Algemene doelstelling

Het scheppen van voorwaarden voor een goed functionerende economie en goed functionerende markten, waaronder de markt voor elektronische communicatie.

Goed functionerende markten dragen in belangrijke mate bij aan de economische groei en innovatie. In een goed functionerende markt reageren vraag en aanbod effectief op elkaar. Consumenten en bedrijven profiteren daarvan. Op goed functionerende markten ontstaat een optimale prijs- kwaliteit verhouding van goederen en diensten en hebben gebruikers keuzevrijheid.

Rol en verantwoordelijkheid

In een vooral regisserende rol bevordert de Minister van EZ het goed functioneren van markten door het scheppen van randvoorwaarden via wet- en regelgeving. EZ gaat mededingingsbeperkende gedragingen tegen met de Mededingingswet en schept de voorwaarden waarbinnen concurrentie kan plaatsvinden met onder meer de Waarborgwet, de Winkeltijdenwet, de Aanbestedingswet 2012 en de Metrologiewet. De Aanbestedingswet 2012, welke op 1 april 2013 in werking is getreden, schetst een eenduidig en helder regelgevend kader van de voorwaarden waaronder aanbestedende diensten hun opdrachten voor concurrentie moeten openstellen. Daarnaast bevordert de Minister een goede balans tussen de belangen van bedrijven en consumenten met generiek consumentenbeleid. Ook draagt de Minister bij aan het goed functioneren van markten door het financieren van TenderNed (het elektronisch aanbestedingssysteem) en de markttoezichthouder (ACM). Tot slot levert de Minister in dat kader een financiële bijdrage aan diverse organisaties op het gebied van metrologie, aan het Nederlands Normalisatie-instituut en aan de Raad voor Accreditatie.

EZ heeft op grond van de Telecommunicatiewet de taak om regels te stellen voor vaste en mobiele communicatienetwerken. Dit onder andere door verkeersregels op te stellen voor het gebruik van de ether, door afspraken te maken in internationaal verband voor harmonisatie en door – in geval van schaarste – te bepalen op welke wijze het spectrum wordt verdeeld. Door verruiming van de gebruiksmogelijkheden van het spectrum en door de uitgifte van beschikbare frequentieruimte worden hoogwaardige en innovatieve breedbandige mobiele communicatie en omroeptoepassingen gerealiseerd. EZ financiert daartoe een deel van de exploitatie van het Agentschap Telecom en verricht uitgaven voor opdrachten inzake beleidsvoorbereiding en evaluaties voor frequentiebeleid en veiligheid.

Met de Postwet wordt de postmarkt gereguleerd en een toegankelijke en betaalbare basisvoorziening voor de post gewaarborgd (universele postdienst).

De Minister van EZ heeft een systeemverantwoordelijkheid voor de statistische informatievoorziening van rijkswege. Ingevolge de Wet op het Centraal Bureau voor de Statistiek (Staatsblad 2003, 516), heeft het ZBO CBS tot taak het van overheidswege verrichten van statistisch onderzoek ten behoeve van praktijk, beleid en wetenschap en het openbaar maken van de op grond van zodanig onderzoek samengestelde statistieken en is het CBS op nationaal niveau belast met de productie van communautaire statistieken. EZ financiert het CBS daartoe.

Beleidsconclusies

ACM

Per 1 april 2013 is de Autoriteit Consument en Markt (ACM) van start gegaan. Deze nieuwe toezichthouder is ontstaan door samenvoeging van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA) en de Consumentenautoriteit. Deze stap resulteert in een toename van de efficiëntie van het toezicht. De Stroomlijningswet ACM zal naar verwachting in de loop van 2014 in werking kunnen treden en voor een verdere efficiëntie in het toezicht zorgen.

Frequenties en Veiligheid

In 2013 is een aantal belangrijke producten gerealiseerd op het beleidsterrein van telecommunicatie. De visie op telecommunicatie, media en internet en de visie op e – privacy zijn naar de Tweede Kamer gestuurd, er is een brief over consumentenzaken naar de Tweede Kamer gestuurd (w.o. over overstapservice consumenten en transparantie mobiele telefonie), er is een belangrijke bijdrage geleverd aan de Nationale Cybersecurity Strategie 2 en de Nationale Cyber Security Research Agenda en de vergunningen voor de nog braakliggende kavels voor analoge en digitale radio zijn verleend. Ook is een nieuw wetsvoorstel voor wijziging van de cookiebepaling opgesteld. Door deze aanpassing hoeft de internetter geen toestemming meer te verlenen voor cookies die geen of nauwelijks gevolgen hebben voor de privacy.

Postwet

Op 1 januari 2013 is de wijziging van de Postwet 2009 in werking getreden, daarmee zijn de bevoegdheden van de ACM op het gebied van informatievordering en het opleggen van boetes aangescherpt. Daarnaast heeft de parlementaire behandeling plaatsgevonden van het wetsvoorstel waarmee het toezicht op de postmarkt wordt aangevuld met een aanmerkelijke marktmacht instrumentarium. Dit instrumentarium geeft de ACM vergaande bevoegdheden om aan een postvervoerbedrijf met aanmerkelijke marktmacht specifieke verplichtingen op te leggen, opdat mededingingproblemen zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen. In dit zelfde wetsvoorstel is ook een vermindering van het aantal verplichte bezorg- en ophaaldagen binnen de universele postdienst opgenomen. De maatregel uit het wetsvoorstel is op 1 januari 2014 in werking getreden.

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de verplichtingen

De lagere realisatie van de verplichtingen hangt met name samen met de lagere uitgaven. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het daarover gestelde bij de uitgaven.

Toelichting op de uitgaven

Subsidies

Digitalisering regionale radio

De voorbereidingen voor de bouw van een netwerk voor regionale digitale etherradio zijn in 2013 voortgezet. De verwachting is dat de regionale radiostations medio 2014 hiervoor een inkoopprocedure zullen starten. Het digitale radionetwerk van de landelijke commerciële radiostations was conform de planning – met een grotere dekking dan volgens de vergunningsvoorwaarden vereist – gereed, waardoor digitale radio op 1 september 2013 van start kon gaan. De landelijke publieke omroep (NPO) beschikt reeds over een netwerk en heeft de dekking hiervan eind 2013/begin 2014 uitgebreid.

Een indicatie voor het succes van de introductie van digitale radio is de penetratiegraad van digitale radio ontvangers in huishoudens. Dit wordt gemonitord in de jaarlijkse uitgave De Digitale Economie van het CBS.

Opdrachten

De lagere uitgaven hangen met name samen met:

• – Het feit dat de opdrachten van Tenderned grotendeels door het agentschap DICTU zijn uitgevoerd (€ 2,4 mln). De realisatie is daarom verantwoord onder de categorie bijdragen aan agentschappen.

• – Uitgaven aan werkzaamheden PIANOo/Tenderned voor het programma aanbestedingen voor overheidsopdrachtgevers, die geraamd zijn op dit artikel, zijn verantwoord bij de apparaatskosten op artikel 40 (€ 1,3 mln).

PIANOo en TenderNed (aanbestedingsbeleid)

Na het in werking treden van de Aanbestedingswet op 1 april 2013 zijn alle openbare (overheids) opdrachten op TenderNed te vinden. De inschrijfmodule en het bedrijfsregister van TenderNed zullen resulteren in een vermindering van de lastendruk voor ondernemers. In 2015 zal, in het kader van de evaluatie van de Aanbestedingswet 2012, onderzoek worden gedaan naar onder andere de lastendruk van de effecten van de maatregelen genomen in de Aanbestedingswet 2012, één van die maatregelen is TenderNed. Bij de behandeling van de EZ – begroting voor 2014 heeft de Tweede Kamer de regering bij motie verzocht onderzoek te doen naar de kosten die door TenderNed worden gemaakt, het budget van TenderNed te verlagen tot het bedrag dat strikt nodig is voor de uitvoering van de wettelijke taken en de daarmee samenhangende onderdelen van het basissysteem en met het vrijkomende bedrag initiatieven te ondersteunen die het aanbestedingsproces voor ondernemers vereenvoudigen met voorlichting. De Minister van EZ zal de Tweede Kamer voor de zomer informeren over de uitkomsten van het onderzoek.

Beleidsvoorbereiding en evaluaties Frequenties en Veiligheid

• • De huidige UMTS (2.1 GHz) vergunningen lopen in 2017 af. De Minister heeft in antwoord op Kamervragen over de planning van de komende veiling van de 2.1 GHz vergunningen gezegd dat hij de resultaten van de evaluatie van de multibandveiling afwacht voordat hij het verdeelbeleid van de 2.1 GHz vergunningen bekend maakt. In 2013 zijn de voorbereidingen op de evaluatie van de multibandveiling gestart.

• • Ter voorbereiding op een besluit over de omroepbanden is in 2013 is in het kader van de visie op telecom, media en internet gekeken naar de technische ontwikkelingen en ontwikkelingen binnen de omroepmarkt ook internationaal.

• • In 2013 is het platform Digital Radio+ van start gegaan. Digital Radio+ is een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) en de landelijke commerciële radiostations. Het platform zal ondermeer de publieksvoorlichting van digitale etherradio gaan coördineren. In 2014 zal een publiekscampagne gelanceerd worden (zie www.digitalradio.nl). Het Ministerie van EZ is betrokken bij het platform via een financiële bijdrage.

• • Naar aanleiding van de marktconsultatie werd in 2013 een wijziging van het Nationaal Frequentieplan voorbereid die uitgifte van het spectrum in de 3,5 GHz – frequentieband mogelijk maakt. Deze uitgifte start in 2014. Gelet op de geringe belangstelling voor dit deel van het spectrum is er geen schaarste te verwachten en zullen frequentierechten op volgorde van binnenkomst worden verleend voor een periode van vijf jaar.

• • De behandeling van de richtlijn voor radio- en randapparatuur (R&TTE) in Raad en Europees Parlement (EP) is in 2013 later aangevangen dan oorspronkelijk verwacht. De richtlijn beschrijft de essentiële (veiligheids)eisen waaraan genoemde apparatuur moet voldoen om op de Europese markt gebracht te mogen worden. Een besluit van Raad en EP wordt in de eerste helft van 2014 verwacht. Daarna kan implementatie in nationale regelgeving plaatsvinden.

• • Voor het behoefte – onderbouwingsplan (BOP) van het Ministerie van Defensie is meer tijd nodig geweest. De integrale aanpassing van het Nationaal Frequentieplan (NFP) heeft hierdoor circa een half jaar vertraging opgelopen.

• • De juridische procedures naar aanleiding van genomen besluiten ten aanzien van uitgifte van vergunningen (waaronder de multibandveiling van de 800/900/1800 MHz – frequenties) worden in 2014 voortgezet.

De doelstelling is om het aantal vergunningscategorieën voor het gebruik van frequentiebanden met 10% terug te brengen (van 47 naar 42) in een periode van vijf jaar. Hierdoor worden de gebruiksmogelijkheden van frequenties verruimd en wordt aangesloten bij veranderende marktomstandigheden en technologische ontwikkelingen. De doelstelling om het aantal vergunningcategorieën met 10% terug te brengen tot 42 categorieën in 2013 is gerealiseerd per 1 januari 2013.

Met ingang van 1 oktober 2013 is sprake van betaalbare en gelijkwaardige toegang tot openbare telefonie voor doven en slechthorenden. Door het via KPN leveren van tekst- en bemiddelingsdiensten is voldaan aan de vereisten uit de Europese Richtlijnen inzake de universele dienst en eindgebruikerrechten.

Cybersecurity

De (internationale) ontwikkelingen in het cyberdomein gaan snel. Afgelopen jaren is de (potentiële) impact van cyberdreigingen door uiteenlopende incidenten steeds duidelijker geworden. Het gaat hierbij niet alleen om dreigingen die onze cyberinfrastructuur kunnen verstoren, maar ook om dreigingen ten aanzien van de integriteit, beschikbaarheid en vertrouwelijkheid van de informatie die wij digitaal vastleggen, analyseren en uitwisselen. De Nationale Cybersecurity Strategie 2 (NCSS2), die het kabinet op 28 oktober 2013 aan de Tweede Kamer heeft aangeboden, zet de bredere kabinetsvisie op cybersecurity uiteen en benoemt verantwoordelijkheden en concrete acties. Om adequaat te kunnen blijven reageren, zal Nederland de komende jaren inzetten op het verder versterken en bundelen van de krachten van betrokken publieke en private partijen, zowel nationaal als internationaal.

Daarnaast is de 2e Nationale Cybersecurity Research Agenda in november 2013 afgerond, gevolgd door het openstellen van een tweede onderzoekstender.

Bijdragen aan agentschappen

Agentschap Telecom

DICTU

De hogere uitgaven zijn het gevolg van werkzaamheden die in opdracht van TenderNed door het agentschap DICTU zijn uitgevoerd maar waren geraamd bij de opdrachten PIANOo/TenderNed.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Metrologie

De onderhandelingen over de herziening van de Europese metrologische richtlijnen tussen de Europese Commissie, de lidstaten en het Europees parlement hebben meer tijd in beslag genomen dan van te voren ingeschat. De implementatie in de Metrologiewet start na de definitieve goedkeuring en publicatie van de herziene richtlijnen in het voorjaar van 2014 en dient te worden afgerond in een periode van twee jaar na de datum van publicatie.

Het consultatieproject voor de gemoderniseerde IJkwet Bonaire, St. Eustatius en Saba (BES) is in 2013 afgerond. Het wetsontwerp ligt inmiddels voor advies bij de Raad van State. Het wetsvoorstel zal in de eerste helft van 2014 bij de Tweede Kamer worden ingediend.

De Minister van EZ heeft aan het einde van 2013 aan de EU € 16,5 mln aan cofinanciering, zijnde 50% van de begrote kosten van EU metrologieprojecten toegezegd, die worden uitgevoerd in de periode 2014 – 2024. Financiering hiervan zal plaatsvinden uit de meerjarige Metrologie budgetten.

ACM

In de EZ begroting 2013 waren de indicatoren het «Aantal bezoeken website» en «Percentage hulpmiddelen geraadpleegd door consumenten» nog opgenomen. Door de invoering van de cookiewet zijn deze gegevens niet langer beschikbaar.

Het percentage consumenten dat stappen heeft ondernomen na een bezoek aan ConsuWijzer is gelijk aan het percentage van 2011. De streefwaarde is derhalve net niet gehaald. Niet onderzocht is wat hiervan eventueel de reden is. Wel is bekend dat maar liefst 73% van de ondervraagde consumenten aangeeft dat de informatie op de website van ConsuWijzer (zeer) sterk heeft bijgedragen aan de ondernomen stappen.

In de internationale vergelijking op een aantal onderwerpen die raken aan het vertrouwen van consumenten, scoort Nederland relatief hoog. De Omgevingsindex geeft een samengesteld beeld op verschillende indicatoren die te maken hebben met het consumentenvertrouwen. De score van Nederland in deze index bedraagt 69 voor het jaar 2011, daar waar de vergelijkbare EU27 index 62 is. Voor een uitgebreide benchmark van de Nederlandse score op gebied van consumentenvertrouwen wordt verwezen naar de jaarlijkse Country Consumer Statistics rapportage: http://ec.europa.eu/consumers/consumer_research/editions/cms7_en.htm.

CBS

Het outputprogramma van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zoals opgenomen in het Jaarplan voor 2013 van het CBS is gerealiseerd binnen het toegekende budgettaire kader. Het voorgenomen beleid van het CBS is daarmee gerealiseerd.

De budgettaire gevolgen van nieuwe Europese wettelijke rapportageverplichtingen van statistische informatie over »public corporations» voor de procedure bij buitensporige tekorten (EDP – procedure) zijn nog niet afgedekt. Hierdoor zijn de werkzaamheden nog niet gestart.

Bijdragen aan (Inter)nationale organisaties

Nederlands Normalisatie Instituut (NEN)

Het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN) ontvangt een bijdrage van EZ voor het uitvoeren van bepaalde werkzaamheden die voortvloeien uit Verordening (EU) Nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012. Deze betreffen Europese normalisatie en de Overeenkomst inzake technische handelsbelemmeringen die het verstrekken van informatie over normen betreffen. Tevens is de bijdrage bedoeld voor het informeren van Nederlandse belanghebbenden over de initiatieven van de Europese en mondiale normalisatie-instellingen. Daarnaast gebruikt het NEN de bijdrage voor de contributies die het NEN is verschuldigd aan de Europese en mondiale normalisatie-instellingen en voor de controle van de juistheid van verwijzingen in regelgeving naar normen en kennisgeving aan ministeries van het vervallen en vervangen van normen.

Toelichting op de ontvangsten

High Trust

De lagere ontvangsten zijn veroorzaakt doordat het College van Beroep voor het bedrijfsleven in een aantal gevallen de in het verleden opgelegde en reeds ontvangen boetes heeft verlaagd, zodat in 2013 terugbetalingen (€ 6,1 mln) hebben plaatsgevonden. Daarnaast verlopen de (hoger) beroepsprocedures en overeengekomen betalingsregelingen trager dan verwacht.

Diverse ontvangsten

De veiling van frequenties voor mobiele communicatie (multibandveiling) is in 2012 begonnen en in 2013 afgerond. De veiling heeft een technisch efficiëntere verdeling tot stand gebracht. Tele2 heeft zich als nieuwkomer geschaard naast de bestaande partijen KPN, Vodafone en T-Mobile om de vierde aanbieder van mobiele communicatie in Nederland te worden. Met de veiling is het aantal beschikbare frequenties voor mobiele communicatie met 40% toegenomen. De opbrengst van deze veiling was € 3,8 mld.