Een sportieve samenleving waarbij plezier in sport en bewegen belangrijk is, waarin voor iedereen passende en veilige sport- en beweegmogelijkheden aanwezig zijn en topsport mensen inspireert en samenbrengt.

De minister is verantwoordelijk voor het landelijke sportbeleid. Aan dit sportbeleid ligt vooral de maatschappelijke betekenis van sport ten grondslag. Sport en bewegen dragen in belangrijke mate bij aan een betere gezondheid, aan het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid, sociale samenhang en integratie, aan het verbeteren van de schoolprestaties en het verminderen van schooluitval. Daarnaast erkent de minister de intrinsieke waarde van sport en het belang van sportevenementen. Vanuit die verantwoordelijkheid vervult de minister de volgende rollen: Stimuleren: van samenwerking tussen relevante partijen om op lokaal niveau sportmogelijkheden te bewerkstelligen, van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling. Financieren: van programma’s die bijdragen aan voor iedereen passende en veilige sport- en beweeginfrastructuur, van internationaal aansprekende sportevenementen, van de ambitie om te behoren tot de beste tien sportlanden ter wereld, van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling. Regisseren: het bijeenbrengen van gemeenten, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en provincies binnen het Sportakkoord om tot een gezamenlijke beleidsagenda te komen.

De voorgenomen beleidswijzigingen uit de begroting 2021 zijn grotendeels volgens planning uitgevoerd of in gang gezet. Daarnaast zijn, voornamelijk als gevolg van de coronacrisis en de noodzakelijke steunmaatregelen voor sportverenigingen, aanvullende beleidswijzigingen uitgevoerd. Het beleidsverslag gaat inhoudelijk op de belangrijkste conclusies in.

Nationaal Sportakkoord «Sport verenigt Nederland»In 2018 is het Nationaal Sportakkoord gesloten. Hierin slaan de sport, gemeenten, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties de handen ineen om de kracht van sport nog beter te benutten en Nederland samen te brengen door sport en bewegen.

Inmiddels werken 343 gemeenten samen met sportclubs, onderwijs, zorg en bedrijven in een lokaal sportakkoord. In ongeveer de helft van de akkoorden is inhoudelijk voortgang geboekt op de zes thema’s van het Sportakkoord. In de andere gevallen zijn wel sterke netwerken opgebouwd, maar zijn er nog minder concrete resultaten geboekt. Vooral de akkoorden die langer bestaan, blijken effectiever te zijn (Monitor Sportakkoord 2021, Mulier Instituut). We constateren dat het belangrijk is om de lokale akkoorden de tijd te gunnen om zich door te ontwikkelen en de uitvoeringskracht van professionals op lokaal niveau te benutten. De samenwerking die lokaal tot stand is gekomen tussen partijen die niet gewend zijn om met elkaar te werken biedt een sterke basis voor de toekomst.

Het zesde deelakkoord ‘Topsport die inspireert’ is ingevoerd in 2021. In dit deelakkoord hebben de partners van het Nationaal Sportakkoord afgesproken de maatschappelijke waarde van topsport meer centraal te stellen. In lijn hiermee is ook het beleidskader sportevenementen herzien.

Steunmaatregelen sportsector Covid-19Ook in 2021 is het noodzakelijk gebleken om de sportsector financieel te steunen, om de schade te beperken die is ontstaan door de maatregelen om het coronavirus te bestrijden. Het sportspecifieke steunpakket voor de amateursport dat in 2020 is opgestart, is in 2021 in diverse kwartalen doorgezet. Via de Tegemoetkomingsregeling amateursportorganisaties (TASO) zijn meer dan 4.700 tegemoetkomingen verstrekt aan sportclubs, en de Tegemoetkoming verhuurders sportaccommodaties (TVS) is door bijna 1.900 organisaties aangevraagd om de huur van sportclubs kwijt te schelden in het eerste en tweede kwartaal van 2021.

Daarnaast is de Specifieke uitkering IJsbanen en Zwembaden (SPUK IJZ) opgezet om de exploitatietekorten over 2020 van zwembaden en ijsbanen in gemeentelijk beheer te dekken. Deze regeling is in de eerste helft van 2021 open gesteld, en er is voor € 84 miljoen aan steun verleend.

Verruiming btw-vrijstelling sportVia de begroting van VWS wordt de sportsector gecompenseerd voor de gevolgen van de verruiming van de btw-sportvrijstelling. In 2019 zijn hiervoor de Specifieke uitkering Stimulering sport (SPUK Sport, voor gemeenten) en de subsidieregeling Bouw en onderhoud sportaccommodaties (BOSA, voor niet-winstbeogende amateursportaanbieders) opengesteld.

Gemeenten hebben in 2021 rond de 80 procent van hun aanvraag voor de SPUK Sport bevoorschot gekregen. Ook is de daadwerkelijke realisatie van de aanvragen uit 2020 in beeld gebracht. Na vaststelling van deze daadwerkelijke realisatie blijkt dat het beschikbare subsidiebudget toereikend is om achteraf alle gemeenten tot 100% te compenseren voor het geleden btw-nadeel. We verwachten dat dit ook voor de aanvragen over 2021 het geval zal zijn. De BOSA-regeling is in 2021 ondervraagd, mede als gevolg van de coronacrisis.

Aanpak racisme en discriminatie in het voetbalOndanks de beperkende coronamaatregelen hebben de partners in het actieplan ‘Ons voetbal is van iedereen’ voortvarend doorgewerkt aan de voorgenomen acties. Zo is de app Discriminatiemelder ontwikkeld en voor iedereen te downloaden. Ook is een subsidieoproep uitgezet via Sportinnovator om slimme camera’s te ontwikkelen die discriminerende of racistische uitingen in stadions kunnen signaleren, zodat daders aangepakt kunnen worden. Het doorzetten van deze aanpak blijft onverminderd relevant. Ook in het afgelopen jaar zijn er nog incidenten geweest in de sport. De overheid en de KNVB blijven zich dan ook onverminderd inzetten om de maatregelen uit het actieplan te implementeren.

Grensoverschrijdend gedrag in de turn- en gymsportIn 2021 is het onderzoek ‘Ongelijke leggers’ gepubliceerd waaruit bleek dat er sprake was van grensoverschrijdend gedrag in de turn- en gymsport. NOC*NSF en de Koninklijke Nederlandse Gymnastiekunie (KNGU) hebben samen een plan van aanpak opgesteld om de aanbevelingen uit het rapport te implementeren in de sport. Daarnaast is het Instituut voor Sportrechtspraak versterkt met extra capaciteit om de meldingen naar aanleiding van het grensoverschrijdend gedrag aan te kunnen en om te professionaliseren.

4. Sport verenigt Nederland

Subsidies

Sportakkoord

Vanuit de verschillende deelthema’s van het Sportakkoord is in 2021 via subsidies ingezet op: Inclusief sporten, Vaardig in bewegen, Vitale sportaanbieders, Topsportevenementen, het Topsportprogramma en een Positieve sportcultuur. Het betreft hoofdzakelijk een voortzetting van bestaande activiteiten. Hiertoe is boven op de oorspronkelijke raming van € 76,7 miljoen een aantal mutaties (€ 1,6 miljoen) uitgevoerd. In totaal is een bedrag van € 78,2 miljoen uitgegeven en is € 0,1 miljoen niet tot besteding gekomen.

Tegemoetkoming COVID-19

In 2021 is voor sportverenigingen met een accommodatie in (gedeeltelijk) eigendom de Tegemoetkomingsregeling amateursportorganisaties (TASO) verlengd. Ruim 4700 sportverenigingen hebben hier gebruik van gemaakt. Particuliere verhuurders van sportaccommodaties en sportorganisaties die de huur aan sportverenigingen wilden kwijtschelden, konden in 2021 een beroep doen op de Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties (TVS). Hiermee is de huur aan bijna 1900 organisaties kwijtgescholden. Voor de tegemoetkomingsregelingen is in 2021 aan de oorspronkelijke raming van € 37,8 miljoen aanvullend € 125,2 miljoen beschikbaar gesteld. Van de totaal beschikbare € 163 miljoen is na beoordeling een bedrag van € 78,5 miljoen aan sportverenigingen en verhuurders toegekend. Een bedrag van € 1 miljoen is voor de BES-eilanden beschikbaar gesteld en er is € 5 miljoen aan uitvoeringskosten overgeboekt. Tevens is een bedrag van € 5 miljoen aan het Topsportprogramma toegevoegd (motie Heerema). Ook is € 70 miljoen als ruimte in de corona besluitvorming aangemeld. Uiteindelijk is een bedrag van € 3,5 miljoen niet tot besteding gekomen. De mutaties zijn reeds toegelicht bij de eerste en tweede suppletoire begrotingen en de incidentele suppletoire begrotingen.

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

Met de subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties is van de oorspronkelijke raming van € 79,2 miljoen in 2021 € 63,1 miljoen besteed voor de bouw of het onderhoud van sportaccommodaties en voor de aanschaf of het onderhoud van sportmaterialen. Daarnaast heeft een aantal budgettaire mutaties plaatsgevonden (minus € 9,7 miljoen), waarvan de belangrijkste bij de eerste en tweede suppletoire begroting 2021 zijn toegelicht, alsmede in de Slotwet. Uiteindelijk is een bedrag van € 6,4 miljoen niet tot besteding gekomen, enerzijds doordat een flink deel van de aanvragen uit de laatste periode van 2021 pas in 2022 tot een betalingsverplichting leidt, anderzijds doordat er in 2021 door de coronapandemie minder aanvragen zijn ontvangen dan geraamd.

Opdrachten

Sportakkoord

Vanuit de verschillende deelthema’s van het Sportakkoord is in 2021 via opdrachten ingezet op: Duurzame en toegankelijke accommodaties, Inclusief sporten, Vaardig in bewegen, Vitale sportaanbieders en een Positieve sportcultuur. In totaal is aan diverse opdrachten via betalingen € 1 miljoen uitgeven en heeft er voor € 1,7 miljoen aan mutaties plaatsgevonden. Een bedrag van € 0,7 miljoen is niet tot besteding gekomen.

Bijdragen aan medeoverheden

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

In 2021 is via de ‘specifieke uitkering stimulering sport’ € 187,1 miljoen ingezet voor de ontwikkeling en instandhouding van sportaccommodaties en de aanschaf van sportmaterialen door gemeenten. Hiertoe heeft bovenop de oorspronkelijke raming van € 182,6 miljoen een bedrag van € 8 miljoen via een technische mutatie (desaldering), een mutatie met betreking tot de loonbijstelling (€ 2,6 miljoen) en een budgettaire bijstellingen (minus € 6,1 miljoen) plaatsgevonden. Dit is toegelicht in de Nota van Wijziging, de Miljoenennota en tweede suppletoire begroting 2021.

Sportakkoord

In 2021 is aan de oorspronkelijke raming van € 10,4 miljoen via een incidentele mutatie in het kader van de impuls Sociaal en Mentaal Welzijn en Leefstijl een bedrag van € 33 miljoen toegevoegd. Daarnaast heeft een beperkt aantal kleine mutaties (€ 0,5 miljoen) plaatsgevonden. De middelen zijn ingezet voor het uitvoeren van lokale en/of regionale sportakkoorden. Deze sportakkoorden zijn het aangewezen instrument om de ambities uit het Nationaal Sportakkoord vorm te geven. Zo werken 343 gemeenten met een lokaal/regionaal akkoord. Hiervoor is door gemeenten voor een bedrag van € 43,1 miljoen aanspraak gemaakt op uitvoeringsbudget (afhankelijk van het inwoneraantal op 1 januari 2019), welke vrij kan worden besteed aan een of meer thema’s van het sportakkoord. Daarnaast is € 0,8 miljoen niet tot besteding gekomen.

Tegemoetkoming COVID-19

Gemeentelijke verhuurders van sportaccommodaties die de huur aan sportverenigingen wilden kwijtschelden, konden een beroep doen op de Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties (TVS). Hiermee is de huur aan bijna 1900 organisaties kwijtgescholden. Daarnaast is de Specifieke uitkering IJsbanen en Zwembaden (SPUK IJZ) opgezet om de exploitatietekorten over 2020 van zwembaden en ijsbanen in gemeentelijk beheer te dekken. Om de tegemoetkomingen uit te kunnen voeren is op de oorspronkelijke raming van € 22,2 miljoen een aantal mutaties doorgevoerd van € 190,8 miljoen. In 2021 is op beide regelingen in totaal een bedrag van € 199,9 miljoen toegekend. Een bedrag van € 13,1 miljoen is niet tot besteding gekomen. De betreffende mutaties zijn reeds toegelicht via de incidentele suppletoire begrotingen 2021.