderbescherming (na correctie straf)

– 14.1.2 Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO)

– 14.1.3 Bureaus jeugdzorg – (gezins)voogdij

– 14.1.4 Overig (gedeeltelijk)

– 14.3.1 NIDOS – opvang

– 14.3.2 NIDOS – voogdij

Vanaf 2008 heeft de programmaminister voor Jeugd en Gezin een eigen begroting en zal hij ook een eigen jaarverslag opstellen.

Deel C – Jaarrekening

Deel C bestaat uit de verantwoordingsstaat van het departement, de departementale saldibalans en de samenvattende verantwoordingsstaat van de agentschappen. Per agentschap wordt de balans, de staat van baten en lasten en het kastroomoverzicht gepresenteerd.

In de beleidsartikelen in deel B is het jaarrekeninggedeelte terug te vinden in de tabellen budgettaire gevolgen van beleid met bijbehorende financiële toelichting. In de toelichtende paragraaf zijn in de regel alle verschillen en mutaties toegelicht die groter zijn dan € 5 miljoen, danwel politiek of anderszins relevant. Mutaties die in eerdere begrotingsstukken (waaronder suppletoire begrotingen) aan de Staten-Generaal zijn gemeld, zijn in de financiële toelichting op hoofdlijnen vermeld.

Deel D – Bijlagen

Deel D bevat de volgende bijlagen:

– overzichtsconstructie Asiel en migratie;

– toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer;

– overzicht uit publieke middelen gefinancierde topinkomens bij het ministerie van Justitie;

– overzicht niet-financiële informatie over inkoop van adviseurs en tijdelijk personeel.

Tevens zijn als sluitstuk van het jaarverslag stroomschema’s opgenomen voor de strafrechtketen, de Wet administratieve handhaving verkeersvoorschriften, bestuurlijke boete en de vreemdelingenketen. Deze schema’s bieden inzicht in de diverse organisatie-onderdelen die deel uitmaken van de keten en hun onderlinge relaties.

Afspraken ten aanzien van de begroting 2007

Zoals in de begroting 2007 is vermeld heeft het ministerie van Justitie met betrekking tot een aantal punten specifieke afspraken gemaakt met het ministerie van Financiën. De afspraken die ook doorwerken in deze verantwoording worden hieronder gememoreerd.

Actoren

In de Rijksbegrotingsvoorschriften wordt onder het niveau van de operationele doelstellingen een zogenaamd instrumentniveau voorgeschreven. Justitie maakt inderdaad gebruik van dat niveau, maar gebruikt in plaats van de term «instrumenten» de term «actoren».

Positionering apparaatsuitgaven

Alle apparaatsbudgetten van beleidsdirecties zijn -met uitzondering van het apparaatsbudget van de Directie Wetgeving- bij het niet-beleidsartikel 91 «Effectieve besturing van het Justitie-apparaat» ondergebracht. De apparaatsbudgetten van de Directie Wetgeving staan op de artikelen 11 «Nederlandse rechtsorde» en 17 «Internationale rechtsorde».

Subsidies

Bij de tabellen betreffende de budgettaire gevolgen van beleid worden subsidieverplichtingen niet gespecificeerd.

Toelichten van programma- en apparaatsuitgaven met volume- en prijsgegevens

In overleg met het ministerie van Financiën is afgeweken van het toelichten van apparaats- en programma-uitgaven met volume- en prijsgegevens indien Justitie dit niet zinvol acht.

Outcome- en outputindicatoren

Bij de operationele doelstellingen 11.1, 13.6 en 17.1 ontbreken outcome- en outputindicatoren. De Tweede Kamer heeft over dit onderwerp de zogenaamde «comply or explain-brief» ontvangen (TK 29 949, nr. 49).

Raad voor de rechtspraak

In de Wet op de rechterlijke organisatie is de verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering geattribueerd aan de gerechten en aan de Raad voor de rechtspraak. Daarmee heeft de Minister van Justitie geen directe verantwoordelijkheid meer voor de bedrijfsvoering. Wel heeft de Minister een verantwoordelijkheid als toezichthouder.

Vanaf 1 januari 2005 geldt een nieuwe bekostigingssystematiek voor de rechtspraak. De nieuwe bekostigingswijze is volledig gebaseerd op outputfinanciering. Bij de rechtspraak is per 1 januari 2005 het batenlastenstelsel ingevoerd. Dit heeft gevolgen voor de wijze waarop de Raad in de begroting is gepositioneerd. Door Justitie is gekozen voor een «bijdrage-constructie». Dit betekent dat op artikel 12 «Rechtspleging en rechtsbijstand» de gerealiseerde bijdrage aan de Raad is opgenomen en de Raad niet in de begrotings- en verantwoordingsstaat inzake baten-lastendiensten is opgenomen. Voor de Raad voor de rechtspraak is een apart hoofdstuk opgenomen (deel B, hoofdstuk 9).

Gehanteerde toerekeningssleutels

Het komt voor dat een budgethouder of een organisatie-eenheid een bijdrage levert aan meerdere doelstellingen. Indien geen betere informatie voorhanden is, zijn bij de verantwoording 2007 de toerekeningssleutels toegepast zoals gehanteerd bij de begroting 2007.

Derdeninformatie

Daar waar informatie van derden is opgenomen, wordt dit specifiek in de toelichting bij de betreffende operationele doelstelling vermeld.

Positionering baten-lastendiensten

De uitgaven van alle uitvoerende diensten, inclusief de baten-lastendiensten van het ministerie van Justitie, worden wat betreft de begrotingsindeling aangemerkt als programma-uitgaven.

Overige punten

Relatie rijksbijdrage en baten-lastendiensten

Het ministerie van Justitie draagt aan de diverse baten-lastendiensten (IND, DJI, CJIB, NFI, de Dienst Justis, GBO) een jaarlijkse bijdrage af. Omdat deze diensten vaak beschikken over meerdere inkomstenbronnen en zij onder andere hun uitgaven ten laste kunnen brengen van meerdere jaren is het niveau van de gerealiseerde uitgaven ten laste van het ministerie (de rijksbijdrage) meestal niet gelijk aan de kosten van het agentschap in het betreffende kalenderjaar. In de Justitiebegroting en het Jaarverslag zijn de (gerealiseerde) rijksbijdragen bij de betreffende operationele doelstellingen vermeld. Voor een juist beeld van de kosten en het exploitatieresultaat van de baten-lastendiensten wordt verwezen naar de specifieke verantwoording over de baten-lastendiensten (deel C, hoofdstuk 12).

B BELEIDSVERSLAG

HOOFDSTUK 4 – BELEIDSPRIORITEITEN

A. Beleidsprogramma

Inleiding

Dit hoofdstuk biedt een terugblik op de meest in het oog springende beleidsontwikkelingen in 2007. De centrale thema’s in de beleidsagenda 2007 waren veiligheid, jeugd, terrorismebestrijding, rechtsbestel, internationale samenwerking, integratie en vreemdelingenbeleid. Bij het aantreden van het huidige kabinet op 22 februari 2007 zijn afspraken gemaakt over de portefeuilleverdeling, waarbij jeugd en integratie een plaats hebben gekregen onder de verantwoordelijkheid van respectievelijk de programmaminister voor Jeugd en Gezin en de programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie. Het retrospectief gaat in op de doelstellingen voor Justitie zoals die in de begroting 2007 zijn geformuleerd en houdt zoveel mogelijk dezelfde volgorde aan.

Veiligheidsprogramma/Veiligheid begint bij voorkomen

Reductie van de criminaliteit met 25 procent in 2010 t.o.v. 2002 (doelstelling 50)

Met het aantreden van het kabinet Balkenende IV is aan het veiligheidsbeleid een nieuwe impuls gegeven met het project Veiligheid begint bij voorkomen waarvoor de Minister van Justitie als projectminister is aangewezen. Dit project omvat de aanpak van agressie en geweld, diefstal, criminaliteit tegen ondernemingen, overlast en verloedering, risicojongeren en recidivisten en de bestrijding van ernstige vormen van criminaliteit. Daarbij wordt intensief samengewerkt met het Openbaar Ministerie, de politie, het lokale bestuur, maatschappelijke organisaties en burgers en andere ministeries (zoals in het kader van overlast en verloedering en het daarmee samenhangende Actieplan Krachtwijken). De aanpak kenmerkt zich door een combinatie van preventie, bestuurlijke en strafrechtelijke handhaving en nazorg, waarbij een persoonsgerichte aanpak voorop staat. De Tweede Kamer is per brief van 6 november 2007 (TK 28 684, nr. 119) nader geïnformeerd over de reikwijdte van het project en de uitwerking van de verschillende thema’s.

Verbetering van het ophelderingspercentage met 15 procent

Om de verhoging van het ophelderingspercentage te realiseren, worden 500 forensisch assistenten ingezet bij onder andere de aanpak van woninginbraak. Met het aantrekken van deze extra capaciteit is in 2007 een begin gemaakt. Ook met cameratoezicht wordt de pakkans vergroot.

Justitie draagt zorg voor een sluitende overdracht van ex-gedetineerden aan de gemeenten. In 2007 is een bestuursakkoord gesloten ter versterking van de nazorg, waarin is afgesproken om nader invulling te geven aan taken en verantwoordelijkheden van gemeenten en Justitie. Het aantal justitiële plaatsen in 24-uurs opvangvoorzieningen is uitgebreid, evenals het aantal gemeentelijke coördinatiepunten, dat is gestegen van 183 naar 339 (dat is 76% van alle gemeenten). Daarnaast is het Digitaal Platform Aansluiting Nazorg ingesteld, dat de mogelijkheid biedt om digitaal informatie uit te wisselen tussen gemeenten en gevangeniswezen.

Binnen het programma aanpak jeugdcriminaliteit is onder meer gewerkt aan het verbeteren van een op de persoon toegesneden sanctie met als doel de criminaliteit en recidive onder jongeren te verminderen. Hiertoe is in 2007 het wetsvoorstel Gedragsbeïnvloeding jeugdigen door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen. Deze wet is per 1 februari 2008 in werking getreden. Ook is gewerkt aan het verbeteren van gedragsinterventies. In 2007 zijn vijf gedragsinterventies (voorlopig) erkend door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie, waarmee het totaal aan (voorlopig) erkende interventies voor jeugd op zes is gekomen.

Respect

Justitie heeft in 2007, waar mogelijk via het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), de lokale preventieve aanpak van geweld ondersteund. Door onder andere buurtbemiddelingsprojecten, leerlingbemiddeling en gedragscodeprojecten wil Justitie het wederzijds respect tussen mensen bevorderen en niet-agressieve omgangsvormen en conflictoplossing stimuleren.

– In 2007 is het aantal buurtbemiddelingsprojecten uitgebreid van circa 50 naar 80.

– Samen met het Platform Leerlingbemiddeling is een concept-handreiking leerlingbemiddeling opgesteld, die in 2008 verder wordt ontwikkeld met behulp van onderzoeksresultaten. Hierna wordt de methodiek in pilots getest en geëvalueerd.

– Ook de methodiek voor gedragscodeprojecten in de buurt en op scholen is nader uitgewerkt. Deze zal in 2008 in pilots worden getest en geëvalueerd. Een buitenlandse best-practice, die bijdraagt aan respectvolle omgangsvormen («Responding in Peaceful and Positive Ways») is in opdracht van Justitie omgewerkt naar de Nederlandse context. Het testen en evalueren van deze methodiek in scholen is in 2007 gestart. Een andere best practice («Safe dates») wordt in 2008 vertaald in een Nederlandse methodiek.

De nieuwe Aanwijzing discriminatie is eind 2007 in werking getreden. In de opleiding voor hulpofficier van Justitie wordt bijzondere aandacht besteed aan deze aanwijzing. Binnen diversiteit- en integriteittrainingen is specifiek aandacht voor treiter- en geweldsincidenten met een homofobe achtergrond.

Vanaf 4 september 2007 loopt een pilot met het anoniem melden van mogelijke, serieuze integriteitschendingen, gepleegd door overheidsfunctionarissen. Hieraan nemen 14 overheidsorganisaties actief deel.

Eergerelateerd geweld

In 2007 is ingezet op het ontwikkelen van opleidingen voor beroepsgroepen die te maken krijgen met slachtoffers en daders van eergerelateerd geweld. Pilots voor de opvang van (minderjarige) slachtoffers zijn gehouden. In Rotterdam is een project gestart om de aanpak van eergerelateerd geweld op lokaal niveau te regisseren en is een project gestart naar eergerelateerd geweld in en rond de school. Verder hebben alle politiekorpsen een contactfunctionaris eergerelateerd geweld aangewezen en is een landelijk expertisecentrum voor de politie ingericht. Ook is de Regeling voor bepaalde categorieën vreemdelingen (Rvb) voor slachtoffers van eergerelateerd geweld gewijzigd. Op 1 oktober 2007 is deze in werking getreden.

Huiselijk geweld

In januari 2007 is de publicatie «Kinderen in de Keten» verschenen met hierin handreikingen om kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld en dus een verhoogd risico lopen op later dader- of slachtofferschap goed te helpen. In juni 2007 is de publicatie «Horen, zien en zwijgplicht?» verschenen over huiselijk geweld en beroepsgeheim. Deze publicatie is gekoppeld aan een website waarop voor alle beroepsgroepen informatie is te vinden, inclusief een webapplicatie waarmee professionals in enkele stappen kunnen zien wat ze in een bepaald geval wel of niet mogen doen. Daarnaast is een Modelconvenant gegevensuitwisseling aanpak huiselijk geweld gepubliceerd.

Ter uitvoering van de motie-Dittrich over registratie op herkomst zijn in twee politieregio’s pilots uitgevoerd. Tijdelijk werd het geboorteland van de (groot)ouders van de daders en slachtoffers geregistreerd. In december 2007 is het eindrapport met een beleidsreactie naar de Tweede Kamer gestuurd.

In december 2007 is de evaluatie van de pilots Huisverbod afgerond. Een brief hierover is aan de Tweede Kamer gezonden.

Nieuw identificatiesysteem in 2010 in gebruik (doelstelling 56)

Een voorstel tot aanpassing en aanvulling van het Wetboek van Strafvordering met nieuwe bevoegdheden en verplichtingen inzake vaststelling van de identiteit van verdachten en veroordeelden is aan de Raad van State voorgelegd om advies. De invoering van de voorziene nieuwe regels wordt intussen voorbereid. Ook wordt op basis van de huidige wetgeving reeds van alle gedetineerden de identiteit gecontroleerd met gebruikmaking van identiteitsdocumenten, foto’s en vingerafdrukken.

Een steviger aanpak van georganiseerde misdaad, fraude en cybercrime (doelstelling 57)

In 2007 is het programma Versterking Aanpak Georganiseerde Misdaad (PVAGM) tot stand gekomen (TK 29 911, nr. 10). Langs drie lijnen worden versterkingsmaatregelen getroffen: de preventieve en bestuurlijke aanpak, de strafrechtelijke aanpak en internationale samenwerking. Mensenhandel, georganiseerde wietteelt en malversaties in de vastgoedsector worden programmatisch aangepakt. In de binnenstad van Amsterdam wordt in het project Emergo de vermenging van onderwereld en bovenwereld bestreden. Alle punten die in de begroting van 2007 zijn genoemd, hebben een plaats gekregen binnen PVAGM en zijn in uitvoering genomen.

De Nationale Recherche heeft in de Koersnotitie 2010 de basis gelegd voor meer slagvaardigheid en betere samenwerking bij de bestrijding van de georganiseerde misdaad. Eind 2007 is gestart met de implementatie van deze koerswijziging, die in 2008 zal doorlopen.

Voor de versterking van het bewustzijn en de slagkracht van het lokaal bestuur zijn in 2007 diverse initiatieven genomen. Op grond van de conclusies en aanbevelingen van de evaluatie van de wet BIBOB (TK 31 109, nr. 1) zijn de mogelijkheden voor gemeenten versterkt. De dienst Justis is uitgebreid om de doorlooptijden van de BIBOB-adviezen te verkorten.

Bestrijden financieel-economische criminaliteit

Het versterkingsprogramma financieel-economische criminaliteit, waarin wordt aangegeven hoe de aanpak van fraude, witwassen en corruptie gestalte zal krijgen, is 13 december 2007 aan de Tweede Kamer gezonden (TK 29 911, nr. 10). Een van de reeds in uitvoering zijnde maatregelen in dit kader is het versterken van de samenwerking tussen het Openbaar Ministerie (OM), Belastingdienst (FIOD-ECD), FIU-Nederland en politie, ook in internationaal verband.

Bestrijden cybercrime (TK 26 671, nr. 24)

Naast de voorkoming van cybercrime voor het midden- en kleinbedrijf, de gemeenten en scholen is in het kader van de Nationale Infrastructuur Cybercrime (NICC) een studie verricht naar de toepasbaarheid van artikel 54a Wetboek van Strafrecht. Dit artikel is van belang voor het in opdracht van de overheid verwijderen van «sites of content» van het internet. Daarnaast is gestart met het ontwikkelen van een conceptueel kader voor het «Notice and Takedown» proces. Hierbij gaat het om een advies (op te leveren in eerste kwartaal 2008) over een overkoepelend, effectief en gedragen systeem om het verspreiden van strafbare, schadelijke, onrechtmatige en ongewenste informatie (bijvoorbeeld haatzaaiing) op of via internet beter te kunnen tegengaan. Bij de Nationale Recherche onderzoekt de Unit High Tech Crime bijzondere vormen van cybercrime, die worden gekwalificeerd als zware, georganiseerde misdaad. Daarnaast zijn met de politie afspraken gemaakt over een gezamenlijke aanpak met het Openbaar Ministerie voor de bestrijding van cybercrime. Deze aanpak maakt onderdeel uit van het programma Veiligheid begint bij Voorkomen.

Prostitutie onderwerpen aan scherper vergunningenbeleid (doelstelling 58)

De aanpak van mensenhandel heeft hoge prioriteit voor Openbaar Ministerie en politie. In 2007 is gewerkt aan de verbreding van de strafrechtelijke aanpak naar een programmatische aanpak, waarin samengewerkt wordt met bestuur en overige instanties om barrières op te werpen tegen mensenhandel en informatie uit te wisselen. Bij de voorbereiding van de in het Coalitieakkoord voorziene wetgeving op het terrein van prostitutie wordt ook het onderzoek naar de mogelijkheid tot strafbaarstelling van klanten van illegale prostituees en slachtoffers van mensenhandel betrokken. Tevens wordt onderzocht of het wenselijk en nodig is de prostitutieleeftijd naar 21 jaar te verhogen en wordt bekeken of er een afzonderlijk souteneursverbod moet komen.

Veiligheidshuizen in grotere steden (doelstelling 62)

In alle grotere steden komen Veiligheidshuizen. Per 31 december 2007 zijn er 24 Veiligheidshuizen operationeel: in Den Helder, Enschede, Amsterdam-5 ketenunits, Arnhem, Bergen op Zoom, Breda, Tilburg, Den Bosch, Eindhoven, Helmond, Oss, Heerlen, Maastricht, Kerkrade, Venlo/Venray, Roermond/Weert, Sittard-Geleen, Amersfoort, Utrecht en Leeuwarden. In deze Veiligheidshuizen werken gemeenten, jeugd- en zorginstellingen, politie en justitie samen in de aanpak van criminaliteit en overlast. Preventie en repressie worden hierin effectief op elkaar afgestemd.

Programma Versterking Opsporing en Vervolging

In de eerste voortgangsrapportage van het programma Versterking opsporing en vervolging (TK 30 800, nr. 86) is aangegeven dat het Openbaar Ministerie, politie en NFI in nauwe samenwerking op beleids- en uitvoeringsniveau stapsgewijs maatregelen realiseren. Belangrijke maatregelen die zijn ingevoerd zijn de professionalisering van de Teams Grootschalige Opsporing (TGO), herbeoordeling van onderzoeken die nog niet tot een rechterlijke uitspraak hebben geleid door deskundigen van buiten het korps of het parket (review) en het organiseren van tegenspraak die bestaat uit het intern georganiseerd en op een gestructureerde wijze doorlopend toetsen van beslissingen door niet bij het onderzoek betrokken medewerkers.

Bij het Nederlands Forensisch Instituut is onder meer de Forensische Samenwerking in de Opsporing (FSO) met de politie een succes. In mei 2007 zijn op zeven plaatsen in het land samenwerkingsverbanden tot stand gekomen die een positief effect hebben op de kennisdeling tussen de organisaties.

Wet politiegegevens

Op 1 januari 2008 zijn de Wet politiegegevens en het Besluit politiegegevens in werking getreden, ter vervanging van de Wet en het Besluit politieregisters. Met de Wet politiegegevens is aangesloten op de ontwikkeling van de landelijke informatiehuishouding binnen de politie. Dit betekent dat politiegegevens ook op bovenregionaal en landelijk niveau beschikbaar zijn en er verbanden tussen de gegevens van de verschillende politieregio’s kunnen worden gelegd. De wet biedt de politie meer ruimte om samen te werken met andere maatschappelijke instanties bij de aanpak van problemen. Hierbij kan worden gedacht aan de verstrekking van informatie aan energiebedrijven voor een gemeenschappelijke aanpak van illegale hennepteelt, of de informatieverstrekking aan woningbouwverenigingen voor het tegengaan van overlast door bewoners.

Verder wordt met de nieuwe wet bijgedragen aan de vermindering van de administratieve werklast van de politie. Zo is de verplichting tot het opstellen van een privacyreglement vervallen. In plaats daarvan wordt de nadruk gelegd op een stelsel van autorisaties voor het politiepersoneel. Het toezicht wordt versterkt door middel van het verrichten van audits. In het Besluit politiegegevens wordt nadere uitwerking gegeven aan die autorisaties en aan de organisatie van de audits.

Uiterlijk in 2011 geen coffeeshops meer in de nabijheid van scholen (doelstelling 54)

Uiterlijk in 2011 moeten alle gemeenten een minimale afstand tussen scholen en coffeeshops als criterium vaststellen en toepassen.

Op dit moment voldoet 77% aan een afstandscriterium. Er loopt momenteel een onderzoek (Intraval) naar het aantal coffeeshops en gemeentelijk beleid. Als de resultaten van dat onderzoek binnen zijn, zal bezien worden welke acties nog ondernomen moeten worden.

TerrorismebestrijdingRadicalisering tegengaan (doelstelling 59)

In augustus 2007 is door de minister van BZK, mede namens de Ministers van Justitie, voor WWI, van SZW, van VWS, voor J&G, van OCW en van BuiZa het Actieplan Polarisatie en Radicalisering toegezonden aan de Tweede Kamer. Er wordt veel geïnvesteerd in het in beeld krijgen van de verschillende radicale stromingen en het ontwikkelen van specifieke beleidsinstrumenten voor het tegengaan van ernstige radicalisering. Het gaat hierbij zowel om radicalisering van moslims als om die van rechts-radicale jongeren.

In de afgelopen periode zijn de hoofdlijnen van specifiek beleid ten aanzien van het onverdraagzame salafisme in Nederland uitgewerkt. De Tweede Kamer is hierover in oktober 2007 bij het verschijnen van het AIVD-rapport «Radicale dawa in verandering» in hoofdlijnen geïnformeerd. Het gaat hierbij onder meer om het confronteren van radicale salafistische leiders met hun uitspraken en het voorkomen dat hun meer gematigde achterban verder in een isolement raakt.

Nederland participeert ook in het EU-monitorproject Check the Web. In dat kader worden expertmeetings gehouden waarbij lidstaten onderling informatie uitwisselen over bijvoorbeeld de aanpak van deze problematiek. Daarnaast worden de ontwikkelingen binnen de EU op het gebied van de bestrijding van cybercrime en voornemens tot aanpassing van EU-regelgeving, zoals het EU-Kaderbesluit terrorisme, pro-actief gevolgd.

Versterken verdediging tegen catastrofaal terrorisme (doelstelling 60)

In 2007 zijn conform planning veertien sectoren aangesloten op het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding, een waarschuwingssysteem voor overheid en bedrijfsleven. Het systeem waarschuwt operationele diensten en bedrijfssectoren in geval van een verhoogde dreiging. Op die manier kunnen snel maatregelen worden genomen die het risico op een aanslag kunnen verkleinen of de gevolgen ervan kunnen beperken. In 2007 waren de activiteiten met name gericht op het verbeteren van de bescherming van CBRN-materiaal en de respons indien zich een CBRN-incident voordoet. Daarnaast is er blijvende aandacht voor optimale CBRN-intelligence. Bij deze activiteiten zijn ministeries, inlichtingendiensten en onderzoeksinstellingen betrokken. Ook wordt een traject doorlopen dat gericht is op bemoeilijking van het maken en gebruiken van explosieven. In samenwerking met zowel markt- als overheidspartijen worden onder meer afspraken gemaakt over de verkrijgbaarheid van prioritaire grondstoffen voor zelfgemaakte explosieven.

Versterking rechtsbestel:Evaluatie modernisering rechterlijke organisatie

Naar aanleiding van het rapport van de commissie Deetman zijn maatregelen in gang gezet die meer ruimte moeten genereren voor een professionele beroepsuitoefening van rechters. Deze maatregelen betreffen onder andere extra financiële middelen voor versterking van de kwaliteit, meer ruimte voor maatwerk in het locatiebeleid, een wettelijke regeling voor samenwerking tussen gerechten met het oog op een betere benutting van de capaciteit, verbreding van de kantonrechtspraak en een ressortelijke herindeling zodat meer evenwicht kan worden verkregen in het zaaksaanbod over de hoven. De Raad voor de rechtspraak heeft initiatieven ontwikkeld om tegemoet te komen aan de informatiebehoefte over de doorlooptijden van rechtszaken. Tevens zijn normeringen opgesteld die duiden binnen welke termijn een zaak afgehandeld dient te zijn. Vanaf 2008 zal de Rechtspraak hierover verslag doen.

In november 2007 is het eindrapport van het Project Motiveringsverbetering in Strafvonnissen (PROMIS) aangeboden aan de vaste Kamercommissie van Justitie. Het Landelijk Overleg Voorzitters van de Strafsectoren van gerechten heeft besloten dat medio 2008 alle gerechten dienen te werken volgens de PROMIS-werkwijze in meervoudige strafzaken. Deze werkwijze resulteert erin dat de leesbaarheid en kwaliteit van het vonnis verbetert.

De wettelijke belemmeringen voor het gebruik van videoconferentie in strafzaken en vreemdelingenbewaringszaken zijn in januari 2007 weggenomen. Hierdoor kunnen vreemdelingen, verdachten, getuigen en deskundigen op afstand worden gehoord met een beeld- en geluidsverbinding.

Het kabinetsstandpunt «Wettelijk geregeld tuchtrecht» is bij brief van 7 december 2007 aan de Tweede Kamer aangeboden (TK 29 279, nr. 61). In het kabinetsstandpunt wordt het voornemen uitgesproken om het wettelijk geregelde tuchtrecht van de betrokken negen beroepsgroepen, waaronder de advocatuur, het notariaat en de deurwaarders, te harmoniseren. In 2008 zal dit voornemen concreet worden uitgewerkt in overleg met de betrokken departementen en beroepsgroepen.

In 2007 is in reactie op het advies van de Commissie Van Wijmen betreffende de evaluatie van de Advocatenwet een kabinetsstandpunt aan de Tweede Kamer gezonden (TK 30 800, nr. 13). Het kabinetsstandpunt vormde het uitgangspunt voor wijzigingsvoorstellen voor de Advocatenwet. Deze wijzigingsvoorstellen zijn thans in wetgevingsconsultatie. Ten aanzien van het notariaat heeft in 2007 een nadere uitwerking plaatsgevonden van het kabinetsstandpunt op het rapport van de Commissie Hammerstein waarin de Wet op het notarisambt (Wna) werd geëvalueerd. Deze nadere uitwerking van de beleidsstandpunten vormt de basis voor wijzigingswetsvoorstellen van de Wna die medio zomer 2008 in wetgevingsconsultatie gaan.

Samenwerkingsverbanden binnen de organisatie van veiligheid worden versterkt met betrokkenheid van de burger (doelstelling 61)

Om een betere balans te vinden tussen lokale, regionale en landelijke prioriteiten bij de politie is het wetsontwerp «Versterking bevoegdheden op rijksniveau ten aanzien van de politie» in 2007 in werking getreden. Daarmee is voorzien in een nieuwe systematiek voor het op- en vaststellen van landelijke prioriteiten voor de politie. De in 2007 door de Minister van BZK en de Minister van Justitie vastgestelde landelijke prioriteiten voor de politie voor 2008–2011 en de daarop gebaseerde landelijke doelstellingen voor de afzonderlijke korpsen zijn op basis van deze systematiek tot stand gekomen.

In het Coalitieakkoord is opgenomen dat de samenwerking en het gemeenschappelijk functioneren van de politiekorpsen moet worden verbeterd. Indien met de samenwerking onvoldoende voortgang en resultaat wordt behaald, wordt de behandeling van het wetsvoorstel tot invoering van een landelijke politieorganisatie, herijkt op basis van de dan ontstane situatie, voortgezet. Het kabinet beslist daar eind 2008 over.

Op 1 juni 2007 zijn met de korpsbeheerders specifieke afspraken gemaakt over de resultaten die eind 2008 moeten zijn behaald door middel van samenwerking op de terreinen ICT, personeel, materieel en bovenregionale samenwerking. Daarnaast is overeengekomen dat de korpsbeheerders de ministers halfjaarlijks informeren over de voortgang op het terrein van die samenwerkingsafspraken en dat de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (OOV) vanaf medio 2008 een onderzoek doet naar de stand van zaken en de voortgang op het terrein van de samenwerkingsafspraken.

Aan de hand van de derde en laatste voortgangsrapportage van de korpsbeheerders en de uitkomsten van het onderzoek van de Inspectie OOV zal het kabinet een besluit nemen over het al dan niet voortzetten van de behandeling van de nieuwe politiewet.

Uit de eerste voortgangsrapportage van medio november 2007 van de korpsbeheerders blijkt dat op een aantal afspraken duidelijke voortgang is geboekt en dat op een beperkt aantal terreinen de beoogde resultaten al zijn bereikt. Zo zijn er inmiddels afspraken gemaakt met de korpsbeheerders over diversiteit en zijn er afspraken gemaakt over de overgang van de divisie logistiek van het Korps Landelijke Politiediensten naar de Voorziening tot Samenwerking Politie Nederland (VtSPN). Ten aanzien van andere afspraken zal de politie het komend jaar nog flinke voortgang moeten boeken om eind 2008 de afgesproken resultaten te hebben bereikt. Zo vragen de implementatie van de basisvoorzieningen handhaving en opsporing een forse inspanning van de korpsen.

Administratieve lasten en regeldruk (doelstellingen 16 en 69)

De uitvoering van het programma met maatregelen voor reductie van administratieve lasten op het terrein van Justitie is in 2007 voortgezet. Een groot deel van de beoogde maatregelen is gerealiseerd. Het wetsvoorstel dat het opstellen van de jaarrekening op fiscale grondslag mogelijk maakt (samenval) is in juni 2007 ingediend bij de Staten-Generaal. Per januari 2007 waren de randvoorwaarden voor het realiseren van de administratieve lastenverlichting door inzet van XBRL (taxonomie en infrastructuur) ingevuld. Er is veel inzet gepleegd op overleg en afspraken met partijen bij het in juni 2006 gesloten XBRL-convenant om de berichtenstromen in XBRL op gang te brengen.

De uitvoering van de maatregelen voor administratieve lastenverlichting voor burgers is volgens planning doorgezet.

De uitvoering van het programma Bruikbare rechtsorde is halverwege 2007 geïntegreerd in een programma voor een integraal wetgevingsbeleid. Ook zijn enkele nieuwe projecten van start gegaan: herijking van de toezichtswetgeving en uniformeren van de regelgeving over het openbaar maken van toezichtsgegevens.

Vreemdelingenbeleid:Regeling afwikkeling nalatenschap oude Vreemdelingenwet

De Regeling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingenwet, neergelegd in het Coalitieakkoord van 7 februari 2007, is succesvol omgezet in duidelijke en heldere beleidsregels (de Regeling). In 2007 heeft de uitvoering van de Regeling zich gericht op de vergunningverlening. Het samenspel tussen beleid, uitvoering en organisaties in het maatschappelijk middenveld dat toen is ingezet, duurt tot op heden voort. In 2007 zijn circa 23 000 vergunningen op grond van de Regeling verleend en 20 000 procedures ingetrokken. Dit laatste geeft de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) ruimte om zich meer te concentreren op de uitvoering van de Vreemdelingenwet 2000 en eventueel nog resterende achterstanden weg te werken.

Modern Migratiebeleid(doelstelling 13)

In 2007 is de beleidsnotitie «Naar een modern migratiebeleid» uitgewerkt in een blauwdruk van het nieuwe toelatingsstelsel. Doel is om tot een gemoderniseerd en goed uitvoerbaar stelsel te komen met een nieuw evenwicht tussen toelating, toezicht en handhaving. Nederland kan aantrekkelijker worden voor buitenlandse kenniswerkers door de procedures voor migranten te versnellen en te vereenvoudigen. In 2007 heeft een uitvoerige interdepartementale afstemming plaatsgevonden, die de projectgroep in staat stelt in 2008 diverse (externe) consultaties en ex ante uitvoeringstoetsen te houden, alvorens de blauwdruk en in een later stadium de ontwerp-wetgeving aan de Tweede Kamer zal worden aangeboden. Ook zijn de «quick wins» en proeftuinen vastgesteld die vanaf eind 2007 worden uitgevoerd.

Verbeteren en versnellen van de asielprocedure (doelstelling 70)

In het Coalitieakkoord is opgenomen dat de toelatingsprocedure van de Vreemdelingenwet 2000 wordt verbeterd en versneld en dat daarbij in het bijzonder de regeling van de 48-uursprocedure wordt verbeterd. Ook is in dat akkoord een studie over het zoveel mogelijk beperken van vervolgaanvragen opgenomen. De verbetering en versnelling van de asielprocedure vindt plaats mede in het licht van de aanbevelingen van de commissie Scheltema. De zorgvuldigheid van de beslissingen in de AC-procedure moet worden vergroot en de lengte van de asielprocedure na het AC moet worden teruggedrongen, aldus de commissie.

Op grond van het Coalitieakkoord en de afspraken in het Bestuursakkoord met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is een groot aantal maatschappelijke organisaties en de VNG in 2007 geconsulteerd over verbeteringen van het asielbeleid. Ook is een vragenlijst over herhaalde aanvragen uitgezet bij de andere EU-lidstaten en bij staten (niet EU-lidstaten) die deelnemen aan de IGC (Inter-governmental consultations on Asylum, Refugee and Migration Policies) en heeft de IND onderzoek verricht naar (de omvang van) tweede en volgende aanvragen. In 2008 wordt een aantal deelonderwerpen nog verder uitgewerkt, vinden zonodig nadere consultaties en in ieder geval een ex ante uitvoeringstoets plaats en wordt een brief aan de Tweede Kamer over de verbetering en versnelling van de asielprocedure gezonden.

Oprichting Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) (doelstelling 71)

Het eerste half jaar van 2007 stond voor een belangrijk deel in het teken van de opbouw van de DT&V, waaronder het inrichten van de werkprocessen, het uitrollen van de locaties waar de DT&V werkzaam is en het opleiden van de medewerkers. De oprichting van de DT&V heeft geleid tot een andere inrichting van het terugkeerproces. De nadruk ligt op het bevorderen van het daadwerkelijk vertrek – zelfstandig, desnoods gedwongen –. In de eerste helft van 2007 zijn de aan de DT&V toegekende terugkeertaken geleidelijk door de Koninklijke Marechaussee (KMar) en de Vreemdelingenpolitie overgedragen aan de DT&V. Dat geldt eveneens voor het proces rond het verkrijgen van (vervangende) reisdocumenten. De transitieperiode is in mei 2007 beëindigd. Vanaf dat moment is de overdracht van taken vanuit de politie, de KMar en de IND voltooid.

Gedurende 2007 zijn nagenoeg alle werkprocessen van de DT&V vastgelegd in de administratieve organisatie en geïmplementeerd in de organisatie. Voorts heeft de DT&V in 2007 het proces ter verkrijging van (vervangende) reisdocumenten gecentraliseerd. De overgenomen aanbevelingen uit de rapporten van de commissie Havermans (Democratische Republiek Congo, 2005) en de Nationale Ombudsman (Transparantie in presentaties, 2007), alsmede de moties naar aanleiding van de Kamerdebatten over de presentatie van 181 Syriërs voor een Task Force (2006), zijn in 2007 door de DT&V geïmplementeerd en vastgelegd in de procesprotocollen.

Verbeterde werking van de Vreemdelingenwet en het uitvoeren van de Regeling (doelstelling 72)

Ook van vreemdelingen die niet in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning op grond van de Regeling, wordt het vertrek ter hand genomen door de DT&V. Hierbij wordt prioriteit toegekend aan vreemdelingen die geen recht meer hebben op verblijf in Nederland, op het moment dat de ambtshalve toets van de IND heeft uitgewezen dat een vreemdeling niet in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning op grond van de Regeling. In de tweede helft van 2007 is de DT&V gestart met de werkzaamheden in het kader van de Regeling.

Openbare ordebrief met intensiveringen

In een brief van 30 september 2005 (TK 19 637, nr. 971) heeft de toenmalige Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie haar beleidsvoornemens gepresenteerd. Bij brief van 13 augustus 2007 (TK 19 637, nrs. 1168) is de Tweede Kamer geïnformeerd over een andere invulling van het voorstel. Tevens wordt er nader onderzoek verricht naar het doelbereik van de voorgestelde aanscherping van de glijdende schaal. De resultaten van dit onderzoek worden niet eerder verwacht dan ultimo 2008.

Kinderen in Vreemdelingenbewaring

Extra terughoudendheid is betracht ten aanzien van het in bewaring stellen van gezinnen met kinderen. Als alternatief voor bewaring van gezinnen met kinderen is in voorkomende gevallen gebruik gemaakt van een vrijheidsbeperkende locatie die door het Centraal Orgaan Asielzoekers wordt beheerd.

Doelstellingen Beleidsprogramma «Samen werken, Samen leven»

«Samen werken, Samen leven»

Onderstaande tabel geeft inzicht in de doelstellingen uit het beleidsprogramma 2007–2011 voorzover betrekking hebbend op Justitie. Daarbij wordt verwezen naar het beleidsartikel, waarin wordt bijgedragen aan het realiseren van deze doelstelling.

B. Overzichtstabel met belangrijkste beleidsmatige mutaties 2007

– Negatieve reeks = lagere uitgaven/hogere ontvangsten

* Van betreffende posten is de exacte afzonderlijke realisatie niet aan te geven. Verantwoording over het totaal vindt plaats in het jaarverslag van de Raad voor de rechtspraak.

** Deze post houdt verband met de destijds verwachte hogere instroom van asielzoekers. Het gaat hier om extra geld voor reguliere werkzaamheden van de IND, waarover gerapporteerd wordt onder beleidsartikel 15.1. Daarin is geen onderverdeling aan te brengen, op basis waarvan over de realisatie van deze specifieke post kan worden gerapporteerd.

Toelichting op de overige belangrijkste beleidsmatige mutaties in 2007

1. Rechterlijke macht

In de Justitiebegroting 2007 werd op basis van de ketenbrede prognosemodellen nog een vrij sterke stijging van de instroom bij de rechtspraak verwacht. Bij 2^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 290, nr. 1) is deze verwachting op basis van de geactualiseerde prognoses neerwaarts bijgesteld en is de financiering van de rechtspraak daarop aangepast (– € 15,5 miljoen). De gerealiseerde instroom en daarop gebaseerde productie blijkt zelfs nog iets lager uit te komen dan bij 2^e suppletoire begroting werd verwacht. Er zijn namelijk 31 902 zaken minder geproduceerd dan destijds geraamd. Deze afrekening wordt verwerkt in het jaarverslag van de Raad voor de rechtspraak.

Tevens vond begin 2007 een afrekening plaats met de Raad voor de rechtspraak over de overloop van het eigen vermogen (boven de maximale omvang van 5%). In overleg met de Raad is afgesproken om het hiermee samenhangende bedrag (€ 6,8 miljoen) in mindering te brengen op de bijdrage 2007 aan de rechtspraak. Deze bijstelling op de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak is eveneens bij 2^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 290, nr. 1) verwerkt.

2. Vreemdelingenkamers

Ten aanzien van de vreemdelingenkamers werd in de begroting 2007 een stijging van de instroom verwacht. Bij 1^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 061, nr. 1) is deze verwachting op basis van de geactualiseerde prognoses iets naar boven bijgesteld en is de financiering van de rechtspraak daarop aangepast met € 2,3 miljoen. De gerealiseerde instroom blijkt toch lager uit te komen waardoor ook de productieafspraak niet gerealiseerd kon worden. De gerealiseerde productie komt daarmee 10 633 zaken lager uit dan de gemaakte en gefinancierde afspraken. Met dit verschil wordt rekening gehouden bij de afrekening over 2007.

3. Gevolgen Schipholbrand: Brandpreventie inrichtingen Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

In de begroting 2007 is € 9 miljoen aan de bijdrage aan DJI toegevoegd, opdat een start kon worden gemaakt met de uitvoering van maatregelen ter verbetering van de brandveiligheid in de inrichtingen. In de loop van het jaar is de toevoeging voor 2007 bijgesteld naar € 105,7 miljoen. De dekking is onder meer afkomstig uit de afrekening van de bijdrage aan DJI over 2006, alsmede uit de middelen die zijn vrijgekomen als gevolg van de neerwaartse bijstelling van de capacitaire taakstelling van het gevangeniswezen in 2007.

In 2007 zijn van het Programma Veiligheid DJI, waar brandveiligheid onderdeel van uitmaakt, de actiepunten zoals aangegeven in het rapport van de Onderzoeksraad voor veiligheid (TK 24 587, nr. 199) grotendeels uitgevoerd. Het betreft onder meer het opstellen van een model calamiteitenplannen, het opleiden van alle executieve personeelsleden tot basis-bedrijfshulpverlener (BHV’er), aanstellen van BHV-functionarissen in de inrichtingen en bij de shared service centers, uitvoeren van brandveiligheids- en BHV-scans en het inbedden van brandveiligheid in de interne planning & control-cyclus. Actiepunten die naar begin 2008 doorlopen zijn het uitbrengen van een BHV-verbeterplan en de kwalitatieve verbeterslag van de BHV.

In 2007 heeft DJI pro-actief overleg gevoerd met lokale overheden, waaronder de brandweer. Op departementaal niveau wordt overleg gevoerd met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) aangaande het meer dwingend kunnen opleggen van brancheregelgeving, waaronder de Leidraad brandveiligheid cellen en celgebouwen.

Het traject gebouwelijke verbeterpunten van de Rijksgebouwendienst (RGD) heeft vertraging opgelopen. In het najaar van 2007 werd bekend dat de tijdsplanning van aanpassingen van DJI-gebouwen niet zou worden gehaald. In 2008 vindt bovendien herinspectie van alle panden plaats. In goed overleg tussen DJI en de RGD is een nieuwe planning en bijbehorend tijdpad opgesteld.

4. Eerwraak

Voor de programma-organisatie die de verdere uitwerking van de projecten rond Eergerelateerd geweld voor haar rekening neemt, is in 2007 een bedrag van € 2,7 miljoen aan de begroting van Justitie toegevoegd. Daarvan is € 1,1 miljoen overgeheveld naar de begroting van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) voor het project Maatschappelijke ondersteuning. De besteding van deze middelen wordt in het jaarverslag van VROM verantwoord. Daarnaast is vanuit de eindejaarsmarge 2006 een bedrag van € 0,7 miljoen aan het budget voor 2007 toegevoegd.

Het totaal van de bij Justitie beschikbare middelen is ingezet voor ontwikkeling van opleidingen voor beroepsgroepen die te maken krijgen met slachtoffers en daders van eergerelateerd geweld. Daarnaast zijn minderhedenorganisaties gestart met trajecten voor bestrijding van eergerelateerd geweld en zijn pilots gestart voor de opvang van slachtoffers. Ook is onderzoek naar de aard en omvang van de problematiek gedaan en is in Rotterdam een project gestart om de aanpak van eergerelateerd geweld op lokaal niveau te regisseren.

5 en 6. Terrorismebestrijding

In het kader van terrorismebestrijding zijn structureel middelen aan de Justitiebegroting 2007 toegevoegd. Voor de oprichting van de Dienst Speciale Interventies (DSI), als onderdeel van de Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD), zijn bij begroting 2007 structureel middelen overgeheveld naar de begroting van het ministerie van BZK.

7. Bescherming Vitale Infrastructuur (FES)

Vanuit het Fonds Economische Structuurversterking (FES) zijn middelen aan Justitie toegekend. Deze middelen zijn ingezet voor de projecten op het terrein van bescherming van vitale infrastructuur, onder meer voor de veiligheidsverbetering door informatie awareness, het project cameratoezicht en verbetering van Chemisch Biologische Radiologische Nucleaire (CBRN)-security.

In het kader van het FES is aan het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), op grond van de daadwerkelijke uitgaven, een bedrag van € 0,5 miljoen beschikbaar gesteld.

8. Cameratoezicht

Het kabinet heeft voor de jaren 2006 tot en met 2010 € 31 miljoen beschikbaar gesteld voor cameratoezicht in de vervoersector. Voor 2007 is in totaal € 10,5 miljoen beschikbaar gesteld. Dit bedrag is grotendeels onbesteed gebleven. Het feitelijke ontwikkel- en implementatietraject vraagt een andere kasraming dan oorspronkelijk werd geraamd. Dit voornamelijk als gevolg van een herijking van het programma in de 2^e helft van 2007 waardoor verdieping en verscherping van de focus heeft plaats gevonden.

9. Verdeling middelen verbeterprogramma opsporing en vervolging (Posthumus)

In het kader van het programma Versterking Opsporing en Vervolging (VOV) is aan het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en het Openbaar Ministerie in 2007 totaal € 22,4 miljoen beschikbaar gesteld, daarvan is € 21,6 miljoen besteed. Door de VOV-impuls is onder andere:

– de ontwikkeling en instandhouding van de Forensische Samenwerking in de Opsporing (FSO) mogelijk geworden;

– geïnvesteerd in de kwaliteit van de rapportages van het NFI opdat die toegankelijker zijn voor de aanvragers;

– aangevangen met de uitbreiding van de DNA-onderzoekscapaciteit;

– binnen het NFI een systeem geïmplementeerd waardoor de verblijfplaats van stukken van overtuiging gemakkelijk kan worden gevolgd.

10. Overheveling opsporingsgerelateerde deel van de gerechtskosten (naar BZK)

In 2006 zijn met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) afspraken gemaakt over de ontvlechting van het gerechtskostenbudget. In 2007 heeft Justitie voor deze gerechtskostenontvlechting middelen overgeheveld naar de begroting van het ministerie van BZK (€ 24,36 miljoen) en naar de begrotingen van ministeries waaronder bijzondere opsporingsdiensten ressorteren:

– ministerie van Defensie, voor de Koninklijke Marechaussee (KMar) een bedrag van € 0,5 miljoen;

– ministerie van Financiën, voor de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst – Economische Controle Dienst (FIOD-ECD) een bedrag van € 0,24 miljoen;

– ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, voor de Algemene Inspectie Dienst (AID) een bedrag van € 0,08 miljoen;

– ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, voor de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) een bedrag van € 0,3 miljoen;

– ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, voor de Inlichtingen- en Opsporingsdienst (IOD) een bedrag van € 0,02 miljoen.

11. Uitbreiding Tbs-voorzieningen

De uitbreiding van de Tbs-capaciteit met in totaal 350 plaatsen is in de zomer van 2007 aanbesteed. Die aanbesteding leidt in de jaren 2008 en verder tot de geplande uitbreidingen. Bij operationele doelstelling 13.4 worden de productiegegevens van de Tbs-inrichtingen nader toegelicht.

12. Zorg in detentie

De uitbreiding met 67 plaatsen is in 2007 niet gerealiseerd. Het huisvestings- en bouwtraject en het opstellen van een zorgvisie voor de juiste doelgroep hebben meer tijd gevergd dan voorzien. De 67 plaatsen zijn nu geïncorporeerd in de uitbreidingsplannen voor 2008. Een deel van de uitbreiding van de forensische zorg aan gedetineerden zal ook in de Geestelijke Gezondheidszorg Nederland (GGz) worden gerealiseerd door middel van een aanbesteding. De gunning daarvan is gepland eind mei 2008.

13. Kwaliteitsverbetering Tbs

Door de uitvoering van de voorstellen van de parlementaire onderzoekscommissie Tbs wordt de kwaliteit van het Tbs-systeem verbeterd. In 2007 is € 2,1 miljoen uitgegeven aan kwaliteitsverbetering. Zo is het toezicht door de Reclassering geïntensiveerd, onder andere door het realiseren van een 24-uur bereikbaarheidsdienst. De beperkte realisatie is veroorzaakt door vertraging in de uitvoering van dat deel van het plan van aanpak dat ziet op de totstandkoming van forensisch psychiatrisch toezicht.

14. Overheveling budget forensische zorg (van VWS)

Deze mutatie betreft de overheveling van middelen uit het Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten die bestemd zijn voor het verlenen van forensische zorg in een strafrechtelijk kader. Deze overdracht vindt plaats in het kader van de uitvoering van de motie Van de Beeten (TK 28 979E). Vooruitlopend op de invoering van een inkoopsysteem bij Justitie is deze zorg in 2007 namens de Minister van Justitie nog door de zorgkantoren ingekocht. Bij 1^e suppletoire begroting 2008 zal naar verwachting het definitieve bedrag structureel naar de Justitiebegroting worden overgeheveld.

15. Jeugd

Circa € 24 miljoen van het beschikbare bedrag van € 30 miljoen is, conform de doelstelling aangewend om de capaciteit bij de Raad voor de Kinderbescherming en de bureaus jeugdzorg af te kunnen stemmen op de vraag (jeugdbeschermingszaken alsmede basis- en vervolgonderzoeken in strafzaken). Een bedrag van circa € 6 miljoen is onbesteed gebleven, omdat de groei bij de jeugdreclassering lager lag dan bij het opstellen van de begroting werd voorzien.

16. PIJ-maatregel

Voor de kwaliteitsimpuls PIJ-maatregelen was in 2007 in totaal circa € 16,5 miljoen beschikbaar, waarvan circa € 14 miljoen op de begroting van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Voornamelijk als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt zijn de Justitiële Jeugdinrichtingen er niet in geslaagd het gewenste aantal nieuwe groepsleiders aan te trekken. Bovendien is bij het verhogen van het opleidingsniveau van zittende groepsleiders vertraging ontstaan. Een bedrag van € 9,7 miljoen dat in 2007 voor de kwaliteistverbetering van de PIJ-maatregel generaal beschikbaar werd gesteld, is daarom teruggevloeid naar het ministerie van Financiën.

17. Asiel: IND instroom

De totale instroom is dit jaar iets lager dan begroot. Dit houdt onder meer verband met minder tweede of volgende asielaanvragen en met minder zij-instroom in verband met de Regeling afwikkeling nalatenschap oude Vreemdelingenwet (TK 31 018, nr. 31). Veel zaken in beroep zijn als gevolg van deze Regeling ingetrokken.

18. Asiel: Bezetting COA

Het bij begroting 2007 toegevoegde bedrag van € 21,9 miljoen bleek niet voldoende om de benodigde opvangcapaciteit te bekostigen. Door een hogere instroom in de opvang en een lagere uitstroom dan geraamd in de begroting 2007 bleek gedurende het jaar 2007 de bezetting van de opvang fors hoger uit te vallen dan geraamd. Met name in de aanloop naar de komst van de Regeling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingenwet (TK 31 018, nr. 31) is de uitstroom uit de opvang lager uitgevallen dan in de begroting was opgenomen. Ook met betrekking tot de uitstroomprocessen (met name terugkeer) traden vertragingen in de voortgang op. De voornoemde ontwikkelingen hebben er toe geleid dat de bezetting aanmerkelijk hoger uitkwam dan werd voorzien. Voor een nadere analyse van de verschillen wordt verwezen naar de toelichting onder operationele doelstelling 15.2 Opvang gedurende beoordeling verblijf.

19. Terugkeerorganisatie

In 2007 is naast het budget van € 11,5 miljoen per saldo € 41,5 miljoen toegevoegd aan de begroting van de Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) met als doel het terugkeerproces beter te laten verlopen. Gedurende 2007 zijn circa 18 000 vreemdelingen in de caseload van de DT&V opgenomen. Hiervan zijn er ultimo 2007 9 300 uitgestroomd. Tevens zijn medewerkers van de Koninklijke Marechaussee (KMar) en de Vreemdelingenpolitie (VP) opgenomen in de DT&V organisatie. De realisatie bedroeg uiteindelijk € 48,7 miljoen.

20. Project Terugkeer

Met de afkondiging van de Regeling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingenwet (TK 31 018, nr. 31) is het project Terugkeer 26 000 stopgezet. Resterende middelen zijn ten behoeve van terugkeertaken aan DT&V en IND toegekend.

21. Vernieuwing IND

In 2007 heeft de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gefaseerd de front office taken voor de uitvoering van de Vreemdelingenwet overgenomen van de gemeenten. De achterstanden bij de IND zijn nagenoeg weggewerkt. De doorlooptijden voor veel productsoorten zijn in 2007 gedaald. De telefonische bereikbaarheid is sterk verbeterd. Op basis van de marktverkenning die in 2006 is uitgevoerd, is in 2007 een Europese aanbesteding uitgevoerd voor de opdracht «Herinrichting processen en vernieuwing informatievoorziening IND».

22. Asiel: Ontvangsten ODA

De ontvangstenraming inzake ODA (Official Development Assistance) bedroeg aanvankelijk € 85,5 miljoen. In de loop van 2007 hebben zich aanvullende mutaties voorgedaan die in de suppletoire begrotingswetten 2007 (TK 31 061, nr. 1en TK 31 290, nr. 1) zijn opgenomen. Onder verwijzing naar de toelichting onder «Asiel: Bezetting COA» (nummer 18) kon het aandeel van de opvangkosten van asielzoekers dat aan ODA wordt toegerekend, worden vergroot. Uiteindelijk zijn de ontvangsten per saldo door middel van de suppletoire wetten met € 4,7 miljoen opgehoogd tot € 90,2 miljoen.

23. Extra integratietrajecten allochtone vrouwen (Taaltotaal PaVEM)

Bij de coalitievorming van het kabinet Balkenende IV is besloten tot benoeming van een programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI). De programmaminister voor WWI voert met ingang van het begrotingsjaar 2008 het beheer over een eigen programmabegroting. Voor het begrotingsjaar 2007 is om praktische redenen besloten om nog geen afzonderlijke programmabegroting op te stellen. De programma- en daarmee samenhangende apparaatsgelden voor 2007, waaronder de middelen voor de extra integratietrajecten, zijn bij de 2^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 290, nr. 1), met terugwerkende kracht, formeel overgeheveld van de begroting 2007 van Justitie naar de begroting 2007 van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM). Verantwoording hierover vindt plaats in het jaarverslag 2007 van het ministerie van VROM.

24. Educatiemiddelen inburgering (van OCW)

Zie de toelichting onder «Extra integratietrajecten allochtone vrouwen» (nummer 23).

25. Breed Initiatief Maatschappelijke Binding (BIMB)

Zie de toelichting onder «Extra integratietrajecten allochtone vrouwen» (nummer 23).

HOOFDSTUK 5 – BELEIDSARTIKELEN

11 Nederlandse rechtsorde

Realisatie begrotingsuitgaven Justitie € 5 925,3 miljoen Art. 11 Nederlandse Rechtsorde 0,2%

Beleidsdoelstelling 11

Een goed functionerende rechtsorde, waarbinnen samenleving en burger tot hun recht komen.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

Uitvoering van de beleidsdoelstelling veronderstelt het ontwerp van nieuwe regelgeving en de aanpassing van bestaande aan de actuele behoeften in de samenleving. Beleidsmaatregelen gericht op de meest uiteenlopende vraagstukken, zoals de dreiging van terrorisme, het juridisch kader voor ondernemingen, de bevoegdheden van de politie, de inburgering in binnen- en buitenland en de implementatie van Europees recht behoeven een basis in wetgeving. Op genoemde en vele andere terreinen is dan ook wetgeving voorbereid en tot stand gebracht. Voorts is in 2007 een belangrijk begin gemaakt met de realisering van de afspraken die zijn neergelegd in het Coalitieakkoord en het Beleidsprogramma 2007–2011.

Operationele doelstelling 11.1

Het tot stand brengen van wet- en regelgeving ter uitvoering van de grondwettelijke opdracht het burgerlijk recht, het strafrecht en het burgerlijk- en strafprocesrecht in algemene wetboeken en algemene regels van bestuursrecht bij wet vast te leggen, het tot stand brengen van regelgeving ter realisering van de beleidsdoelen van Justitie, de adequate implementatie van internationale regelgeving in de Nederlandse rechtsorde.

Doelbereiking

Ontwikkelingen in 2007 in het straf- en sanctierecht

Op het terrein van het straf- en sanctierecht zijn totstandgekomen de Wet politiegegevens, de Wet wederzijdse erkenning en tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties, de Wet tot wijziging van de Opiumwet in verband met de mogelijkheid tot toepassing van bestuursdwang bij de bestrijding van illegale verkoop van drugs, de Wet verlenging totale duur voorwaardelijke beëindiging Tbs, de Wet voorwaardelijke invrijheidstelling, de Wet gedragsbeïnvloeding jeugdigen en de Wet gesloten jeugdzorg.

Ontwikkelingen in 2007 in het staats- en bestuursrecht

Per 1 januari 2007 is de Wet inburgering (thans onder verantwoordelijkheid van de programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie) in werking getreden. Ook zijn in 2007 aangenomen een wijziging van de Politiewet in verband met nieuwe taken voor de KMar en wetgeving over tolken en vertalers. Belangrijke onderwerpen die in het kader van het Coalitieakkoord ter hand zijn genomen zijn de verbetering van de asielprocedure, waaronder regels tot terugdringing van de herhaalde aanvragen en de herziening van het regulier migratiebeleid. Met betrekking tot juridische beroepen (advocaten en notarissen), het tuchtrecht en rechtspleging zijn kabinetsstandpunten naar aanleiding van evaluaties tot stand gebracht. Voorts is een begin gemaakt met aanpassing van regelgeving in verband met de taakstelling op het gebied van rechtsbijstand. De Slotakkoorden over de bestuurlijke herinrichting van de Nederlandse Antillen leiden tot aanpassing van het Statuut en verschillende consensusrijkswetten, onder andere over rechtspleging, het Openbaar Ministerie en de politie in de Caribische delen van het Koninkrijk. Op het terrein van het bestuursrecht is voortgang geboekt op het deelterrein van het bestuursprocesrecht, schadevergoeding en nadeelcompensatie en de vierde tranche van de Algemene wet bestuursrecht. Meegewerkt is aan een kabinetsstandpunt inzake de Lex Silencio. Voorbereidingen zijn getroffen voor een aanpassing van de Algemene wet bestuursrecht naar aanleiding van de Europese Dienstenrichtlijn. De totstandkoming van de overeenkomst tussen de EU en de Verenigde Staten inzake de verwerking en overdracht van persoonsgegevens (het PNR-akkoord) heeft geleid tot het opstellen van een Goedkeuringswet en tot een voorstel tot aanpassing van de Wet bescherming persoonsgegevens.

Ontwikkelingen in 2007 in het privaatrecht

In 2007 zijn naast de implementatiewetgeving de Wet kenbaarheid publiekrechtelijke zaken, de Wet teruggave cultuurgoederen uit bezet gebied, het verbod op het gebruik van geweld in de opvoeding, de nieuwe pachtregeling van boek 5 titel 7 BW, de nieuwe schuldsaneringsregeling en de aanpassing van de subsidieregeling voor het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) tot stand gekomen. Verder zijn beleidsnota’s verschenen op het terrein van het ondernemingsrecht, het auteursrecht en de fundamentele herbezinning burgerlijk procesrecht. Ook over meervoudige nationaliteit en andere nationaliteitsrechtelijke kwesties werd een brief (TK 30 166, nr. 25) aan de Tweede Kamer gericht. Daarin werd een nieuw voorstel tot wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap aangekondigd. Het bij de Kamer aanhangige voorstel tot wijziging van de Rijkswet op het Nederlanderschap inzake beperking van meervoudige nationaliteit werd ingetrokken.

De volgende wetsvoorstellen/onderwerpen zijn in de begroting 2007 expliciet genoemd. In onderstaand overzicht is de voortgang van deze onderwerpen en wetgevingsinitiatieven weergegeven.

De stadia die een wetsvoorstel doorloopt van beleidsvoornemen tot geïmplementeerde wet is hieronder in schema op hoofdlijnen weergegeven:

Het tijdsbeslag om van één stadium naar een volgend stadium te gaan is nooit gelijk. Daarom is indicatief aangegeven in welke fase een wetsvoorstel zich bevindt en wanneer het over gaat naar een volgend stadium. Eventuele oorzaak van een vertraging of een speciale vermelding is daarbij weergegeven.

Straf- en sanctierecht

Staats- en bestuursrecht

Privaatrecht

Operationele doelstelling 11.2

Het bevorderen van de bruikbaarheid van wet en regels, van de onderlinge samenhang en consistentie van de wetgeving, alsmede van een beheerste ontwikkeling van wet- en regelgeving.

Doelbereiking

Bruikbare rechtsorde

De uitvoering van het programma Bruikbare rechtsorde is voortgezet en halverwege 2007 geïntegreerd in een programma voor een integraal wetgevingsbeleid. Producten waren: rapport over de inzet van internetconsultatie bij voorbereiding van wetgeving, installatie Commissie uitdragen kernwaarden van de rechtsstaat, onderzoeksrapport over de departementale consultatiepraktijk rond wetgeving en een Engelse vertaling van het onderzoeksrapport «Wat is regeldruk». Ook zijn enkele nieuwe projecten van start gegaan: herijking van de toezichtswetgeving, uniformeren van de regelgeving over het openbaar maken van toezichtsgegevens.

Reductie van administratieve lasten

De uitvoering van het programma met maatregelen voor reductie van administratieve lasten op het terrein van Justitie is in 2007 voortgezet. Een groot deel van de beoogde maatregelen is gerealiseerd. Het wetsvoorstel dat het opstellen van de jaarrekening op fiscale grondslag mogelijk maakt (samenval) is in juni 2007 ingediend bij de Staten-Generaal (TK 31 136). Per januari 2007 waren de randvoorwaarden voor het realiseren van de administratieve lastenverlichting door inzet van XBRL (taxonomie en infrastructuur) ingevuld. Er is veel inzet gepleegd op overleg en afspraken met partijen bij het in juni 2006 gesloten XBRL-convenant om de berichtenstromen in XBRL op gang te brengen.

De uitvoering van de maatregelen voor administratieve lastenverlichting voor burgers is volgens planning doorgezet.

Toetsing van wetgeving

In 2007 werden 403 toetsingsdossiers behandeld, inclusief nota’s van wijziging en nadere rapporten bij een negatief advies van de Raad van State over het desbetreffende voorstel. Het aantal dossiers was lager dan verwacht (circa 500). De 100-dagen periode die het kabinet Balkenende heeft aangehouden voor uitwerking van het Beleidsprogramma 2007–2011 is hiervan waarschijnlijk een oorzaak.

Bij de toetsing werd als altijd aandacht besteed aan de bekende kwaliteitseisen voor wetgeving. Zoals gebruikelijk kon in de meeste gevallen op ambtelijk niveau overeenstemming worden bereikt over dossiers.

Vergemakkelijken en verbeteren van de voorbereiding van regelgeving

In dit kader zijn de beoogde activiteiten van het Kenniscentrum Wetgeving (KCW) en de Academie voor Wetgeving uitgevoerd. De samenwerking tussen het KCW en de Academie is geïntensiveerd. Het interdepartementale netwerk (ICCW, IWB) is ingezet voor behandeling van wetgevingsvraagstukken en ontwikkeling van instrumenten voor wetgevers. De activiteiten op het gebied van Europeesrechtelijke advisering en ondersteuning van de Interdepartementale Commissie Europees Recht (ICER) vonden als gebruikelijk doorgang.

Meetbare gegevens

Toelichting

Het wetsvoorstel voor de realisatie van de samenvalmaatregel fiscale en vennootschappelijke jaarrekening ligt sinds juni 2007 bij de Tweede Kamer (TK 31 136). Wijziging van het stelsel van preventief toezicht vennootschappen zal eerst begin 2010 kunnen worden ingevoerd. De afschaffing van het verplicht procuraat wordt voorzien per september 2008. Inwerkingtreding van de implementatie van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken is verwacht per maart 2008. De aanpassing van de Wet bescherming persoonsgegevens wordt verwacht per 2009. De beoogde besparingen worden daarom pas later gerealiseerd. Het besluit inburgering is overgegaan naar de programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie.

Toelichting

De herziening schuldsaneringsregeling is gepubliceerd inStb. 2007, 192, maar is eerst in werking getreden op 1 januari 2008. De realisatie kan dus pas worden ingeboekt in 2008. De reducties als gevolg van de mogelijkheid elektronische aangifte te doen zijn boven verwachting gerealiseerd en betreffen ook een reductie in de kosten voor burgers. De reducties op het terrein van de Vreemdelingenwet kunnen niet worden ingeboekt. Deels komt dat doordat de integratiedossiers begin 2007 zijn overgegaan naar de programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie. Bovendien is de voorgenomen digitalisering van de aanvraagformulieren niet gerealiseerd in 2007, maar wordt deze meegenomen in het bouwen van een nieuw informatiesysteem (realisatie 2009/2010) als ook in het te ontwikkelen Webportaal Immigratie (realisatie oktober 2008).

Kenniscentrum wetgeving

In 2007 tot stand gekomen wetten

Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid

12 Rechtspleging en rechtsbijstand

Realisatie begrotingsuitgaven Justitie € 5 925,3 miljoenArt. 12 Rechtspleging en rechtsbijstand 22,2%

Beleidsdoelstelling 12

Een slagvaardige, toegankelijke en doelmatige rechtspleging, waaronder begrepen de buitengerechtelijke alternatieven van geschilbeslechting.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

In 2007 is het beleid enerzijds gericht geweest op het behoud en de bevordering van een slagvaardig rechtsbestel. Hiertoe kan genoemd worden dat de rechterlijke processen (verder) zijn gestroomlijnd, onder meer door het aangenomen wetsvoorstel Stroomlijnen hoger beroep in strafzaken (TK 30 320, nr. 1–16, nr. A-E). Daarnaast is het eindrapport van de in 2006 uitgevoerde evaluatie van de modernisering van de rechterlijke organisatie, uitgevoerd door een onafhankelijke commissie onder voorzitterschap van de heer Deetman, aangeboden aan de Tweede Kamer (TK 29 279, nr. 42). De conclusie van de commissie is dat de Nederlandse rechtspraak na de majeure stelselwijziging van 2002 weer bij de tijd is.

Anderzijds is het beleid gericht geweest op het waarborgen van een effectieve toegang tot het rechtsbestel. Hiertoe kunnen de resultaten genoemd worden die geboekt zijn op het terrein van de stelselwijziging Rechtsbijstand door middel van de verfijning van de eerstelijns rechtshulpvoorziening (Juridische Loketten).

Financiële toelichting

Verplichtingen

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– meerjarige verplichtingen die in 2007 zijn vastgelegd die in de komende jaren tot een realisatie zullen leiden. Dit betreft verplichtingen aangegaan voor de huur van een gebouw voor het College bescherming persoonsgegevens voor de periode 2007 tot en met 2010 ter hoogte van € 1,9 miljoen. Tevens betreft dit verplichtingen ter hoogte van € 22,2 miljoen die in 2007 zijn aangaan voor betalingen die zich in 2008 voor zullen doen in verband met een toename van het aantal civiele en reguliere straftoevoegingen;

– verplichtingen voor de Wet schuldsanering natuurlijke personen, die abusievelijk pas in 2007 zijn aangegaan voor uitgaven in 2007 (€ 16,2 miljoen), naast de reguliere verplichtingen die in 2007 zijn aangegaan voor uitgaven in 2008.

Naast bovengenoemde punten wordt verwezen naar de toelichting zoals opgenomen bij de uitgaven.

Uitgaven

Operationele doelstelling 12.2

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door een stijging van het aantal civiele toevoegingen en reguliere straftoevoegingen. Bij 1^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 061, nr. 1) is deze raming op basis van de geactualiseerde prognoses bijgesteld met € 15 miljoen. De uiteindelijke realisatie is € 3,3 miljoen hoger uitgevallen.

Ontvangsten

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– de ontvangsten op verbeurd verklaarde gelden zijn hoger uitgevallen (€ 8,2 miljoen) dan de oorspronkelijke raming;

– een verhoging van de ontvangsten met € 3,1 miljoen in verband met het Kluwer-contract voor digitale informatie;

– bij 2^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 290, nr. 1) neerwaarts bijgestelde griffieontvangsten, als gevolg van lagere instroom bij de gerechten en verschuiving naar relatief lichtere zaken. De realisatie kwam uiteindelijk € 20,5 miljoen lager uit dan geraamd bij begroting 2007. 

Operationele doelstelling 12.1

Het scheppen van voorwaarden voor en het instandhouden van een stelsel voor slagvaardige, toegankelijke en doelmatige rechtspleging.

Doelbereiking

Stroomlijning hoger beroep

In 2007 is de wet Stroomlijnen hoger beroep (Stb. 2006, 470) gefaseerd in werking getreden: het overgrote deel met ingang van 1 maart 2007 en het resterende deel (de introductie van het verlofstelsel en het kunnen instellen van appel door middel van een brief aan de griffie) met ingang van 1 juni 2007. De wet maakt mogelijk dat de behandeling in hoger beroep zich meer concentreert op de punten waartegen partijen bezwaar maken. De wet draagt daarmee bij aan de verbetering van de kwaliteit van de behandeling van het hoger beroep en, mede vanwege de introductie van een beperkt verlofstelsel, aan een vermindering van de zaaks- en werklast van de rechter.

Betere benutting zittingscapaciteit

In de kabinetsreactie op het evaluatierapport modernisering rechterlijke organisatie (TK 29 279, nr. 58) is in juni 2007 aan de Tweede Kamer het voornemen kenbaar gemaakt om de toekomstige invulling van het nevenlocatiebeleid, binnen de grenzen van het arrondissement, aan de rechtspraak zelf toe te vertrouwen. Zo wordt de rechtspraak in staat gesteld om flexibel in te springen op lokale en regionale behoeften, terwijl tevens onevenwichtigheden in de spreiding van rechtspraak worden voorkomen.

Om effectiever gebruik te maken van de bestaande nevenlocaties van gerechten is in 2007 onder andere besloten over te gaan tot opheffing van de nevenlocaties Meppel, Oud-Beijerland, Opsterland, Schouwen-Duiveland en Tholen (Stb. 2007, 281). Tevens is een wetswijziging in voorbereiding om de nevenvestigingsplaatsen Wageningen, Gorinchem, Winschoten, Groenlo (thans: Oost Gelre) en Oude IJsselstreek om te zetten in nevenzittingsplaatsen.

Inzet ICT

In 2007 heeft het vergroten van de digitale toegankelijkheid van rechtspraak een beleidsmatige impuls gekregen. Bij diverse rechtbanken wordt inmiddels gebruik gemaakt van moderne technologie bij de procesvoering. Wettelijke belemmeringen voor het gebruik van videoconferentie zijn weggenomen, wetgeving voor elektronisch berichtenverkeer met de rechtspraak bevindt zich in een vergevorderd stadium.

Eenvoudiger procederen

In 2007 is door het ministerie van Justitie, de Raad voor de rechtspraak en de Nederlandse Orde van Advocaten gewerkt aan de voorbereidingen om het verplicht procuraat af te schaffen. De Tweede Kamer heeft ingestemd met het desbetreffende wetsvoorstel (TK 30 815). Om de gerechtshoven de gelegenheid te geven om met het afschaffen van het verplicht procuraat ook over te gaan op het elektronisch berichtenverkeer met de balie, is besloten de afschaffing een half jaar uit te stellen (van 1 maart 2008 tot 1 september 2008).

Modernisering loon- en functiegebouw

De moderniseringsoperatie van het loon- en functiegebouw voor de sector rechterlijke macht heeft lange tijd in beslag genomen maar in 2007 is hierover een akkoord bereikt. Het rangenstelsel wordt in zowel de vakinhoudelijke als de managementlijn vervangen door een functiestelsel. Een substantieel aantal rechters en officieren van justitie kan hierdoor binnen de rechtbanken en parketten een carrièrestap maken. De zogenaamde tweeladder-structuur (loopbaanpad via de inhoudelijke lijn en de managementlijn) komt in het loongebouw tot uitdrukking: de managementfuncties worden naar zwaarte beloond en daarnaast biedt ook de «core business» van de rechtspraak volop loopbaanmogelijkheden.

Meetbare gegevens

* Alleen de P*Q gefinancierde productieaantallen, dus exclusief de productie van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB)

Toelichting

Het productievoorstel van de Raad voor de rechtspraak voor het jaar 2007 dat gebaseerd was op de toenmalige instroomramingen was in de Justitiebegroting 2007 volledig gefinancierd. Ten opzichte van de ramingen in de begroting 2007 is de gerealiseerde productie ruim 5% lager uitgevallen. Belangrijkste oorzaak van deze lagere productie is de lagere instroom. Dit heeft met name te maken met de effecten van de economische ontwikkelingen die eerder bleken door te werken in de instroomramingen en de lagere asielinstroom dan bij de begroting 2007 werd verwacht. Bij 2^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 290, nr. 1) zijn de instroomverwachtingen bijgesteld en zijn daarop tevens de productieafspraken en de financiering van de rechtspraak aangepast. In het hoofdstuk van de Raad voor de rechtspraak (hoofdstuk 9) en het eigen jaarverslag van de Raad voor rechtspraak wordt nader ingegaan op de concrete ontwikkelingen en de gevolgen voor de doorlooptijden.

Toelichting

De totale gerealiseerde instroom van zaken voor 2007 is ongeveer gelijk aan de raming zoals opgenomen in de begroting 2007. De uitstroom van strafzaken blijft sterk achter bij de begrote uitstroom (– 379), echter deze neemt wel licht toe ten opzichte van 2006. Er komen naar verhouding steeds meer strafzaken die bewerkelijker zijn en waarin een conclusie wordt genomen.

De uitstroomcijfers betreffende de civiele sector geven een redelijk constant beeld. Er is wel sprake van blijvende toename van de instroom ten opzichte van voorgaande jaren.

In verband met de wijzigingen in de belastingrechtspraak neemt de instroom van belastingzaken in 2007 af. Ook de uitstroom van belastingzaken is teruggelopen, zowel ten opzichte van de begroting 2007 als ten opzichte van de realisatie 2006. De te behandelen zaken blijken steeds ingewikkelder te zijn en meer capaciteit te vragen.

Het inmiddels uitgebrachte rapport van de Commissie normstellende rol Hoge Raad biedt aanbevelingen om de werkwijze van de Hoge Raad op onderdelen aan te passen. Zo worden wettelijke maatregelen voorgesteld om de mogelijkheden te ondersteunen om zaken op minder bewerkelijke wijze af te kunnen doen.

Operationele doelstelling 12.2

Het waarborgen van een effectieve toegang tot het rechtsbestel zodat burgers en bedrijven hun in de rechtsorde neergelegde rechten in en buiten rechte geldend kunnen maken.

Doelbereiking

Gesubsidieerde rechtsbijstand

In 2007 is op advies van de Raden voor rechtsbijstand besloten tot een herinrichting van de bestuurlijke organisatie van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand die uiteindelijk zal uitmonden in één Raad. Doel is een grotere (bestuurlijke) slagkracht, efficiency en eenvormigheid in de uitvoeringspraktijk.

Uit de in 2007 verschenen Monitor Gesubsidieerde Rechtsbijstand (TK 30 800, nr. 138) volgt dat het Juridisch Loket, waarvan voor het eerst in 2006 alle 30 juridische loketten operationeel waren, erin slaagt om rechtzoekenden een goed functionerende eerstelijns rechtshulp te bieden.

Juridische beroepsgroepen en tolken/vertalers

De controle op de naleving van de regelgeving door notarissen, gerechtsdeurwaarders en advocaten bij omgang met derdengelden is geïntensiveerd. De bestrijding van malafide praktijken met vastgoed heeft in 2007 bijzondere aandacht gekregen. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft daarbij haar leden gewezen op hun verantwoordelijkheid voor het voorkomen van onregelmatigheden, ook in relatie tot de naleving van de Wet identificatie bij dienstverlening en de Wet Melding Ongebruikelijke Transacties. De KNB heeft haar interne regelgeving met betrekking tot vastgoedtransacties aangescherpt en in opleidingen wordt extra aandacht besteed aan de problematiek.

De kwaliteit van de beroepsopleiding voor advocaten is verbeterd. In de opleiding is meer aandacht voor ethische zaken ingebouwd.

Buitengerechtelijke geschilbeslechting

De aangekondigde tussenrapportage Monitor Mediation is op 26 april 2007 aan de Tweede Kamer aangeboden (TK 29 528, nr. 5). In deze brief is de Kamer geïnformeerd over de eerste resultaten van de mediationvoorzieningen binnen het rechtsbestel. De eerste resultaten zijn positief. Zowel bij de rechtspraak als bij het Juridische Loket is vanaf de start van de doorverwijzingsvoorzieningen in 2005 sprake van een groei van het aantal naar mediation verwezen zaken. De voorzieningen worden op dezelfde voet gecontinueerd.

Aan de stichting Nationaal Platform Personenschade (NPP) is in 2007 als steun voor de uitvoering en bevordering van de gedragscode Afwikkeling Letselschade een subsidie voor een periode van vijf jaar (2007–2012) toegekend tot een maximum van € 2 miljoen. Voor 2007 bedroeg de subsidie € 0,4 miljoen.

Schuldsanering

Op 22 mei 2007 is het wetsvoorstel Herziening schuldsaneringsregeling aanvaard door de Eerste Kamer (Stb. 2007, 192). Deze wetswijziging moet de schuldsanering vereenvoudigen, het minnelijk traject versterken en tegelijk de toelating tot de procedure selectiever maken.

Het Comité van Ministers van de Raad van Europa heeft in juni 2007 in een expert-werkgroep, onder Nederlands voorzitterschap, een Europese Aanbeveling voor stelsels van schuldsanering vastgesteld (Recommendation 2007–8,www.coe.int/legalaffairs/legalcooperation).

Op 22 augustus 2007 is door de Minister van Justitie het convenant schuldhulp tussen de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NvVK) en het Centraal Justitieel Incasso Bureau ondertekend om meer buitengerechtelijke schuldregelingen een kans van slagen te geven.

In december 2007 is de derde Monitor Schuldsanering (TK 31 200, nr. 96) naar de Tweede Kamer gezonden, met als thema de rol van de schuldeisers. Uit deze Monitor blijkt onder andere dat het succespercentage «schone lei na drie jaar schuldsaneringsprocedure» van 71% stabiel is. Tevens is het aanbod van bewindvoerders voldoende en kan in 78% van de zaken die na schuldsanering eindigen met een schone lei een uitdeling aan de schuldeisers plaatsvinden. De instroom van nieuwe zaken vertoont de laagste stijging sinds 2001.

Meetbare gegevens

* In verband met de stelselwijziging zijn de kengetallen voor het Juridisch Loket en de lichte adviestoevoeging pas vanaf 2006 relevant. De lichte adviestoevoeging is bedoeld voor kortlopende adviezen en is ter vervanging van het verlengde spreekuur zoals dat voorheen bij de Bureaus Rechtshulp werd verzorgd.

Toelichting

De afwijkingen in de prijzen kunnen grotendeels worden verklaard door de arbeidsvoorwaardenontwikkeling en de hieruit voortvloeiende indexering van het uurtarief.

Ten aanzien van het volume zijn de verschillen over het algemeen het gevolg van de hieronder geschetste ontwikkelingen die pas in de tweede helft van 2006 zichtbaar zijn geworden. Bij de stand vastgestelde begroting 2007 kon hier derhalve nog geen rekening mee worden gehouden.

Het aantal ambtshalve toevoegingen is aanzienlijk lager dan waarmee bij de begroting 2007 rekening werd gehouden. Dit verschil wordt enerzijds veroorzaakt door een lager aantal vreemdelingenbewaringzaken en anderzijds door de uitbreiding van de bevoegdheid van de enkelvoudige kamer. Daardoor heeft een verschuiving plaatsgevonden van de ambtshalve- naar de reguliere straftoevoegingen. Dit laatste verklaart tevens de volumestijging bij reguliere straftoevoegingen.

Bij de groei op het rechtsterrein sociale voorziening kan een verklaring worden gevonden in de wijziging van de Bijstandswet sinds 2004. Sindsdien is het aantal toevoegingen op dit terrein meer dan verdubbeld (van 9 000 naar 21 000).

De daling van het aantal inverzekeringstellingen hangt samen met de daling van het aantal vreemdelingenbewaringzaken.

De oorspronkelijke raming die bij de planvorming van de stelselwijziging rechtsbijstand is opgesteld en opgenomen in de begroting 2007 is (nog) niet gehaald. Dat is verklaarbaar aangezien pas sinds medio 2006 alle 30 loketten operationeel zijn. De productie van het Loket is nog steeds stijgend. De introductie van de lichte adviestoevoeging loopt parallel met het gefaseerd operationeel worden van het Juridisch Loket en derhalve is ook hier een stijging van de aantallen te zien.

Voor diepere analyses wordt verwezen naar de Monitor Gesubsidieerde Rechtsbijstand (TK 30 800, nr. 138).

* Bron: de publiekrechtelijke beroepsorganisaties.

Toelichting

Voor het opstellen van de begroting 2007 zijn de op dat moment beschikbare realisatiecijfers (2005) als uitgangspunt gehanteerd. Dit brengt met zich mee dat deze ramingen – met name voor het aantal advocaten – (enigszins) achterlopen op de ontwikkelingen.

* Bron: Landelijk Bureau Mediation naast rechtspraak, Juridisch Loket en Raden voor rechtsbijstand. Voor de jaren 2003 en 2004 zijn geen realisatiegegevens opgenomen aangezien de verwijzingen door de rechter en het Juridisch Loket pas vanaf 1 april 2005 plaatsvinden.

Toelichting

Het aantal gerealiseerde doorverwijzingen door het Juridisch Loket en het aantal toevoegingen dat is afgegeven door de Raden voor rechtsbijstand zijn hoger dan bij de begroting 2007 is geraamd. Het aantal verwijzingen door de rechter blijft achter bij eerdere verwachtingen. Dit wordt veroorzaakt doordat enerzijds de bekendheid bij rechtzoekenden met mediation toeneemt en anderzijds de doorverwijzingsvoorzieningen steeds meer ervaring krijgen in het selecteren van zaken die geschikt zijn om door mediation te worden opgelost.

De factoren die van invloed zijn op de effectiviteit van de doorverwijzingsvoorzieningen zijn continu aan verandering onderhevig en beïnvloeden elkaar. Bijvoorbeeld: rechters weten steeds meer zaken zelf te schikken tijdens de behandeling van de rechtszaak door gebruikmaking van vaardigheden die zij hebben opgedaan in de verwijzingstrainingen en het proces van verwijzen. Deze factoren vormen onderwerp van een evaluatieonderzoek dat in 2009 wordt afgerond.

Toelichting

Bij de begroting 2007 is ervan uitgegaan dat door de nieuwe faillissementswet het aantal zaken zou dalen naar het niveau van 2003. Het aantal zaken is echter gestabiliseerd rond de 12 500 zaken. 

Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid

13 Rechtshandhaving, criminaliteitsbestrijding en terrorismebestrijding

Realisatie begrotingsuitgaven Justitie € 5 925,3 miljoenArt. 13 Rechtshandhaving, criminaliteitsbestrijding en terrorismebestrijding 42,3%

Beleidsdoelstelling 13

Een goed functionerende rechtshandhaving en sanctietoepassing, waaronder begrepen het voorkomen en bestrijden van nationale en grensoverschrijdende criminaliteit en terrorisme.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

Op het gebied van preventie is uitvoering gegeven aan het Actieplan Geweld (TK 28 684, nr. 65) en de Actieplannen Veilig Ondernemen (TK 28 864, nrs. 24 en 53) en is aandacht besteed aan het onderwerp integriteit.

Daarnaast is het opsporings- en handhavingsbeleid onverminderd gericht geweest op drugsbestrijding en bestrijding van eergerelateerd geweld. Ook heeft Justitie een bijdrage geleverd aan de professionalisering en het effectiever maken van de strafrechtketen, bestrijding van georganiseerde criminaliteit, financieel-economische criminaliteit en cybercrime.

Voor wat betreft de tenuitvoerlegging van straffen lag de focus op de beleidsgebieden nazorg, voorwaardelijke invrijheidstelling, detentie en behandeling op maat. Verder is een beleidsdoorlichting tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties uitgevoerd.

Tot slot zijn in het kader van terrorismebestrijding maatregelen getroffen om risico’s op aanslagen te verkleinen danwel de gevolgen van terrorisme te beperken. Hierbij kan worden gedacht aan het Alerteringssysteem terrorismebestrijding, maatregelen in het kader van Chemische, Biologische, Radiologische en Nucleaire -Terrorisme (CBRN-Terrorisme) en het project cameratoezicht.

Externe factoren

Een goed functionerende strafrechtketen wordt mede bepaald door een aantal externe factoren. Om die reden zijn in 2007, in het kader van het verder verbeteren van de samenwerking in de keten, 24 Veiligheidshuizen operationeel. In deze veiligheidshuizen werken gemeenten, jeugd- en zorginstellingen, politie en Justitie samen in de aanpak van criminaliteit en overlast. Preventie en repressie worden hierin effectief op elkaar afgestemd. Ook zijn landelijke prioriteiten voor de politie vastgesteld, is de regionale samenwerking voor parketten verbeterd en is aandacht besteed aan de regie op de strafrechtketen.

Daarnaast heeft Justitie zich ten doel gesteld te komen tot een structurele kwaliteitsverbetering van het opsporings- en vervolgingsapparaat. Tevens is een programma ontwikkeld om opsporing en vervolging te professionaliseren en effectiever te maken (Versterking Opsporing en Vervolging). Maatregelen uit dit programma, die inmiddels geïmplementeerd zijn, betreffen onder meer:

– het opstellen van een voor de politie bindende kwaliteitsnorm als randvoorwaarde voor het opsporingsonderzoek;

– het versterken en op peil houden van het vakmanschap in alle onderdelen van de keten;

– het verhogen van de kwaliteit van de forensische opsporing.

Financiële toelichting

Verplichtingen

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– aanpassingen van het budget gedurende het begrotingsjaar, hogere uitgaven en daarmee samenhangende verplichtingen in 2007 en aangegane verplichtingen voor (ICT-)investeringen en exploitatielasten die deels leiden tot uitgaven van het Openbaar Ministerie in 2008. Het gaat in totaal om een bedrag van € 61,8 miljoen;

– een stijging van de kosten voor deskundigen in strafzaken en daarmee een hogere verplichtingenstand (€ 15,3 miljoen);

– de verplichting voor de subsidiebrieven 2008 voor zowel de reclasseringsorganisaties (3RO), Stichting Door, Vereniging Exodus Nederland, Stichting Moria en Stichting de Ontmoeting (DEMO), vrijwilligers als Epafras ter grootte van € 175 miljoen, die pas in 2008 wordt aangegaan;

– verplichtingen ter hoogte van € 6,6 miljoen voor de vloeistoffenregeling aan de diverse luchthavens die reeds in 2006 zijn aangegaan voor het jaar 2007.

Naast bovengenoemde punten wordt verwezen naar de toelichting zoals opgenomen bij de uitgaven.

Uitgaven

Operationele doelstelling 13.2

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– een overboeking naar het Centraal Justitieel Incassobureau ter hoogte van € 3,1 miljoen in verband met vertraging OM-afdoening;

– een hogere bijdrage dan oorspronkelijk begroot (van € 1,4 miljoen) aan het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (MOT) bij het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) en het Bureau voor de politiële ondersteuning van de Landelijk Officier MOT (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties);

– een overheveling van € 1,8 miljoen naar het Openbaar Ministerie in het kader van drugszaken Schiphol.

Operationele doelstelling 13.3

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– budgetbijstellingen met een totale waarde van € 34,8 miljoen bij het Openbaar Ministerie (OM) die reeds zijn toegelicht in de 1^e en 2^e suppletoire begroting (TK 31 061, nr. 1 enTK 31 290, nr. 1);

– incidentele extra uitgaven voor het Verbeterprogramma Opsporing en Vervolging, implementatiekosten samenhangend met de invoering van de OM-afdoening, investeringen in informatietechnologie en hogere uitgaven op verkeersgelden (€ 10,2 miljoen);

– hogere uitgaven op het gebied van Domeinen ter hoogte van € 2,1 miljoen. Deze overschrijding is vooral veroorzaakt door de verwerking en vernietiging van oude voorraden vuurwerk (voor 2006) bij het Functioneel Parket.

Operationele doelstelling 13.4

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– financiële maatregelen in het kader van de kabinetsreactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (TK 24 587, nr. 213). Hierbij zijn additionele gebouwelijke en organisatorische maatregelen getroffen om de brandveiligheid van justitiële inrichtingen te verbeteren. De bijdrage aan de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) is hiertoe in 2007 verhoogd met € 69,2 miljoen (€ 49,1 miljoen voor wat betreft gevangeniswezen, het overige voor wat betreft forensische zorg);

– een verlaging van de bijdrage aan DJI € 75,4 miljoen als gevolg van het capaciteitsoverschot voor volwassenen. In dit verband is de capacitaire taakstelling 2007 van het gevangeniswezen neerwaarts bijgesteld met 1 084 plaatsen;

– de vertraging die is opgetreden bij het omvormen van reguliere plaatsen tot psychiatrische zorgplaatsen binnen het gevangeniswezen. De bijdrage aan DJI is in dit verband verlaagd met € 10 miljoen;

– een intensivering van de samenwerking met de drie reclasseringsorganisaties (3RO) in het kader van het programma Terugdringen Recidive. In dit verband is de bijdrage aan DJI verhoogd met € 6,5 miljoen;

– een verlaging van de bijdrage aan DJI met € 42,3 miljoen in het kader van de systematiek van outputfinanciering, vooruitlopend op de definitieve afrekening. De bijdrage is verlaagd in verband met het achterblijven van de gerealiseerde sanctiecapaciteit bij gevangeniswezen en forensische zorg ten opzichte van de bijgestelde taakstelling. Voorts was het bezettingspercentage binnen het gevangeniswezen lager dan de norm als gevolg van een lagere instroom aan gedetineerden. Van het totale bedrag heeft € 28 miljoen betrekking op gevangeniswezen en het overige op forensische zorg;

– een aanvullende overboeking aan DJI vanuit het Algemeen Fonds Bijzondere Ziekten, ter hoogte van € 15,5 miljoen, in verband met de overdracht van de financiering van de forensische zorg in het strafrechtelijk kader;

– een extra bijdrage aan DJI van € 3,3 miljoen ter financiering van de door het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) uitgevoerde forensische diagnostiek bij jeugdigen;

– een onderuitputting van circa € 4 miljoen veroorzaakt doordat bij de uitvoering van het Plan van aanpak Terbeschikkingstelling en Forensische zorg in strafrechtelijk kader vertraging is opgetreden bij de uitvoering van de aanbeveling «Aanpassen Tbs met voorwaarden (reclassering)»;

– vertraging bij de uitrol van het project «Uitbreiding samenwerking Gevangeniswezen-Reclasseringsorganisaties (GW-3RO) Terugdringen recidive». Hierdoor is € 3,4 miljoen minder uitgegeven dan voorzien;

– een onderuitputting van circa € 2 miljoen bij de Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD), veroorzaakt doordat een beperkte realisatie heeft plaatsgevonden op de extramurale ISD-plaatsen;

– een toevoeging van € 6,1 miljoen aan de bijdrage aan het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) in verband met een toename van de productieaantallen bij het CJIB (met name stijging aantal WAHV-sancties van begroot 10,3 miljoen zaken naar 12,8 miljoen zaken). Hierbij is rekening gehouden met het uitstel van de invoering van de bestuurlijke boete fout parkeren;

– een toevoeging van € 1,6 miljoen aan de bijdrage aan het CJIB voor de uitvoering van diverse projecten, waaronder de systeemvernieuwing van het CJIB;

– extra bijdrage aan het CJIB voor onder meer het slachtofferloket, buitengebruikstelling voertuigen en kosten voor de Gemeentelijke Basis Administratie (€ 3,9 miljoen).

Ontvangsten

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– een meevaller bij ontnemingszaken van € 10,8 miljoen mede als gevolg van de taakuitbreiding van het Bureau Ontnemingswetgeving Openbaar Ministerie (OM);

– een meevaller bij het OM van € 17,8 miljoen waarvan € 15,1 miljoen reeds toegelicht bij 2^e suppletoire begroting 2007 (TK 31 290, nr. 1). De ontvangsten betreffen personeelsgerelateerde ontvangsten (met name ziektegelden en UWV-ontvangsten) en ontvangsten voortvloeiende uit de reguliere bedrijfsvoering (bijvoorbeeld inruil voertuigen);

– ontvangsten (€ 67,2 miloen) voortgekomen uit de afrekening in 2007 van de bijdrage van het moederdepartement aan DJI over het jaar 2006;

– extra ontvangsten van € 5,6 miljoen als gevolg van afrekeningen van subsidies uit voorgaande jaren bij de Reclasseringsinstellingen;

– de toename van de productieaantallen bij het CJIB, waardoor de ontvangsten uit boeten en transacties naar boven zijn bijgesteld met een bedrag van circa € 8,4 miljoen. De toename betreft met name een stijging van de WAHV-sancties naar 12,8 miljoen zaken.

Operationele doelstelling 13.1

Het bewerkstelligen van een doeltreffende preventie van criminaliteit.

Doelbereiking

Aanpak van Geweld

Driekwart van de maatregelen uit het Actieplan Geweld (TK 28 684, nr. 65) is inmiddels uitgevoerd. In 2007 lag het accent op de bestrijding van risicofactoren (alcohol, media en wapenbezit), het bevorderen van een effectieve aanpak en de verdere verspreiding van gedragscodes en bemiddelingsprojecten. Enkele resultaten betreffen de uitvoering van de bewustwordingscampagne «Loop jij wapenvrij», drie pilots waarbij registratie heeft plaatsgevonden van alcohol- en drugsgebruik bij geweld en de lancering van de Kijkwijzer-website «Bekijk het maar».

Bedrijfsleven

De projecten legitimatiefraude, heling, winkelcriminaliteit en horecabranche worden, met enige vertraging, naar verwachting begin 2008 afgerond. Deel 1 en 2 van de Actieplannen Veilig Ondernemen (TK 28 864, nrs. 24 en 53) liggen beiden op koers. Naar verwachting worden de projecten eind 2008 afgerond. De uitvoering van de projecten van het Actieplan Veilig Ondernemen deel 3 is volgens plan eind 2007 gestart.

Integriteit

Naar aanleiding van de evaluaties van BIBOB (Bevordering Integere Besluitvorming Openbaar Bestuur) en de Verklaring omtrent gedrag (VOG) is een start gemaakt met de uitvoering van de maatregelen, zoals een elektronische verklaring omtrent gedrag. De beleidsregels VOG zijn aangepast aan de hand van een evaluatie en het screeningsbeleid zal aangescherpt worden op ondere andere zedendelicten.

Regelgeving voor het project Herziening toezicht rechtspersonen is vertraagd, omdat het testen van het nieuwe werkproces meer tijd vergt dan verwacht.

Kansspelen

De consultatie van het wetsvoorstel tot algehele herziening van de Wet op de kansspelen is afgerond en de reacties op het wetsvoorstel worden verwerkt. Volgens planning zal het wetsvoorstel in het najaar van 2008 aan de Tweede Kamer aangeboden worden.

Meetbare gegevens

* Vanaf 2007 is de norm voor de doorlooptijd bijgesteld van 4 naar 3 weken.

Toelichting

Verklaring van Geen Bezwaar (VvGB)

In 2007 is de productie ruimschoots gehaald. De realisatie ten aanzien van de beslissingen is hoger dan begroot als gevolg van de groeiende economie. Door deze groei zijn er meer verzoeken tot oprichting van een vennootschap ingediend. De doorlooptijden zijn achtergebleven bij de norm door personeelswisselingen in verband met de voorbereiding op de invoering van het Herzien Toezicht Rechtspersonen (HTR). De afspraken, die met de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) zijn gemaakt over de doorlooptijden gedurende piekperioden, zijn nagekomen.

Verzoeken tot geslachtsnaamwijziging

De hogere productie bij naamswijziging heeft te maken met een hoger aantal buitenbehandelingzaken dan begroot. Om onder andere onterechte aanvragen te voorkomen is de nieuwe brochure naamswijziging in gebruik genomen met daaraan gekoppeld een aanvraagformulier. Het beoogde doel het aantal kansloze verzoeken te verminderen is echter nog niet geslaagd. In 2008 wordt naar het hoge aantal kansloze verzoeken een onderzoek gestart.

Bevordering Integere Besluitvorming door het Openbaar Bestuur (BIBOB)

In 2007 zijn de doorlooptijden niet gehaald. De belangrijkste oorzaken hiervan waren de grote instroom adviesaanvragen en tekort aan personele capaciteit om deze instroom te verwerken. Hierdoor zijn achterstanden ontstaan. Uit de evaluatie van de wet BIBOB blijkt dat met name gemeenten in toenemende mate gebruik maken van het instrument BIBOB.

Om de achterstanden weg te werken en de doorlooptijden te verbeteren is personeel aangetrokken. Dit heeft vooral in de laatste vier maanden van 2007 geleid tot meer productie en tot een verbetering van de doorlooptijden (van zes naar twaalf procent binnen de acht weken). Met zowel reeds geworven personeel als een nieuwe wervingsronde die begin 2008 wordt gestart, is de verwachting dat de doorlooptijden verder zullen teruglopen.

Centraal Orgaan Verklaringen Omtrent het Gedrag (COVOG)

De gerealiseerde productie bij Verklaring Omtrent Gedrag natuurlijke personen (VOGnp) en rechtspersonen (VOGrp) ligt 48% respectievelijk 52% hoger dan de in de begroting 2007 gestelde productienorm. Door meer bekendheid van de Verklaring Omtrent Gedrag is er een sterke stijging in het aantal aanvragen.

* BIBOB is inputgefinancieerd. Om die reden worden geen kostprijzen opgenomen.

** Per 1 januari 2007 is het Centraal Testament Register overgeplaatst naar de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB).

Toelichting

Op basis van de realisatie valt op dat bij de kostprijs van vooral de werkprocessen bij het Centraal Orgaan Verklaringen Omtrent Gedrag door hogere productie een forse efficiency is behaald.

De kostprijs van Verklaring van Geen Bezwaar (VvGB) is hoger uitgevallen in verband met het samenvoegen van de kosten van GSR (Garantstellingsregeling curatoren) en VIV (Vennoot Inlichtingen Verstrekkingen) in de kostprijs van VvGB. De kosten van deze producten (GSR en VIV) zijn echter niet meegenomen in de berekening van de (totale)norm kostprijs VvGB 2007. De drie producten zijn in een werkproces ondergebracht. In 2008 zullen de kosten voor GSR en VIV apart worden weergegeven.

Operationele doelstelling 13.2

Het bewerkstelligen van een effectieve en doelmatige opsporing en de verbetering van de samenwerking in EU verband en op internationaal niveau op het terrein van Justitie en politie

Doelbereiking

Professionalisering en effectiviteit strafrechtelijke keten

Uit de eerste voortgangsrapportage Implementatie programma Versterking Opsporing en vervolging (TK 30 800, nr. 86) blijkt dat de doelstelling om te komen tot een structurele kwaliteitsverbetering van de opsporing en de vervolging is doorgedrongen tot in de haarvaten van de betrokken organisaties. De aandacht voor het vak voelen de professionals als een stimulans. Initiatieven op het terrein van de ketensamenwerking en de daarmee veranderende interfaces gaan gepaard met aandacht voor de interne organisatie en erkenning van het belang van leiderschap en cultuur. Om te bereiken dat alle maatregelen in 2010 zijn ingevoerd is een strakke organisatie noodzakelijk. De organisaties hebben daar inmiddels de structuur en voortgangsbewaking voor aangebracht.

Bestrijden van georganiseerde criminaliteit

Implementatie EU-prioriteiten OCTA

Sinds 2006 worden op basis van het door Europol opgestelde Organized Crime Threat Assessment (OCTA) tussen de EU-lidstaten prioriteiten vastgesteld voor de gemeenschappelijke aanpak van de georganiseerde misdaad. Met het Openbaar Ministerie en politie is in 2007 een plan opgesteld waarbij EU-prioriteiten worden omgezet in concrete, operationele activiteiten op nationaal en internationaal niveau. Belangrijk onderdeel van dit plan is het Nederlandse initiatief om met (een aantal van) de EU-lidstaten (Verenigd Koninkrijk, Ierland, Duitsland, Frankrijk, België, Luxemburg en Nederland) te bezien of er een pilot kan worden ontwikkeld waarbij op één van de Justitie en Binnenlandse Zaken (JBZ)-prioriteiten een samenwerkingsproject opgezet wordt. De eerste besprekingen die in 2007 werden gevoerd met genoemde lidstaten wijzen op een hoge mate van bereidheid aan dit initiatief mee te werken. In 2008 zal het tot een concrete uitvoering moeten komen.

Invoering bestuursverbod bestuurders van rechtspersonen

Het wetsvoorstel met betrekking tot het strafrechtelijke bestuursverbod voor rechtspersonen is in concept gereed en de consultatieronde is afgerond. Punt van discussie is nog de registratie van het verbod in een openbaar register. Die discussie zal in de eerste helft van 2008 worden afgerond. Ook over een civielrechtelijke variant van het bestuursverbod zal in die periode duidelijkheid komen.

Versterken bewustzijn en slagkracht lokaal bestuur

In 2007 is gestart met de uitvoering van het deelprogramma «bestuurlijke aanpak georganiseerde misdaad» dat in 2007 onder verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) tot stand is gekomen. Het programma bouwt voort op de uitkomsten van de conferentie «bestuurlijke aanpak georganiseerde criminaliteit» die de ministeries van Justitie, BZK en Financiën in september 2007 in samenwerking met de gemeente Maastricht hebben georganiseerd.

Drugsbestrijding

Versterken van de aanpak van de hennepteelt

Met de notitie Integrale aanpak hennepteelt (TK 24 077, nr. 184) uit 2006 (opgesteld samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) is een verdere impuls gegeven aan deze vanuit de praktijk ontwikkelde methode. Gemeenten fungeren als trekker van deze aanpak, waaraan ook andere belanghebbenden, zoals woningbouwcorporaties en de belastingdienst deelnemen. De dreiging van een breder palet van sancties en maatregelen lijkt effectief te zijn. De in 2007 verrichte onderzoeken «Wereld achter de wietteelt» en «Harde aanpak hete zomer» (TK 24 077, nr. 201) geven hiervan een eerste indicatie.

Daarnaast is in de zes zuidelijke politieregio’s een pilot «Hennepteelt en georganiseerde criminaliteit» opgezet om een effectieve interventiestrategie te ontwikkelen voor het bestrijden van de grootschalige, georganiseerde hennepteelt. De eerste fase van de pilot, die met name was gericht op het verwerven en analyseren van informatie over de achterliggende structuren van de teelt, is in 2007 afgerond.

Handhavingsproject Hektor

Sinds 2001 subsidieert het ministerie van Justitie het project Hektor. Doel van het project was door een integrale aanpak de drugsoverlast in Venlo terug te dringen en de veiligheid en leefbaarheid te vergroten. Als gevolg van een amendement van de Tweede Kamer (TK 30 300, nr. 51) wordt het handhavingsdeelproject tot en met 2009 vanuit het Rijk (Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) financieel ondersteund. Deze ondersteuning wordt de komende jaren geleidelijk afgebouwd. Naast de handhavingspijler bestaat het project Hektor uit een vastgoedonderdeel gericht op de revitalisatie van delen van de binnenstad en een onderdeel gemeentelijk coffeeshopbeleid.

Grensoverschrijdende aanpak (drugs)criminaliteit

Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat de bestrijding van criminaliteit in de grensregio’s, sinds het wegvallen van de Europese binnengrenzen, een gerichte aanpak behoeft. Het Beleidsprogramma 2007–2011 (TK 30 891, nr. 4) van het kabinet moedigt daarom grensoverschrijdende operationele samenwerking tussen Justitie en politiediensten aan. Aan Nederlandse zijde speelt het Bureau Euregionale Samenwerking (BES) van de parketten Maastricht en Roermond een belangrijke rol bij de verbetering van de samenwerking met België en Duitsland in de regio Maas-Rijn. In 2007 heeft voor de tweede maal een door het BES georganiseerde strategische conferentie plaatsgevonden waarbij door OM-vertegenwoordigers uit Nederland, België en Duitsland besloten is tot voortzetting van de in het voorgaande jaar benoemde prioriteiten: woninginbraken, drugs en mensenhandel. De verbeterde samenwerking blijkt vooral uit verbetering en intensivering van de informatieuitwisseling bij opsporing.

Voorbereidingswerkzaamheden Joint Investigation Team (JIT)

In 2007 is het project Maritieme Analyse en Operatie Centrum Narcotica (MAOC-N) gestart. MAOC-N vervult een informatieve en coördinerende rol in de operationele samenwerking tussen Spanje, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Italië, Portugal en Nederland bij de bestrijding van de toenemende cocaïnesmokkel ter zee en via de lucht richting West-Afrika en Europa.

Bestrijden van eergerelateerd geweld

De volgende activiteiten hebben in 2007 op dit terrein plaatsgevonden:

– onderzoek is gestart naar aard en omvang van de problematiek;

– voor beroepsgroepen die te maken krijgen met slachtoffers en daders van eergerelateerd geweld zijn opleidingen ontwikkeld;

– minderhedenorganisaties zijn begonnen met trajecten voor bestrijding van eergerelateerd geweld;

– pilots voor de opvang van slachtoffers zijn gestart;

– in Rotterdam is een project gestart om de aanpak van eergerelateerd geweld op lokaal niveau te regisseren.

Hiermee is een brede aanpak ingezet, die langdurige borging van de bestrijding van eergerelateerd geweld mogelijk maakt.

Meetbare gegevens

Toelichting

Particuliere beveiliging en opsporing (PBO)

In 2007 wijkt de productie af van de raming aangezien er aan het begin van het jaar 2007 een achterstand lag van 2006. Deze achterstand is inmiddels weggewerkt. Dit heeft ook invloed gehad op de doorlooptijden. Verder is het team PBO versterkt met personeel om de kwaliteit van het productieproces te verhogen en de doorlooptijden te verlagen.

Buitengewone opsporingsambtenaren

De werkelijk gerealiseerde productie ligt 16% hoger dan de gestelde norm. Dit heeft te maken met een hogere instroom dan oorspronkelijk was begroot en het wegwerken van achterstanden van 2006.

Wet Wapens en Munitie (WWM)

De achtergebleven productie werd veroorzaakt door een langere doorlooptijd dan geraamd. Hierdoor zijn achterstanden ontstaan. Dit knelpunt wordt naar verwachting in de eerste maanden van 2008 grotendeels opgelost met behulp van extra juridische menskracht.

Toelichting

De kostprijs bij met name het werkproces Wet Wapens en Munitie (WWM) is hoger uitgevallen als gevolg van achtergebleven productie. De achtergebleven productie werd veroorzaakt door stagnatie in de besluitvorming bij het werkproces WWM.

* Raming zoals opgenomen in hoofdstuk 6 van de Justitiebegroting 2007.

Toelichting

Het totaal aantal gerealiseerde producten is ongeveer gelijk aan de planning. Binnen het totaal zijn er wel afwijkingen. De omvang van het forensisch zaakonderzoek is circa 46 000 lager dan gepland. De oorzaak daarvoor is met name gelegen in de sfeer van DNA-onderzoek. In 2006 en 2007 zijn voor DNA productieverruimende maatregelen genomen die in 2008 effect zullen sorteren.

Het verschil tussen de geplande en gerealiseerde kostprijs voor kennis en expertise is vooral gelegen in de wijze waarop wordt gepland. Dit heeft vooral geleid tot de invoering van een nieuw kostprijsmodel met ingang van 2008. In het nieuwe model worden kosten gekoppeld aan de daadwerkelijk aan met name politie en Openbaar Ministerie geleverde producten.

In 2007 is binnen het NFI een ontwikkeling op gang gebracht die er toe moet leiden dat het aantal producten dat het NFI overeenkomstig de afgesproken datum levert omhoog gaat en dat de gemiddelde levertijd omlaag gaat.

De dominante oorzaak voor het achterblijven van het percentage op tijd afgehandelde aanvragen is gelegen in het feit dat de vraag naar DNA-onderzoek de capaciteit voor DNA-onderzoek bij het NFI fors te boven gaat. Dit heeft geleid tot wachtlijsten en vervolgens tot het overschrijden van geplande levertijden. In 2008 zal dit capaciteitstekort in belangrijke mate zijn verholpen als gevolg van de in 2006 en 2007 gerealiseerde en in 2008 nog te realiseren capaciteitsuitbreiding.

Toelichting

Zowel de aantallen ongebruikelijke als verdachte transacties zijn aanzienlijk hoger uitgevallen dan begroot. De stijging is vooral te wijten aan het gestegen aantal money transfers. Dit komt ten eerste door de meldplicht voor money transfer providers. Zij zijn in 2007, in opdracht van toezichthouder De Nederlandse Bank (DNB), met terugwerkende kracht subjectieve money transfers gaan melden. Een tweede verklaring is te vinden in een geïntensiveerd toezicht bij enkele grote melders. Daarnaast heeft ten minste één grote melder zijn meldmethodiek aangepast, hetgeen eveneens tot meer meldingen heeft geleid. Ten slotte is het mogelijk dat er nog steeds groei zit in de Nederlandse money transfermarkt.

Toelichting

Aangezien door het in werking treden van het gewijzigde besluit Verstrekken gegevens telecommunicatie per 1 september 2006 (Stb 2006, nr. 426) naast telefonie- ook internetbedrijven onder het besluit vallen, heeft 2007 grotendeels in het teken gestaan van het benaderbaar maken van identificerende gegevens van internetbedrijven.

In 2007 heeft het Centraal Informatiepunt Onderzoek en Telecommunicatie (CIOT) een start gemaakt met het aansluiten van de in totaal 150 nieuwe telefonie- en internetbedrijven op het nieuwe informatiesysteem. In 2008 verwacht het CIOT het restant van de 2^e de overige telefonie- en internetbedrijven aan te sluiten.

Operationele doelstelling 13.3

Het bewerkstelligen van een effectieve en doelmatige vervolging en verbetering van de samenwerking in EU-verband en op internationaal niveau op het terrein van Justitie en politie.

Doelbereiking

Bestrijden georganiseerde criminaliteit

Nationaal Actieplan Mensenhandel (TK 28 638, nr. 13) en Actieplan Europese Unie (TK 28 638, nr. 19)

De aanpak van mensenhandel is in 2007 onder het programma Versterking Aanpak Georganiseerde Criminaliteit gebracht (TK 29 911, nr. 10). In 2007 is de vijfde rapportage van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel verschenen (TK 28 638, nr. 32). De Nationaal Rapporteur constateert dat op een aantal punten nog onvoldoende voortgang is geboekt. De bestrijding van mensenhandel is aangewezen als één van de EU-prioriteiten in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit. Daarnaast is in EU-verband verder gewerkt aan de implementatie van de actiepunten uit het EU-Actieplan van december 2005.

De aanpak van mensenhandel is benoemd tot één van de prioriteiten van het Openbaar Ministerie en politie. Met behulp van de programmatische aanpak wordt de strafrechtelijke aanpak van mensenhandel verder versterkt en verbreed. In de B9 regeling uit de Vreemdelingencirculaire is een aantal verbeteringen doorgevoerd. Op 18 oktober 2007 vond de eerste EU-dag tegen mensenhandel plaats, die met name gericht was op vergroting van bewustzijn van mensenhandel. Daarnaast zijn samenwerkingsverbanden aangegaan met de belangrijkste herkomstlanden van slachtoffers, zoals Roemenië en Bulgarije.

Project prostitutie/mensenhandel en Stichting tegen Vrouwenhandel

Het project prostitutie/mensenhandel van de politie is opgegaan in de Landelijke Expertgroep Mensenhandel en financiële ondersteuning van het project is beëindigd. Justitie subsidieert Comensha (voorheen de Stichting tegen Vrouwenhandel) die taken verricht op het gebied van registratie van slachtoffers van mensenhandel, opvang en ketenaanpak, terugkeer en reïntegratie, informatie, advies en voorlichting.

Aansluiting bestuur en zorg

De regie op de samenwerking tussen de straf-, bestuurlijke- en zorgketen heeft praktisch vorm gekregen binnen de casusoverleggen en de Veiligheidshuizen. Hiernaast is gewerkt aan formele kaders voor de regierol van gemeenten. Daartoe is het conceptwetsvoorstel gemeentelijk veiligheidsplan in consultatie gegeven. In de Wet op de jeugdzorg zal een verplichting worden vastgelegd dat gemeenten sluitende, wederkerige afspraken rond coördinatie van zorg moeten maken met de betrokken ketenpartners.

Effectiviteit strafrechtelijke keten

Outputafspraken met politie

In 2007 is het Landelijke Kader Nederlandse Politie 2007 (LKNP 2007) uitgevoerd. Het LKNP 2007 vindt zijn basis in het voormalige Veiligheidsprogramma en is grotendeels een voorzetting geweest van het LKNP 2003–2006. Onderdeel van het LKNP 2007 is de afspraak dat de regionale politiekorpsen korpsen in 2007 40 000 meer verdachten aan het OM aanleveren dan in 2002. In 2007 zijn daarnaast de landelijke prioriteiten politie 2008–2011 door de Minister van Justitie en de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vastgesteld. De landelijke prioriteiten zijn meer kwalitatief van aard en sluiten aan bij de prioriteiten van het huidige kabinet, zoals verwoord in het programma Veiligheid begint bij Voorkomen (VbbV). Wel is in de landelijke prioriteiten 2008–2011 een kwantitatieve resultaatsafspraak over het aantal aan het OM aan te leveren verdachten opgenomen.

Verbetering samenwerking parketten

De regionale samenwerking in de eerste lijn heeft een extra impuls gekregen door dit, via een werkgroep met hoofdofficieren, te faciliteren en verder uit te werken naar een meer concrete beschrijving van zo’n regionale samenwerking.

Versterken van specialistische functies

De regionale samenwerking leidt tot meer continuïteit. Er is een toenemende behoefte aan specialistische deskundigheid. Voor de lokale parketten is het steeds lastiger om dit te organiseren. Door regionale samenwerking is de specialistische deskundigheid versterkt.

Regie strafrechtketen

Het functioneren van de Arrondissementale Justitiële Beraden (AJB’s) is geëvalueerd. De aanbevelingen uit deze evaluatie worden uitgewerkt in verbetervoorstellen. In diverse beleidsprogramma’s heeft al in een vroeg stadium regie plaatsgevonden ten aanzien van de keten. Daarin zijn duidelijke afspraken gemaakt tussen de betrokken organisaties.

Bestrijden van overlast en verloedering

Geïnventariseerd is op welke wijze de rijksoverheid de gemeenten en hun partners kan ondersteunen in de aanpak van overlast en verloedering. De uitkomsten zullen gebruikt worden voor een Actieplan Overlast en Verloedering, dat begin 2008 gereed zal komen (onderdeel VbbV, TK 28 684, nr. 119). Ook hebben de Ministers van Binnenlandse Zaken Koninkrijksrelaties en Justitie het wetsvoorstel Maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast aan de Raad van State gezonden die daar inmiddels over heeft geadviseerd (TK 31 200, nr. 91).

Bestrijden van discriminatie en racisme

Een effectief antidiscriminatiebeleid behoeft een brede aanpak waarbij preventie voorop staat, en een goede samenwerking tussen de ketenpartners, waaronder gemeenten en antidiscriminatiebureaus, van belang is. Om de gezamenlijke aanpak van discriminatie te stimuleren hebben de Ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, in samenwerking met het Openbaar Ministerie en de politie, op 7 juni 2007 de Conferentie Gezamenlijke Aanpak Discriminatie georganiseerd. Op deze conferentie is het belang van een gezamenlijke aanpak door alle betrokken instanties onderschreven en is tot een gezamenlijke intensivering van de aanpak van discriminatie besloten (ziewww.justitie.nl/discriminatievoor de uitkomsten van de conferentie).

Bij de aanpak van discriminatie heeft strafrecht een belangrijke signaalfunctie. Per 1 december 2007 is de nieuwe Aanwijzing discriminatie in werking getreden (Stcrt. 2007, 233).

Uitgangspunt daarin is dat het Openbaar Ministerie een geloofwaardige en betrouwbare bondgenoot is in de strijd tegen discriminatie. Om met effect strafrechtelijk te kunnen optreden is een eenduidig beleid, een goede samenwerking en een actieve opstelling van het Openbaar Ministerie, de politie en andere betrokkenen noodzakelijk.

Meetbare gegevens

Toelichting

Het achterblijven van de instroom ten opzichte van de in de begroting genoemde aantallen heeft te maken met een afname van de criminaliteit. Nederland wordt veiliger, afgaande op lagere slachtofferpercentages in de Veiligheidsmonitor Rijk 2007 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) (http://www.veiligheidbegintbijvoorkomen.nl/images/ Veiligheidsmonitorrijk2007 tcm 6 281 426.pdf). De instroom van kantonzaken is verder afgenomen. Dit laat zich onder andere verklaren door een belangrijke daling van het aantal zaken betreffende de motorrijtuigenverzekering (Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen). Ook het aantal zaken terzake overtreding van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) neemt nog steeds af. Dit wordt verklaard doordat de laatste jaren veel energie is gestoken in de handhaving van de APV’s, om de overlast in de publieke ruimte terug te dringen.

Voor de WAHV-zaken (Wet-Mulder) is ruimschoots voldaan aan de verwachtingen.

Bij de ressortparketten zijn in 2007 minder zaken ingestroomd dan was begroot. Sturingsmogelijkheden op de instroom zijn gering, vanwege de samenhang met de instroom in de eerste lijn en de afhankelijkheid van rechtspraak en verdachte.

Het is evident dat waar de instroom achterblijft ten opzichte van de prognose, ook de uitstroom niet altijd uitkomt op de aantallen zoals begroot. 

Operationele doelstelling 13.4

Effectieve tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties en maatregelen.

Doelbereiking

Effectiviteit en toeleiding naar de maatschappij

Nazorg

Ten behoeve van de aansluiting van maatschappelijke vervolgvoorzieningen op detentie zijn in het gevangeniswezen medewerkers maatschappelijke dienstverlening (MMD-ers) aangesteld die onder andere verantwoordelijk zijn voor een screening van gedetineerden op de meest relevante aandachtsgebieden en tijdige overdracht van deze informatie aan gemeenten. Het aantal gemeentelijke coördinatiepunten voor deze overdracht is inmiddels gestegen tot 340. Om invulling te geven aan de kabinetsprioriteit de nazorg verder te verbeteren is een daarop gericht programma (Programma Aansluitende Nazorg) van start gegaan.

Voorwaardelijke Invrijheidstelling

In 2007 is het wetsvoorstel Voorwaardelijke invrijheidstelling behandeld en aangenomen in de Tweede en Eerste Kamer (TK 30 513, nrs. 1 t/m 13). Het wetsvoorstel treedt naar verwachting in de tweede helft van 2008 in werking. In 2007 is de invoering voorbereid door de verschillende ketenpartners met als resultaten onder meer een nadere onderbouwing van de instroom en de financiële en organisatorische consequenties van de invoering van de wet, een ketenprocesmodel, een concept-aanwijzing van het Openbaar Ministerie en een nadere regeling over de besluitvorming over voorwaardelijke invrijheidstelling en de invulling van het toezicht. Tevens zijn voorbereidingen getroffen voor de aanpassing van de informatie- en automatiseringssystemen bij het berichtenverkeer tussen ketenpartners.

Optimalisering voorwaardelijke sancties (OVS)

In 2007 is een verbeterde werkwijze ontwikkeld voor een ruimere en meer effectieve -op persoon en omgeving van de dader gerichte- toepassing van bijzondere voorwaarden bij voorwaardelijke sancties. Deze nieuwe werkwijze heeft betrekking op onder meer advisering, informatie-uitwisseling en tenuitvoerlegging, en wordt vanaf medio 2008 beproefd in de arrondissementen Maastricht, Groningen, Zwolle en Amsterdam. Bij succesvol verloop volgt landelijke invoering eind 2009.

Taakstraffen

Voor de verdere verbetering van de tenuitvoerlegging van werkstraffen is een plan van aanpak opgesteld. Ook zijn voorbereidingen getroffen om te voorkomen dat personen met duidelijke contra-indicaties een werkstraf opgelegd krijgen. Daarnaast is gestart met het verbeteren van de informatievoorziening over werkstraffen tussen de ketenpartners.

Sanctiecapaciteit

Capaciteit gevangeniswezen, detentieconcept Lelystad (DCL) en Elektronische Detentie (ED)

De capaciteit in het gevangeniswezen was het gehele jaar voldoende om in de vraag te voorzien.

De pilot met het detentieconcept Lelystad (zes personen op een cel) is verlengd tot ultimo 2007. Het wetsvoorstel inzake thuisdetentie wordt vanwege de uitgebrachte adviezen van onder meer het Openbaar Ministerie en de rechtspraak opnieuw bezien.

Detentie en Behandeling op Maat

Het concept Detentie en Behandeling op Maat bleek op onvoldoende steun te kunnen rekenen van de medezeggenschap van het gevangeniswezen. Om deze reden alsmede vanwege bijkomende ingrijpende ontwikkelingen zoals de verbetering van de brandveiligheid en de invulling van nieuwe taakstellingen is de veranderopgave opnieuw vormgegeven in het concept Modernisering gevangeniswezen. De Tweede Kamer is hierover geïnformeerd in juli en november 2007 (TK 24 587, nrs. 225 en 226).

Psychiatrische zorgplaatsen

De uitbreiding van 67 zorgplaatsen voor gedetineerden met psychiatrische problematiek in 2007 is niet gerealiseerd door vertraging in de bouwplannen. De uitbreidingsplaatsen binnen het gevangeniswezen betreffen een kwalitatieve herbestemming waarbij reguliere gevangenisplaatsen worden omgezet in zorgplaatsen. Deze extra plaatsen zullen in 2008 worden gerealiseerd. In 2007 is een model voor de intensivering van het forensisch psychiatrisch toezicht ontwikkeld dat in 2008 getest zal worden.

Meetbare gegevens

* Exclusief in bewaring gestelden op politiebureaus.

** Bij de rapportages van het Pieter Baan Centrum/het Nederlands Instituut voor Forensische psychiatrie en psychologie wordt geen onderscheid meer gemaakt in Pro-Justitia en overige rapportages.

Toelichting

Vanwege de verwachte lagere behoefte aan intramurale sanctiecapaciteit is de capacitaire taakstelling 2007 van het gevangeniswezen in de Justitiebegroting 2008 reeds met 1 084 plaatsen neerwaarts bijgesteld voor het jaar 2007. Ten opzichte van deze bijgestelde taakstelling is de gerealiseerde capaciteit 318 plaatsen lager uitgekomen. Ondanks het feit dat de realisatie van plaatsen is achtergebleven bij de raming en de sector ook in 2007 nog te kampen heeft gehad met buitengebruikstelling van plaatsen vanwege te treffen extra brandveiligheidsmaatregelen, is de bruikbare capaciteit in 2007 toereikend gebleken om aan de vraag naar sanctiecapaciteit te kunnen voldoen.

Onder meer als gevolg van extra brandveiligheidseisen is bij een aantal uitbreidingsprojecten van de particuliere Tbs-klinieken (Forensisch Psychiatrische Centra) vertraging ontstaan. Hierdoor is de gerealiseerde productie lager uitgekomen dan de capacitaire taakstelling.

Als gevolg van het buitengebruikstellen van een deel van de capaciteit in verband met te treffen brandveiligheidsmaatregelen zijn door het Pieter Baan Centrum/het Nederlands Instituut voor Forensische psychiatrie en psychologie minder rapporten opgeleverd dan begroot.

Toelichting

De dagprijs van de intramurale sanctiecapaciteit komt hoger uit als gevolg van het effect van loon- en prijsbijstellingen, de gepleegde investeringen in (brand-)veiligheidsmaatregelen en de doorwerking van vaste kosten bij een capaciteitsreductie van 1 400 plaatsen.

In de Tbs-sector is vertraging opgetreden bij de nieuwbouwprojecten. Omdat het aandeel van de nieuwbouwcapaciteit in de weging van de gemiddelde prijs relatief hoog is, komt bij het niet of gedeeltelijk realiseren hiervan de gemiddelde prijs lager uit.

De hogere gemiddelde rapportprijs van het Pieter Baan Centrum is het gevolg van de lagere productie door het buitengebruikstellen van een deel van de capaciteit in verband met te treffen brandveiligheidsmaatregelen. Hierdoor zijn de vaste kosten aan een lager aantal gerealiseerde rapporten toegerekend. Daarnaast hebben de loon- en prijsontwikkeling en de extra maatregelen in het kader van brandveiligheid een prijsverhogend effect gehad.

* De realisatiecijfers 2007 zijn voorlopige cijfers verkregen uit de monitorinformatie

** Product RISc bestaat vanaf 2005

Toelichting

De totale realisatie van de productgroep diagnose en advies blijft achter door een hoge uitval van het product voorlichtingsrapportage. De oorzaak van de hoge uitval wordt in 2008 onderzocht in de werkgroep Monitorinformatie.

Doordat de Recidive Inschattings Schalen (RISc) relatief kort geleden is geïmplementeerd, is het plannen van de juiste vraag lastig. Daarnaast is in de loop van 2007 een volledige koppeling tussen RISc en voorlichtingsrapportages ingevoerd, waardoor de gerealiseerde productie pas in de toekomst zal gaan toenemen.

De hoge productie van toezicht wordt voornamelijk veroorzaakt door een absolute verhoging van het aantal toezichten.

Binnen de productgroep interventies blijft de productie van gedragsinterventies achter. Een aantal nieuwe interventies is op basis van projectfinanciering gesubsidieerd en valt daarmee buiten de productiecijfers. Per saldo is de gerealiseerde productie interventies gestegen ten opzichte van 2006. Voor taakstraffen geldt dat de gevraagde aantallen door de opdrachtgevers achterblijven bij de prognoses in de begroting en de aantallen opgenomen in de subsidiebrieven.

Toelichting

De kostprijs Gratie is hoger uitgevallen als gevolg van lagere productie. De oorzaak van de lager uitgevallen productie is de afname van het aantal binnengekomen verzoeken.

Toelichting

De productie van de sancties in het kader van de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (WAHV-sancties) is hoger dan begroot vanwege het uitstel op de invoering van de bestuurlijke boete fout parkeren en de intensivering van trajectcontroles. Bij de boetevonnissen is het aantal zaken dat door betaling is afgedaan toegenomen. Dit uit zich in een hoger afdoeningspercentage. Bij de schadevergoedingsmaatregelen zijn onder meer de effecten van een persoonsgerichte aanpak zichtbaar in een hoger afdoeningspercentage. Het afdoeningspercentage bij de ontnemingsmaatregelen is verder gedaald. De oorzaak is voornamelijk gelegen in de samenstelling van de soort zaken; een groter deel van de zaken betreft een bedrag boven de€ 10 000. Deze zaken zijn lastiger te innen.

Voor de producten waarvan de gerealiseerde aantallen hoger zijn dan begroot is de kostprijs lager uitgekomen dan begroot. Dit komt omdat de vaste kosten over meer producten kunnen worden verdeeld. Bij een lagere productie dan begroot is het effect tegenovergesteld en zijn de kostprijzen gestegen.

Daarnaast geldt voor de ontnemingsmaatregelen dat de gerechtskosten hoger zijn dan begroot. Tevens is er meer personele capaciteit ingezet op zaken met een vordering boven de € 100 000. Hierdoor is de kostprijs gestegen. 

Operationele doelstelling 13.5

Zorg voor slachtoffers van criminaliteit.

Doelbereiking

De beleidsdoorlichting slachtofferbeleid is aangeboden aan de Tweede Kamer (TK 31 101, nr. 1). In vervolg daarop is gestart met de uitvoering van het verbeterplan Slachtoffers centraal dat medio 2008 gereed moet zijn. De uitwerking ziet toe op de kwaliteit van de diensten die aan slachtoffers geboden worden, knelpunten in de schaderegeling en de wijze waarop de zorg voor slachtoffers is georganiseerd. Voor nabestaanden van ernstige delicten is gestart met extra ondersteuning in de vorm van een casemanager bij Slachtofferhulp Nederland.

De evaluatie van het project Herhaald Slachtofferschap is gestart in 2007 en zal in het voorjaar 2008 worden afgerond. Het wetsvoorstel Versterking positie van het slachtoffer in het strafproces (TK 30 143) is in de Tweede Kamer behandeld en is in afwachting van behandeling in de Eerste Kamer.

Meetbare gegevens

Toelichting

De verklaring van de toename van het aantal geholpen slachtoffers is tweeledig. Enerzijds wordt de stijging verklaard uit een herziene wijze van registreren veroorzaakt door de ingebruikname van een nieuw registratiesysteem. Anderzijds vindt in meer gevallen doorverwijzing door de politie naar Slachtofferhulp Nederland (SHN) plaats. Het genoemde aantal voor 2007 betreft overigens de voorlopig door SHN geregistreerde omvang.

Operationele doelstelling 13.6

Kwalitatieve goede beleids- en uitvoeringskaders ten behoeve van terrorismebestrijding gericht op het zoveel mogelijk voorkomen van terroristische aanslagen in Nederland, alsmede het op voorhand beperken van schade als gevolg van een mogelijke terroristische aanslag.

Doelbereiking

Verzamelen van informatie en uitvoeren van analyses

In 2007 is het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) volgens planning vier keer verschenen. In maart 2007 is daarbij het algemene dreigingsniveau voor het eerst in de geschiedenis van de NCTb gewijzigd: van substantieel naar beperkt.

Ontwikkelen van beleid en strategie

(Inter)nationaal

In 2007 is een internationale conferentie «Countering radicalisation: perspectives and strategies from around the globe» georganiseerd. Een belangrijk resultaat van de conferentie is de expliciete erkenning dat binnen de islamitische wereld sprake is van een radicaliseringsvraagstuk waarvoor oplossingen nodig zijn. De conclusies worden bij beleidsontwikkeling op het terrein van radicalisering betrokken. Nederland is gevraagd een voorhoederol te spelen in het verdere implementatietraject van de VN-strategie op dit gebied.

In 2007 is een eerste beleidskader ontwikkeld van omgang met het salafisme. Een samenvatting daarvan is aan de Tweede Kamer verzonden (TK 29 754, nr. 108). In het komende jaar richt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) zich op verdere ontwikkeling en uitwerking van dit beleidskader. Op basis van de uitkomsten van onderzoek naar deradicalisering zal bekeken worden of hiervoor beleid kan worden ontwikkeld.

Personenscanner

Alle 15 personenscanners op Schiphol zijn in 2007 succesvol geïnstalleerd en in gebruik genomen. Dit op basis van een eerder gehouden proef met positieve bevindingen.

Regie, coördinatie en samenwerking

Alerteringssysteem terrorismebestrijding

In 2007 zijn conform planning 14 sectoren aangesloten op het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding. Het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding is een waarschuwingssysteem voor overheid en bedrijfsleven. Het systeem waarschuwt operationele diensten en bedrijfssectoren in geval van een verhoogde dreiging. Op die wijze kunnen snel maatregelen worden genomen die het risico op een aanslag verkleinen of de gevolgen ervan beperken.

Chemische, Biologische, Radiologische en Nucleaire - Terrorisme (CBRN-Terrorisme)

In 2007 waren de activiteiten met name gericht op het versterken van de beveiliging en respons in samenwerking met ministeries en onderzoeksinstellingen waar CBRN materiaal ligt opgeslagen. Ten aanzien van de zelfgemaakte explosieven worden maatregelen genomen, in samenwerking met diverse markt- en overheidspartijen, teneinde de verkrijgbaarheid van prioritaire stoffen te verhinderen. Daarnaast heeft eind november 2007 binnen EU-verband, in samenspraak met het Portugees voorzitterschap van de Europese Unie en de Europese Commissie, een internationale conferentie plaatsgevonden over het versterken van CBRN-veiligheid in de Europese Unie.

Project cameratoezicht

Een herijking van het programma heeft plaatsgevonden in de tweede helft van 2007 waardoor verdieping en verscherping van de focus heeft plaatsgevonden.

Bij de opzet van het cameraproject is een onderscheid gemaakt tussen de verantwoordelijkheid van de overheid en de verantwoordelijkheid van de bedrijven uit de Openbaar Vervoer-sector. Deze bedrijven hebben een belangrijke eigen verantwoordelijkheid voor veiligheid in het openbaar vervoer. Dat geldt niet alleen voor sociale veiligheid, maar ook voor andere vormen van veiligheid, waaronder ook terrorismebestrijding. Hiermee wordt de lijn voortgezet die door de regering is uitgezet in de nota Naar een Veiliger Samenleving en die verder is uitgewerkt in het aanvalsplan sociale veiligheid voor het openbaar vervoer.

Langs dezelfde lijnen is ook het cameraproject opgezet. De verantwoordelijkheid van de sector voor veiligheid is uitgangspunt en de overheid zorgt voor afstemming, ondersteuning en aansturing. De overheid heeft een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van preventie en opsporing. Het programma heeft ook ten doel om na te gaan of cameratoezicht in het openbaar vervoer deze eigen verantwoordelijkheid van de overheid beter kan ondersteunen.

Internet

In 2007 is het monitorproject internet afgerond. Het project heeft informatie opgeleverd over de aanwezigheid, aard en verspreiding van Nederlandstalige jihadistische teksten op het Internet. Daarnaast is onderzoek verricht naar de dynamiek van Internetfora van (jonge) Nederlandstalige moslims, in het bijzonder naar de dynamiek van gebeurtenissen in Nederland of de rest van de wereld naar aanleiding waarvan reacties op jihadistische internetpagina’s te verwachten zijn.

Aanpak radicaliseringshaarden

In 2007 zijn, in betrokken gemeenten, door de burgemeester pro-actief gesprekken gevoerd met de imam. De toon en inhoud van deze gesprekken waren confronterend van aard. Tussen de NCTb en gemeenten is op structurele wijze wederzijds informatie uitgewisseld over een maatgerichte aanpak. De aanpak was daarbij steeds situationeel, afhankelijk van de specifieke context in de betreffende gemeente. In onderlinge samenwerking met onder andere het Openbaar Ministerie (OM), de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), de programmaminister voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI), de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de Onderwijsinspectie en de politie heeft de NCTb analyses verricht van mogelijke bestuurlijke, vreemdelingenrechtelijke, strafrechtelijke en/of civielrechtelijke maatregelen. Daarbij werd richting de betreffende haarden steeds duidelijk gemaakt dat zij de volle aandacht van de overheid hadden.

Coördinatie beveiliging rijkshuisvesting

De instrumenten die zijn ontwikkeld voor de interne beveiliging van rijksgebouwen zijn aangeboden aan het Coördinerend Beraad Integrale Beveiliging (CBIB), waarin alle beveiligingsfunctionarissen van de departementen zitting hebben. Verder hanteert het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) de instrumenten als basis voor de Veiligheidscan van gebouwen.

Communicatie en voorlichting

Het vertrouwen in de overheid als beschermer van de veiligheid tegen terroristische aanslagen is onder het algemeen publiek ongeveer gelijk gebleven in 2007 en schommelt rond de 45%. De doelgroep bedrijfsleven heeft meer vertrouwen in de overheid dan het algemeen publiek. Onder de jongeren is dit vertrouwen iets lager, maar ook constant vergeleken met de eerdere campagnes (in oktober 2007 41% in plaats van 46% algemeen publiek).

Genoemde resultaten zijn geboekt met de publiekscampagne, zoals deze gestart is in februari 2006. De laatste effectmeting in 2007 vond plaats in oktober. De tot dat moment ingezette spotjes bieden een overzicht van welke professionals een bijdrage leveren aan terrorismebestrijding en roepen op tot alertheid. De campagne is in 2007 uitgebreid met een deelcampagne gericht op (de rol van) bedrijven.

Meetbare gegevens

* De activiteiten zijn rond 1 mei 2005 gestart.

Toelichting

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is als organisatie betrokken bij terrorismebestrijding. Diverse onderdelen van de IND hebben in 2007 zowel pro-actief als reactief een bijdrage geleverd aan de bestrijding van het terrorisme in Nederland.

De IND heeft circa 560 dossiers in behandeling genomen. Als gevolg hiervan zijn onder andere verblijfsvergunningen ingetrokken, vreemdelingen ongewenst verklaard en uitgezet. Ook is advies en informatie verstrekt aan ketenpartners en is een bijdrage geleverd aan voorstellen tot aanpassing van het uitvoeringsbeleid.

De IND leverde per kwartaal een bijdrage aan het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland van de NCTb. In 2007 is bovendien onderzoek gedaan in het kader van een meerjarig onderzoeksprogramma terrorismebestrijding in nauwe samenwerking met de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).

Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid

* De in de begroting 2007 geplande beleidsdoorlichting terrorismebestrijding is niet doorgegaan. De activiteiten van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding laten zich nauwelijks vertalen in kwantificeerbare gegevens. Voor kwalitatief meetbare gegevens wordt verwezen naar de periodieke voortgangsrapportage terrorismebestrijding waarin een beeld wordt geschetst van de stand van zaken van het terrorismebeleid in Nederland.

14 Jeugd

Realisatie begrotingsuitgaven Justitie € 5 925,3 miljoenArt. 14 Jeugd 13,5%

Beleidsdoelstelling 14

Het beschermen van jeugdigen tegen aantasting van een goede opvoedings- en leefsituatie, en het bestrijden en voorkomen van jeugddelinquentie.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

In 2007 was sprake van de volgende maatschappelijke effecten:

– de nieuwe werkwijze in de jeugdbeschermingsketen, waarmee de doorlooptijden voor besluitvorming en start hulpverlening worden bekort, is gereed voor landelijke invoering;

– de aanpak van huiselijk geweld vindt steeds meer maatschappelijke weerklank;

– door de Tweede Kamer is een voorstel aangenomen tot wijziging van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met verkorting van de adoptieprocedure. Daarbij is meegenomen de wijziging van de Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie, waardoor onder meer interlandelijke adoptie door echtgenoten van hetzelfde geslacht mogelijk zal worden;

– er zijn zes gedragsinterventies voor jeugdigen door de landelijke erkenningscommissie (voorlopig) erkend.

Externe factoren

Het kabinet stimuleert dat de uitvoerende organisaties op het gebied van jeugdbescherming en de aanpak van jeugdcriminaliteit gezamenlijk in een zo vroeg mogelijk stadium bedreigende situaties voor jeugdigen signaleren en passende maatregelen treffen. Om de doelstelling te realiseren is Justitie (in geval van jeugdbescherming betreft dit de programmaminister voor Jeugd en Gezin) mede afhankelijk van optreden van en samenwerking met gemeentelijke overheden en overige belanghebbenden, als bijvoorbeeld de bureaus jeugdzorg. Voor het uiteindelijk te bereiken resultaat spelen persoonlijkheids-, gezins-, en omgevingskenmerken een rol die door het Rijk slechts ten dele beïnvloedbaar zijn.

Financiële toelichting

Verplichtingen

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– het vastleggen van de verplichting van de doeluitkering 2007 heeft pas in 2007 plaatsgevonden, in plaats van voor aanvang van het kalenderjaar. Eind 2006 heeft de vaststelling van de doeluitkering 2007 niet plaats kunnen vinden vanwege het feit dat bijna geen provincie tijdig kon voldoen aan alle vereisten die zijn gesteld voor het aanvragen van de doeluitkering. Hierdoor is het verplichtingenkader 2007 belast met twee uitvoeringsjaren (2007 en 2008);

– de overdracht van opvangvoorzieningen van Nidos naar het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) (€ 8,9 miljoen) en de dalende instroom van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (€ 5,4 miljoen).

Naast bovengenoemde punten wordt verwezen naar de toelichting zoals opgenomen bij de uitgaven.

Uitgaven

Operationele doelstelling 14.1

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– extra uitgaven door de uitvoering van de projecten in het kader van het programma Beter Beschermd en kwaliteit van leerstraffen en de ontwikkeling van gedragsbeïnvloedende maatregelen (€ 1,5 miljoen);

– een tegenvaller in de ICT-kosten bij de Raad voor de Kinderbescherming (€ 2,5 miljoen);

– de groei van het aantal zaken beschermingsonderzoek met 13% bij de Raad voor de Kinderbescherming (€ 5 miljoen);

– een overheveling naar operationele doelstelling 14.2 ten behoeve van casusregie en basisonderzoeken (€ 5 miljoen);

– extra middelen die het kabinet heeft uitgetrokken om de provincies en grootstedelijke regio’s te compenseren voor de toename van het aantal jeugdbeschermingszaken (€ 15 miljoen);

– diverse begrotingsmutaties in het kader van de uitvoering van het actieprogramma Jeugd terecht. In de loop van 2007 is op basis van concrete plannen van de diverse betrokken Justitieorganisaties een bedrag van in totaal € 9,8 miljoen overgeheveld naar de desbetreffende operationele doelstellingen. Het ging daarbij onder meer om middelen ten behoeve van het instandhouden van het Justitieel casusoverleg door het Openbaar Ministerie en de Raad voor de Kinderbescherming, de verbetering van de kwaliteit van de basis raadsonderzoeken en projecten bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI);

– een overheveling naar DJI inzake forensische diagnostiek op operationele doelstelling 14.2 (€ 3,3 miljoen);

– een overheveling naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid inzake een bijdrage in de zogeheten campussen voor de intensieve scholingstrajecten van probleemjongeren (€ 1 miljoen);

– een bedrag van € 7,1 miljoen is onbesteed gebleven. De oorzaak hiervan is dat in het jaar 2007 geen nieuwe acties in gang zijn gezet in afwachting van de vervolgaanpak jeugdcriminaliteit als onderdeel van pijler V. Voorts is een aantal acties vertraagd, te weten de gedragsbeïnvloedende maatregel (vertraging wetgeving), de uitbreiding van de nazorg en de eventuele gevolgen van de invoering van het handboek methode jeugdreclassering.

Operationele doelstelling 14.2

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– in het kader van de kabinetsreactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid zijn additionele gebouwelijke en organisatorische maatregelen getroffen om de brandveiligheid van justitiële inrichtingen te verbeteren. Ter financiering van deze maatregelen is de bijdrage aan DJI verhoogd met € 17,4 miljoen;

– in het kader van de systematiek van outputfinanciering is, vooruitlopend op de definitieve afrekening, de bijdrage aan DJI met € 1,2 miljoen verhoogd ter financiering van extra gerealiseerde plaatsen boven de capacitaire taakstelling;

– omdat de implementatie van de kwaliteitsverbetering van de PIJ-maatregel vertraging heeft opgelopen, is de bijdrage aan DJI neerwaarts bijgesteld met € 9,7 miljoen;

– in verband met de groei van het aantal jeugdigen in de Justitiële Jeugdinrichtingen is € 1,6 miljoen overgeboekt naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen ten behoeve van het verzorgen van onderwijs;

– ter compensatie van de transitiekosten die optreden bij de inrichtingen uit de eerste tranche van de scheiding straf en civiel is € 1,8 miljoen overgeboekt door het programmaministerie voor Jeugd en Gezin;

– achterblijven van de verwachte groei in het aantal zaken jeugdreclassering (€ 6,1 miljoen);

– een overheveling van operationele doelstelling 14.1 ten behoeve van casusregie en basisonderzoeken (€ 5 miljoen).

Operationele doelstelling 14.3

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door de overdracht van opvangvoorzieningen van Nidos aan het COA (€ 8,9 miljoen) en de dalende instroom van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (€ 5,4 miljoen).

Operationele doelstelling 14.1

Effectieve bescherming van jeugdigen, tegen voor hun opvoeding en ontwikkeling bedreigende situaties, met inzet van juridische dwangmiddelen, en de zorgvuldige behandeling van internationale kinderbeschermingszaken.

Doelbereiking

Jeugdbescherming

Het programma Beter Beschermd valt sinds het aantreden van het kabinet Balkenende IV onder de primaire verantwoordelijkheid van de programmaminister voor Jeugd en Gezin. In 2007 is besloten het programma Beter Beschermd tot eind 2008 door te laten lopen. De Tweede Kamer heeft op 16 november 2007 een brief ontvangen waarin over de ontwikkelingen in de jeugdbescherming en het programma Beter Beschermd wordt gerapporteerd (TK 31 001, nr. 37).

Op basis van de uitkomsten van de in 2006 gestarte proefprojecten met als doel het optimaliseren van de werkprocessen in de keten is een nieuwe werkwijze voor de jeugdbeschermingketen ontwikkeld en is een nieuwe normtijd voor het inzetten van kinderbeschermingsmaatregelen vastgesteld. Vanaf 2008 zal de werkwijze landelijk worden ingevoerd. Dat moet ertoe leiden dat de doorlooptijd voor besluitvorming over inzet jeugdbeschermingsmaatregelen terugloopt van thans circa 320 dagen naar maximaal twee maanden.

Om de effectiviteit van kinderbeschermingsmaatregelen te kunnen meten, is een classificatiesysteem voor de aard van de problemen in de jeugdzorg (CAP) opgesteld en een instrument voor de taxatie van de ernst van de problemen (STEP). CAP wordt naar verwachting in het voorjaar 2008 opgeleverd, STEP eind 2008. Voor STEP betekent dit een vertraging van 1 jaar. Van de uitvoeringsorganisaties moesten in 2007 een veelheid van inspanningen worden gevraagd die niet alle tegelijkertijd konden worden gerealiseerd. De start van de implementatie van beide instrumenten staat halverwege 2008 gepland.

Begin 2007 is met de provincies en bureaus jeugdzorg een convenant afgesloten gericht op een gefaseerde invoering van de nieuwe methodiek voor de gezinsvoogdij (het zogeheten Deltaplan). In 2007 is de scholing en implementatie aangevangen, met als inzet dat eind 2008 de methodiek volledig is ingevoerd en de gemiddelde caseload is teruggebracht van 1 gezinsvoogdijwerker op 15 pupillen. De provincies houden nauwlettend zicht op de ontwikkelingen bij de bureaus jeugdzorg, daarin aangemoedigd door de programmaminister voor Jeugd en Gezin.

In 2007 zijn projecten gestart voor de ontwikkeling van een nieuwe werkwijze voor de uitoefening van voogdijen door respectievelijk de bureaus jeugdzorg en Nidos, en voor het ontwerpen van een bij deze werkwijze passende scholing van de uitvoerende werkers. In beide trajecten, die gericht zijn op het verbeteren van de kwaliteit van de uitvoering, wordt gewerkt aan het theoretisch fundament voor de ontwikkeling van een nieuwe werkwijze. In 2008 worden deze projecten naar verwachting afgerond.

In 2007 is een wijzigingsvoorstel van de kinderbeschermingswetgeving (boek 1 Burgerlijk Wetboek) opgesteld waarmee ruimere mogelijkheden worden gecreëerd voor de uitvoeringsorganisaties om kinderen in problemen goed te kunnen beschermen met maatwerk. Het wetsvoorstel ging eind 2007 in consultatie en zal begin 2008 aan de Raad van State worden voorgelegd.

Huiselijk geweld en jeugdprostitutie

Huiselijk geweld is een van de speerpunten van het kabinet Balkenende IV. Om huiselijk geweld effectief te bestrijden en – waar mogelijk – te voorkomen, is in 2007:

– de invoering van de Wet tijdelijk huisverbod, die naar verwachting in het voorjaar van 2008 in werking zal treden, voorbereid;

– een landelijke publiekscampagne huiselijk geweld uitgevoerd. 75% van het publiek geeft aan een campagne-uiting te hebben gezien. Bij 81% van de mensen is de boodschap (één telefoonnummer en website) overgekomen;

– via de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn gemeenten gestimuleerd om een gerichte lokale aanpak huiselijk geweld te ontwikkelen, hetgeen bij een driehonderdtal gemeenten resultaat heeft gehad;

– op 25 april 2007 is de wijziging van artikel 247 boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, dat betrekking heeft op het verbod op geweld in de opvoeding, van kracht geworden (Stb. 2007, 145).

Jeugdprostitutie

Op basis van het door het landelijk Expertisecentrum jeugdprostitutie opgestelde meerjarenplan jeugdprostitutie is besloten tot voortzetting van dit Expertisecentrum. Uit een enquête onder gemeenteambtenaren en professionals in vijf regio’s bleek dat jeugdprostitutie als een probleem wordt ervaren en specifieke aandacht behoeft. Kennis en expertise zijn door het Expertisepunt gebundeld en gemakkelijk toegankelijk voor professionals en beleidsmakers.

Interlandelijke adoptie

In 2007 heeft de Tweede Kamer een voorstel aangenomen tot wijziging van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met verkorting van de adoptieprocedure (TK 30 551). Daarbij is meegenomen de wijziging van de Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka) op de volgende in de begroting 2007 aangekondigde onderdelen: 1) de mogelijkheid van adoptie door echtgenoten van gelijk geslacht, 2) verlenging van de geldigheidsduur van een beginseltoestemming en 3) de mogelijkheid tot het afgeven van een beginseltoestemming voor twee kinderen tegelijkertijd.

De wijziging van de Wobka op andere punten is aangehouden in afwachting van de uitkomsten van de in 2007 ingestelde onafhankelijke commissie van deskundigen (commissie Kalsbeek), die in 2008 haar advies uitbrengt over interlandelijke adoptie.

In het kader van het versterken van het toezicht op de adoptieketen en mede onder invloed van recente incidenten is in 2007 met de vergunninghouders interlandelijke adoptie een concept kwaliteitskader vergunninghouders opgesteld en voor commentaar aan de betrokkenen, de Inspectie Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming gezonden. Met de Inspectie Jeugdzorg is een concept toezichtsarrangement opgesteld.

Illegale opneming van buitenlandse kinderen («Illegale adoptie»)

Op het terrein van de illegale opneming van kinderen is vooruitgang geboekt. Met het oog op het voorkomen van dit probleem heeft de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn beleid met betrekking tot het afgeven van een machtiging voorlopig verblijf gewijzigd. Bovendien is door het geven van cursussen de alertheid bij ketenpartners vergroot.

Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen

Het wetsvoorstel Ouderbijdrage, waarin werd voorgesteld de huidige bijdrageregeling op grond van de Wet op de jeugdzorg uit te breiden naar meerdere vormen van jeugdbescherming en strafrechtelijke sancties, is door het kabinet Balkenende IV niet verder in procedure gebracht.

Meetbare gegevens

* Met ingang van 1-1-2007 wordt gerekend in kindzaken in plaats van gezinszaken. Voor de vergelijkbaarheid zijn de jaren 2003 tot en met 2006 omgerekend van gezinszaken naar kindzaken.

Toelichting

Sinds enkele jaren daalt de instroom en daarmee ook de productie van scheidings- en omvangzaken vanwege (de voorbereiding op) de mediation en het verplichte ouderschapsplan in het voorliggende traject. De doorlooptijd bij scheidings- en omgangszaken wordt negatief beïnvloed door de grote druk bij beschermingszaken. Vanwege de ernst van deze zaken wordt prioriteit gegeven aan beschermingsonderzoeken.

De doorlooptijden van de beschermingszaken zijn weliswaar verbeterd ten opzichte van 2006, maar nog niet gebracht op de begrotingsnorm van 60%. Dit is vooral het gevolg van de forse toename van de instroom van zaken. Eind 2007 zijn in het kader van het programma Beter Beschermd nieuwe normen en werkwijzen in de keten vastgesteld, waarmee een aanzienlijke versnelling van de doorlooptijden wordt beoogd.

* In verband met de inwerkingtreding van de Wet op de jeugdzorg worden de cijfers vanaf 2005 geregistreerd van oktober (t-1) tot oktober (t).

** Gebleken is dat slechts een deel van de bureaus jeugdzorg in staat is deze kengetallen te presenteren. Voor de bureaus die deze gegevens wel hebben aangeleverd kan de betrouwbaarheid op dit moment onvoldoende worden vastgesteld. Met de provincies wordt overlegd hoe deze registratieproblematiek tot een oplossing kan worden gebracht.

Toelichting

De verhoogde instroom bij voogdij- en ondertoezichtstellingen kan worden toegeschreven aan de toegenomen aandacht voor jeugdproblematiek en de toegenomen alertheid van professionals.

Toelichting

Het aantal in 2007 voorgelichte aspirant-adoptiefouders ligt lager dan begroot. Een verklaring hiervoor kan worden gevonden in het aantal voorlichtingsgroepen dat in de loop van 2007 naar beneden is bijgesteld, teneinde te voorkomen dat aspirant-adoptiefouders na afronding van de voorlichting vastlopen in de verdere procedure in verband met het lagere aanbod aan adoptiefkinderen.

Operationele doelstelling 14.2

Het bewerkstelligen van een effectieve aanpak van jeugddelinquenten.

Doelbereiking

Programma Jeugd terecht

In 2007 zijn pilots gestart met het Justitieel Casusoverleg Supportsysteem, die in het voorjaar van 2008 worden afgerond waarna de landelijke implementatie start.

De landelijke implementatie van slachtoffer-dadergesprekken waarmee de Stichting Slachtoffer in Beeld (SIB) werd belast, is gerealiseerd. Er zijn voorbereidingen getroffen voor een uitbreiding van de landelijke bemiddelaarspool, (bij)scholing en methodiekontwikkeling.

In 2007 is gestart met de implementatie van en scholing in het Handboek methode jeugdreclassering, dat als doel heeft de jeugdreclassering verder te professionaliseren. De implementatie en scholing zullen in 2008 worden voltooid.

In overleg met de ketenpartners en na consultatie van enkele wetenschappers is op basis van verschillende criminogene factoren bij jongeren het beoogde aanbod aan gedragsinterventies in hoofdlijnen bepaald. In 2007 hebben de ketenpartners gewerkt aan het beschrijven, verbeteren en (door)ontwikkelen van gedragsinterventies. In 2007 zijn vijf gedragsinterventies (voorlopig) erkend door de Erkenningscommissie, waarmee het totaal aan erkende interventies op zes is gekomen.

Eind 2006 is een landelijk (toetsings)kader voor het diagnose-instrumentarium vastgesteld. In 2007 zijn de huidige instrumenten in de jeugdstrafrechtketen aan dit kader getoetst. Met de ketenpartners zijn vervolgens afspraken gemaakt over de wijze van aanpassing van het instrumentarium, die in pilots worden getest.

In het kader van het grote stedenbeleid heeft het Rijk voor het terugdringen van de oververtegenwoordiging van allochtone jongeren in de criminaliteitscijfers gekozen voor een intensivering van de lokale aanpak in de vier grote steden. De extra activiteiten zijn gestart in 2006 en volledig tot uitvoering gekomen in 2007. De verantwoording vindt plaats na afloop van de periode waarover de prestatie-afspraken zijn gemaakt (begin 2010). Tussentijds worden de steden ondersteund via het uitwisselen van best practices onder meer in conferentieverband om hun aanpak te optimaliseren. In 2007 is een conferentie georganiseerd voor de G4 om knelpunten op te lossen. Verder is ten behoeve van de steden kennis (inventarisatie van internationaal onderzoek) over effectieve methoden bruikbaar gemaakt voor de praktijk.

Het wetsvoorstel Gedragsbeïnvloeding jeugdigen is door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen en treedt per 1 februari 2008 in werking (Stb. 2008, 23).

Justitiële Jeugdinrichtingen

In 2007 is een wetsontwerp opgesteld voor het aanpassen van de Beginselenwet Justitiële Jeugdinrichtingen. De wijzigingen zijn gericht op vermindering van de bureaucratie, vergroting van de flexibiliteit van het aanbod en verhoging van de kwaliteit van het verblijf.

In 2007 is, mede naar aanleiding van de zorgwekkende uitkomst van de Inspectierapporten van onder meer de Inspectie Jeugdzorg (TK 24 587, nr. 232) en het (onderzoeks)rapport van de Algemene Rekenkamer (TK 31 215, nr. 3), het (kwaliteit)verbeteringsproces bij de Justitiële Jeugdinrichtingen geïntensiveerd. De kwaliteitsverbetering van de PIJ-maatregel is hierin meegenomen. Vooruitlopend op de verkleining van de groepsgrootte zijn de inrichtingen in 2007 gestart met de werving van extra groepsleiders teneinde meer medewerkers per groep te kunnen inzetten. Als gevolg van de forse krapte op de arbeidsmarkt in de jeugdzorgsector en de toenemende vraag naar hoger opgeleid personeel is echter vertraging opgetreden bij de aanstelling van extra groepsleiders. Op grond van een in het najaar van 2007 uitgevoerde arbeidsmarktanalyse is geconcludeerd dat eerst de presentatie van de inrichtingen naar buiten (imago) verbeterd moet worden, alvorens gestart kan worden met een succesvolle wervingscampagne. In 2008 zal dit nader worden uitgewerkt.

Alle ketenpartners onderstrepen het belang van een goede nazorg. In 2007 is gestart met de implementatie van het Verantwoordelijkheidskader Nazorg, waarin de verantwoordelijkheden van de diverse ketenpartners zijn vastgelegd. De activiteiten zijn onder meer gericht op een sluitende informatieoverdracht tussen ketenpartners en gemeenten alsmede op het creëren van de mogelijkheden om nazorg in een vrijwillig kader aan te bieden aan alle jongeren die Justitiële Jeugdinrichtingen verlaten.

Het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet op de jeugdzorg (TK 30 644), dat het mogelijk maakt om civielrechtelijk geplaatste jongeren in een gesloten kader te laten behandelen onder verantwoordelijkheid van de programmaminister voor Jeugd en Gezin, zal in 2008 in werking treden. De eerste tranche Justitiële Jeugdinrichtingen is per 1 januari 2008 overgeheveld naar het programmaministerie voor Jeugd en Gezin. Capaciteit en de bijbehorende middelen zullen gefaseerd in drie tranches worden overgeheveld.

In 2007 zijn de pilots van het programma herstelopvoeding geëvalueerd en is het programma door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie beoordeeld. Verdere doordenking over opzet en uitvoering van deze interventie vindt thans plaats.

In 2007 zijn de Justitiële Jeugdinrichtingen gestart met de deskundigheidsbevordering van medewerkers op het terrein van de signalering en aanpak van vervreemding/radicalisering in de Justitiële Jeugdinrichtingen. Tevens is een meerjarenbeleidskader interculturalisatie gemaakt. In dat kader is ook subsidie verstrekt om deze aanpak binnen de inrichtingen verder te verspreiden.

Naar aanleiding van een onderzoek van de Inspectie Jeugdzorg naar de uitvoering van scholings- en trainingsprogramma (STP) is in 2007 een start gemaakt met de verbetering van de procedures rond en de beschikbaarheid van STP.

Meetbare gegevens

Toelichting

Op grond van het prognose model justitiële ketens (PMJ) en een verwacht uitvoeringsverschil is de capacitaire taakstelling 2007 in de Justitiebegroting 2008 met 31 plaatsen opwaarts bijgesteld tot 2 776 plaatsen. Ten opzichte van de bijgestelde taakstelling is de gemiddelde gerealiseerde capaciteit echter 8 plaatsen lager uitgekomen.

De hogere gerealiseerde dagprijs is voornamelijk het gevolg van de loon- en prijsontwikkeling in 2007, alsmede de extra kosten die zijn opgetreden door de verbetering van de bedrijfshulpverlening (BHV) en gebouwelijke aanpassingen ter verbetering van de brandveiligheid.

De lagere bezetting is grotendeels veroorzaakt door frictieleegstand als gevolg van de vele differentiaties binnen de capaciteit van de Justitiële Jeugdinrichtingen (naar geslacht, aard van de problematiek, mate van beveiliging en dergelijke). Bovendien worden jeugdigen met een strafrechtelijke titel zoveel mogelijk gescheiden geplaatst van jeugdigen met een civielrechtelijke titel. In dit kader is in 2007 bij de plaatsing van pupillen reeds zoveel mogelijk rekening gehouden met de overdracht van 536 plaatsen voor civielrechtelijke geplaatsten naar het gesloten jeugdzorgdomein van het programmaministerie voor Jeugd en Gezin per 1 januari 2008. Deze omstandigheden hebben er ook toe geleid dat de norm voor plaatsing van PIJ-passanten niet is gehaald.

Toelichting

Door de hoge instroom van beschermingszaken (zie ook 14.1.1) is de productie van het aantal taakstraffen onder druk komen te staan en lager uitgevallen dan begroot.

Een belangrijke oorzaak voor het teruglopen van de doorlooptijden bij de basisonderzoeken is de verhoogde instroom met name aan de begin van het jaar. Maatregelen die zijn genomen betreffen capaciteitsmanagement, logistieke verbetering van de werkprocessen en het scheiden van spoed en reguliere zaken. Met het programma Beter Beschermd worden andere normen en werkwijzen in de keten en ketenorganisaties ingevoerd, waarmee een aanzienlijke versnelling van de doorlooptijden wordt beoogd.

Toelichting

Het gerealiseerde aantal Halt-afdoeningen en Stop-reacties is lager dan de WODC-prognose die de basis vormde voor de begroting. Inmiddels is het prognosemodel aangepast, waardoor de voorspelbaarheid van de behoefte is verbeterd.

* Gebleken is dat het realisatiecijfer zoals gepresenteerd in het Departementaal Jaarverslag 2006 (9 846) onjuist is vanwege een onjuiste opgave van een Bureau Jeugdzorg.

** Gebleken is dat slechts een deel van de bureaus jeugdzorg in staat is deze kengetallen te presenteren. Voor de bureaus die deze gegevens wel hebben aangeleverd kan de betrouwbaarheid op dit moment onvoldoende worden vastgesteld. Met de provincies wordt overlegd hoe deze registratieproblematiek tot een oplossing kan worden gebracht.

Toelichting

Bij de WODC-prognose ten behoeve van de begrotingsvoorbereiding 2007 is uitgegaan van een te hoge raming voor de instroom in 2006. Hierdoor is de raming voor 2007 op een te hoog niveau vastgesteld.

Toelichting

In 2007 heeft geen verdere verbetering van de doorlooptijden plaatsgevonden. Met name de doorlooptijd van de Zittende Magistratuur (ZM) blijft achter bij de norm. Er zijn inmiddels drie ontwikkelingen gestart om het verbeterproces een nieuwe impuls te geven. De doorlooptijden zijn onderdeel van de prestatieafspraken 2008–2011 met de politiekorpsen. De Raad voor de rechtspraak start in 2008 met een Programma jeugd, waarvan de versnelling van de doorlooptijden een belangrijk onderdeel is. In het programma jeugdcriminaliteit is in deze kabinetsperiode verkorting van de doorlooptijden opnieuw een actiepunt. De teruggelopen doorlooptijd tussen 1e verhoor – start van de halt-afdoening is met name toe te schrijven aan een viertal Halt-bureaus dat in de afrondende fase van de herstructurering van de Halt-bureaus in 2007 te kampen heeft gehad met problemen in de personele bezetting.

Operationele doelstelling 14.3

Voorzien in de voogdij van alleenstaande minderjarige vreemdelingen.

Doelbereiking

Nieuwe werkwijze voogdij

Ter verbetering van de kwaliteit van de uitvoering van de voogdij heeft Nidos gewerkt aan het theoretisch fundament voor de ontwikkeling van een nieuwe werkwijze van voogdijwerkers. In 2008 wordt dit project naar verwachting afgerond.

Wat de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) betreft, wordt verder verwezen naar operationele doelstelling 15.2.

Meetbare gegevens

Toelichting

De daling van de gemiddelde prijs per amv opvang (inclusief voogdij) wordt verklaard doordat per 1 januari 2007 de duurdere woonvoorzieningen (de kinderwoongroepen en kleine wooneenheden) zijn overgedragen van Nidos naar het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Hierdoor daalt de gemiddelde prijs van opvang (exclusief voogdij) van € 11 370,– naar € 6 176,–.

De overdracht van deze woonvoorzieningen naar het COA veroorzaakt ook de afwijking bij de gemiddelde bezetting opvang door Nidos. 

Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid

15 Vreemdelingen

Realisatie begrotingsuitgaven Justitie € 5 925,3 miljoenArt. 15 Vreemdelingen 17,9%

Beleidsdoelstelling 15

Een gereglementeerde en beheerste toelating, verblijf en vertrek uit Nederland of terugkeer, die in nationaal en internationaal opzicht maatschappelijk verantwoord zijn.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

Asiel

In het Coalitieakkoord is opgenomen dat de asielprocedure wordt verbeterd (mede in het licht van de aanbevelingen van de Commissie Scheltema) en versneld en dat daarbij in het bijzonder de regeling van de 48-uursprocedure wordt verbeterd. Ter verbetering van de asielprocedure hebben bilaterale consultaties en een plenaire consultatiemiddag plaatsgevonden met partners in de keten. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is geconsulteerd. Vervolgens is in 2007 een aanvang gemaakt met het opstellen van een brief aan de Tweede Kamer met een integrale aanpak op het gebied van de asielprocedure, opvang, de aanpak van herhaalde aanvragen en terugkeer.

Regulier

Nederland heeft een modern, selectief migratiebeleid nodig, waarbij de behoeften van de samenleving, de innovatie van de economie en de bijdrage die migranten daaraan kunnen leveren centraal staan. Voor talentvolle migranten die in Nederland komen werken of studeren zijn snelle, eenvoudige toelatingsprocedures nodig. Hiertoe is het projectteam Modern Migratiebeleid gestart met het uitwerken van de beleidsnotitie «Naar een modern migratiebeleid» in een blauwdruk van het nieuwe toelatingsstelsel. Doel hiervan is om tot een gemoderniseerd en goed uitvoerbaar stelsel te komen dat Nederland in staat zal stellen aantrekkelijker te worden voor buitenlandse kenniswerkers en de procedures voor alle migranten zal versnellen en vereenvoudigen. Als gevolg hiervan zal tevens fraude en misbruik van procedures beter kunnen worden bestreden.

Regeling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingenwet

In 2007 is intensief gewerkt aan de totstandkoming van de Regeling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingenwet. De Regeling heeft betrekking op de vreemdelingen die voor 1 april 2001 asiel hebben aangevraagd en sindsdien in Nederland zijn verbleven en voor wie de vastgestelde contra-indicaties niet gelden. Op 25 mei 2007 zijn de Regeling en het bijbehorende Bestuursakkoord naar de Tweede Kamer verzonden. Op 15 juni 2007 is de uitvoering ter hand genomen welke voorspoedig verloopt.

Terugkeer

In januari 2007 is de Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) operationeel geworden. In de werkwijze van de DT&V staat casemanagement centraal, waarbij een op de persoon gerichte aanpak wordt gevolgd en waarbij de DT&V samenwerkt met de ketenpartners aan het daadwerkelijke vertrek van een niet rechtmatig verblijvende vreemdeling uit Nederland. Als gevolg van de Regeling ter afwikkeling van de nalatenschap van de oude Vreemdelingenwet is de terugkeer van asielzoekers in 2007 sterk gedaald ten opzichte van de voorgaande jaren.

Met de belangrijkste ketenpartners is een beleidsreflectie gehouden over het terugkeerbeleid. Doel van de beleidsreflectie was te bezien op welke wijze de effectiviteit van het terugkeerbeleid vergroot zou kunnen worden. Naar aanleiding van de beleidsreflectie wordt thans een aantal flankerende maatregelen uitgewerkt.

Externe factoren

Internationale samenwerking

In 2007 zijn diverse activiteiten op het gebied van de internationale samenwerking verricht en is gewerkt aan de implementatie van diverse Europese richtlijnen. Genoemd kunnen worden:

– ter bevordering van terugkeer en de Europese samenwerking heeft coördinatie plaatsgevonden van de Nederlandse inzet ten behoeve van de onderhandelingen die in EU- en Benelux-verband worden gevoerd met derde landen over terug- en overnameovereenkomsten;

– in augustus 2007 is begonnen met de implementatie van het Europees Visum Informatiesysteem (EU VIS) in Nederland. In augustus 2007 is richtlijn 2004/82/EG geïmplementeerd (richtlijn passagiersgegevens). Voor het daadwerkelijk kunnen ontvangen van gevraagde passagiersinformatie zullen eerst nog wel technische voorzieningen moeten worden getroffen;

– Justitie heeft in 2007 een bijdrage geleverd bij de (door FRONTEX gecoördineerde) operationele samenwerking tussen de lidstaten om het beheer van de buitengrenzen te optimaliseren;

– Nederland heeft in 2007 vier hervestigingsmissies uitgevoerd naar Tanzania, Syrië, Kenia en Thailand. Uit deze landen zijn respectievelijk Burundezen, Kongolezen, Irakezen, Eritreeërs, Ethiopiërs, Birmezen en «urban cases» uitgenodigd. In totaal zijn er 350 vluchtelingen geaccepteerd die tijdens de missies zijn geselecteerd. In april 2007 heeft de UNHCR in zijn conferentie over de humanitaire noden van Irakese vluchtelingen en ontheemden, landen opgeroepen om Irakese vluchtelingen te hervestigen. Nederland heeft hieraan gehoor gegeven en om deze reden de missie naar Syrië georganiseerd. De UNHCR heeft voorts individuele zaken voorgedragen, waarvan er 184 zijn geaccepteerd in 2007. In het kader van gezinshereniging zijn in 2007 35 personen geaccepteerd. In totaal zijn 569 uit te nodigen vluchtelingen geaccepteerd in 2007.

Coördinatie vreemdelingenketen in samenhang met aansturen uitvoeringsorganisaties en samenwerking met andere ministeries

In juli 2007 is door de Coördinatiegroep Vreemdelingenketen (CGV) het einddocument van het Programma Ketensturing «een nieuw besturingsmodel voor de vreemdelingenketen» vastgesteld. Vervolgens is in september 2007 het project Implementatie Nieuw Besturingsmodel voor de Vreemdelingenketen gestart. De implementatie geschiedt aan de hand van de volgende deelprojecten: meerjarig beleidskader, financieel management, prestatie- & procesmanagement, incidentmanagement, risicomanagement, informatiemanagement en samenwerkingsafspraken. De diverse ketenpartijen die betrokken zijn bij de vreemdelingenketen, zijn vertegenwoordigd in de deelprojecten. Binnen het project Implementatie Nieuw Besturingsmodel voor de Vreemdelingenketen heeft het realiseren van een meerjarig beleidskader (2009–2013) voor de vreemdelingenketen de hoogste prioriteit. In dit beleidskader zullen de beleidsvisie, -doelstellingen en -prioriteiten van de vreemdelingenketen worden opgenomen. De doelstelling van dit besturingsmodel is dat de regie op de vreemdelingenketen wordt verbeterd door meer samenhang aan te brengen in de doelen en werkwijze voor de ketenpartners in de vreemdelingenketen.

Financiële toelichting

Verplichtingen

De verschillen tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie 2007 zijn voor wat betreft de verplichtingen in overeenstemming met hetgeen onder de uitgaven wordt toegelicht. Het geringe verschil tussen de realisatie van de verplichtingen over 2007 en de realisatie van de uitgaven 2007 wordt voornamelijk verklaard doordat in 2007 verplichtingen zijn aangegaan die de volgende jaren tot uitgaven leiden en in 2007 uitgaven zijn gedaan waarvoor in 2007 en eerdere jaren verplichtingen zijn aangegaan.

Uitgaven

Operationele doelstelling 15.1

Het verschil tussen de vastgestelde begroting 2007 en de realisatie over 2007 wordt voornamelijk verklaard door:

– de bijdrage aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is verhoogd, omdat de IND per saldo meer heeft geproduceerd dan in de begroting was voorzien (€ 5,8 miljoen). Voor de aantallen wordt verwezen naar de meetbare gegevens onder deze operationele doelstelling;

– de financiering van de vervanging van de informatiesystemen (IND bij de Tijd) om de vernieuwde processen te ondersteunen (€ 5 miljoen);