De openstaande voorschotten hebben met name betrekking op de volgende twee instrumenten:

• • Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing (ISV1, 2 en 3);

  In het kader van het ISV 1 en 2 is de rijksbijdrage de afgelopen jaren als voorschot aan de gemeenten overgemaakt. In totaal staat nog € 105,7 mln aan voorschotten open. Op basis van de gemaakte afspraken is het beschikbare budget ISV3 in 2010 in zijn geheel beschikt en is € 246,5 mln aan voorschotten toegekend. Deze voorschotten worden naar verwachting in 2011 afgewikkeld;

• • Sociaal, Integratie en Veiligheid 2005–2100, dat onderdeel is van het Grote Steden Beleid (GSB). In de periode 2005–2009 is in totaal € 2 524,0 mln voorschotten verstrekt.

Daarnaast wordt de stand van de openstaande voorschotten verklaard door nog niet afgewikkelde voorschotten in het kader van Sociale herovering van € 24,3 mln, Brede Doel Uitkering «Sociaal, Integratie en Veiligheid veiligheidsmiddelen» van € 355,0 mln, Budget Locatiegebonden Subsidies (BLS) 2005–2010 van € 10,0 mln en de Tijdelijke stimuleringsregeling woningbouwprojecten van € 256,5 mln.

Het grootste deel van de nog openstaande voorschottenstand bestaat uit nog niet afgerekende subsidies energie in het kader van de Subsidies energiebesparing (€ 62,1 mln). Het betreffen de regelingen Energiebesparing (CO₂-reductie) gebouwde omgeving, Tijdelijke regeling maatwerkadviezen woningen, Tijdelijke regeling glasisolatie en de projecten Meer met Minder.

Daarnaast staan in het kader van de bijdragen stimulering woningproductie (o.a. gemeente Almere en Knelpunten VINEX) en het Programma Energiebudgetten respectievelijk € 7,1 mln en € 25,6 mln aan voorschotten open.

De openstaande voorschottenstand heeft met name betrekking op de bekostiging van de Dienst van de Huurcommissie (DHC). De uitgaven die ten laste van dit artikel aan de DHC worden overgemaakt worden als voorschot geregistreerd. Over 2010 betreft dit een bedrag van € 22,0 mln. Daarnaast is in het kader van de Subsidieregeling Bevordering Eigen Woningbezit plus voor in totaal € 3,6 mln aan voorschotten verleend, die nog niet zijn afgerekend.

De voorschotten met betrekking tot de Huurtoeslag, die door het ministerie van Financiën (de Belastingdienst) ten behoeve van Wonen, Wijken en Integratie wordt uitgevoerd, worden verwerkt in de saldibalans van het ministerie van Financiën.

De belangrijkste oorzaak van de voorschotstand is gelegen in de systematiek rond de «Facilitering Inburgering» met als voorschot een bedrag van € 1 314,1 mln. Voor de G31 wordt in het kader van de BDU-SIV vijf jaar lang bevoorschot. De afrekening vindt plaats na afloop van deze periode. Voor de NG31 wordt eveneens jaarlijks een voorschot verstrekt en grotendeels achteraf afgerekend.

Voor het programma Overige Instrumenten bedraagt het saldo openstaande voorschotten € 27,5 mln. In dit programma is een aantal regelingen opgenomen, waaronder de regeling Ruimte voor Contact en subsidies aan maatschappelijke organisaties. Voor het programma Facilitering remigratie is in 2010 aan de Sociale Verzekeringsbank voor de uitvoering van de Remigratiewet € 32,3 mln als voorschot uitgekeerd.

Dit voorschot wordt op basis van het jaarverslag van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) afgerekend.

Het grootste deel van de voorschotten bestaat uit de bijdrage aan het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (Stichting SVn ) van € 40 mln voor de startersleningen. In de afgelopen 3,5 jaar zijn er bijna 9 000 starterleningen versterkt, waarmee het budget is uitgeput. In 2011 zal na ontvangst van een accountantsverklaring het voorschot worden afgewikkeld.

Daarnaast is aan de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV), om het ingezette innovatie- en experimentenbeleid beter aan te laten sluiten op maatschappelijke- en marktontwikkelingen, een voorschot van € 7,6 mln versterkt.

De voorschottenstand heeft met name betrekking op de Subsidie Grote Bouwlocaties (SGB). Hierop staat een nog niet afgerekend voorschot van € 30,6 mln open. Doel van deze subsidie is om de werkgelegenheid in crisistijd te stimuleren. Daarnaast staat in het kader van de Tijdelijke Woonzorgstimuleringregeling jaren 2000–2004 een bedrag van € 2,6 mln aan voorschotten open.

Tenslotte wordt de stand van de voorschotten verklaard door de nog niet afgerekende voorschotbetalingen in het kader van de Verzameluitkering (€ 188,9 mln). Hierin is een aantal subsidieregelingen en budgetten opgenomen die aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn overgedragen.

Het Rijk en de gemeenten staan borg voor de stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Voor het WSW geldt dat indien het fondsvermogen na gebruikmaking van de zekerheidsstructuur een zeker minimum heeft bereikt, zoals vastgelegd in de achtervangovereenkomst, het WSW een beroep kan doen op de achtervangers. Dit beroep is, in beginsel, ongelimiteerd. Het Rijk en de deelnemende gemeenten verstrekken in geval van eventuele liquiditeitsproblemen bij het WSW ieder voor 50% een renteloze lening aan het WSW.

Deze borgstelling vormt de tertiaire zekerheid van het fonds. De primaire zekerheid wordt gevormd door het eigen vermogen van de aangesloten corporaties. Indien de financiële positie van de corporatie, naar de eisen van kredietwaardigheid van het WSW, onvoldoende is, kan onder bepaalde voorwaarden saneringssteun worden verleend door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). De secundaire zekerheid wordt gevormd door het vermogen van het WSW. Dit vermogen is opgebouwd uit een borgstellingreserve en een obligo op corporaties. Ultimo 2009 bedroeg de borgstellingreserve € 476,0 mln en het totaalbedrag aan obligo’s € 2 918 mln. De kans dat de tertiaire zekerheid wordt aangesproken is nagenoeg nihil.

Het Rijk en de gemeenten staan borg voor de stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW). Voor het WEW geldt dat indien het fondsvermogen een zeker minimum heeft bereikt, zoals vastgelegd in de achtervangovereenkomst, het WEW een beroep kan doen op de achtervangers. Dit beroep is, in beginsel, ongelimiteerd. Het Rijk en de deelnemende gemeenten verstrekken in geval van eventuele liquiditeitsproblemen bij het WEW ieder voor 50% een renteloze lening aan het WEW.

De huidige vermogenspositie van het WEW is goed te noemen. Jaarlijks wordt een aanzienlijk bedrag toegevoegd aan het garantievermogen. In 2010 is het aantal schadegevallen, en daarmee ook de schadebetalingen iets opgelopen ten opzichte van 2009. In 2009 is er € 22 mln uitgekeerd, in 2010 is dit opgelopen naar ongeveer € 38 mln.

Bij de bepaling van de premie voor 2010 is rekening gehouden met de economische vooruitzichten op korte termijn en de stijging van het aantal verliesdeclaraties. De premie is daarom in 2010 verhoogd van 0,45 % naar 0,55 %.