Toelichting behorende bij de saldibalans van het Ministerie van Defensie per 31 december 2016 (alle bedragen x € 1.000).

Toelichting behorende bij de saldibalans van het Ministerie van Defensie per 31 december 2016 (alle bedragen x € 1.000).

Intra-comptabele posten

In 2016 worden alle balansposten tegen de maandkoers (maandelijkse bekend gesteld door de Nederlandse Bank) verantwoord. Uitgezonderd zijn de posten die met valutatermijncontracten zijn afgedekt, deze zijn opgenomen tegen de betreffende valutatermijnkoers.

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 52.914 en bestaat uit de volgende saldi:

ad 6. Vorderingen buiten begrotingsverband

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 60.720.

Als criterium voor de toelichting van vorderingen geldt een grensbedrag van € 10.000 (alle bedragen x € 1.000)

Er staat geen vordering groter dan € 10.000 open.

ad 7. Schulden buiten begrotingsverband

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 190.416. Dit bedrag bestaat grotendeels uit af te dragen loonheffing en sociale lasten voor € 81.515 en daarnaast voor € 104.359 uit vooruit ontvangen gelden van derden voor nog te maken uitgaven. Het restant van € 4.542 betreft gelden die door Defensie worden aangehouden voor derden.

Extra-comptabele posten

ad 9. Openstaande rechten

Het saldo op de saldibalans is nihil. Voor zover aanwezig zijn deze posten opgenomen onder het bedrag van extra-comptabele vorderingen. Er wordt hiervoor geen aparte administratie gevoerd.

ad 10. Vorderingen

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 553.656.

Als criterium voor de toelichting van vorderingen geldt een grensbedrag van € 10.000

In verband met gesloten contracten over de verkoop van strategische goederen aan buitenlandse overheden heeft Defensie in de periode 2016 tot en met 2026 via de Dienst Domeinen (Ministerie van Financiën) nog een bedrag van € 312.258 tegoed.

De vordering, ingesteld in 2004, op de Koninklijke Schelde Groep B.V. (KSG) van nominaal € 20.420, betreft een aan de KSG verstrekt krediet ter gedeeltelijke financiering van de investeringen voor herinrichting en verhuizing in verband met een nieuwe bouwplaats voor marine activiteiten op de locatie Sloegebied te Vlissingen. Dit krediet dient te worden terugbetaald in tien jaarlijkse termijnen, waarvan de eerste termijn is vervallen op 31 juli 2009. De termijn voor 2015 en 2016 is nog niet ontvangen. Het openstaande vorderingenbedrag is € 8.168.

ABP-overgang kapitaaldekkingsstelsel militaire pensioenen

Vorig jaar was deze post opgenomen onder niet uit de balans blijkende vorderingen/schulden. In overleg met het Ministerie van Financiën is besloten om deze vorderingen en schulden vanaf dit jaar op te nemen in de balans. Als gevolg van de vereenvoudiging en vernieuwing van het militaire pensioenstelsel is sinds 2001 het militair pensioen bij het ABP ondergebracht (Kamerstuk 26 686, nr. 5 d.d. 13 juli 2000). Omdat het bedrag dat wordt opgebouwd uit de pensioenpremies nog niet toereikend is om te voldoen aan de militaire pensioenverplichting, bestaat er een schuld (premietekort) van Defensie aan het ABP. Met instemming van het Ministerie van Financiën verstrekt Defensie daarom leningen aan het ABP; het ABP lost deze leningen inclusief rente na 10 jaar af aan Defensie. Deze constructie wordt toegepast totdat het voordeel vanuit de lagere pensioenuitkeringen voldoende is om de schuld plus rente aan het ABP af te lossen. De huidige prognose is dat de laatste lening nodig is in 2020 en de laatste aflossing in 2024 plaatsvindt. In 2016 is de lening van € 20.129 uit 2006 terugontvangen en is een lening ter waarde van € 43.578 aan het ABP verstrekt (Kamerstuk 34 620 X, nr. 2 d.d. 29 november 2016). De totale vordering (leningen) van Defensie aan het ABP bedraagt € 141.803.

Verdeling vorderingen naar ouderdom

De verdeling van de vorderingen naar ouderdom is hieronder in een grafiek weergegeven. De verkoop van overtollige goederen ten bedrage van € 312.258 en de vordering op het ABP zijn hier niet in meegenomen.

Ouderdom vorderingen ultimo 2016: € 99.595

Vorderingen groter dan € 2.000 die in 2016 buiten invordering zijn gesteld

Er zijn geen vorderingen groter dan € 2.000 buiten invordering gesteld.

ad 11. Schulden

ABP-overgang kapitaaldekkingsstelsel militaire pensioenen

Voortaan zijn de schulden van Defensie bij het ABP voor de overgang op een kapitaaldekkingsstelsel voor militaire pensioenen opgenomen in de saldibalans. Zie hiervoor de toelichting bij de vorderingen. De totale schuld is gelijk aan de vordering en bedraagt € 141.803.

ad 12. Voorschotten

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 3.026.545.

Alle voorschotten van voor 2008 staan tegen de maandkoers van december 2007 gewaardeerd en de voorschotten vanaf 2008 zijn gewaardeerd tegen de op het moment van verstrekking geldende maandkoers. Uitgezonderd zijn de posten die met valutatermijncontracten zijn afgedekt, deze zijn opgenomen tegen de betreffende valutatermijnkoers.

De verdeling van de voorschotten naar ouderdom is vermeld in onderstaande tabel.

Als criterium voor de toelichting van voorschotten geldt een grensbedrag van € 100.000.

Voor de declaraties van het ABP met betrekking tot de post-actieven is in 2016 een bedrag van € 1.297.015 betaald. De bedragen zijn in de financiële verantwoording 2016 als extra-comptabele voorschotten opgenomen.

Voor de declaraties van WWplus met betrekking tot de uitkeringen voor overtolligheid van personeel is in 2016 een bedrag van € 102.207 betaald. De bedragen zijn in de financiële verantwoording 2016 als extra-comptabele voorschotten opgenomen.

Voor de F-35 staan er voorschotten open van in totaal € 254.102. Hiervan valt € 184.876 onder de noemer van voortgezette verwervingsvoorbereiding F-35. Dit bedrag is opgebouwd uit drie delen, namelijk een voorschot ter waarde van € 73.714 betreffende het Production, Sustainment & Follow-on Development Memorandum of Understanding (PSFD MoU), een bedrag van € 77.279 voor de aanschaf van het eerste en tweede Nederlandse F-35A toestel en voor overige zaken een bedrag van € 33.883.

Met dit MoU uit 2006 streven Nederland, de Verenigde Staten en de zeven andere partnerlanden naar een doeltreffende en doelmatige samenwerking op het gebied van de productie, instandhouding en doorontwikkeling van de F-35. Dit MoU heeft een geldigheidsduur van 45 jaar en bevat afspraken over het management van het F-35 programma en over de financiële, contractuele en industriële aspecten.

Beide F-35 toestellen zijn in 2013 afgeleverd door de leverancier en door Nederland in gebruik genomen. Volledige verrekening van deze voorschotten zal pas plaatsvinden, nadat de financiële nacalculatie van de contracten is voltooid. Dit is aan de Kamer gemeld (Kamerstuk 26 488, nrs. 320 en 335). In 2016 is 80 procent van de openstaande voorschotten van deze toestellen verrekend. Conform het afbouwplan wordt in 2017 85 procent van het resterende voorschot verrekend.

Naast bovengenoemde voorschotten met betrekking tot de voortgezette verwervingsvoorbereiding staan nog voorschotten open met betrekking tot de Nederlandse projecten als onderdeel van de ontwikkelingsfase van het F-35 programma (€ 28.660), voor de toekomstige doorontwikkeling van de F-35 (€ 40.137) en voor het PMTS-event (€ 429).

Een voorschot van € 183.740 betreft de aanschaf van 200 Boxers (Groot pantser wielvoertuig), inclusief toebehoren, documentatie, training en initiële reserveonderdelen. Het openstaand voorschot wordt met de leveringen van de voertuigen (vanaf 2017 t/m 2018) afgebouwd. De leverancier is ARTEC.

Een voorschot van € 107.852 betreft de initiële betaling aan NSPA, welke betrekking heeft op de down payment aan de vliegtuigfabrikant Airbus Defence and Space (ADS). Verrekening van deze voorschotten zal pas plaatsvinden, nadat duidelijk is geworden welke landen nog meer aan het multi-role tank- en transportvliegtuigen (MRTT) programma zullen deelnemen. Afboeking van het voorschot zal dan geschieden op basis een cost-share verdeling, zoals is opgenomen in de MOU.

ad 13. Garantieverplichtingen

Het saldo op de saldibalans is nihil. Voor de garantieverplichtingen wordt geen gescheiden administratie gevoerd. Aanwezige garantieverplichtingen worden opgenomen onder de balanspost «openstaande verplichtingen».

Per 31 december 2016 is er één openstaande garantie. Het betreft een overeenkomst met de Vereniging Verbond van Verzekeraars over de verzekerbaarheid van personeel. De looptijd is onbepaald en er is geen gegarandeerd bedrag vastgesteld. De overeenkomst regelt de verhouding tussen Defensie en de Vereniging met als doel de belemmeringen die defensieambtenaren in het maatschappelijk verkeer ondervinden als gevolg van uitsluitingsclausules bij levensverzekeringen, gekoppeld aan de financiering van een woning, weg te nemen. In 2016 heeft geen uitkering plaatsgevonden.

ad 14. Andere verplichtingen

Het saldo op de saldibalans bedraagt € 6.229.352. De met termijncontracten afgedekte verplichtingen zijn opgenomen tegen de betreffende termijnkoers. Verplichtingen die voortkomen uit bestellingen vanuit het materieel-logistiek proces in SAP MM worden gewaardeerd tegen de in SAP opgenomen middenkoers van de maand waarin de verplichting in de administratie is opgenomen.

Bij de nieuw aangegane verplichtingen is uitgegaan van de methode van het opnemen in de rekening van zowel de positieve als negatieve bijstellingen van oude verplichtingen.

In 2016 is de waarderingsgrondslag voor de vastlegging van de verplichtingen van het investeringsdeel van huur(koop)constructies gewijzigd. Voorheen werden de uitgaven ten behoeve van deze verplichtingen onder beleidsartikel 8 verantwoord gebruik makend van het gestelde in de Aanwijzingsregeling verplichting-kas Rijksoverheid 2010. Naar aanleiding van de nieuwe beleidslijn vastgoed is in 2016 besloten het (resterende) investeringsdeel van de contracten vast te leggen als meerjarige verplichting onder beleidsartikel 06. Voor wat betreft het exploitatiedeel is geen wijziging van beleid.

Als criterium voor de toelichting van openstaande verplichtingen geldt een grensbedrag van € 100.000 (alle bedragen x € 1.000).

Een openstaande verplichting van € 474.898 betreft het deel waarvoor Nederland participeert in een multinationaal samenwerkingsverband van twaalf landen, het Strategic Airlift Capability programma van de NAVO waarbij gevlogen wordt met drie Boeing C-17 Globemasters van de NATO Airlift Management Agency (NAMA) naar diverse missies, waarvan recent in Jordanië en Mali en naar de Verenigde Staten ten behoeve van het ophalen/wegbrengen van onderhoudsmaterieel voor de JSF in verband met geluidstesten. De betalingen en leveringen staan gepland tot en met 2033.

Voor het project Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS) staat een verplichting open van in totaal € 153.994. Deze verplichting bestaat voor een bedrag van € 148.357 uit het contract inzake de verwerving van het Smart Vest met de leverancier ElBIT systems land alsmede de fiscale heffing. De verwerving van het Smart Vest bestaat uit een pre-serie waarin naast Nederland ook België en Luxemburg participeren, een serie productie, documentatie, training en reservedelen waartoe tot op heden uitsluitend Nederland heeft besloten. De serie levering van het Smart Vest zal in de periode 2017 tot en met 2020 plaatsvinden. De overige verplichtingen van in totaal € 5.637 betreffen het deelproject E-Lighter en de inhuur van kennisinstituten alsmede inhuur van specifieke kennis.

Een openstaande verplichting van € 762.419 betreft de aanschaf van 14 nieuwe Chinook transporthelikopters inclusief de fiscale heffing. De nieuwe Chinooks worden gebouwd door de leverancier Boeing en zullen in 2019 en 2020 worden geleverd.

Het project Verwerving F-35 omvat, naast de verwerving van nieuwe jachtvliegtuigen, tevens de verwerving van bijbehorende simulatoren, initiële reservedelen, infrastructuur, speciale gereedschappen, meet- en testapparatuur, documentatie, initiële opleidingen en transport, evenals de betaling van BTW. In het projectbudget van € 4.700 miljoen (prijspeil 2016) zijn daartoe meerdere verplichtingen vastgelegd. In dit jaar en de komende jaren zal het aantal en de omvang van die verplichtingen significant toenemen, naarmate de voorgenomen bestellingen van de F-35 toestellen daadwerkelijk worden gecontracteerd. Op dit moment is er geen individuele verplichting die de waarde van € 100.000 overschrijdt. Het totaal van alle openstaande verplichtingen bedraagt € 287.528. Een nadere specificatie en toelichting op deze verplichtingen wordt in de voortgangsrapportages Verwerving F-35 aan de Kamer gemeld.

Een openstaande verplichting van € 589.958 betreft het investeringsdeel van de Design Build Finance Maintain en Operate (DBFMO) constructie voor de Kromhout Kazerne (KhK). Als gevolg van de nieuwe beleidslijn vastgoed is de DBFMO verplichting KhK in 2016 meerjarig vastgelegd op de investeringsbegroting voor de jaren 2017 tot en met 2035. De leverancier is Komfort door tussenkomst van het RVB. Het contractmanagement en beheer van het Komfort contract is belegd bij het RVB. De betaling zal maandelijks plaatsvinden aan het RVB.

Een soortgelijke verplichting betreft het investeringsdeel van de DBFMO constructie Nationaal Militair Museum (NMM) voor een bedrag van € 131.100. Deze verplichting is in 2016 meerjarig vastgelegd op de investeringsbegroting voor de jaren 2017 tot en met 2037. De leverancier is Heijmans. Het contractmanagement en beheer is eveneens belegd bij het RVB. De betaling aan het RVB vindt plaats in maandelijkse termijnen.

Het project Defensie bewaking- en beveiligingssysteem (DBBS) heeft een openstaande verplichting van € 164.903 betreffende het investeringsdeel van het DBBS-contract met Thales Unica. Hiervoor worden de defensielocaties op het nieuwe DBBS ontsloten. Dit geschiedt in mijlpalen, waarvan de laatste, volgens de huidige planning, in 2021 betaalbaar zal worden gesteld.

Een verplichting van € 172.050 vertegenwoordigt de totale brutobeschikbaarheidsvergoeding (BBV) voor het Defensie bewaking- en beveiligingssysteem (DBBS). Met het consortium Thales/Unica is hiervoor een contract afgesloten van 15 jaar, dat afloopt in 2031. Volgens de huidige planning, zal in 2018 begonnen worden met het betalen van de BBV. Naarmate de transitiefase van het project DBBS vordert, zal de leverancier steeds meer defensielocaties in beheer hebben, en zal de BBV toenemen, totdat de transitiefase afgerond is. Vanaf dat moment zal de volledige BBV per kwartaal worden betaald.

Een openstaande verplichting van € 337.902 betreft het Nederlandse aandeel in de aanschaf van twee vliegtuigen inzake het multi-role tank- en transportvliegtuigen (MRTT) project. Deze verplichting is inclusief toebehoren, documentatie voor training, initiële reservedelen en het onderhoud voor de duur van twee jaar na aflevering van het eerste vliegtuig. De verplichting bestaat uit het contract met vliegtuigfabrikant Airbus Defence and Space (ADS), door tussenkomst van NSPA, die eigenaar van de toestellen wordt. Alle rechten en plichten berusten echter bij de deelnemende landen die zich in een Support Partnership hebben verenigd. In het contract is een vaste prijs opgenomen. De vaste contractprijs is € 26.915 lager in de verantwoording opgenomen om aansluiting te houden met de gevolgde begrotingssystematiek waarin budget en verplichtingen in hetzelfde prijspeil luiden. Jaarlijks zal de verplichting worden bijgesteld tot de volledige contractprijs is bereikt.

Een openstaande verplichting van € 116.758 betreft de F-16. Ook voor de F-16 heeft defensie een contract met de US Government. Een openstaande verplichting van in totaal € 106.586 betreft de levering van goederen en diensten op deze FMS contracten. Bij verschillende commerciële bedrijven staat voor € 10.172 aan verplichtingen open voor uitbestedingen en de aanschaf van reserveonderdelen en diensten. Al deze verplichtingen worden in de periode 2017–2023 geleverd.

Een openstaande verplichting van € 129.280 betreft een contract met de US Government inzake trainingsprogramma’s voor de Chinook en Apache helikopterbemanningen op Fort Hood. Deze verplichtingen worden in de periode 2017–2022 geleverd.

ad 15. Deelnemingen

Het saldo op de saldibalans bedraagt nihil.