Werken aan waterveiligheid, zoetwatervoorziening en waterkwaliteit vraagt continu inspanningen en investeringen. Deze worden verantwoord in het Deltafonds. Het aantal mensen en de waarde van het te beschermen goed veranderen onder invloed van economische en demografische ontwikkelingen. Ook water en bodem veranderen in de loop van de tijd; de zeespiegel stijgt en de bodem daalt. Door de klimaatverandering wordt het warmer en zullen rivierafvoeren en regenval grotere extremen vertonen.
Het Deltaprogramma is het nationale programma waarin Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen samenwerken om Nederland veilig en aantrekkelijk te houden en goed te blijven voorzien van zoetwater. Zo kan onze economie blijven profiteren van de gunstige ligging in de delta.
Het Deltaprogramma heeft als doel ons land nu en in de toekomst te beschermen tegen hoogwater en de zoetwatervoorziening op orde te houden.
Maaswerken is voortgekomen uit het Deltaplan Grote Rivieren dat na de twee hoogwaters in de Rijn en de Maas in december 1993 en januari 1995 tot stand kwam. Belangrijkste doelstelling is het verbeteren van de bescherming van de inwoners van Limburg en Noord/Brabant tegen hoogwater van de Maas. De wateroverlast van juli 2021 was de eerste echte serieuze test van het project Grensmaas. Daar waar elders veel overlast van hoogwater is geweest, bleven problemen op de oevers van de Maas tussen Maastricht en Roosteren uit. Zonder die rivierverruiming waren plaatsen als Itteren, Borgharen, Grevenbicht, Geulle Illikhoven en Visserweert weer met wateroverlast geconfronteerd.
Mijlpalen en resultaten 2021
Hieronder wordt ingegaan op de mijlpalen in het lopende programma. Hiermee wordt inzichtelijk gemaakt welke projecten in 2021 zijn opgeleverd en bij welke projecten de uitvoering in 2021 is gestart.
Beheer, onderhoud en vervanging
Voor het beheer en onderhoud zijn afspraken over prestaties gemaakt voor het watermanagement en beheer en onderhoud, waaronder kustlijnhandhaving met zandsuppleties, stormvloedkeringen, peil- en hoogwaterbeheersing. Deze afspraken over prestaties zijn nader toegelicht in artikel 3 Beheer, Onderhoud en Vervanging van het Deltafonds. In 2021 heeft IenW onder meer de volgende activiteiten in het kader van beheer, onderhoud en vervanging uitgevoerd:
Netwerk | Project | ||
|---|---|---|---|
Hoofdwatersystemen | ‒ | Zandsuppleties basiskustlijn | |
‒ | Reparatie pompen Gemaal IJmuiden | ||
‒ | Hoogwater Limburg | ||
Voor een nadere toelichting op de stand van zaken van beheer, onderhoud en vervanging wordt verwezen naar bijlage 4 Instandhouding van deze begroting.
Aanleg
In 2021 is voortvarend gewerkt aan het verbeteren van de waterveiligheid, onder andere door het uitvoeren van het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma, het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma en Maaswerken. Hieronder volgen de mijlpalen die IenW bij deze programma’s in 2021 heeft behaald:
Programma | Mijlpaal | Project | |
|---|---|---|---|
HWBP | Start realisatie | ‒ | Gorinchem-Waardenburg (GOWA) |
‒ | Wolferen Sprok inclusief DTO | ||
‒ | Aanpak Kunstwerken | ||
‒ | Apeldoorns kanaal | ||
Oplevering | ‒ | RIDS fase 1 IJsselkade | |
‒ | Blerick bij de Oude Gieterij | ||
‒ | Lindekering | ||
‒ | Masterbroek - Zwarte Meer | ||
‒ | St. Annaland | ||
‒ | Grebbedijk | ||
‒ | Grutbroek | ||
‒ | Vianen | ||
Maaswerken | Oplevering | ‒ | Grevenbicht |
Het HWBP is, zoals steeds de afgelopen jaren, sterk in beweging. Dit zorgt voor veel wijzigingen ten aanzien van de mijlpalen, zoals opgenomen in de begroting. Het programma heeft te maken met vertragingen, waardoor projecten later starten en opgeleverd worden. Voorspelbaarheid van het programma is een bestuurlijk aandachtspunt.
Voor een nadere toelichting over de stand van zaken voor de lopende programma’s wordt verwezen naar de toelichting op de productartikelen, de voortgangsrapportages aan de Tweede Kamer, het Deltaprogramma 2021 en het MIRT Overzicht 2021. Het Deltaprogramma is te vinden op de website van de Deltacommissaris.