Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft verschillende zelfstandige organisaties. Het verschil tussen deze organisaties zit in de omvang, de taken, de bevoegdheden en de werkzaamheden. De overeenkomst is dat ze allen taken uitvoeren die gebaseerd zijn op beleid dat (mede) is ontwikkeld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en waar de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verantwoordelijk voor is. Om te waarborgen dat deze organisaties het beleid naar behoren uitvoeren, wordt toezicht gehouden. De uitgangspunten voor het toezicht op de zelfstandige organisaties zijn vastgelegd in «toezicht bij BZK: de manier waarop het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties toezicht houdt op zelfstandige organisaties (2005)». De uitgangspunten en criteria sluiten aan op de «kaderstellende visie op toezicht» (Kamerstukken II, 2005–2006, 27 831, nr 15). Er is aansluiting bij de Kaderwet ZBO’s (Staatsblad 2006, nr 587).

Jaarlijks voeren de toezichthouders een risicoanalyse voor iedere ZBO/RWT uit. De risicoanalyse bestaat uit een groslijst van risico’s. Uit de groslijst worden de belangrijkste risico’s geselecteerd. De aandachtsgebieden voor de risicoanalyse bestaan uit: kwaliteit taakuitvoering, kwaliteit planning & controlcyclus, vermogensbeheer, personeel, bedrijfsresultaat, integriteit en bestuurskosten. De door de toezichthouders geselecteerde risico’s bepalen in belangrijke mate de inhoud van het toezicht. Daarnaast vinden reguliere activiteiten plaats, zoals het beoordelen van de begroting en jaarverslagen.

Na het uitvoeringsjaar verantwoorden de toezichthouders zich over het uitgevoerde toezicht. Voor de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (IOOV) en het Programma Krachtig Bestuur geldt dat zij zich rechtstreeks verantwoorden aan de Tweede Kamer. De overige toezichthouders rapporteren de bevindingen aan de Bestuursraad van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hiervoor worden de bevindingen gebundeld in het jaarlijkse toezichtverslag Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Op de Kiesraad vindt, gegeven het takenpakket, geen inhoudelijk toezicht plaats. In voorkomende gevallen worden bijzonderheden over de goedkeuring van tarieven, begroting en jaarrekening of de vermogensopbouw van de zelfstandige organisaties in de bedrijfsvoeringparagraaf van dit jaarverslag opgenomen.

Hieronder volgt het overzicht van de ZBO’s en RWT’s die onder de verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vallen. De jaarverslagen van de zelfstandige organisaties worden onder meer via het internet gepubliceerd