De Dienst Justitiële Inrichtingen levert een bijdrage aan de veiligheid van de samenleving door de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen en vrijheidsbenemende maatregelen en door de aan onze zorg toevertrouwde personen de kans te bieden een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan op te bouwen.

Baten

Omzet moederdepartement

De eindstand van de bijdrage van het moederdepartement is ten opzichte van de ontwerpbegroting gestegen met € 224,5 mln. De belangrijkste mutaties betreffen de Aanvullende Post van € 46,5 mln. (i.v.m. afkoop boekwaarde van gebouwen), een bijdrage van € 93 mln. i.v.m. de aflossing van de egalisatieschuld bij het RVB en de terugboeking van € 78 mln. van eerder afgeboekte huisvestingsmiddelen i.v.m. de latere ingang het nieuwe Rijkshuisvestingsstelsel. Voor loon- en prijsbijstelling is € 38,8 mln. ontvangen. In verband met een overschot in 2016 van het Van Werk Naar Werk (VWNW) budget is de bijdrage aan DJI met € 68 mln. verlaagd.

De overige opbrengsten vanuit VenJ hebben betrekking op door DJI verrichte activiteiten t.b.v. andere onderdelen van het ministerie. Deze waren begroot onder omzet derden.

Toelichting

Als gevolg van de lagere bezetting in 2016 binnen het Gevangeniswezen, Vreemdelingenbewaring en Jeugdinrichtingen zijn de variabele kosten lager uitgevallen. Ten opzichte van de begroting bedraagt dit effect € 62 mln. Dit verklaart voor het grootste deel het positieve exploitatieresultaat over 2016. Verder heeft de lagere (en latere) realisatie van de kosten voor Van Werk Naar Werk geleid tot een resultaatseffect van € 25 mln.

Via de bijdrage van het moederdepartement is in 2016 de laatste tranche van de Aanvullende Post ontvangen ter afdekking van de kosten afkoop boekwaarde van huisvesting verband houdende met de sluiting van meerdere Rijksinrichtingen op grond van het Masterplan. De aflossing van de egalisatieschuld bij het RVB wordt toegelicht onder de post bijzondere lasten.

Omzet derden

Opbrengst verdragen België/Noorwegen

De opbrengsten hebben betrekking op verdragen met het Koninkrijk België en het Koninkrijk Noorwegen voor de tenuitvoerlegging door DJI van in België en Noorwegen opgelegde vrijheidsstraffen.

Opbrengsten arbeid

Het betreft hier de bruto externe opbrengst van de gedetineerdenarbeid. De kosten van de arbeid zijn verdisconteerd in de programmakosten en apparaatskosten voor wat betreft de personele inzet.

Overige opbrengsten

De overige opbrengsten hebben een divers karakter. Het betreft onder andere verhuur van (leegstaande) capaciteit van gebouwen en inzet van personeel voor derden. Uitgangspunt bij het aanvaarden van opdrachten van derden is dat deze kostendekkend kunnen worden uitgevoerd. De hogere opbrengsten van bewaking- en beveiligingsdiensten hielden o.a. verband met het EU-voorzitterschap. Opbrengsten van werkzaamheden voor andere onderdelen van VenJ en voor andere departementen waren hier ook begroot. Deze zijn op de juiste plek verantwoord.

Bijzondere baten

De bijzondere baten zijn als volgt te specificeren: € 3,3 mln. opbrengsten verhuur/verkoop RVB afgestoten panden (uitvoering Motie van der Steur) en € 1 mln. opbrengst van Rijks Vastgoed Bedrijf als compensatie voor hogere huisvestingskosten SSC DJI.

Lasten

Personele kosten

De daling van de personeelskosten wordt veroorzaakt door een daling van het aantal formatieplaatsen (Fte’s) en een daling van de toeslagen, overwerk en inconvenienten toeslagen e.d. als gevolg van effectievere personeelsinzet. De in 2015 afgesloten CAO is onderdeel van de personeelskosten.

Het negatieve bedrag van de overige personeelskosten wordt verklaard door mutaties in de personele voorzieningen.

De gemiddelde loonsom Ambtelijk Personeel van DJI is ten opzichte van 2015 gestegen met € 2.000,– en ten opzichte van de begroting € 430,– per fte. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de CAO verhoging per 1 januari 2016. In deze berekening van de gemiddelde loonsom zijn de kosten van de VWNW en SBF voorzieningen niet meegenomen.

Materiële kosten

De toename van de materiële apparaatskosten wordt met name veroorzaakt door de hogere kosten van de huisvesting als gevolg van het nieuwe huisvestingsstelsel van het Rijks Vastgoed Bedrijf voor kantoorpanden. Dit betreft de gebruikersvergoeding voor de kantoorlocaties van de Landelijke Diensten van DJI. De hogere inbestedingskosten SSO’s houden verband met de huisvestingskosten van het hoofdkantoor DJI en het nieuwe Arbo-contract bij ECO&P.

Programmakosten

De daling van de materiële programmakosten wordt veroorzaakt door de sluiting van de diverse Rijksinrichtingen van DJI in het kader van de uitvoering van het masterplan.

Onder financiering particuliere inrichtingen zijn de exploitatiesubsidies van de particuliere Justitiële Jeugdinrichtingen verantwoord. De daling van de kosten met € 10,7 mln. wordt veroorzaakt door gewijzigde capaciteitsbehoefte.

Bijzondere lasten

Met de invoering van de nieuwe beprijzingsmethodiek van het RVB voor specialties vanaf 1 januari 2017 verdwijnt de egalisatie uit de huurprijsmethodiek van het RVB. Consequentie hiervan is dat de opgebouwde egalisatieschulden van de departementen in 2016 zijn afgekocht. Het bedrag dat voor rekening kwam voor de DJI bedraagt € 92,7 mln. en is als de bijzondere last verantwoord.

Saldo van baten en lasten

Over 2016 is een positief exploitatieresultaat ad € 103,0 mln. gerealiseerd. Dit komt overeen met 7,1% van de totale omzet in 2016.

Balans

Toelichting activa

De debiteuren zijn ten opzichte van 2015 gedaald. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door tijdiger factureren en betalen van de vorderingen van de verhuur van capaciteit aan België en Noorwegen en de snellere afwikkeling van vorderingen op instellingen in het kader van de forensische zorgverlening.

De voorziening dubieuze debiteuren (€ 7,4 mln.) is hoger dan in 2015 als gevolg van het faillissement van het centrum voor verslavingszorg «Victas» in maart 2016.

De overige vorderingen derden betreft voornamelijk Forensische Zorg inzake nog terug te ontvangen bedragen van diverse instellingen over de boekjaren 2013 t/m 2015 inzake het geraamde definitieve verrekenbedrag (verschil tussen de vastgestelde afrekening budgetparameters en DBBC’s en de daadwerkelijke facturatie voor betreffende boekjaren). De boekjaren 2011 en 2012 zijn in 2016 nagenoeg afgewikkeld.

Toelichting passiva

Voorzieningen

De voorzieningen zijn ultimo 2016 verantwoord voor een bedrag van € 99,1 mln. De voorzieningen zijn als volgt te specificeren:

De hier gepresenteerde voorzieningen hebben onder andere betrekking op reserveringen voor de regeling Substantieel Bezwarende Functies (SBF) en flankerend beleid uit eerdere capacitaire maatregelen voorafgaand aan het Masterplan.

Verder zijn er voorzieningen voor de zogenaamde frictiekosten in het kader van het Masterplan. Deze zijn van personele (Van Werk Naar Werk en doorlopende salariskosten) of van materiële aard (afkoop boekwaarde).

De post crediteuren betreft verplichtingen aan leveranciers, die door middel van een factuur in rekening zijn gebracht. Het saldo van deze post heeft betrekking op de nog te betalen facturen; de negatieve bedragen hebben betrekking op nog niet afgewikkelde creditnota’s.

Eigen Vermogen

In onderstaand overzicht is de ontwikkeling van het eigen vermogen in relatie tot het plafond van 5% van de gemiddelde omzet in de afgelopen drie jaar opgenomen.

Het positieve exploitatie resultaat 2016 bedraagt € 103,0 mln. en is verantwoord als onverdeeld resultaat 2016. In 2017 zal een bedrag ad € 54,6 mln. van het onverdeeld resultaat 2016 aan de exploitatiereserve worden toegevoegd. Het resterende bedrag van het onverdeeld resultaat 2016 ad € 48,4 mln. zal in 2017 conform de Regeling agentschappen terugvloeien naar het moederdepartement.

Kasstroomoverzicht

Doelmatigheid