Naast de toelichting op beleidsartikel 32, waarin de beleidsdoelstelling van de Minister van Justitie en Veiligheid ten aanzien van het rechtsbestel wordt toegelicht, is in de begroting van Justitie en Veiligheid een apart hoofdstuk Raad voor de rechtspraak opgenomen, waarin de feitelijke vertaling van de aan de rechterlijke organisatie ter beschikking gestelde bijdrage in concrete beleidsdoelstellingen en prestaties van de Raad en de gerechten voor het betreffende jaar wordt gegeven.

Bijdrage

Hieronder is de realisatie van deze ter beschikking gestelde bijdrage weergegeven.

In het jaarverslag van de Rechtspraak, separaat uitgebracht door de Raad voor de rechtspraak, dat tevens aan de Staten-Generaal wordt aangeboden, wordt gedetailleerd ingegaan op de ontwikkelingen binnen de rechtspraak in 2021. Tevens bevat het jaarverslag van de Raad informatie over de instroom en productie en de Financiën, inclusief de managementparagraaf, de jaarrekening en de controleverklaring.

De bekostiging van de Rechtspraak wordt sinds 2020 gebaseerd op een productiegerelateerde bijdrage, naast een lumpsum bijdrage voor de vaste kosten.

Er is in 2021 voor de kosten in de aanloop- en opstartfase van het Netherlands Commercial Court (NCC) een vordering op het Ministerie opgenomen op de balans door de Rechtspraak. Het Ministerie zal deze vordering betalen uit de toekomstige ontvangsten van de griffierechten van de NCC-zaken.

Productie

In totaal werden in 2021 ongeveer 1,4 miljoen zaken aangebracht bij de gerechten. Voor de meeste rechtsgebieden is het aantal ingekomen zaken ongeveer gelijk als in 2020. Bij het aantal aangebrachte strafzaken bij de rechtbanken was er sprake van een lichte toename. Het aantal belastingzaken dat is aangebracht bij de hoven is fors gestegen.

In 2021 lag de productie in aantal zaken ongeveer 7 procent lager dan de prognose. Wel was ten opzichte van 2020 sprake van een toename van de productie bij de meeste zaakscategorieën. Alleen bij vreemdelingen-zaken en handelszaken bij de rechtbanken was er een afname.

Naast gevolgen voor de aantallen afgehandelde zaken heeft COVID-19 er ook toe geleid dat de Rechtspraak in 2021 met hogere kosten per zaak is geconfronteerd evenals met extra kosten in de bedrijfsvoering. Voor 2021 wordt hier compensatie voor geboden in de vorm van een afspraak om het gerealiseerde minderwerk als gevolg van COVID-19 niet af te rekenen. Hiervoor is met de Raad voor de rechtspraak afgesproken dat de zogenoemde hardheidsclausule (artikel 21 van het Besluit financiering rechtspraak 2005) van toepassing wordt verklaard. Ook heeft in 2021 een extra vermogensstorting plaatsgevonden ter dekking van de extra kosten die gemaakt zijn vanwege COVID-19.

In het jaarverslag van de Rechtspraak, uitgebracht door de Raad voor de rechtspraak, dat tevens aan de Staten-Generaal wordt aangeboden, wordt meer gedetailleerd ingegaan op de diverse ontwikkelingen binnen de Rechtspraak in 2021.

Doorlooptijden

Hieronder is de realisatie van de doorlooptijden van de door de Rechtspraak afgedane zaken te zien. De Rechtspraak heeft in 2020 nieuwe (maximum)normen voor doorlooptijden ontwikkeld.

De geformuleerde normen zijn, vanwege het perspectief van de rechtzoekende, normen voor de totale doorlooptijd. Binnen deze totaalnormen is sprake van genormeerde deeltrajecten. Een deel van deze deeltrajecten ligt buiten de invloedssfeer van de Rechtspraak; de doorlooptijd daarvan wordt bepaald door anderen (procespartijen). In onderstaande tabel worden uit oogpunt van leesbaarheid alleen de normen op totaalniveau weergegeven, dus inclusief de doorlooptijd van de andere partijen. In de tabel is voor een aantal zaakstromen nog geen informatie over de doorlooptijd vermeld. Het streven is om de ontbrekende gegevens met ingang van de verantwoording over 2022 volledig te verstrekken.

Het aandeel zaken waarin de standaard wordt behaald loopt zeer uiteen per zaakstroom. Daarbij geldt dat de inzet op het wegwerken van achterstanden tot gevolg heeft gehad dat er in 2021 ook veel oudere zaken zijn opgepakt en afgedaan. Dit heeft echter een negatief effect op het verbeteren van de doorlooptijden. Daarnaast is de invloed van de coronamaatregelen per zaakstroom verschillend. Op diverse terreinen was er een geringere instroom dan voor de coronacrisis, terwijl op andere terreinen de coronamaatregelen ervoor zorgden dat er minder zittingen konden plaatsvinden waardoor de afdoening langer duurde. Ten slotte is de aanwezigheid van voldoende rechterlijke capaciteit een belangrijke randvoorwaarde voor het kunnen halen van de normen voor doorlooptijden.

In het jaarverslag Rechtspraak 2021 wordt meer gedetailleerd ingegaan op de doorlooptijden.